Ο Αρχαγγελος Των Βραχων , Μενιος Σακελλαρόπουλος , εκδ Ψυχογιός
Ειδος Κοινωνικό
Βαθμολογία 9/10
Ο Μένιος Σακελλαρόπουλος διέπρεψε για πολλά "χρυσά" χρόνια στον χώρο της αθλητικογράφος, συντροφεύοντας ιδίως τους ποδοσφαιρόφιλους σε σπουδαίες στιγμές του αθλήματός τους..
Η αγάπη του για τα βιβλία του, όμως τού προσεδωσε έναν καινούριο ρόλο, εξίσου πετυχημένο.Αυτό επιβεβαιώνει η φετινή "επέτειος" των 20 βιβλίων του , που όλα τους αγαπήθηκαν από το αναγνωστικό κοινό.
Εκείνο, όμως, που καθιστά την περίπτωση Σακελλαρόπουλου ξεχωριστή δεν είναι η συγγραφική παραγωγή του ποσοτικά, αλλά το ήθος της γραφής του και η τόλμη στην επιλογή των θεμάτων του.
Ο Μένιος Σακελλαρόπουλος, απορρίπτοντας τον ευκολο δρόμο μιας εύπεπτης θεματολογίας, επέλεξε να αναμετρηθεί με πληθώρα οδυνηρών κοινωνικών ζητημάτων που συχνά αποτελούν ταμπου ή "ενοχλούν" την Κοινωνία.
Η κορυφή & η πτώση ("Θα πεθάνεις, ρε!") η ψυχική νόσος ("Η Παγίδα των Χρωμάτων"), οι φυλακές ("Το Σημάδι"), η αναπηρία & η έλλειψη όρασης ("13 Κεριά Στο Σκοτάδι"), η μετεμφυλιακή Ελλάδα ("Πικρό γάλα") κ.α. είναι μερικά μόνο από τα θέματα που παρήλασαν στα 20 βιβλία του.
Τέλη του 2023, ο Μένιος Σακελλαρόπουλος παρουσίασε το μυθιστόρημα " Ο Αρχάγγελος Των Βράχων" όπου καταδύεται στο κρίσιμο ζήτημα του Μεταναστευτικού μέσα από μια ιστορία ανθρωπιάς που δύσκολα ξεχνάς:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Ασκάν Κομπανί ξεβράζεται ημιθανής ναυαγός στος ακτές της Μυτιλήνης. Όσα αγάπησε δυστυχώς τα κατάπιε η θάλασσα της εκμετάλλευσης και στον νεο τόπο ειναι ενας ανέστιος απόκληρος διχως ταυτότητα, υπόσταση μνήμες.
Χωρίς δικαίωμα στο μέλλον...
Γύρω του θα γνωρίσει τη θηριωδία αλλά και την απροσδόκητη καλοσύνη. Η ζωή του αλλάζει όταν ερωτευτεί την Ευρυδίκη Καλογρίδη, δασκάλα των προσφυγικών δομών και κόρη ενός άτεγκτου συνταγματάρχη με βαθύ μίσος για ο,τι διαφορετικό.
Ο αντιφατικός αυτός έρωτας θα ανθίσει κάτω από την αρχαγγελική σκιά του τοπίου της Μυτιλήνης...
Σύντομα οι δυο νέοι θα δουν την αγάπη τους να τίθεται υπό διωγμόν και θα κληθούν να δώσουν την πιο κρίσιμη μάχη- αυτήν της ψυχικής τους ακεραιότητας.
Εν τω μεταξυ δυο δολοφονίες συνταράσσουν την τοπική κοινωνία της Μυτιλήνης πυροδοτβντας εξελίξεις...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ο "Αρχαγγελος των Βράχων" είναι ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που περιστρέφεται γύρω από το κρίσιμο ζήτημα του Μεταναστευτικού στον άξονα βαθιών συναισθημάτων.
Προκειται για μια ιστορια αγαπης που φιλοτεχνήθηκε στον καμβά μιας αρχετυπικής αντίθεσης δυο ετερόκλητων κόσμων σε σύγκρουση: Ενός πρόσφυγα και μιας ντόπιας εκπαιδευτικού.
Η επιλογή του Μένιου Σακελλαρόπουλου δεν είναι τυχαία, καθώς το καλοκαίρι του 2023 στιγματίστηκε από το φοβερό ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, όπου πνίγηκαν 600 αθώοι άνθρωποι στις παρυφές του λιβυκού πελάγους- με αιχμές για τη στάση των ευρωπα'ι'κών, αλλά και τις ελληνικών αρχών.
Το ζήτημα της Πυλου αναζωπύρωσε τη συζήτηση για το τεράστιο θέμα του Προσφυγικού σε Ελλάδα κι Ευρώπη, ακονίζοντας παράλληλα και κατώτερα αντανακλαστικά ρατσισμού σε μια μερίδα της κοινωνίας "μας", αλλά και μια εκατέρωθεν αμετροεπή ρητορική.
Μεσα από τον "Αρχαγγελο των Βραχων" , όμως, προσδίδεται η ανθρωπινη, προσωποκεντρική διάσταση στο ζήτημα της Μετανάστευσης , χαρη στους ενδιαφεροντες χαρακτήρες του.
Οι Μεταναστες κι οι Προσφυγες παυουν να είναι μια πολυπληθής μάζα ή αναφορά σε ειδησεογραφικά δελτία και καθίστανται Πρόσωπα, με τα οποία ο αναγνώστης συμβιώνει για λίγο με τρόπο βιωματικό, ακολουθώντας τα στα ταξίδια της ελπίδας, στον τρόμο, στην απώλεια, στην αγωνία , στην ακριτη περιθωριοποίηση τους.
Έτσι οι Προσφυγες αποκτουν υπόσταση προσωπική στα μάτια του αναγνώστη.
Το μήνυμα της αλληλοπεριχώρησης και της αλληλεγγύης αποκτά οικουμενικό χαρακτήρα και πανανθρώπινη ισχύ. .
Τόπος δρασης ειναι η πανέμορφη Μυτιλήνη ενα νησι που σήκωσε δυσβάσταχτο βαρος των μεταναστευτικών ροών, με τη Μόρια σημειο αναφοράς
Ο λυρικός τίτλος του Σακελλαρόπουλου υπαινίσσεται συνδυαστικά το ιδιάζον τοπίο της Λέσβου με τη θρησκευτική παράδοση που συνδέεται προς τη Μονή του προστατη της, του Ταξιαρχη Μιχαηλ
Κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος μας, λοιπόν, είναι ένας Ιρανός πρόσφυγας, που η οικογένειά του έχει δοκιμαστεί από τον ολοκληρωτισμό του παράφρονος Αγιατολάχ Χομε'ι'νί και καταφευγει με μια φουσκωτη βαρκα στις ελληνικές ακτες.
Ο Ασκάν Κομπανί άλλοτε γιατρός από την Τεχεράνη:
Το άλλο πρωταγωνιστικό πρόσωπο είναι η Μυτιληνιά Ευρυδίκη Καλογρίδη, μια νεαρή δασκάλα με σπάνιες κοινωνικές αγωνίες, που δεν μένουν σε μια φιλολογικού τύπου θεωρητικοποίηση, αλλά μετουσιώνονται σε έμπρακτη υλοποίησή τους με βαρύτατο προσωπικό κόστος. Μια κοπέλα παραδομένη στην αγνή της αγάπη κόντρα στην οικογενεια της την ίδια.
Ενας ερωτας γεφυρωνει έξωθεν αντιθέσεις σε γνωριμους σαιξπηρικούς δρόμους.
Για άλλη μια φορά, θαύμασα την ευαισθησία και την ψυχογραφική ενημερότητα, με την οποία ο Μένιος Σακελλαρόπουλος ιχνηλατεί μια γυναίκα ηρωίδα, είτε με την ιδιότητα της νεας ερωτευμένης γυναίκας, ειτε ανατέμνοντας τη μητρική αγαπη. Αν και άντρας, προσεγγίζει πολλες πτυχες της γυναίκας με λεπτότητα κι ανεπιτήδευτη αγαπη στο γυναικείο φύλο. Το πραττει με εναν τροπο που αφουγκραζεται πολύπλευρα την επικαιροτητα:
Όσο , λοιπον η νεαρή Ευρυδίκη αναζητα την οδο της αυτογνωσιας της, η μητέρα της Σαπφω αποτελει έμμεση μνεια στην ενδοοικογενειακη βια, που βουβα υφισταται πίσω απο κλειστές πόρτες, ενώ η αγάπη της γίνεται δύναμη αποτίναξης ενος σκληρού ανδροκρατικού ζυγού...
Ο συζυγός της γινεται εκφραστης της πιο άτεγκτης πατριαρχίας, υπακούοντας σε δυσάρεστα στερεότυπα μιας στρατιωτική πειθαρχία
Το μεγαλο ατού του βιβλιου, όμως, ειναι ο κεντρικός ήρωας, ο Ιρανός γιατρός Ασκαν Κομπανί:
Μια ψυχή στραμμένη στο φως κομίζοντας την τελειότερη εκδοχή της ανθρωπινης αρετής, όπως μαλιστα την κηρύττει το Ευαγγέλιο- κι ας προερχεται απο οικογενεια Μουσουλμάνων. Ένας αναργυρος γιατρός- ανεξίκακος κι εργατικός, που καταφασκει με ταπεινότητα οποια χειρωνακτική εργασία του εξασφαλίσει την αξιοπρέπεια...Γινεται μάστορας και μαραγκός θυμίζοντας τον πράο Ιωσήφ της Αγιας Γραφής στη χαμηλόφωνη φιλοπονία του...
Ο Ασκαν ειναι ο Ξένος της ευαγγελικής περικοπής που ταυτιζεται με τον ιδιο τον Χριστό.
Είναι ο ανεπιτηδευτα Ελεήμων των Μακαρισμων στην
"Επί του Όρους Ομιλία".
Γινεται εκεινος,《που θα συγχωρεσει εβδομήκοντα επτάκις φορες》στην παραβολή του Ιησού...
Με όλα αυτά, η μορφή ενος αλλόθρησκου κι απόκληρου γινεται η ιδανική ενσαρκωση του Χριστιανού ή κατ' επέκταση του Ενάρετου Ανθρωπου. Του "καλού καγαθού πολίτη" της Αρχαιότητας...
Μεσα από τη φιγούρα του Ασκαν ο Μένιος Σακελλαρόπουλος ακουσίως "θεολογεί ", αναδεικνύοντας την ουσία του χριστιανικού κηρύγματος, αντιμαχόμενος τον φαρισα'ι'σμό και την τυπολατρεια οταν αυτές στερούνται συμπόνιας κι ανθρωπιάς.
Αλλη μια συγγραφεα θυμαμαι να προσεγγίζει το προσωπο του Μεταναστη με έναν ήρωα πραγματικά καλό:
Την Καλλιοντζή με τον Αφρικάνο Ροτίμι στην "Παράνοια".
Με αυτό το εντονο περιγραμμα αρετής του βασικού τους πρωταγωνιστή- στα όρια της εξιδανίκευσης- και η Καλλιοντζη και ο Σακελλαροπουλος- κατορθώνουν να ξεμπροστιάσουν, με διακριτό τρόπο,& επειτα να γελοιοποιήσουν τν παραλογισμό της ρατσιστικής ιδεολογίας, φέρνοντας ως αντίβαρο ανώτερα ιδανικά.
Ο Ασκαν, όμως είναι πιο αληθοφανής κι εχει λουστραριστεί με τα συστατικά της Γνώσης και της Επιστήμης με τον τροπο που την αιτάτο ο Γκάντι στην αποστροφή του ότι" Επιστημη πρέπει να έχει Ανθρωπιά"
Αυτη η εξιδανίκευση ενέχει βέβαια τον κίνδυνο αποξένωσης απο τα πραγματικά δεδομένα της κατάστασης, που είναι πολυπλόκαμη και ζοφερή, συχνά, θυματοποιώντας πρόσωπα πολλών κατευθύνσεων, κι όχι μονάχα τους πρόσφυγες.
Ο Μένιος Σακελλαρόπουλος τον αποφεύγει, με την αυστηρη εστιαση στον συγκεκριμενο ήρωά του και την αβίαστη ροή της ιστορίας του στο φοντο μιας πανεμορφης Μυτιλήνης, που ζωντανευει δτα ματια μας με την παραστατική εικονοπλασία.
Επιπλέον ενσταλάζει την πινελιά ενός κοινωνικού θρίλερ, όπου εμπλέκονται κι άλλα πρόσωπα- όχι τόσο εξιδανικευμένα, ισορροπώντας λίγο την παραπάνω αίσθηση του εξωρα'ι'σμού...(Θεωρώ ότι κάποια παράμετρος έπρεπε να έχει "χτιστεί" λίγο περισσότερο ώστε να ενταθεί η συναισθηματική φόρτιση από τις απρόσμενες εξελίξεις, που δεν κατορθώνουν, εν τέλει, να αναστατώσουν τον αναγνωστη, όσο τους αναλογούσε...).
Η γοητεία του "Αρχαγγελου των Βράχων" ειναι διττή:
Αφενός η καθεαυτή πλοκή συγκινεί και διατηρει αμειωτο το ενδιαφέρον κατω από το σαγηνευτικό πέπλο του άδολου έρωτα, που επιστρεφει στη ζωοδότρα αγνή ρίζα του.
Η δευτερη πτυχή που ειναι πιο σημαντική έγκειται στην παιδευτική του αξία:
Διαβαζοντας τον "Αρχαγγελο των Βραχων" ο αναγνωστης θα αισθανθει μια ανάταση ψυχής.
Θα στοχαστεί γύρω από την ανθρωπιά, την ταπεινότητα και τον αλτρουισμό.
Μυθιστορηματα σαν αυτο προαγουν την κοινωνική ευαισθησία, επαναπρατίζοντας τον Ανθρωπο στους τοπους της Αγαπης της Αλληλεγγύης , της Ανεξικακίας και της Αυταπάρνησης, που οι σκληροί μας χρονοι τείνουν να παροπλίσουν στον βωμό του εγωισμού, της μισαλλοδοξίας και της κερδοσκοπίας.
Φωτεινα ιδανικά που καταξιώνουν την ύπαρξη εξυμνούνται με τροπο όμορφο, ελκυστικό που αποτελεί πρόκληση για την ψυχή καθε αναγνώστη:
Δια μέσου των ηρώων στον "Αρχάγγελο των Βράχων", ο αναγνώστης συμπάσχει με τα πάθη διαφορετικών προσώπων τους, όπως όρισε ο Αριστοτελης για την Αρχαία Τραγωδία- με αποτελεσμα να διεγείρεται η ενσυναίσθησή του
Μυθιστορήματα σαν τον "Αρχάγγελο των Βράχων" ανοίγουν τους ψυχικούς οριζοντες του αναγνώστη και γίνονται έναυσμα αναθεώρησης στάσεων • αφορμή να γίνεις καλύτερος άνθρωπος
Όταν η αισθητική αξία ενος βιβλίου κατορθώνει να συνυπάρξει με δυναμη συναισθημάτων και με μια παιδευτική αξία , διχως διδακτισμούς, τότε ενα λογοτεχνικό βιβλίο έχει πετυχει τον ιδανικό συνδυασμό.
Αυτος ακριβως ο εξαίσιος συγκερασμός ήταν το επίτευγμα του Μενιου Σακελλαροπουλο στον Αρχαγγελο των Βραχων που αξίζει να είναι σημειο αναφοράς ανάμεσα στα προσφατα μυθιστορήματα κι αγκαλιάστηκε κι από μερος του καλλιτενικού κόσμου σε μια σημαντική βραδιά θεατρικής του παρουσίασης.
Φωτεινα ιδανικά που καταξιώνουν την ύπαρξη εξυμνούνται με τροπο όμορφο, ελκυστικό που αποτελεί πρόκληση για την ψυχή καθε αναγνώστη:
Δια μέσου των ηρώων στον "Αρχάγγελο των Βράχων", ο αναγνώστης συμπάσχει με τα πάθη διαφορετικών προσώπων τους, όπως όρισε ο Αριστοτελης για την Αρχαία Τραγωδία- με αποτελεσμα να διεγείρεται η ενσυναίσθησή του
Μυθιστορήματα σαν τον "Αρχάγγελο των Βράχων" ανοίγουν τους ψυχικούς οριζοντες του αναγνώστη και γίνονται έναυσμα αναθεώρησης στάσεων • αφορμή να γίνεις καλύτερος άνθρωπος
Όταν η αισθητική αξία ενος βιβλίου κατορθώνει να συνυπάρξει με δυναμη συναισθημάτων και με μια παιδευτική αξία , διχως διδακτισμούς, τότε ενα λογοτεχνικό βιβλίο έχει πετυχει τον ιδανικό συνδυασμό.
Αυτος ακριβως ο εξαίσιος συγκερασμός ήταν το επίτευγμα του Μενιου Σακελλαροπουλο στον Αρχαγγελο των Βραχων που αξίζει να είναι σημειο αναφοράς ανάμεσα στα προσφατα μυθιστορήματα κι αγκαλιάστηκε κι από μερος του καλλιτενικού κόσμου σε μια σημαντική βραδιά θεατρικής του παρουσίασης.
Για όλους αυτους τους λογους ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΤΩΝ ΒΡΑΧΩΝ
είναι ενα ξεχωριστο κοινωνικό βιβλίο που μπορει να διαβαστει και να ωφελήσει πολλαπλά. Διδακτικό για γονείς που ενιοτε ζητούν να περιορισουν τα φτερα των παιδιών τους ζητώντας να τα πατρονσρουν.
Ο "Αρχαγγελος των Βράχων" , όμως έχει αξία όχι μονάχα για ενήλικες αναγνωστες.
Ως εκπαιδευτικός θα μπορούσα να προτείνω αυτο το μυθιστορημα του Σακελλαρόπουλου ακόμη και για έφηβους αναγνωστες - και συγκεκριμένα, μαθητές των τελευταίων τάξεων του Λυκείου! Μπορει άνετα να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο της Φιλαναγνωσίας, παρότι εμπεριέχει στιγμές σπό τον κοσμο του εγκλήματος (όπως πιο ήπια συμβαινει και με το επίσης νεανικό κοινωνικό αναγνωσμα της Λότης Πέτροβιτς "Τα Τέρατα του Λόφου".) Σήμερα εξαλλου, οι εφηβοι αναζητούν την αδρεναλίνη, σε ταινίες ή παιχνίδια με έντονες σκηνές και περιπετειώδη πλοκή.
Ο "Αρχαγγελος των Βραχων" διαθέτει αυτα τα στοιχεια μεσα από ενα πρισμα κοινωνικά ωφελιμο αφου προτάσσει τον ανθρωπισμό ως απώτατη καταληξη.
Σε μια εποχή μπολιασμένη με το δηλητήριο του φανατισμού και του μίσους, όπου ο εθνικισμός επικαλύπτει τον πατριωτισμό (όπως στην ψυχή του Αντωνη) λχ, σε μια εποχη κι αγουρες ψυχές διαβρωνονται εντεχνως ,
στοχασμοί σαν αυτούς που προξενεί ο "Αρχαγγελος των Βραχων" με τοσο συναρπαστικό τροπο μπορούν να γίνουν μια πολύτιμη αφορμή για γονιμες συζητησεις και για επαναπροσδιορισμό αξιών σε νεαρά άτομα, σε μια προσπάθεια να διασώσουμε " κάτι"...
.jpg)