Η ΠΟΙΝΗ, Έλση Τσουκαράκη

                                                                 Η ΠΟΙΝΗ
                             Είδος : Σύγχρονο Κοινωνικό Μυθιστόρημα
                             Βαθμολογία  : 10/10

                            
Η Έλση Τσουκαράκη το 2009 έκανε το συγγραφικό της ντεμπούτο με έναν τρόπο αποστομωτικό, που θα ζήλευαν έμπειροι συγγραφείς, χαρίζοντάς μας, χωρίς παράτες, ένα μικρό κοινωνικό διαμάντι,την ΠΟΙΝΗ από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Χαμηλόφωνο μεγαλείο αποπνέει η λιτή αυτή ιστορία:Aς το αναζητήσουμε μαζί:

Περίληψη
Το βιβλίο ξεκινά παρουσιάζοντάς μας τη σκληρή ζωή ενός αγοριού σε ένα άγονο χωριό της Ελλάδας.
Η φτώχεια είναι η μοναδική "μητέρα" που γνώρισε.
Η σκληρότητα το μόνο βίωμα της ψυχής του.
Το ξύλο το μόνο "χάδι" που πήρε.
Το μαύρο και το γκρίζο τα μόνα χρώματα που ατένισαν τα παιδικά του μάτια.
        Ελάχιστες σελίδες μετά, το τοπίο αλλάζει και βρισκόμαστε στο τρομερό ναυάγιο,ενός καραβιού με προορισμό μια φυλακή.
       Μοναδικοί επιζώντες μέσα στην τρικυμία, ένα βρέφος, που βρέθηκε στη σωστική λέμβο, κι ένας κατάδικος που προσπαθεί να αρπάξει το χρυσό σταυρό του μωρού και να το πετάξει στη θάλασσα για να αποδράσει έπειτα με τη βάρκα.
           Η εξάντληση του όμως θα αποτρέψει την αποτρόπαιη πρόθεσή του.
          Η θάλασσα τελικά θα ξεβράσει τον κατάδικο και το μωρό σε ένα μικρό νησάκι και στα στοργικά χέρια του ψαρά- Θωμά και της θλιμμένης Βέρας που προσμένει το ναυτικό αρραβωνιαστικό της.
         Ο δραπέτης, προκειμένου να σώσει τη ζωή του, θα συστηθεί ως πατέρας του βρέφους στους καλοκάγαθους αυτούς νησιώτες, που θα θελήσουν να τους περιθάλψουν με την άδολη αγάπη των αγνών ανθρώπων,των συμφιλιωμένων με τη φύση και το Θεό.
      Ο κατάδικος,με την πάροδο του χρόνου, θα νιώσει τη στοργή του Θωμά και της Βέρας βάλσαμο στις πληγές της ψυχής του και, υποτασσόμενος στις επιταγές της νέας του ταυτότητας, θα μάθει να φροντίζει το μωράκι,σαν πραγματικός του πατέρας, κρύβοντας με αγωνία το σκοτεινό του παρελθόν.
      Ο αναγνώστης όμως βλέπει αυτό το χθες να ξετυλίγεται σε ζοφερά φλας μπακ.
         Έτσι σκιαγραφείται πλήρως ο ηθικός κατήφορος ενός ανθρώπου που γνώρισε μόνο το μίσος και περιπλανήθηκε σε όλα τα σκοτεινά σοκάκια του περιθωρίου-διαβαίνοντας όλες τις βαθμίδες του εγκλήματος ως την πλέον ειδεχθή.
      Ενός ανθρώπου ,που η φυλακή ήταν πάντα η μοναδική "οικογένεια", που τον "περίμενε" να γυρίσει...

   Και τώρα;
        Για πόσο θα συνυπάρχει αρμονικά με αυτούς τους ανυποψίαστους, συμπονετικούς ανθρώπους του μόχθου;
        Πόσο θα αντέξει το προσωπείο του στοργικού πατέρα για ένα παιδί που αποπειράθηκε να σκοτώσει;
         Ως πότε θα μπορέσει να διαφυλάξει τα φριχτά του μυστικά;
Τι θα γίνει όταν αποκαλυφθεί η αλήθεια;
      Είναι άραγε πολύ αργά για να γνωρίσει κι εκείνος την αγάπη;

 Θηρίο ή Άνθρωπος;Ποιος θα νικήσει στο τέλος ;



Σχολιασμός
Ένα βιβλίο υπέροχο, που δύσκολα θα άφηνε κάποιον αναγνώστη ασυγκίνητο!
Προσωπικά καταθέτω ότι με συγκλόνισε ως τα τρίσβαθα της ψυχής μου.
Έχουμε να κάνουμε με μια σπάνια έμπνευση που ακτινοβολεί απλότητα, ουσία και ανθρωπιά -μέσα σε ένα αδιάφορο τοπίο "αισθηματικής κοινοτυπίας" και επιδεικτικής, ελιτίστικης ασάφειας που κατακλύζουν τα εκδοτικά δρώμενα σήμερα.

Η ΠΟΙΝΗ της Έλσης Τσουκαράκη είναι ένα βιβλίο που κάνει τη διαφορά!

Ένα βιβλίο λιτό,σκληρό και τόσο τρυφερό συνάμα!

Όχι, δεν περιλαμβάνει... περίτεχνα λεκτικά σχήματα ή εκτεταμένες φιλοσοφίες, αλλά με ένα θέμα τολμηρό καταφέρνει να φτάσει στα άδυτα της ανθρώπινης κοινωνίας και να φωτίσει όσα προτιμάμε να κρατάμε στο σκοτάδι.

Πρόκειται για ένα βιβλίο που ισορροπεί ανάμεσα στο σκληρό ρεαλισμό και μια ευαισθησία διάχυτη,αφήνοντας ένα πολύ ελπιδοφόρο μήνυμα.

Η συγγραφέας στην ΠΟΙΝΗ συνθέτει,καταρχήν, ένα αριστοτεχνικό ψυχογράφημα με κοινωνιολογικές προεκτάσεις και ψήγματα φιλοσοφικού στοχασμού ,χρησιμοποιώντας μια γλώσσα απόλυτα προσιτή, ωστέ σημαντικά νοήματα να είναι απτά στον καθένα.

Αφήγηση που εξελίσσεται σε δυο επίπεδα με εναλλαγή του παρελθόντος και του παρόντος να επιτείνει τη συγκίνηση.

Συναίσθημα που αναβλύζει πηγαίο αλλά χαμηλόφωνα χωρίς βαρύγδουπες εξάρσεις.

Η ΠΟΙΝΗ της Έλσης Τσουκαράκη, λοιπόν, ακολουθεί βήμα-βήμα τα αιματοβαμμένα χνάρια ενός ανθρώπου που διέσχισε την οδό της "απωλείας", ως το τέρμα.

Τόλμημα δυναμικό η διείσδυση σε μια αντρική ψυχή -τόσο βασανισμένη μάλιστα!
Αν και γυναίκα, η Έλση κατορθώνει να αποφύγει το σκόπελο του συναισθηματισμού και να συλλάβει τον παλμό μιας τραχιάς αντρικής ψυχής!Είναι αξιέπαινα έγκυρη κι εναρμονισμένη η ματιά της Τσουκαράκη στον ανδρικό τρόπο σκέψης!

Με  παραστατικότητα η συγγραφέας κατορθώνει να μεταφέρει στον αναγνώστη τις εσωτερικές συγκρούσεις αυτού του ανθρώπου, χωρίς να εκβιάζει φτηνά τον οίκτο του.

Ο ήρωας της δεν είναι "ο καλός"της ιστορίας ,αλλά ένας εγκληματίας και μάλιστα από τους πλέον αδίστακτους- με πράξεις που προξενούν αποτροπιασμό και τρόμο.
        
Η θέση της συγγραφέως είναι ξεκάθαρη ως προς αυτό:Ο πρωταγωνιστής μας από πολύ νωρίς, στάθηκε ένας θύτης αμείλικτος για όσα ανίσχυρα θύματα βρέθηκαν στο διάβα του.
Δεν υπάρχουν εξωραϊσμοί εδώ.
Υπάρχει μια έντιμη διάθεση σκιαγράφησης αυτού του χαρακτήρα και ανίχνευσης των βαθύτερων αιτίων που τον οδήγησαν σε αυτήν την καταστροφική πορεία.
Η Έλση προσπαθεί μέσα από αναδρομές να εισχωρήσει στη συνείδηση αυτού του ανθρώπου και να τον κατανοήσει.
  Παρακολουθούμε τον κεντρικό ήρωα να αποκτηνώνεται από την αποστέρηση της οικογενειακής αγάπης στα πρώιμα χρόνια και να καταδύεται στην κόλαση του υποκόσμου,χωρίς κανένα χέρι και καμιά κρατική υποδομή να αναχαιτίσουν την πτώση του.

Και στον αντίποδα αυτής της αποκτήνωσης του δραπέτη, έμφανίζεται απρόσμενα η φιγούρα του ανυπεράσπιστου βρέφους να συμβολίσει την απόλυτη αγνότητα και να ορθώσει μια πρόκληση αγάπης.

        Στη συνέχεια,την αδυσώπητη απανθρωπιά που διέτρεχε ολάκερο το βίο του κατάδικου, έρχονται να απαλύνουν  δυο ακόμη άνθρωποι απλοϊκοί,εύπιστοι χωρίς να γνωρίζουν άλλο από τον μικρόκοσμο του νησιού.
     Θάλασσα, φύση ,Θεός-το τρίπτυχο που οδηγεί τη ζωή τους.Κι όμως, είναι αρκετά για να κατακτήσουν τον "πλούτο" του κόσμου,που δεν είναι άλλος από τη χαρά της προσφοράς!

Τα "μωρά του κόσμου" όπως τα συναντάμε στην  ευαγγελική περικοπή ήρθαν,λοιπόν, να κομίσουν την ύψιστη σοφία της ατόφιας καλοσύνης.Μιας καλοσύνης δεν κρίνει ,γιατί  ξέρει να συγχωρεί την αθλιότητα, αναζητώντας από πίσω τις πληγές για να τις γιατρέψει. 

Μέσα σε όλα, λανθάνει μια υφέρπουσα αίσθηση ενός δειλού και πολύ ευγενούς κι αυθεντικού ερωτισμού- "σαν επίδεσμος πάνω σε πληγές" που λέει κι ο στίχος του Τριπολίτη.

Η λύση του δράματος προσδίδει στην ιστορία μας την έξαρση εκείνη που συνταράσσει την ψυχή του θεατή στις Αρχαίες Τραγωδίες!
       Ακολουθώντας το φιλοσοφικό σχήμα μιας ιδιότυπης νέμεσης, έρχεται με έναν μοναδικό τρόπο η δικαιοσύνη και η πολυπόθητη κάθαρση για όλους, αναδεικνύοντας το ψυχικό μεγαλείο ενός ανθρώπου,που η δεύτερη ευκαιρία άργησε, αλλά τελικά έφτασε και τον οδήγησε στο υψηλότερο σημείο της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα από τον απόλυτο πόνο...

Η καταπληκτική αυτή ιστορία όμως, επεκτείνεται σε έναν ευρύτερο προβληματισμό φέρνοντας αφοπλιστικά την κοινωνία αντιμέτωπη με τις ευθύνες της απέναντι σε μια τόσο ευαίσθητη κοινωνική ομάδα-συνομιλώντας έστω κι έμμεσα- με τη σπουδαία "Συγχώρεση" της Σώτης Τριανταφύλλου.

Παρά τη διαφορετική τους ματιά υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής:
         Η απομόνωση των ατόμων του περιθωρίου λειτουργεί ως άλλοθι της κοινωνίας για να μην αντικρύσει την αλήθεια της.Ως άλλος Ντόριαν Γκρέι που κρύβει στο Πορτρέτο την αλήθεια της διεφθαρμένης συνείδησης του για να μένει η επιφάνεια του αψεγάδιαστη, έτσι κι η κοινωνία περιθωριοποιεί τους απόκληρους της και κρύβει την εξαχρείωση της κάτω από τη νομιμοφάνεια της.

Η αλήθεια είναι όμως πως κι ο κάθε εγκληματίας είναι "σαρξ εκ της σαρκός μας".Διατηρεί σίγουρα την ευθύνη των πράξεων του, όμως συνιστά δημιούργημα μιας πραγματικότητας που μας αφορά όλους. 

Κανένας δε γεννιέται εγκληματίας!Μέσα μας ενυπάρχουν εγγενείς ροπές επιθετικότητας κι ένστικτα. Η Σύγχρονη Ψυχολογία- ισορροπώντας ανάμεσα στις συγκρουόμενες θεωρίες Συμπεριφοριστών και Γενετιστών, κατέληξαν ότι οι έμφυτες ροπές μπορούν να επηρεαστούν και να μορφοποιηθούν τελικά κι από την αγωγή.

Το βέβαιο είναι πως όμως κανένα παιδί που αγαπήθηκε αληθινά και μεγάλωσε στην αποδοχή δε θα γίνει βιαστής ή εν ψυχρώ δολοφόνος. 
              Πόσο βαριά ευθύνη έχουμε ως παιδαγωγοί η γονείς αύριο να μην υπάρξουν άλλοι εγκληματίες δημιουργήματα της δικής μας αδιαφορίας και υλιστικής μανίας ,που αφήνει τα παιδιά μας γυμνά από συναισθηματική ασφάλεια, άρα μόνα...κι η "μοναξιά" εξ-αχρειώνει" έλεγε ο Αριστοτέλης

Όταν όμως φτάσουμε στην παραβατική συμπεριφόρα, σίγουρα η κοινωνία οφείλει να θέσει τα όρια εκείνα που θα αποτρέπουν τις βλαπτικές πράξεις και θα προστατεύουν το σύνολο.Αυτό δε σημαίνει ότι αφαιρείται η ανθρώπινη υπόσταση του δράστη.
Καταδικάζουμε πράξεις κι όχι ανθρώπους!

 Ζητούμενο δεν είναι ο ρεμβασισμός ή η αγελοποίηση των φυλακισμένων.
Αν μεταχειριζόμαστε τον εγκληματία σαν κτήνος συμβάλλουμε στην τελεία εξ-αχρείωση του.

Αν του αρνηθούμε τη δεύτερη ευκαιρία, είμαστε πλέον εμείς που οπλίζουμε ξανά και κατ' εξακολουθησιν το χέρι του. Γινόμαστε εμείς ως κοινωνία ηθικοί αυτουργοί...
Όσοι ολισθαίνουν έχουν ανάγκη να γνωρίσουν ένα παράδειγμα ανθρωπιάς αντίθετο από το λανθασμένο δρόμο που οι ίδιοι τράβηξαν. Αυτή είναι η έννοια του σωφρονισμου. Η Δημοκρατία προστατεύει το κοινωνικό σύνολο καi οριοθετεί. ΔΕΝ εκδικείται όμως!
Η Ποιότητα της Δημοκρατίας καθορίζεται από τη στάση της απέναντι στους Αδύναμους και τους παραστρατημένους,με απόλυτο "στοίχημα" την επανένταξή τους στους κόλπους της.
         Κάθε άνθρωπος συνιστά μια μοναδικότητα, ένα ον πολυδιάστατο κι ικανό για το χείριστο αλλά και το κάλλιστο,το Αγαθό.Ακόμη και μετά την Πτώση του ο άνθρωπος εν παύει να ατενίζει τη θέωση και οι εγκληματίες δεν αποτελούν εξαίρεση.

Η ΠΟΙΝΗ της Τσουκαράκη, μέσα στην καίρια απλότητα της, λοιπόν, συνιστά μια ηχηρή κοινωνική καταγγελία και  μια επιθυμία για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία για όλους.

Πάνω από όλα όμως,η ΠΟΙΝΗ σαλπίζει ένα συγκινητικό αίτημα αγάπης, μέσα από την ανθρωπιά των ηρώων και από τη  συγκλονιστική κορύφωση του εκπληκτικού της φινάλε.

Ένα από τα πιο δυνατά κοινωνικά βιβλία που έχω διαβάσει-τροφή για τη σκέψη και την καρδιά!

Η νεοεμφανιζόμενη Έρση Τσουκαράκη δεν οχυρώθηκε στην ασφάλεια μιας αισθηματικής ιστορίας (που φυσικά έχει την αξία της,αλλά είναι το σύνηθες μονοπάτι.) 

Αναμετρήθηκε με μια μεγάλη συγγραφική πρόκληση και ανταπεξήλθε παλικαρίσια,χαρίζοντας μας ένα σπουδαίο βιβλίο από εκείνα που ριζώνουν στην ψυχή σου και δεν τα ξεχνάς ποτέ! 

                    Την εποχή αυτή το βιβλίο είναι εξαντλημένο και ελπίζω ο οίκος να προβεί σε επανέκδοση,διοτι τέτοια βιβλία είναι πολύτιμα για την κοινωνία ολόκληρη.

                 ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΩΝ Ή ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΘΕΝΤΩΝ
                                           
                                              Ο Ονήσιμος"
                                     ΕΠΑΝΟΔΟΣ
                                  ΕΧΕΙΣ ΜΗΝΥΜΑ
.

Σημείωση: O προστάτης Άγιος των Φυλακισμένων είναι ο Άγιος Ονήσιμος(http://www.saint.gr/3714/saint.aspx)

Σημείωση 2 Ένα ενδιαφέρον σύγγραμμα για την ιστορία των φυλακών είναι "Η Φυλάκιση" της Μαρίας Αρχιμανδρίτου εκδ Σάκκουλα, το οποίο μπορείτε να παραγγείλετε κεντρικά βιβλιοπωλεία για καλύτερη τιμή.

            
                      
                 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ

                   Η Έλση Τσουκαράκη γεννήθηκε στο Κάιρο και μεγάλωσε στην Αθήνα. Από παιδί είχε τον τρόπο της να επικοινωνεί με τις λέξεις. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία και ασχολήθηκε με τις ξένες γλώσσες. Δίδαξε σε σχολεία, ασχολήθηκε με μεταφράσεις, διηγήματα και σενάρια. Έχει δύο κόρες. 
Αν και εργάζεται ως καθηγήτρια γερμανικών θεωρώντας το μεγάλη τύχη να συναναστρέφεται παιδιά και εφήβους, θα της άρεσε να δηλώνει "επάγγελμα: ονειροπόλα".Ολα της τα βιβλία κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.