Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ "ΣΜΥΡΝΗ ΜΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ
Βαθμολογια: 10/10
Το 2015, η Μιμή Ντενίση, πραγματοποίησε ένα μεγάλο όνειρο, ανεβάζοντας το βιβλίο που έγραψε για τη Σμύρνη σε μια μνημειώδη θεατρική παράσταση στο Θέατρο Του Ελληνικού Κόσμου".Μια παράσταση που πρέπει να γνωρίσουν όλοι οι Έλληνες!
Ίσως αναρωτηθείτε εύλογα πώς μπορεί μια θεατρική παράσταση να συνδεθεί με έναν ιστότοπο για το βιβλίο.
Μα...φυσικά επειδή το έργο "Σμύρνη Μου Αγαπημένη" της Ντενίση κυκλοφορεί σε ένα καλαίσθητο βιβλίο από τις εκδόσεις Πατάκη, το οποίο ήδη καταγράφει δεύτερη έκδοση!(Μάρτης του 2015).
Το σημαντικό με τη "Σμύρνη" της Ντενίση είναι πως, σε αντίθεση με τον χώρο της λογοτεχνίας και της Μουσικής-με την πληθώρα της παραγωγής σε σχετικά έργα- πρώτη φορά μια θεατρική παράσταση είναι ξεκάθαρα εστιασμένη στη ζωή και την τραγωδία της Σμύρνης.
Ως τώρα, το Θέατρο καταμετρούσε δυνατές μεν, "περιστασιακές" δε αναφορές στην Καταστροφή-με 2 να ξεχωρίζουν.
Αρχικά, είχαμε τον πολιτικών αποχρώσεων, ανατριχιαστικό θρήνο στο προτελευταίο μέρος της παράστασης του Ιακωβου Καμπανέλλη, το "Μεγάλο Μας Τσίρκο" με την Τζένη Καρέζη ,τον Κώστα Καζάκο και τον τροβαδούρο της Λευτεριάς Νίκο Ξυλούρη στα 1972.
Χρόνια μετά προστέθηκε ο αφοπλιστικός μονόλογος της Άννας Βαγενά στην "Αγγέλα Παπάζογλου" σε μια προσωποκεντρική οπτική των παθών της Προσφυγιάς.
Πρώτη φορά, με το έργο της Μιμής Ντενίση το Ελληνικό Θέατρο γνωρίζει μια τέτοιων διαστάσεων υπερπαραγωγή που φωτίζει όλες τις πτυχές του κεφαλαίου Σμύρνη", οπτικοποιώντας μοναδικά τη συλλογική μας μνήμη! Μέσα από μια τυπική μεγαλοαστική οικογένεια Ελλήνων με τις μικροχαρές, τα ανομολόγητα πάθη, τις κοινωνικές ανισότητες και τη συνύπαρξη της με Τούρκους -Λεβαντίνους, ξετυλίγεται όλη η γοητεία μιας πολιτείας ξελογιάστρας και κοσμοπολίτισσας, που τα πολιτικά συμφέροντα την έριξαν στην πυρά της μισαλλοδοξίας και του ολέθρου.
Ξεδιπλώνονται παλιές "αμαρτίες", λάθη και αλήθειες που ακόμα μας καίνε, μέσα από έντιμη απομυθοποίηση πολιτικών προσώπων κι από έντεχνα πολιτικά ερωτήματα, που προσδίδουν βαρύτητα στο έργο -πόσο ορθή ήταν η προώθηση προς το Σαγγάριο με αμφιλεγόμενες Συμμαχίες;Oι εκλογές του '20 'ηταν λάθος του Βενιζέλου ή υπεκφυγή; Ποιος ο ρόλος του Στεργιάδη;
Όλα προσεγγίζονται κι από τις δύο όψεις,με ιστορική εγκυρότητα, μέσα από τους ετερόκλητους χαρακτήρες, παρέχοντας τελικά μια ψύχραιμη αποτίμηση των αιτίων της Καταστροφής....
Ένα πλούσιο τρίωρο που κυλάει "σα νερό", χωρίς στιγμή να "κάνει κοιλιά" - χάρη στον πλουραλισμό των εικόνων και την επιδέξια σκηνοθεσία της Μιμής Ντενίση που χώρισε το έργο σε μικρές αντιπροσωπευτικές σκηνές- σχόλια για ενδεικτικές στιγμές της 5ετιας. Η σύνδεσή τους με ζωηρή αφήγηση επιτείνει τον ρυθμό, σε επίπεδα κινηματογραφικά και μετράει αντίστροφα για τη στιγμή της συντριβής του Ελληνισμού, όπου έρχεται η κορύφωση του δράματος.
Ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες επιτυχίας αυτού του έργου είναι σίγουρα τα ασύλληπτης ομορφιάς σκηνικά.
Πρόκειται για μια σκηνογραφική φαντασμαγορία, όπου το χθες μετατρέπεται σε ζωντανό παρόν, που μας...περιλαμβάνει όλους!
Μπροστά στα μάτια μας παρελαύνουν όλες οι γνώριμες εικόνες της Σμύρνης συνθέτοντας μια πλήρη τοιχογραφία της τελευταίας λαμπρής 5ετίας.
Το καφέ του "Φώτη", τα ατελιέ, η προκυμαία , η πολυαναμενόμενη πρεμιέρα του Ριγολέττο στα 1917, ενδεικτική του πόσο απείχε ο πόλεμος από τους Σμυρνιούς... Επισκεπτόμαστε μέγαρα κι εξοχικά, υποδεχόμαστε τον ελληνικό στρατό στα 1919 σε μια κατανυκτική στιγμή ψυχικής ανάτασης,εισχωρούμε στο μέτωπο, και μας πνίγει η φωτιά της Καταστροφής...
Κάθε γεγονός έχει το δικό του σκηνογραφικό πλαίσιο! Η τεχνολογία αξιοποιείται στο έπακρο για να αποδώσει τις εναλλαγές στις εποχές, στη μέρα και τη νύχτα- ως και η... θάλασσα κυματίζει έξω από το παράθυρο, ενόσο ατμόπλοια και...Συμμαχικόι Στόλοι αρμενίζουν πάνω-κάτω στο λιμάνι.
Πρόκειται για ένα αξιέπαινο επίτευγμα των σκηνογράφων, Γιώργου Πάτσα, Γιάννη Βολιώτου(3D) και Τότας Πρίτσα ( η οποία βρίσκεται σε μια ακόμα ευτυχή συνύπαρξη με τη Χριστίνα Αλεξανιάν ύστερα από τη "συνάντησή τους στις "Επιθυμίες" της Άννας Ανδριανού στα 1998)
Την ηθογραφική πανδαισία συμπληρώνουν γεύσεις και μελωδίες, με την Εστουδιαντίνα και τη ζωντανή παρουσία του Μπάμπη Τσέρτου να μάς θυμίζουν σκοπούς που έχουν εγγραφεί στο DNA όλων των Ελλήνων.
Ψυχή όμως κάθε παράστασης είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών κι εδώ καθένας είναι μια ανεκτίμητη ψηφίδα σε ένα μοναδικό ψηφιδωτό συναισθημάτων:
Στην πιο ώριμη στιγμή της, η γοητευτική Μιμή Ντενίση ως "κόνα Φυλλιώ" ακτινοβολεί όλη την αρχοντιά της μαυλιστικής Σμύρνης και λάμπει σαν τα παλιά τιμαλφή που κοσμούσαν τις κυρίες της αριστοκρατίας...Με μια χαμηλόφωνη γλυκύτητα γίνεται μια παραστατικότατη και ζεστή αφηγήτρια- στο ύφος που την είδαμε στην περσινή της παραγωγή "Η Πηνελόπη Δέλτα Συναντάει Τον Μάγκα".
Η Ντενίση ,σαν καλή οικοδέσποινα διαμορφώνει με την αφήγησή της ένα "φιλόξενο πλαίσιο για τον θεατή" κι είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κοινό και στα δρώντα υποκείμενα συμπαρασύροντάς μας στο ταξίδι! Οι καλομελετημένες υφολογικές της διακυμάνσεις μεταδίδουν πλήθος συναισθημάτων.
Η "κόνα Φυλλιώ" της είναι η "ήρεμη δύναμη" του σπιτικού, η καταπραυντική μητρική φιγούρα, η συντονίστρια του νοικοκυριού, η γυναίκα που διατηρεί τη θηλυκότητά της, αλλά έχει κατευνάσει τα πάθη της.
Ίσως κάποιοι θα ήθελαν την κυρία Ντενίση λίγο πιο "έντονη" τις στιγμές της Καταστροφής, αυτό όμως δεν αναιρεί την ομορφιά της ερμηνείας της- ειδικότερα στα αφηγηματικά μέρη.
Επάξια στέκεται πλάι της, 20χρόνια μετά τη συνάντησή τους στην "Άννα Καρένινα" του Ακοροπόλ, ο Τάσος Χαλκιάς, όντας με την ανδροπρέπειά του, πειστικότατος ως ο στοιβαρός οικογενειάρχης και πολυάσχολος επιχειρηματίας.
Επιπλέον, ο Τάσος Χαλκιάς αποδίδει την ενθουσιώδη προσωπολατρεία που μια μερίδα Μικρασιατών διατηρούσε προς το πρόσωπο του Ελ. Βενιζέλου.
Κυρίως όμως, στη μορφή του "Δημήτριου Μπαλτατζή, ο Χαλκιάς με μιαν ωραία ένταση συνοψίζει τον αγνό-ίσως και "αφελή"πατριωτισμό του Έλληνα που ζει μακρυά από τη μητέρα πατρίδα- με κείνη την εξιδανικευμένη αγάπη προς τη μάνα- Ελλάδα και την υπέρμετρη αισιοδοξία που κώφευε στα ανησυχητικά σημεία των καιρών... Αυτές τις στιγμές βλέπουμε έναν ξεσηκώτικο Χαλκιά, που θυμίζει το "ανύποπτο ενθουσιασμό" του Μανώλη Αξιώτη στα Ματωμένα Χώματα.
Αντίβαρο σε αυτόν τον ενθουσιασμό εδώ,δεν είναι ενας ...ιδεαλιστής "Νικήτας Δροσάκης", αλλά ο βασιλόφρων και ορθολογιστής νεότερος αδελφός Μπαλτατζής, όπου βλέπουμε έναν "κραταιό" Κρατερό Κατσούλη σε ερμηνεία γήινη, χαμηλότερων τόνων και σε πλήρη συμπληρωματικότητα προς αυτήν του Χαλκιά...
Πέρα από τον κόσμο των ενηλίκων, έχουμε και τα παιδιά- ρόλοι, όπου οι δυο ηθοποιοί Εγγλεζάκη και Μακαλιάς μετέδωσαν όλη τη δροσιά της νιότης.
Ο Δημήτρης Μακαλιάς απέδωσε πετυχημένα την ελαφρότητα του ξέγνοιαστου νεαρού και τη μετάβαση από τη μετεφηβική ανεμελιά στην ωρίμανση.Η κεφάτη ερμηνεία του δείχνει το χαιδεμένο γιο που ανακαλύπτει αμήχανα στην αρχή την "άλλη" πλευρά της ζωής κι ανδρώνεται μέσα από το πατριωτικό ιδεώδες , αλλά και τον έρωτα.Παραπέμπει αχνά στον επιπόλαιο , αλλά τρυφερό Πάκη της σειράς εποχής των Ρώμα- Χατζησοφιά, "Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο".
Σε παράλληλη πορεία κι εξίσου "εύστοχα" η Μαρία Εγγλέζάκη αποδίδει τη συστολή του καλοαναθρεμμένου κοριτσιού και την ωραιοπάθεια της εκκολαπτόμενης γυναίκας, που η συναναστροφή με ανώτερους κύκλους τής ενσταλάζει τον σπόρο της ματαιοδοξίας. Στην κορύφωση του τέλους, η Εγγλεζάκη μας προσφέρει μιαν αξιοπρεπέστατη και συναισθηματική παρουσία, χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς - σε μια από τις πιο δυνατές στιγμές του έργου.
Τις εντυπώσεις κερδίζει και η Κατερίνα Γερονικολού, διαποτίζοντας το ρόλο της υπηρετριούλας Ζαχαρούλας με αβίαστη τσαχπινιά και μιαν ιλαρότητα σχεδόν αυτοσαρκαστική.
Η Γερονικολού καταφέρνει να αποδώσει την ακατέργαστη αγνότητα ενός αξιαγάπητου λαϊκού κοριτσιού- σε αντίθεση προς τον στιλιζαρισμένο μεγαλοαστικό αέρα που καίρια εκπέμπει η ερμηνεία της Εγγλεζάκη.Ταυτόχρονα η Γερονικολού με την πολυδιάστατη ερμηνεία της, κατορθώνει να προσδώσει την απαραίτητη φόρτιση σε στιγμές ρομαντισμού και την ώρα της κορύφωσης του δράματος.
Μέσα σ'όλα ο Κώστας Βουτσάς , ως πατέρας της κόνας Φυλλιώς προσδίδει την απαραίτητη κωμική νότα-χωρίς υπερβολές σε μια από τις πιο μεστές ερμηνείες της καριέρας του, αποδεικνύοντας ότι στο αστείο ενυπάρχει τραγικότητα όπως την όριζε ο Ιταλός Μπενίνι όταν έλεγε ότι "Μόνο τα Παιδιά και οι Κλόουν μπορούν να μας μιλήσουν πραγματικά για τον Θάνατο..."
Στην ίδια λογική κινείται κι η αφοπλιστική ερμηνεία του Μιχάλη Μητρούση συνδυάζοντας χαριτωμένα στιγμιότυπα με αλήθειες.Ο "Οσμάν" του Μητρούση είναι η ενσάρκωση της ανόθευτης λαϊκής ψυχής που χωρίς μόρφωση -διαθέτει τη σοφία της καλοσύνης, κομίζοντας το αίτημα των λαών για ειρήνη και συναδέλφωση...Το χαμόγελό του η πιο ηχηρή καταγγελία του μίσους...Ο Μητρούσης- "Οσμάν" είναι από τις περιφερειακές φιγούρες που αποτελούν βαρόμετρο μιας παράστασης φέροντας το ιδιαίτερο στίγμα της...
Ερμηνείες που τις διατρέχει ένα ατόφιο το δραματικό στοιχείο καθ'όλη τη διάρκεια του έργου είναι αυτές των Νούσια- Αλεξανιάν.
Παρά τους άρρηκτους, μακραίωνους δεσμούς ανάμεσα σε Αρμενία κι Ελλάδα, έχουμε λίγες δημιουργίες αφιερωμένες στο δράμα του αρμενικού λαού. Από τον χώρο της Μουσικής δεσπόζουν ο δίσκος "Αρμενία " του Βασίλη Παπακωνσταντίνου με διασκευασμένα αντάρτικα του αρμένικου αγώνα (1981) και η συνεργασία -σταθμός της Ελευθερίας Αρβανιτάκη με τον Αρμένη συνθέτη Ara Dinkjian.
Επίσης επιτυχία γνώρισε το μετεφρασμένο αριστούργημα του Ζιλμπερ Ζινουέ "Ερεβάν" για τη Γενοκτονία του 1915 (από τις εκδόσεις Ψυχογιός)
Στην "Σμύρνη Μου Αγαπημένη" αποδίδεται τώρα, και από το Θέατρο ένας συγκινητικός φόρος τιμής στα πάθη των Αρμενίων μέσα από την Χριστίνα Αλεξανιάν και την ανατριχιαστική της ερμηνεία στο ρόλο της ξεριζωμένης Αρμένισσας Τακουή.
Η Αλεξανιάν σηκώνει επάξια το βάρος αυτό αποδεικνύοντας τη μεγάλη της κλάση.
Η "Τακουή" της γίνεται πειστικά η παρουσία που προεικονίζει την επερχόμενη μοίρα των Ελλήνων και υποβάλλει το στοιχείο της δραματικότητας-χωρίς να καταφύγει ποτέ στην παγίδα του μελοδραματισμού.
Η Χριστίνα Αλεξανιάν μεταδίδει από την αρχή την αίσθηση της Απώλειας, ισορροπώντας τον ρόλο της ανάμεσα στον βιωμένο φόβο και στο μπρίο του ανθρώπου που δεν το βάζει κάτω.
Ατού στην ερμηνεία της, είναι πως αξιοποιεί πλήρως τη δύναμη των εξωλεκτικών μέσων έκφρασης, εντάσσοντας την κινησιολογία, τη χροιά της φωνής της και τους μορφασμούς του ωραίου προσώπου της στις εναλλασσόμενες συγκυρίες της πλοκής: Η Αλεξανιάν ακροβατεί επιδέξια από την ανεμελιά και τη γυναικεία φιλαρέσκεια ως τις εσχατιές της οδύνης, όπου γίνεται σπαρακτική, χωρίς ίχνος επιτήδευσης- καθιστώντας μας κοινωνούς της αγωνίας και της μαχητικής της ελπίδας. Το ευλαβικό μοιρολόι της,με τη νοσταλγική τρυφερότητα ενός νανουρίσματος, συγκίνησε όλο το θέατρο, φέρνοντας αγαλλίαση- σαν ένα "κεράκι "εις μνήμην των αδικοχαμένων ψυχών...
Ο Τάσος Νούσιας αναμετράται άξια με τον Τούρκο Χαλίλ,τον βαθύτερο και πιο αντιφατικό χαρακτήρα του έργου αποδίδοντας συγκλονιστικά όλες τις εσωτερικές του συγκρούσεις και τις αντίρροπες τάσεις ανάμεσα στο θυμικό και το πνεύμα,στο φανατισμό και τη λογική, την οργή και τη μεγαλοψυχία.
Η ερμηνεία του Νούσια- χωρίς να καταφεύγει σε εξάρσεις ,υποβάλλει μια υπόγεια ένταση.Τη διακρίνει μια εσωτερικότητα που προσδίδει στον χαρακτήρα μιαν υπόκωφη τραγικότητα.
Η συστολή του υποτακτικού, η πληγωμένη αρρενωπότητα, κι ένα ανεκπλήρωτο πάθος αποδίδονται με τον αργό βηματισμό επί σκηνής,με μια σκιά στο βλέμμα,με τους επιτονισμούς μιας βαθιάς αντρίκειας φωνής,που "σε βρίσκει στην ψυχή"- ειδικότερα τις στιγμές, που ο ήρωας "ηττάται" από το πάθος του. Ο Νούσιας αποδίδει όλη την ταπεινότητα και την οδύνη που επισείει ή "παράδοση" του ερωτευμένου- διατηρώντας όμως το κύρος εκείνου που δεν εκχωρεί την περηφάνεια και τα ιδανικά του.Σίγουρα τον βοηθά το επιβλητικό παρουσιαστικό του, σε συνδυασμό όμως με την ηθική του ποιότητα.
Στο πρόσωπό του "Χαλίλ" αποδομείται κάθε επική διάσταση του πολέμου,ο οποίος αφήνει συντρίμμια και καταρράκωση, όπως ακριβώς τα αναδεικνύει ο Νούσιας σε μια ερμηνεία που καταδύεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και του βουβού πόνου.
(Στους πιο βιβλιόφιλους ίσως η πορεία του χαρακτήρα αυτού θυμίσει έντονα την τραγική φιγούρα του "συνονόματου Τούρκου Τσεβίκ" στην Αρχόντισσα της Σμύρνης του Θάνου Κονδύλη.)
Μαζί με όλους τους προαναφερθέντες, πλήθος άλλοι συντελεστές που με ταλέντο και φιλοπονία έβαλαν το λιθαράκι τους για να οικοδομηθεί αυτό το σπουδαίο έργο...(Ποιος ξεχνά π.χ. τον Xρήστο Βελιάνο ως "φανατικό Κεμαλιστή" ή την απολαυστικότατη Νέδη Αντωνιάδη στο ρόλο "της κομψής ,αλλά υψιπετούς κουνιάδας";)
Αυτή ήταν η παράσταση "Σμύρνη Μου Αγαπημένη".
Ένα προσωπικό στοίχημα για τη Μιμή Ντενίση που αποδεικνύεται δεινή συγγραφέας ,με πολιτική οξυδέρκεια κι ευαισθησία ξεδιπλώνοντας ένα σκηνοθετικό ταλέντο που απογειώνει το αποτέλεσμα.Επιπλέον η Ντενίση μας δείχνει πως η αξία ακτινοβολεί μέσα από το μεράκι και τη σκληρή δουλειά -ως ο πιο εύγλωττος αντίλογος σε όποια επίκριση.
Κυρίως όμως η Σμύρνη Μου Αγαπημένη συνιστά ένα προσκύνημα στην Ιστορική μας Μνήμη, που ακτινοβολεί αγάπη στην Ελλάδα και τις χαρές της ζωής αποδεικνύοντας πως ο υγιής πατριωτισμός πάντα ορθώνει δυναμικά το μήνυμα του Αλληλοσεβασμού των Εθνών και της ειρήνης...
Λαός που ξεχνάει την Ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει και πεθαίνουν όσοι ξεχνάμε
Γι' αυτό "Ας θυμόμαστε για να Ζήσουμε", κρατώντας "το Φως της Σμύρνης", όπως μας παραινεί η κόνα-Φυλλιώ- για να φέρουμε στην πατρίδα μας την "αναγέννηση" που προσδοκούν οι "στάχτες της"...
Υποθέτω ότι διεθνή υπερθεάματα δε θα απέχουν πολύ από την υπερπαραγωγή που κατέθεσε ο θίασος της Ντενίση στα θεατρικά μας χρονικά!
Ένα έργο από το οποίο θα βγείτε πιο "πλούσιοι" και ως θεατρόφιλοι και ως Έλληνες!
Βαθμολογια: 10/10
Το 2015, η Μιμή Ντενίση, πραγματοποίησε ένα μεγάλο όνειρο, ανεβάζοντας το βιβλίο που έγραψε για τη Σμύρνη σε μια μνημειώδη θεατρική παράσταση στο Θέατρο Του Ελληνικού Κόσμου".Μια παράσταση που πρέπει να γνωρίσουν όλοι οι Έλληνες!
Ίσως αναρωτηθείτε εύλογα πώς μπορεί μια θεατρική παράσταση να συνδεθεί με έναν ιστότοπο για το βιβλίο.
Μα...φυσικά επειδή το έργο "Σμύρνη Μου Αγαπημένη" της Ντενίση κυκλοφορεί σε ένα καλαίσθητο βιβλίο από τις εκδόσεις Πατάκη, το οποίο ήδη καταγράφει δεύτερη έκδοση!(Μάρτης του 2015).
Η παράσταση "Σμύρνη Μου Αγαπημένη" αποτελεί ένα υπερθέαμα που όμοιό του δεν έχετε ξαναδεί στο ελληνικό θέατρο.
Έργο που δε μένει στον προφανή εντυπωσιασμό, αλλά προσφέρει βαθιά ουσία, εντονότατα συναισθήματα και προβληματισμούς, ιχνηλατώντας με ζωηρή εικονοπλασία κι ένα πολυπρόσωπο μωσαϊκό τη ζωή στη Σμύρνη από τις μέρες του 1917 ως την ώρα της Καταστροφής και την προσφυγιά στον Πειραιά.Το σημαντικό με τη "Σμύρνη" της Ντενίση είναι πως, σε αντίθεση με τον χώρο της λογοτεχνίας και της Μουσικής-με την πληθώρα της παραγωγής σε σχετικά έργα- πρώτη φορά μια θεατρική παράσταση είναι ξεκάθαρα εστιασμένη στη ζωή και την τραγωδία της Σμύρνης.
Ως τώρα, το Θέατρο καταμετρούσε δυνατές μεν, "περιστασιακές" δε αναφορές στην Καταστροφή-με 2 να ξεχωρίζουν.
Αρχικά, είχαμε τον πολιτικών αποχρώσεων, ανατριχιαστικό θρήνο στο προτελευταίο μέρος της παράστασης του Ιακωβου Καμπανέλλη, το "Μεγάλο Μας Τσίρκο" με την Τζένη Καρέζη ,τον Κώστα Καζάκο και τον τροβαδούρο της Λευτεριάς Νίκο Ξυλούρη στα 1972.
Χρόνια μετά προστέθηκε ο αφοπλιστικός μονόλογος της Άννας Βαγενά στην "Αγγέλα Παπάζογλου" σε μια προσωποκεντρική οπτική των παθών της Προσφυγιάς.
Πρώτη φορά, με το έργο της Μιμής Ντενίση το Ελληνικό Θέατρο γνωρίζει μια τέτοιων διαστάσεων υπερπαραγωγή που φωτίζει όλες τις πτυχές του κεφαλαίου Σμύρνη", οπτικοποιώντας μοναδικά τη συλλογική μας μνήμη! Μέσα από μια τυπική μεγαλοαστική οικογένεια Ελλήνων με τις μικροχαρές, τα ανομολόγητα πάθη, τις κοινωνικές ανισότητες και τη συνύπαρξη της με Τούρκους -Λεβαντίνους, ξετυλίγεται όλη η γοητεία μιας πολιτείας ξελογιάστρας και κοσμοπολίτισσας, που τα πολιτικά συμφέροντα την έριξαν στην πυρά της μισαλλοδοξίας και του ολέθρου.
Ξεδιπλώνονται παλιές "αμαρτίες", λάθη και αλήθειες που ακόμα μας καίνε, μέσα από έντιμη απομυθοποίηση πολιτικών προσώπων κι από έντεχνα πολιτικά ερωτήματα, που προσδίδουν βαρύτητα στο έργο -πόσο ορθή ήταν η προώθηση προς το Σαγγάριο με αμφιλεγόμενες Συμμαχίες;Oι εκλογές του '20 'ηταν λάθος του Βενιζέλου ή υπεκφυγή; Ποιος ο ρόλος του Στεργιάδη;
Όλα προσεγγίζονται κι από τις δύο όψεις,με ιστορική εγκυρότητα, μέσα από τους ετερόκλητους χαρακτήρες, παρέχοντας τελικά μια ψύχραιμη αποτίμηση των αιτίων της Καταστροφής....
Ένα πλούσιο τρίωρο που κυλάει "σα νερό", χωρίς στιγμή να "κάνει κοιλιά" - χάρη στον πλουραλισμό των εικόνων και την επιδέξια σκηνοθεσία της Μιμής Ντενίση που χώρισε το έργο σε μικρές αντιπροσωπευτικές σκηνές- σχόλια για ενδεικτικές στιγμές της 5ετιας. Η σύνδεσή τους με ζωηρή αφήγηση επιτείνει τον ρυθμό, σε επίπεδα κινηματογραφικά και μετράει αντίστροφα για τη στιγμή της συντριβής του Ελληνισμού, όπου έρχεται η κορύφωση του δράματος.
Ένας από τους αποφασιστικούς παράγοντες επιτυχίας αυτού του έργου είναι σίγουρα τα ασύλληπτης ομορφιάς σκηνικά.
Πρόκειται για μια σκηνογραφική φαντασμαγορία, όπου το χθες μετατρέπεται σε ζωντανό παρόν, που μας...περιλαμβάνει όλους!Μπροστά στα μάτια μας παρελαύνουν όλες οι γνώριμες εικόνες της Σμύρνης συνθέτοντας μια πλήρη τοιχογραφία της τελευταίας λαμπρής 5ετίας.
Το καφέ του "Φώτη", τα ατελιέ, η προκυμαία , η πολυαναμενόμενη πρεμιέρα του Ριγολέττο στα 1917, ενδεικτική του πόσο απείχε ο πόλεμος από τους Σμυρνιούς... Επισκεπτόμαστε μέγαρα κι εξοχικά, υποδεχόμαστε τον ελληνικό στρατό στα 1919 σε μια κατανυκτική στιγμή ψυχικής ανάτασης,εισχωρούμε στο μέτωπο, και μας πνίγει η φωτιά της Καταστροφής...
Κάθε γεγονός έχει το δικό του σκηνογραφικό πλαίσιο! Η τεχνολογία αξιοποιείται στο έπακρο για να αποδώσει τις εναλλαγές στις εποχές, στη μέρα και τη νύχτα- ως και η... θάλασσα κυματίζει έξω από το παράθυρο, ενόσο ατμόπλοια και...Συμμαχικόι Στόλοι αρμενίζουν πάνω-κάτω στο λιμάνι.
Πρόκειται για ένα αξιέπαινο επίτευγμα των σκηνογράφων, Γιώργου Πάτσα, Γιάννη Βολιώτου(3D) και Τότας Πρίτσα ( η οποία βρίσκεται σε μια ακόμα ευτυχή συνύπαρξη με τη Χριστίνα Αλεξανιάν ύστερα από τη "συνάντησή τους στις "Επιθυμίες" της Άννας Ανδριανού στα 1998)
Την ηθογραφική πανδαισία συμπληρώνουν γεύσεις και μελωδίες, με την Εστουδιαντίνα και τη ζωντανή παρουσία του Μπάμπη Τσέρτου να μάς θυμίζουν σκοπούς που έχουν εγγραφεί στο DNA όλων των Ελλήνων.
Ψυχή όμως κάθε παράστασης είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών κι εδώ καθένας είναι μια ανεκτίμητη ψηφίδα σε ένα μοναδικό ψηφιδωτό συναισθημάτων:
Στην πιο ώριμη στιγμή της, η γοητευτική Μιμή Ντενίση ως "κόνα Φυλλιώ" ακτινοβολεί όλη την αρχοντιά της μαυλιστικής Σμύρνης και λάμπει σαν τα παλιά τιμαλφή που κοσμούσαν τις κυρίες της αριστοκρατίας...Με μια χαμηλόφωνη γλυκύτητα γίνεται μια παραστατικότατη και ζεστή αφηγήτρια- στο ύφος που την είδαμε στην περσινή της παραγωγή "Η Πηνελόπη Δέλτα Συναντάει Τον Μάγκα".
Η Ντενίση ,σαν καλή οικοδέσποινα διαμορφώνει με την αφήγησή της ένα "φιλόξενο πλαίσιο για τον θεατή" κι είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο κοινό και στα δρώντα υποκείμενα συμπαρασύροντάς μας στο ταξίδι! Οι καλομελετημένες υφολογικές της διακυμάνσεις μεταδίδουν πλήθος συναισθημάτων.
Η "κόνα Φυλλιώ" της είναι η "ήρεμη δύναμη" του σπιτικού, η καταπραυντική μητρική φιγούρα, η συντονίστρια του νοικοκυριού, η γυναίκα που διατηρεί τη θηλυκότητά της, αλλά έχει κατευνάσει τα πάθη της.
Ίσως κάποιοι θα ήθελαν την κυρία Ντενίση λίγο πιο "έντονη" τις στιγμές της Καταστροφής, αυτό όμως δεν αναιρεί την ομορφιά της ερμηνείας της- ειδικότερα στα αφηγηματικά μέρη.
Επάξια στέκεται πλάι της, 20χρόνια μετά τη συνάντησή τους στην "Άννα Καρένινα" του Ακοροπόλ, ο Τάσος Χαλκιάς, όντας με την ανδροπρέπειά του, πειστικότατος ως ο στοιβαρός οικογενειάρχης και πολυάσχολος επιχειρηματίας.
Επιπλέον, ο Τάσος Χαλκιάς αποδίδει την ενθουσιώδη προσωπολατρεία που μια μερίδα Μικρασιατών διατηρούσε προς το πρόσωπο του Ελ. Βενιζέλου.
Κυρίως όμως, στη μορφή του "Δημήτριου Μπαλτατζή, ο Χαλκιάς με μιαν ωραία ένταση συνοψίζει τον αγνό-ίσως και "αφελή"πατριωτισμό του Έλληνα που ζει μακρυά από τη μητέρα πατρίδα- με κείνη την εξιδανικευμένη αγάπη προς τη μάνα- Ελλάδα και την υπέρμετρη αισιοδοξία που κώφευε στα ανησυχητικά σημεία των καιρών... Αυτές τις στιγμές βλέπουμε έναν ξεσηκώτικο Χαλκιά, που θυμίζει το "ανύποπτο ενθουσιασμό" του Μανώλη Αξιώτη στα Ματωμένα Χώματα.
Αντίβαρο σε αυτόν τον ενθουσιασμό εδώ,δεν είναι ενας ...ιδεαλιστής "Νικήτας Δροσάκης", αλλά ο βασιλόφρων και ορθολογιστής νεότερος αδελφός Μπαλτατζής, όπου βλέπουμε έναν "κραταιό" Κρατερό Κατσούλη σε ερμηνεία γήινη, χαμηλότερων τόνων και σε πλήρη συμπληρωματικότητα προς αυτήν του Χαλκιά...
Πέρα από τον κόσμο των ενηλίκων, έχουμε και τα παιδιά- ρόλοι, όπου οι δυο ηθοποιοί Εγγλεζάκη και Μακαλιάς μετέδωσαν όλη τη δροσιά της νιότης.
Ο Δημήτρης Μακαλιάς απέδωσε πετυχημένα την ελαφρότητα του ξέγνοιαστου νεαρού και τη μετάβαση από τη μετεφηβική ανεμελιά στην ωρίμανση.Η κεφάτη ερμηνεία του δείχνει το χαιδεμένο γιο που ανακαλύπτει αμήχανα στην αρχή την "άλλη" πλευρά της ζωής κι ανδρώνεται μέσα από το πατριωτικό ιδεώδες , αλλά και τον έρωτα.Παραπέμπει αχνά στον επιπόλαιο , αλλά τρυφερό Πάκη της σειράς εποχής των Ρώμα- Χατζησοφιά, "Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο".
Σε παράλληλη πορεία κι εξίσου "εύστοχα" η Μαρία Εγγλέζάκη αποδίδει τη συστολή του καλοαναθρεμμένου κοριτσιού και την ωραιοπάθεια της εκκολαπτόμενης γυναίκας, που η συναναστροφή με ανώτερους κύκλους τής ενσταλάζει τον σπόρο της ματαιοδοξίας. Στην κορύφωση του τέλους, η Εγγλεζάκη μας προσφέρει μιαν αξιοπρεπέστατη και συναισθηματική παρουσία, χωρίς περιττούς μελοδραματισμούς - σε μια από τις πιο δυνατές στιγμές του έργου.
Τις εντυπώσεις κερδίζει και η Κατερίνα Γερονικολού, διαποτίζοντας το ρόλο της υπηρετριούλας Ζαχαρούλας με αβίαστη τσαχπινιά και μιαν ιλαρότητα σχεδόν αυτοσαρκαστική.
Η Γερονικολού καταφέρνει να αποδώσει την ακατέργαστη αγνότητα ενός αξιαγάπητου λαϊκού κοριτσιού- σε αντίθεση προς τον στιλιζαρισμένο μεγαλοαστικό αέρα που καίρια εκπέμπει η ερμηνεία της Εγγλεζάκη.Ταυτόχρονα η Γερονικολού με την πολυδιάστατη ερμηνεία της, κατορθώνει να προσδώσει την απαραίτητη φόρτιση σε στιγμές ρομαντισμού και την ώρα της κορύφωσης του δράματος.
Μέσα σ'όλα ο Κώστας Βουτσάς , ως πατέρας της κόνας Φυλλιώς προσδίδει την απαραίτητη κωμική νότα-χωρίς υπερβολές σε μια από τις πιο μεστές ερμηνείες της καριέρας του, αποδεικνύοντας ότι στο αστείο ενυπάρχει τραγικότητα όπως την όριζε ο Ιταλός Μπενίνι όταν έλεγε ότι "Μόνο τα Παιδιά και οι Κλόουν μπορούν να μας μιλήσουν πραγματικά για τον Θάνατο..."
Στην ίδια λογική κινείται κι η αφοπλιστική ερμηνεία του Μιχάλη Μητρούση συνδυάζοντας χαριτωμένα στιγμιότυπα με αλήθειες.Ο "Οσμάν" του Μητρούση είναι η ενσάρκωση της ανόθευτης λαϊκής ψυχής που χωρίς μόρφωση -διαθέτει τη σοφία της καλοσύνης, κομίζοντας το αίτημα των λαών για ειρήνη και συναδέλφωση...Το χαμόγελό του η πιο ηχηρή καταγγελία του μίσους...Ο Μητρούσης- "Οσμάν" είναι από τις περιφερειακές φιγούρες που αποτελούν βαρόμετρο μιας παράστασης φέροντας το ιδιαίτερο στίγμα της...
Ερμηνείες που τις διατρέχει ένα ατόφιο το δραματικό στοιχείο καθ'όλη τη διάρκεια του έργου είναι αυτές των Νούσια- Αλεξανιάν.
Παρά τους άρρηκτους, μακραίωνους δεσμούς ανάμεσα σε Αρμενία κι Ελλάδα, έχουμε λίγες δημιουργίες αφιερωμένες στο δράμα του αρμενικού λαού. Από τον χώρο της Μουσικής δεσπόζουν ο δίσκος "Αρμενία " του Βασίλη Παπακωνσταντίνου με διασκευασμένα αντάρτικα του αρμένικου αγώνα (1981) και η συνεργασία -σταθμός της Ελευθερίας Αρβανιτάκη με τον Αρμένη συνθέτη Ara Dinkjian.Επίσης επιτυχία γνώρισε το μετεφρασμένο αριστούργημα του Ζιλμπερ Ζινουέ "Ερεβάν" για τη Γενοκτονία του 1915 (από τις εκδόσεις Ψυχογιός)
Στην "Σμύρνη Μου Αγαπημένη" αποδίδεται τώρα, και από το Θέατρο ένας συγκινητικός φόρος τιμής στα πάθη των Αρμενίων μέσα από την Χριστίνα Αλεξανιάν και την ανατριχιαστική της ερμηνεία στο ρόλο της ξεριζωμένης Αρμένισσας Τακουή.
Η Αλεξανιάν σηκώνει επάξια το βάρος αυτό αποδεικνύοντας τη μεγάλη της κλάση.
Η "Τακουή" της γίνεται πειστικά η παρουσία που προεικονίζει την επερχόμενη μοίρα των Ελλήνων και υποβάλλει το στοιχείο της δραματικότητας-χωρίς να καταφύγει ποτέ στην παγίδα του μελοδραματισμού.
Η Χριστίνα Αλεξανιάν μεταδίδει από την αρχή την αίσθηση της Απώλειας, ισορροπώντας τον ρόλο της ανάμεσα στον βιωμένο φόβο και στο μπρίο του ανθρώπου που δεν το βάζει κάτω.
Ατού στην ερμηνεία της, είναι πως αξιοποιεί πλήρως τη δύναμη των εξωλεκτικών μέσων έκφρασης, εντάσσοντας την κινησιολογία, τη χροιά της φωνής της και τους μορφασμούς του ωραίου προσώπου της στις εναλλασσόμενες συγκυρίες της πλοκής: Η Αλεξανιάν ακροβατεί επιδέξια από την ανεμελιά και τη γυναικεία φιλαρέσκεια ως τις εσχατιές της οδύνης, όπου γίνεται σπαρακτική, χωρίς ίχνος επιτήδευσης- καθιστώντας μας κοινωνούς της αγωνίας και της μαχητικής της ελπίδας. Το ευλαβικό μοιρολόι της,με τη νοσταλγική τρυφερότητα ενός νανουρίσματος, συγκίνησε όλο το θέατρο, φέρνοντας αγαλλίαση- σαν ένα "κεράκι "εις μνήμην των αδικοχαμένων ψυχών...
Ο Τάσος Νούσιας αναμετράται άξια με τον Τούρκο Χαλίλ,τον βαθύτερο και πιο αντιφατικό χαρακτήρα του έργου αποδίδοντας συγκλονιστικά όλες τις εσωτερικές του συγκρούσεις και τις αντίρροπες τάσεις ανάμεσα στο θυμικό και το πνεύμα,στο φανατισμό και τη λογική, την οργή και τη μεγαλοψυχία.
Η ερμηνεία του Νούσια- χωρίς να καταφεύγει σε εξάρσεις ,υποβάλλει μια υπόγεια ένταση.Τη διακρίνει μια εσωτερικότητα που προσδίδει στον χαρακτήρα μιαν υπόκωφη τραγικότητα.Η συστολή του υποτακτικού, η πληγωμένη αρρενωπότητα, κι ένα ανεκπλήρωτο πάθος αποδίδονται με τον αργό βηματισμό επί σκηνής,με μια σκιά στο βλέμμα,με τους επιτονισμούς μιας βαθιάς αντρίκειας φωνής,που "σε βρίσκει στην ψυχή"- ειδικότερα τις στιγμές, που ο ήρωας "ηττάται" από το πάθος του. Ο Νούσιας αποδίδει όλη την ταπεινότητα και την οδύνη που επισείει ή "παράδοση" του ερωτευμένου- διατηρώντας όμως το κύρος εκείνου που δεν εκχωρεί την περηφάνεια και τα ιδανικά του.Σίγουρα τον βοηθά το επιβλητικό παρουσιαστικό του, σε συνδυασμό όμως με την ηθική του ποιότητα.
Στο πρόσωπό του "Χαλίλ" αποδομείται κάθε επική διάσταση του πολέμου,ο οποίος αφήνει συντρίμμια και καταρράκωση, όπως ακριβώς τα αναδεικνύει ο Νούσιας σε μια ερμηνεία που καταδύεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και του βουβού πόνου.
(Στους πιο βιβλιόφιλους ίσως η πορεία του χαρακτήρα αυτού θυμίσει έντονα την τραγική φιγούρα του "συνονόματου Τούρκου Τσεβίκ" στην Αρχόντισσα της Σμύρνης του Θάνου Κονδύλη.)
Μαζί με όλους τους προαναφερθέντες, πλήθος άλλοι συντελεστές που με ταλέντο και φιλοπονία έβαλαν το λιθαράκι τους για να οικοδομηθεί αυτό το σπουδαίο έργο...(Ποιος ξεχνά π.χ. τον Xρήστο Βελιάνο ως "φανατικό Κεμαλιστή" ή την απολαυστικότατη Νέδη Αντωνιάδη στο ρόλο "της κομψής ,αλλά υψιπετούς κουνιάδας";)
Αυτή ήταν η παράσταση "Σμύρνη Μου Αγαπημένη".
Ένα προσωπικό στοίχημα για τη Μιμή Ντενίση που αποδεικνύεται δεινή συγγραφέας ,με πολιτική οξυδέρκεια κι ευαισθησία ξεδιπλώνοντας ένα σκηνοθετικό ταλέντο που απογειώνει το αποτέλεσμα.Επιπλέον η Ντενίση μας δείχνει πως η αξία ακτινοβολεί μέσα από το μεράκι και τη σκληρή δουλειά -ως ο πιο εύγλωττος αντίλογος σε όποια επίκριση.
Κυρίως όμως η Σμύρνη Μου Αγαπημένη συνιστά ένα προσκύνημα στην Ιστορική μας Μνήμη, που ακτινοβολεί αγάπη στην Ελλάδα και τις χαρές της ζωής αποδεικνύοντας πως ο υγιής πατριωτισμός πάντα ορθώνει δυναμικά το μήνυμα του Αλληλοσεβασμού των Εθνών και της ειρήνης...
Λαός που ξεχνάει την Ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει και πεθαίνουν όσοι ξεχνάμε
Γι' αυτό "Ας θυμόμαστε για να Ζήσουμε", κρατώντας "το Φως της Σμύρνης", όπως μας παραινεί η κόνα-Φυλλιώ- για να φέρουμε στην πατρίδα μας την "αναγέννηση" που προσδοκούν οι "στάχτες της"...
Υποθέτω ότι διεθνή υπερθεάματα δε θα απέχουν πολύ από την υπερπαραγωγή που κατέθεσε ο θίασος της Ντενίση στα θεατρικά μας χρονικά!
Ένα έργο από το οποίο θα βγείτε πιο "πλούσιοι" και ως θεατρόφιλοι και ως Έλληνες!
Σπεύσατε!!!!
Ελισσάβετ Π. Δέδε
Το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», διαθέτει πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑMEΑ) σε όλους τους χώρους του καθώς και θέσεις στάθμευσης ΑMEΑ.
Τα πνευματικά δικαιώματα όλων των φωτογραφιών ανήκουν στην παραγωγό εταιρεία της Παράστασης και στις ιστοσελίδες από όπου πηγάζουν.
Kαμία δεν αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του παρόντος blog!
www.kathimerini.g
r
Ελισσάβετ Π. Δέδε
!!!!!!!!!!Η ΠΑΡΆΣΤΑΣΗ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, τη χειμερινή θεατρική σεζόν!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
2 ωρες και 50 λεπτά με το διάλειμμαΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:
- «ΘΕΑΤΡΟΝ», Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος»,
- Πειραιώς 254, Ταύρος, τηλ. 212 254 0300
- Ηλεκτρονική αγορά εισιτηρίων πατώντας εδώ
- Τηλεφωνικά στο 212 254 0300 με χρέωση πιστωτικής κάρτας
- Στο εκδοτήριο της Ticketservices - Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου)
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ:
- Λεωφορεία: 049 (Πειραιάς-Ομόνοια), στάση ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
- 914 (Ομόνοια-Πειραιάς-Παλαιά Κοκκινιά), στάση ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
- Τρένο (γραμμή ΗΣΑΠ): ηλεκτρικός σταθμός Καλλιθέας
ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ
Το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», διαθέτει πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες (ΑMEΑ) σε όλους τους χώρους του καθώς και θέσεις στάθμευσης ΑMEΑ.
Τα πνευματικά δικαιώματα όλων των φωτογραφιών ανήκουν στην παραγωγό εταιρεία της Παράστασης και στις ιστοσελίδες από όπου πηγάζουν.
Kαμία δεν αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του παρόντος blog!
www.kathimerini.g
r
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου