Ιμαρέτ - Στη Σκιά Του Ρολογιού, Γιάννης Καλπούζος
Είδος: Ιστορικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία: 10/10
Φέτος, το 2015, οι Εκδόσεις Ψυχογιός, προχώρησαν στην επανέκδοση ενός βιβλίου που το περιβάλλει η αχλύ του "κλασσικού" στον χώρο της ελληνικής πεζογραφίας!
Πρόκειται για το πολύ αγαπημένο έργο "Ιμαρέτ" του Γιάννη Καλπούζου που έχει ήδη πουλήσει 100.000 αντίτυπα , έχοντας αποσπάσει Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ!
Ελάτε να περιηγηθούμε στην ιστορική Άρτα παραμονές της Ένωσης του 1880 μέσα από μια συγκινητική φιλία...
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Άρτα του 1854 είναι ένα μωσαϊκό εθνοτήτων.
Εβραίοι, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί συνυπάρχουν αρμονικά παρά τις διαφορές και τις μικρές αψιμαχίες τους.
Άλλωστε, όλοι καταδυναστεύονται από τον ίδιο ζυγό της βαριάς φορολογίας του Σουλτάνου και όλοι ποθούν την ειρήνη.
Σε αυτό το πλαίσιο γεννιούνται μια βροχερή νύχτα δυο αγοράκια που- από τερτίπι της μοίρας- έμελλε να βυζάξουν το ίδιο γάλα:
Ο Λιόντος και ο Νετζίπ, ένα Τουρκόπουλο κι ένα Ελληνόπουλο, συνδέθηκαν ως αδελφοποιτοί με ισόβια φιλία- πέρα από σύνορα και εθνικά μίση.
Με επίκεντρο αυτή τη βαθιά φιλία, σκιαγραφείται μια πολυσύνθετη κοινωνία με τους καθημερινούς καημούς της και τις διαχρονικές ανισότητές της.
Ήθη, έθιμα, γλωσσικές ιδιαιτερότητες, γιορτές-παρελαύνουν σε ένα πολύχρωμο γαϊτανάκι.
Είδος: Ιστορικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία: 10/10
Φέτος, το 2015, οι Εκδόσεις Ψυχογιός, προχώρησαν στην επανέκδοση ενός βιβλίου που το περιβάλλει η αχλύ του "κλασσικού" στον χώρο της ελληνικής πεζογραφίας!
Πρόκειται για το πολύ αγαπημένο έργο "Ιμαρέτ" του Γιάννη Καλπούζου που έχει ήδη πουλήσει 100.000 αντίτυπα , έχοντας αποσπάσει Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ!
Ελάτε να περιηγηθούμε στην ιστορική Άρτα παραμονές της Ένωσης του 1880 μέσα από μια συγκινητική φιλία...
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Άρτα του 1854 είναι ένα μωσαϊκό εθνοτήτων.
Εβραίοι, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί συνυπάρχουν αρμονικά παρά τις διαφορές και τις μικρές αψιμαχίες τους.
Άλλωστε, όλοι καταδυναστεύονται από τον ίδιο ζυγό της βαριάς φορολογίας του Σουλτάνου και όλοι ποθούν την ειρήνη.
Σε αυτό το πλαίσιο γεννιούνται μια βροχερή νύχτα δυο αγοράκια που- από τερτίπι της μοίρας- έμελλε να βυζάξουν το ίδιο γάλα:
Ο Λιόντος και ο Νετζίπ, ένα Τουρκόπουλο κι ένα Ελληνόπουλο, συνδέθηκαν ως αδελφοποιτοί με ισόβια φιλία- πέρα από σύνορα και εθνικά μίση.
Με επίκεντρο αυτή τη βαθιά φιλία, σκιαγραφείται μια πολυσύνθετη κοινωνία με τους καθημερινούς καημούς της και τις διαχρονικές ανισότητές της.
Ήθη, έθιμα, γλωσσικές ιδιαιτερότητες, γιορτές-παρελαύνουν σε ένα πολύχρωμο γαϊτανάκι.
Γύρω από τον Λιόντο και τον Νετζίπ, πλήθος προσώπων, όπως οι δίδυμοι Εβραίοι, ο τοκογλύφος, οι γυναίκες των ελευθέρων ηθών, η παθιασμένη χορεύτρια Καλίλα, οι φανατικοί εθνικιστές με το άσβεστο μίσος να παραμονεύει , ακόμη κι ενάντια στα αδέλφια τους....
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το Ιμαρέτ δε χρειάζεται συστάσεις!
Ένα βιβλίο ύμνος στη φιλία και τη συναδέλφωση των λαών, χωρίς να "κάνει εκπτώσεις" όμως στην ιστορική αλήθεια!
Από την πρώτη του έκδοση στον οίκο του Μεταίχμιου έκανε θράυση στο αναγνωστικό κοινό με 100.000 αντίτυπα και τώρα ο Ψυχογιός μας το προσφέρει σε μια καλαίσθητη επανέκδοση!
Πρόκειται για ένα βιβλίο, που με τις πολλαπλές του αρετές, δικαιούται τον τίτλο του κλασσικού!
Ο Γιάννης Καλπούζος χάρισε πραγματικά ένα "στολίδι" στην ελληνική πεζογραφία:
Δικαίως το Ιμαρέτ κατέχει μια θέση στο πάνθεον των σπουδαιότερων βιβλίων της Ελληνικής Λογοτεχνίας διαχρονικά, καθώς έρχεται να διακηρύξει ηχηρά μηνύματα ανθρωπισμού!
Το βιβλίο ξεκινά με τη γέννηση των δύο φίλων μια νύχτα βροχερή, βαμμένη με άδικο αίμα, που σηματοδοτεί μια οδυνηρή ορφάνια και στοιχειώνει ως το αναπάντεχο τέλος...
Έκτοτε η πλοκή εκτυλίσσεται μέσα από δυο εναλλασσόμενους μονολόγους, με αφηγητές τους δύο ετερόκλητους φίλους κι αυτό είναι ένα συγγραφικό εύρημα,όχι μόνο από τεχνικής απόψεως, αλλά κι από "ηθικής", τηρώντας μια έντιμη στάση στην "άλλη πλευρά", αυτή των Οθωμανών, που την ιχνηλατεί με αξιοθαύμαστη διεισδυτικότητα...
Μέσα από την αφηγηματική εναλλαγή του ο Καλπούζος παρουσιάζει και τις δύο συγκρουόμενες πλευρές, με αξιέπαινη αντικειμενικότητα και τις απαραίτητες υφολογικές διακυμάνσεις, αμβλύνοντας τις προκαταλήψεις :
Έτσι, με μοναδική δεξιοτεχνία το έργο ελίσσεται ανάμεσα στις αντίθετες νοοτροπίες Οθωμανών και Ελλήνων, στήνοντας μεταξύ τους γέφυρα τις ηθικές αρετές των δύο πρωταγωνιστών, που στέκονται στο ύψος της δυσεύρετης φιλίας τους...
Αυτή η παράμετρος του έργου μάς διδάσκει πολύ όμορφα την ενσυναίσθηση, δηλαδή τη δυνατότητα να αφουγκραζόμαστε το Διαφορετικό και να κατανοούμε τη δική του εκδοχή, για να συνθέσουμε έπειτα μαζί του μια δίκαιη κι αρμονική συνύπαρξη.
Ο Έλληνας Λιόντος και ο Τούρκος Νετζίπ, λοιπόν, μάς σεργιανούν, με τον δικό τους τρόπο, στην πόλη τους και την πολυτάραχη ζωή τους μέσα από ένα λαογραφικό πανόραμα, που ζωντανεύει μια εποχή ξεχασμένη, όσο και γοητευτική.
Η πρωτοτυπία όμως στο Ιμαρέτ του Καλπούζου είναι πως πραγματεύεται μια ιστορική περίοδο σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Συνήθως, τα ιστορικά μυθιστορήματα στην Ελλάδα επικεντρώνονται στην Κατοχή και στον Εμφύλιο ή έστω σε περιόδους με ηχηρά γεγονότα, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, η Επανάσταση του 1821 κι ενίοτε ο Μακεδονικός Αγώνας ή οι ίντριγκες του Βυζαντίου.
Ο Καλπόυζος τοποθετεί το έργο του στην τριακονταετία 1854-1881 παρακολουθώντας όλες τις πολιτικές ζυμώσεις μέχρι την Ένωση μέρους της Ηπείρου -και της Θεσσαλίας- με την Ελλάδα.
Επίκεντρο εδώ είναι η πόλη της Άρτας.
Ο συγγραφέας όμως δεν εστιάζει στην .."εύκολη", ελκυστική λύση του περιώνυμου γεφυριού με τον τραγικό θρύλο.
Αντιθέτως, παρουσιάζει μια πολυεπίπεδη συμβίωση και χαρτογραφεί πιθαμή προς πιθαμή κάθε κρυμμένη γωνιά της Άρτας- αφήνοντας το αποτύπωμα των ηρώων του σε κάθε σοκάκι, σε κάθε σπουδαίο οίκημά της, που παρουσιάζεται με ακρίβεια αρχιτέκτονα.
Με αυτό τον τρόπο ο Καλπούζος μεταδίδει την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της όμορφης πόλης με τις πολυποίκιλες κουλτούρες.
Με τη ζωηρότατη εικονοπλασία, καθιστά αυτήν την περιήγηση στην Άρτα αληθινό βίωμα για τον αναγνώστη
ενώ με έναν... "μαγικό τρόπο" οι περιγραφές δε γίνονται βαρετές, καθώς συνδυάζονται με έντονα γεγονότα.
Στην ευελιξία του κειμένου συμβάλλουν οι ζωηρότατοι διάλογοι, που προσδίδουν φυσικότητα στους χαρακτήρες,επιτείνοντας τις εξελίξεις.
Ένα από τα ωραιότερα στοιχεία του βιβλίου είναι ο έρωτας, που προβάλλει σε όλη του την ομορφιά, αλλά και την τραγικότητα, καθώς αναμετράται με μίση,λάθη και αδυναμίες. Υπογραμμίζεται η παράφορη όσο και... ποιητική του φύση, χωρίς εξιδανικεύσεις, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον και τη συγκίνησή μας, εμπεριέχοντας και το απαραίτητο συστατικό της ανατροπής...
Εκείνο που προσωπικά όμως με συγκλόνισε στο βιβλίο, είναι ο περίτεχνα δοσμένος πολιτικός του προβληματισμός, που στο επίκεντρο έφερε τους χειμαζόμενους κολίγους...
Σκλάβοι μιας άδικης νομοθεσίας οι αγρότες, δουλεύοντας τη γη τους νύχτα μέρα, και όμηροι πάντα των καιρικών φαινομένων, έβλεπαν τον στρατό και τη βία να επικυρώνουν μια ληστρική φορολογία που τους καταδίκαζε σε μια αναπόδραστη εξαθλίωση!
Κι ήταν μεγαλύτερος ο πόνος να βλέπουν στο ρόλο του δυνάστη εκτός από τη σκιά του Τούρκου, και Έλληνες, όπως ο διαβόητος, επιφανής τσιφλικάς Καραπάνος ή και την ίδια την Εκκλησία ακόμη!
Ο Γιάννης Καλπούζος, χωρίς καμιά εμπάθεια γίνεται αιχμηρός όσο πρέπει, αφήνοντας τα γεγονότα και τα βιώματα των δύο φίλων να καταδείξουν την κοινωνική αδικία.
Ακόμη είναι απολαυστικός ο τρόπος που ο συγγραφέας αποδομεί ένα κεφάλαιο που αφελώς είχε αναχθεί σε αντικείμενο λατρείας και εθνικού συμβόλου, ομοψυχίας για μια μερίδα πολιτών:
Η βασιλεία γελοιοποιείται μέσα από αληθινά της πεπραγμένα κ υστερόγραφα της Ιστορίας που καταδεικνύουν περίτρανα την ηθική της διαφθορά και τη στυγνή εκμετάλλευση του λαού και των πόθων του!
Ο αναγνώστης θα μείνει άφωνος και θα πλημμυρίσει δίκαιη αγανάκτηση κι από τους δυο αυτούς βασικούς πολιτικούς άξονες του βιβλίου.
Στο Ιμαρέτ όμως εκείνο που πραγματικά δεσπόζει είναι η γλυκιά φιγούρα του Τούρκου γέροντα Ισμαήλ...
Σε αυτόν συμπυκνώνεται όλο το μεγαλειώδες μήνυμα του βιβλίου.
Ο παππούς Ισμαήλ γίνεται μια στοργική παρουσία που σκεπάζει πατρικά όχι μόνο το Λιόντο και τον Νετζίπ , αλλά και την ψυχή του αναγνώστη.
Κάθε του λόγος απόσταγμα σοφίας, που πηγάζει από πανανθρώπινες αξίες.
Είναι η αυθεντική λαϊκή ψυχή που καταφάσκει την ομορφιά της ζωής , γεμάτη αγάπη για τον Άνθρωπο και το Ωραίο.
Είναι προσωποποιημένος ο πόθος για συνύπαρξη και αλληλοπεριχώρηση μεταξύ όλων των ανθρώπων- μακρυά από ψευδεπίγραφους διαχωρισμούς!
Συναισθάνεται την πρόσκαιρη φύση των ανθρώπων και την ανάγει σε δίδαγμα αγάπης.
Διαθέτει την ευφυΐα της καλοσύνης και τη γενναιότητα των δοτικών ανθρώπων.
Με το παράδειγμά του γίνεται κήρυκας της ειρήνης, σε ένα πλαίσιο βίαιων ανακατατάξεων και υποδαύλισης παθών, κι είναι μια μορφή που ο αναγνώστης θα την κουβαλά σαν ιερό πρόγονο και δάσκαλο στην καρδιά του.
Ο παππούς Ισμαήλ είναι η ψυχή του Ρολογιού, μετρώντας το χρόνο με δείκτη τις προαιώνιες αλήθειες της ζωής.
Θα τολμήσω να πω ότι το Ιμαρέτ σε γοητεία και σπουδαιότητα, προσεγγίζει τα Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου:Διαδραματίζεται κι αυτό σε τουρκοκρατούμενο έδαφος, όπου το ελληνικό στοιχείο διαπρέπει και βασικά πρόσωπα έχει άντρες, με τη Φιλία σε πρώτο πλάνο, όπως την ανέδειξε η αρχαιοελληνική παράδοση στον αρχετυπικό πλέον μύθο του "Δάμωνα και του Φιντία"...
Η σύγκριση όμως με τα Ματωμένα Χώματα κυρίως εδράζεται στο γεγονός ότι ΚΑΙ το Ιμαρέτ φέρει έναν βαρύνοντα κοινωνικό προβληματισμό παράλληλα με τον φιλειρηνικό του προσανατολισμό- αντιπαραβάλλοντας τους Μικρούς με τα Μεγάλα Συμφέροντα.
Ασφαλώς το Ιμαρέτ είναι λιγότερο χρωματισμένο πολιτικά από τα Ματωμένα Χώματα της σοσιαλίστριας Διδώς, έχοντας διαφορετική τοποχρονική αφετηρία...
Ωστόσο ατενίζει κοινό ορίζοντα: Toν ανθρωπισμό απέναντι στη μισαλλοδοξία.
Άλλωστε και το ΙΜΑΡΕΤ- όπως πολλά χρόνια πριν τα "Ματωμένα Χώματα"- μεταφράζεται στα τούρκικα ως ένα βιβλίο που πρέπει να ανακαλύψουν οι δυο λαοί και να διδαχθούν από αυτό.
Περιηγηθείτε λοιπόν στη γοητευτική Άρτα, παρέα με τον Τούρκο Νετζίπ και τον Έλληνα Λιόντο, μέσα από ένα βιβλίο- σταθμό στα ελληνικά γράμματα- από εκείνα που μας φέρνουν πιο κοντά στη γνώση και στον "εξανθρωπισμό μας!
Ελισσάβετ Π. Δέδε
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ (Πηγή: Biblionet )
Ο Γιάννης Καλπούζος γεννήθηκε στο χωριό Μελάτες της Άρτας το 1960. Από το 1982 ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Το 2000 από τις εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα" εκδόθηκε η ποιητική συλλογή "Το νερό των ονείρων" και το μυθιστόρημα του "Μεθυσμένος δρόμος".
Το 2002 από τις εκδόσεις "Κέδρος" εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων του "Μόνο να τους άγγιζα".
Το 2005 από τις εκδόσεις "Άγκυρα", εκδόθηκε το μυθιστόρημά του "Παντομίμα Φαντασμάτων". Από τις εκδόσεις "Ίκαρος" εκδόθηκαν οι ποιητικές συλλογές του "Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών" (2006) και "Έρωτας νυν και αεί" (2007). Με τη δεύτερη συλλογή ήταν υποψήφιος στη "μικρή λίστα" για το κρατικό βραβείο ποίησης 2008.
Ακόμη, από το 1995 έχει υπογράψει τους στίχους 67 τραγουδιών μεταξύ των οποίων τα: "Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου" που ερμήνευσε η Γλυκερία, "Δέκα μάγισσες" με τον Γιάννη Σαββιδάκη, "Τι μου 'χει λείψει" με την Ελένη Πέτα, "Γιατί πολύ σ' αγάπησα" με τον Ορφέα Περίδη κ.ά. καθώς και 18 στίχους για το παιδικό θεατρικό "Τρυφεράκανθος".
Στα μέσα Νοεμβρίου 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Ιμαρέτ" και υπότιτλο "Στη σκιά του ρολογιού", που κέρδισε το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ το 2009. Το "Ιμαρέτ" μεταφράζεται στα τουρκικά και στα ιταλικά, ενώ κυκλοφορεί και σε audio book. Το Μάιο του 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Άγιοι και δαίμονες" και υπότιτλο "Εις ταν Πόλιν".
Ιμαρέτ: Στη σκιά του ρολογιού, Ψυχογιός (2015)
Σάος, Ψυχογιός (2014)
Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου, Ψυχογιός (2013)
Ουρανοπετρα (2008)
Παράλληλα, αναδεικνύεται το δράμα των κολίγων με τη ζωή τους δέσμια του τσιφλικά και του "ίμορου"- προεικονίζοντας τον αγροτικό ξεσηκωμό μερικές δεκαετίες αργότερα...
Και καθώς ο Νετζίπ και ο Λιόντος ενηλικιώνονται, ξετυλίγονται φλογερά πάθη και προσωπικές τραγωδίες σε συνδυασμό με εθνικούς πόθους και ανακατατάξεις που θέτουν σε δοκιμασία την ιερή τους φιλία...
Και όλα κυλούν υπό το άγρυπνο βλέμμα του θυμόσοφου παππού Ισμαήλ, που σκεπάζει με την πνευματική του ζεστασιά τους δύο φίλους, κηρύττοντας την ομόνοια όπως η "φιλόξενη σκιά του Ρολογιού, που τους χωρά όλους...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το Ιμαρέτ δε χρειάζεται συστάσεις!
Ένα βιβλίο ύμνος στη φιλία και τη συναδέλφωση των λαών, χωρίς να "κάνει εκπτώσεις" όμως στην ιστορική αλήθεια!
Από την πρώτη του έκδοση στον οίκο του Μεταίχμιου έκανε θράυση στο αναγνωστικό κοινό με 100.000 αντίτυπα και τώρα ο Ψυχογιός μας το προσφέρει σε μια καλαίσθητη επανέκδοση!
Πρόκειται για ένα βιβλίο, που με τις πολλαπλές του αρετές, δικαιούται τον τίτλο του κλασσικού!Ο Γιάννης Καλπούζος χάρισε πραγματικά ένα "στολίδι" στην ελληνική πεζογραφία:
Δικαίως το Ιμαρέτ κατέχει μια θέση στο πάνθεον των σπουδαιότερων βιβλίων της Ελληνικής Λογοτεχνίας διαχρονικά, καθώς έρχεται να διακηρύξει ηχηρά μηνύματα ανθρωπισμού!
Το βιβλίο ξεκινά με τη γέννηση των δύο φίλων μια νύχτα βροχερή, βαμμένη με άδικο αίμα, που σηματοδοτεί μια οδυνηρή ορφάνια και στοιχειώνει ως το αναπάντεχο τέλος...
Έκτοτε η πλοκή εκτυλίσσεται μέσα από δυο εναλλασσόμενους μονολόγους, με αφηγητές τους δύο ετερόκλητους φίλους κι αυτό είναι ένα συγγραφικό εύρημα,όχι μόνο από τεχνικής απόψεως, αλλά κι από "ηθικής", τηρώντας μια έντιμη στάση στην "άλλη πλευρά", αυτή των Οθωμανών, που την ιχνηλατεί με αξιοθαύμαστη διεισδυτικότητα...
Μέσα από την αφηγηματική εναλλαγή του ο Καλπούζος παρουσιάζει και τις δύο συγκρουόμενες πλευρές, με αξιέπαινη αντικειμενικότητα και τις απαραίτητες υφολογικές διακυμάνσεις, αμβλύνοντας τις προκαταλήψεις :
Έτσι, με μοναδική δεξιοτεχνία το έργο ελίσσεται ανάμεσα στις αντίθετες νοοτροπίες Οθωμανών και Ελλήνων, στήνοντας μεταξύ τους γέφυρα τις ηθικές αρετές των δύο πρωταγωνιστών, που στέκονται στο ύψος της δυσεύρετης φιλίας τους...
Αυτή η παράμετρος του έργου μάς διδάσκει πολύ όμορφα την ενσυναίσθηση, δηλαδή τη δυνατότητα να αφουγκραζόμαστε το Διαφορετικό και να κατανοούμε τη δική του εκδοχή, για να συνθέσουμε έπειτα μαζί του μια δίκαιη κι αρμονική συνύπαρξη.
Ο Έλληνας Λιόντος και ο Τούρκος Νετζίπ, λοιπόν, μάς σεργιανούν, με τον δικό τους τρόπο, στην πόλη τους και την πολυτάραχη ζωή τους μέσα από ένα λαογραφικό πανόραμα, που ζωντανεύει μια εποχή ξεχασμένη, όσο και γοητευτική.
Η πρωτοτυπία όμως στο Ιμαρέτ του Καλπούζου είναι πως πραγματεύεται μια ιστορική περίοδο σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Συνήθως, τα ιστορικά μυθιστορήματα στην Ελλάδα επικεντρώνονται στην Κατοχή και στον Εμφύλιο ή έστω σε περιόδους με ηχηρά γεγονότα, όπως η Μικρασιατική Καταστροφή, η Επανάσταση του 1821 κι ενίοτε ο Μακεδονικός Αγώνας ή οι ίντριγκες του Βυζαντίου.
Ο Καλπόυζος τοποθετεί το έργο του στην τριακονταετία 1854-1881 παρακολουθώντας όλες τις πολιτικές ζυμώσεις μέχρι την Ένωση μέρους της Ηπείρου -και της Θεσσαλίας- με την Ελλάδα.
Επίκεντρο εδώ είναι η πόλη της Άρτας.
Ο συγγραφέας όμως δεν εστιάζει στην .."εύκολη", ελκυστική λύση του περιώνυμου γεφυριού με τον τραγικό θρύλο.
Αντιθέτως, παρουσιάζει μια πολυεπίπεδη συμβίωση και χαρτογραφεί πιθαμή προς πιθαμή κάθε κρυμμένη γωνιά της Άρτας- αφήνοντας το αποτύπωμα των ηρώων του σε κάθε σοκάκι, σε κάθε σπουδαίο οίκημά της, που παρουσιάζεται με ακρίβεια αρχιτέκτονα.
Με αυτό τον τρόπο ο Καλπούζος μεταδίδει την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της όμορφης πόλης με τις πολυποίκιλες κουλτούρες.
Με τη ζωηρότατη εικονοπλασία, καθιστά αυτήν την περιήγηση στην Άρτα αληθινό βίωμα για τον αναγνώστη
ενώ με έναν... "μαγικό τρόπο" οι περιγραφές δε γίνονται βαρετές, καθώς συνδυάζονται με έντονα γεγονότα.
Στην ευελιξία του κειμένου συμβάλλουν οι ζωηρότατοι διάλογοι, που προσδίδουν φυσικότητα στους χαρακτήρες,επιτείνοντας τις εξελίξεις.
Ένα από τα ωραιότερα στοιχεία του βιβλίου είναι ο έρωτας, που προβάλλει σε όλη του την ομορφιά, αλλά και την τραγικότητα, καθώς αναμετράται με μίση,λάθη και αδυναμίες. Υπογραμμίζεται η παράφορη όσο και... ποιητική του φύση, χωρίς εξιδανικεύσεις, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον και τη συγκίνησή μας, εμπεριέχοντας και το απαραίτητο συστατικό της ανατροπής...
Εκείνο που προσωπικά όμως με συγκλόνισε στο βιβλίο, είναι ο περίτεχνα δοσμένος πολιτικός του προβληματισμός, που στο επίκεντρο έφερε τους χειμαζόμενους κολίγους...
Σκλάβοι μιας άδικης νομοθεσίας οι αγρότες, δουλεύοντας τη γη τους νύχτα μέρα, και όμηροι πάντα των καιρικών φαινομένων, έβλεπαν τον στρατό και τη βία να επικυρώνουν μια ληστρική φορολογία που τους καταδίκαζε σε μια αναπόδραστη εξαθλίωση!
Κι ήταν μεγαλύτερος ο πόνος να βλέπουν στο ρόλο του δυνάστη εκτός από τη σκιά του Τούρκου, και Έλληνες, όπως ο διαβόητος, επιφανής τσιφλικάς Καραπάνος ή και την ίδια την Εκκλησία ακόμη!
Ο Γιάννης Καλπούζος, χωρίς καμιά εμπάθεια γίνεται αιχμηρός όσο πρέπει, αφήνοντας τα γεγονότα και τα βιώματα των δύο φίλων να καταδείξουν την κοινωνική αδικία.
Ακόμη είναι απολαυστικός ο τρόπος που ο συγγραφέας αποδομεί ένα κεφάλαιο που αφελώς είχε αναχθεί σε αντικείμενο λατρείας και εθνικού συμβόλου, ομοψυχίας για μια μερίδα πολιτών:
Η βασιλεία γελοιοποιείται μέσα από αληθινά της πεπραγμένα κ υστερόγραφα της Ιστορίας που καταδεικνύουν περίτρανα την ηθική της διαφθορά και τη στυγνή εκμετάλλευση του λαού και των πόθων του!
Ο αναγνώστης θα μείνει άφωνος και θα πλημμυρίσει δίκαιη αγανάκτηση κι από τους δυο αυτούς βασικούς πολιτικούς άξονες του βιβλίου.
Στο Ιμαρέτ όμως εκείνο που πραγματικά δεσπόζει είναι η γλυκιά φιγούρα του Τούρκου γέροντα Ισμαήλ...
Σε αυτόν συμπυκνώνεται όλο το μεγαλειώδες μήνυμα του βιβλίου.
Ο παππούς Ισμαήλ γίνεται μια στοργική παρουσία που σκεπάζει πατρικά όχι μόνο το Λιόντο και τον Νετζίπ , αλλά και την ψυχή του αναγνώστη.
Κάθε του λόγος απόσταγμα σοφίας, που πηγάζει από πανανθρώπινες αξίες.
Είναι η αυθεντική λαϊκή ψυχή που καταφάσκει την ομορφιά της ζωής , γεμάτη αγάπη για τον Άνθρωπο και το Ωραίο.
Είναι προσωποποιημένος ο πόθος για συνύπαρξη και αλληλοπεριχώρηση μεταξύ όλων των ανθρώπων- μακρυά από ψευδεπίγραφους διαχωρισμούς!
Συναισθάνεται την πρόσκαιρη φύση των ανθρώπων και την ανάγει σε δίδαγμα αγάπης.
Διαθέτει την ευφυΐα της καλοσύνης και τη γενναιότητα των δοτικών ανθρώπων.
Με το παράδειγμά του γίνεται κήρυκας της ειρήνης, σε ένα πλαίσιο βίαιων ανακατατάξεων και υποδαύλισης παθών, κι είναι μια μορφή που ο αναγνώστης θα την κουβαλά σαν ιερό πρόγονο και δάσκαλο στην καρδιά του.
Ο παππούς Ισμαήλ είναι η ψυχή του Ρολογιού, μετρώντας το χρόνο με δείκτη τις προαιώνιες αλήθειες της ζωής.
Θα τολμήσω να πω ότι το Ιμαρέτ σε γοητεία και σπουδαιότητα, προσεγγίζει τα Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου:Διαδραματίζεται κι αυτό σε τουρκοκρατούμενο έδαφος, όπου το ελληνικό στοιχείο διαπρέπει και βασικά πρόσωπα έχει άντρες, με τη Φιλία σε πρώτο πλάνο, όπως την ανέδειξε η αρχαιοελληνική παράδοση στον αρχετυπικό πλέον μύθο του "Δάμωνα και του Φιντία"...
Η σύγκριση όμως με τα Ματωμένα Χώματα κυρίως εδράζεται στο γεγονός ότι ΚΑΙ το Ιμαρέτ φέρει έναν βαρύνοντα κοινωνικό προβληματισμό παράλληλα με τον φιλειρηνικό του προσανατολισμό- αντιπαραβάλλοντας τους Μικρούς με τα Μεγάλα Συμφέροντα.
Ασφαλώς το Ιμαρέτ είναι λιγότερο χρωματισμένο πολιτικά από τα Ματωμένα Χώματα της σοσιαλίστριας Διδώς, έχοντας διαφορετική τοποχρονική αφετηρία...Ωστόσο ατενίζει κοινό ορίζοντα: Toν ανθρωπισμό απέναντι στη μισαλλοδοξία.
Άλλωστε και το ΙΜΑΡΕΤ- όπως πολλά χρόνια πριν τα "Ματωμένα Χώματα"- μεταφράζεται στα τούρκικα ως ένα βιβλίο που πρέπει να ανακαλύψουν οι δυο λαοί και να διδαχθούν από αυτό.
Περιηγηθείτε λοιπόν στη γοητευτική Άρτα, παρέα με τον Τούρκο Νετζίπ και τον Έλληνα Λιόντο, μέσα από ένα βιβλίο- σταθμό στα ελληνικά γράμματα- από εκείνα που μας φέρνουν πιο κοντά στη γνώση και στον "εξανθρωπισμό μας!
Ελισσάβετ Π. Δέδε
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ (Πηγή: Biblionet )
Ο Γιάννης Καλπούζος γεννήθηκε στο χωριό Μελάτες της Άρτας το 1960. Από το 1982 ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Το 2000 από τις εκδόσεις "Ελληνικά Γράμματα" εκδόθηκε η ποιητική συλλογή "Το νερό των ονείρων" και το μυθιστόρημα του "Μεθυσμένος δρόμος".
Το 2002 από τις εκδόσεις "Κέδρος" εκδόθηκε η συλλογή διηγημάτων του "Μόνο να τους άγγιζα".
Το 2005 από τις εκδόσεις "Άγκυρα", εκδόθηκε το μυθιστόρημά του "Παντομίμα Φαντασμάτων". Από τις εκδόσεις "Ίκαρος" εκδόθηκαν οι ποιητικές συλλογές του "Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών" (2006) και "Έρωτας νυν και αεί" (2007). Με τη δεύτερη συλλογή ήταν υποψήφιος στη "μικρή λίστα" για το κρατικό βραβείο ποίησης 2008.
Ακόμη, από το 1995 έχει υπογράψει τους στίχους 67 τραγουδιών μεταξύ των οποίων τα: "Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου" που ερμήνευσε η Γλυκερία, "Δέκα μάγισσες" με τον Γιάννη Σαββιδάκη, "Τι μου 'χει λείψει" με την Ελένη Πέτα, "Γιατί πολύ σ' αγάπησα" με τον Ορφέα Περίδη κ.ά. καθώς και 18 στίχους για το παιδικό θεατρικό "Τρυφεράκανθος".
Στα μέσα Νοεμβρίου 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Ιμαρέτ" και υπότιτλο "Στη σκιά του ρολογιού", που κέρδισε το Βραβείο Αναγνωστών του ΕΚΕΒΙ το 2009. Το "Ιμαρέτ" μεταφράζεται στα τουρκικά και στα ιταλικά, ενώ κυκλοφορεί και σε audio book. Το Μάιο του 2011 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο" το ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο "Άγιοι και δαίμονες" και υπότιτλο "Εις ταν Πόλιν".
Ιμαρέτ: Στη σκιά του ρολογιού, Ψυχογιός (2015)
Σάος, Ψυχογιός (2014)
Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου, Ψυχογιός (2013)
Ουρανοπετρα (2008)
Ιμαρέτ: Στη σκιά του ρολογιού, Μεταίχμιο (2007)
Έρωτας νυν και αεί, Ίκαρος (2006)
Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών, Ίκαρος (2005)
Παντομίμα φαντασμάτων, Άγκυρα (2002)
Μόνο να τους άγγιζα, Κέδρος (2000)
Μεθυσμένος δρόμος, Ελληνικά Γράμματα (2000)
Το νερό των ονείρων, Ελληνικά Γράμματα
Έρωτας νυν και αεί, Ίκαρος (2006)
Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών, Ίκαρος (2005)
Παντομίμα φαντασμάτων, Άγκυρα (2002)
Μόνο να τους άγγιζα, Κέδρος (2000)
Μεθυσμένος δρόμος, Ελληνικά Γράμματα (2000)
Το νερό των ονείρων, Ελληνικά Γράμματα
Πολυ ωραια παρουσιαση ...Αυτο ειναι το πιο γνωστο βιβλιο του Καλπουζου
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκπληκτικό άρθρο. Δεν έτυχε να διαβάσω Καλπουζο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε εξιτάρεις ομως να ανακαλύψω αυτόν τον συγγραφέα.