ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΙΤΛΩΝ

Παρασκευή 7 Αυγούστου 2015

ΚΩΣΤΑΣ ΒΙΡΒΟΣ"Πέταξε" χθες στην Αιωνιότητα ο "ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΓΕΡΑΚΙΝΑΣ"!

Kαι ποιος δεν έχει σιγομουρμουρίσει μεγάλες λαικες επιτυχίες όπως "Η Παλιά Ιστορία " του Καζαντζίδη


....και ποιου ο νους δεν έχει "Σαλπάρει Με Σημαία Ξένη" ...
Ποιος δεν ξεσηκώθηκε με τον "Δάσκαλο" του Μαρκόπουλου...
Ποιου η ψυχή δεν πέταξε με της Γερακίνας τον Γιο?

Πόσοι από τους νεότερους ξέραμε ότι όλες αυτές οι επιτυχίες ανήκαν στον στιχουργό Κώστα Βίρβο, που έφυγε το 2015 ανήμερα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος ;

Ας θυμηθούμε την Αυτοβιογραφία του μέσα από ένα συγκινητικό τραγούδι που συμπεριέλαβε την ψυχή του έργου του, προτου περιηγηθούμε μαζί σε σραθμούς της πορείας του.


Ο Κώστας Βίρβος γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου του 1926 από μια εύπορη οικογένεια τυρεμπόρων στα Τρίκαλα.
           Το 1943 τελειώνει το Γυμνάσιο της Κοργιανείου Σχολής και περνά στο Πάντειο-παρά την αγάπη του στο θέατρο.
Το 1943 περνά στις τάξεις του ΕΑΜ,όμως τον Μάρτη το1944 συλλαμβάνεται κ γνωρίζει τρομακτικά βασανιστήρια, γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους.
             Ο ίδιος αναθυμάται πως τον μαστίγωσαν με βούρδουλα που κατέληγε σε σφαιρίδιο και πως εκείνο το βράδυ ικέτεψε τον συγκρατούμενό του να γείρει στο κούτσουρο που υπήρχε για κρεβάτι κι ο ίδιος να ακουμπα΄πάνω του.Ήταν, λέει "το αναπαυτικότερο κρεβάτι που γνώρισε τα χρόνια του πολέμου"...
          Από αυτήν την εμπειρία θα γράψει τον ύμνο στην Αξιοπρέπεια του Αγωνιστή, το συγκλονιστικό "Της Γερακίνας Γιος" σε μουσική  του Βασίλη Τσιτσάνη, που επίσης γνώρισε πολιτικές διώξεις.

Με 800 λίρες όμως ο πατέρας του Βίρβου απελευθερώνει τον γιο του, για να συνεχίσει τον αγώνα του στα βουνά, όπου συναντά τον Άρη Βελουχιώτη.
Θα κατορθώσει μέσα από αντιξοότητες να διοριστεί δημόσιος υπάλληλος( απ' το 1954 έως το 1985)., στηλιτεύοντας πάντα τη γραφειοκρατία.Θα αποκτήσει δύο κόρες...

Στιχουργικά ο Βίρβος δραστηριοποιείταια άπό το 1947 όταν και γράφει στίχους αισθηματικούς αλλά και κοινωνικούς, όπως το ανέκδοτο κομμάτι "Ο φαντάρος" που είναι ένα αίτημα για Συμφιλίωση".
Συχνά δεν αποφεύγει υπαινικτικές αναφορές στους κρατούντες που τους παρομοιάζει με τον Χάρο...
        Πρώτο του ηχογραφημένο τραγούδιήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948).

Οι στίχοι του αφουγκράζονται τις αγωνίες της εποχής του.
            Σε αυτούς παρελαύνουν η Φτώχια,η Μετανάστευση ,τα προδομένα συναισθήματα, οι λαικοί οργανοπαίκτες .
Οι στίχοι του ευτύχησαν στα χέρια  μεγάλων συνθετών...Καλδάρας ,Μπιθικώτσης,Τσιτσάνης...
           Ο Βιρβος έγινε η γέφυρα που έφερε το λαικό τραγούδι από το προπολεμικό περιθώριο, σε κάθε λαικό σπίτι,κάθε λιμάνι,κάθε καράβι,κάθε φάμπρικα και φτωχογειτονιά.
Ο Βίρβος, όσο κανείς, παρέλαβε το λαικό τραγούδι από τα εύπεπτα ερωτικά μονοπάτια και το στρατολόγησε στον κοινωνικό προβληματισμό κ στην πολιτική αφύπνιση.
          Μαζί με τον Δερβενιώτη θα αγωνιστεί ώστε να αναγνωριστεί η επαγγελματική υπόσταση του στιχουργού.

Ενδεικτικές λαικές του επιτυχίες
«                                                       Ρίξε μια ζαριά καλή»,
                                    

 «
                             «Λίγα ψίχουλα αγάπης», 
                           «Το κουρασμένο βήμα σου»,
                                      «Φύγε κι άσε με»,

                                    «Εγώ ποτέ δεν αγαπώ»,
                                  «Η σκιά μου κι εγώ»,
                        
                            «Κοιμήσου αγγελούδι μου»,
                      «Ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα»,
                              
                                       

                                    

                                    «Εγνατίας 406»,

                                                Θαλασσόλυκος Νικόλας», 
                                        «Σε ικετεύω»,
                                


Η ωρίμανσή του Βίρβου όμως καλλιτεχνικά θα έρθει τέλη του 60 όταν κ παραδίδει τον πρώτο του ολοκήρωμένο κύκλο τραγουδιών "Καταχνιά" σε μουσική του κορυφαίου συνθέτη Χρήστου Λεοντή.
Ο Βίρβος ξεκίνησε τη  συγγραφή της Καταχνιάς με τη μορφή ποιήματος ,ενόσο ακόμη βρισκόταν στη φυλακή, αλλά την ολοκλήρωσε αργότερα.
Η ΚΑΤΑΧΝΙΑ είναι μια πένθιμη ελεγεία που σκιαγραφεί ολόπλευρα τα σκληρά χρόνια της Κατοχής, διατηρώντας και ζωντανό και το αγωνιστικό πνεύμα.
Δεν υπάρχει παράμετρος που να μην άγγιξε ο Βίρβος σε αυτό το αριστούργημα.
Η Πείνα προβάλλει μέσα απ

ο τον πόνο του πατέρα  στη συγκλονιστικότερη μουσική αναπαράσταση από εναν Καζαντζίδη σπαρακτικό,και στιβαρό. 


το Μπλόκο,με τα αδικοχαμένα παλικάρια 
η Μάνα που Θρηνεί τον εκτελεσμένο γιο σε στίχους που θυμίζουν Επιτάφιο,

Η Περίθαλψη των συμμαχικών στρατευμάτων,μέσα από τη μητέρα που φροντίζει τον Νεοζηλανδό δίνοντάς του τα ρούχα του σκοτωμένου γιου της
οι αγωνιστές στο κελί, που ατενίζουν με θράσος ιερό τους δημίους τους..
οι Εβραίοι-αδελφοί στον πόνο κ την αγωνία του θανάτου...

Άλλος έντεχνος κύκλος τραγουδιών του Βίρβου είναι η "Θάλασσα Πικροθάλασσα" του Μίμη Πλέσσα  με τον Πουλόπουλο,την Αμπάβη και την Κουμιώτη .
Ο δίσκος αυτός συνιστά μια περιήγηση στη ζωή των ναυτικών και τη συμβολή τους στον αγώνα της απελευθερωσης από το ναζιστικό ζυγό(με ενδεικτικό το πασίγνωστο τραγούδι "Άγια Κυριακή" με τη Ρένα Κουμιώτη ,όπου περιγράφεται η φυγάδευση Αγγλων κ Ελλήνων στη Μέση Ανατολή.(όλος ο δίσκος στον παρακάτω σύνδεσμο)



Κορυφαία  ίσως στιγμή του Βίρβου όμως, ήταν η συνάντηση με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον Κυκλο Τραγουδιών "Θεσσαλικός Κύκλος."το 1972,όπου ακούγονται μεγάλοι ερμηνευτές του Μαρκόπουλου, όπως η Μοσχολιού,ο Λάκης Χαλκιάς, η Λιζέττα Νικολάου,ο Παύλος Σιδηρόπουλος όπως δεν τον έχουμε ξανακούσει κι ο Κρητικός Χαραλαμπος Γαργανουράκης...(όλος ο δίσκος στον σύνδεσμο)


Δίσκος έντονα θεατρικός, κατορθώνει να ιχνηλατήσει πιστά τις χαρές και τις λύπες των αγροτών της Θεσσαλίας στις αρχές του αιώνα.
Σε αυτόν παρελαύνουν μορφές σαν  καρικατούρες ,
όπως ο Τοκογύφος,.
Η Κουτσομπόλα 
 Η Προξενήτρα.
Στγμιότυπα της καθημερινής ζωής οπως η προετοιμασία των Προικιών(ονειρική Λιζέττα Νικολάου-στον σύνδεσμο)
και το Πανηγύρι...
Με στίχους μοναδικά σατιρικούς κ αστείους δείχνει ο Βίρβος τις δεισιδαιμονίες των χωρικών ή το ξάφνιασμα τους μπρος σε μεγάλα τεχνολογικά επιτεύγματα.
τον Σιδηρόδρομο
και το Τηλέφωνο
Και μέσα στην σκληρή κ ανυποψίαστη,αφελή  καθημερινότητα κάπου κάπου αναδύεται ο πόνος του κολλίγου ,όπως στον Αρκουδιάρη που ως τσιγγάνος ζει ελεύθερος εν αντιθέσει με τους ακτήμονες  αγρότες που είναι δέσμιοι της γης κ του τσιφλικά.
Και άξαφνα,αντρίκεια,μαχητική ,ελπιδοφόρα και πύρινη προβάλλει η αγγελική μορφή του αγωνιστή,μεγαλομάρτυρα Μαρίνου Αντύπα, ο οποίος καταφθάνει να κηρύξει τη Λευτερια ΄δίνοντας τη ζωή του για να γνωρίσουν οι κολλίγοι ένα δικαιότερο αύριο... 
            Κι εδώ η φωνή του Λάκη Χαλκιά σα Σαλπιγγτής του Ξεσηκωμού, Πυρπολεί Συνειδήσεις τραγουδώντας:
να σταματήσει πια να δασκαλεύει
με λόγια σαν και τούτα της φωτιάς
πως όποιος για το δίκιο δεν παλεύει
θα ζει και θα πεθαίνει σαν ραγιάς.

                                       
 Ο ΒΙΡΒΟΣ μετρά πάνω από 2000 τραγούδια, λαϊκά, έντεχνα, μέχρι και παραδοσιακού ύφους με κοινωνικό και πολιτικό, άμεσο ή έμμεσο, περιεχόμενο-σημαδεύοντας 'όσο λίγοι το ελληνικό τραγούδι.
        Είναι λίγα όσα μπορούμε να πούμε για τον Κώστα Βίρβο, έναν άνθρωπο που υπηρέτησε την Ελευθερία, μέσα από το έμπρακτο παράδειγμα του και μέσα από το έργο του.
             Αποτιμώντας το έργο του, μπορούμε σε αυτό να εντοπίσουμε την αμεσότητα του αυθεντικά λαικού στίχου σε συνδυασμό με τις ανώτερες ιδέες των μεγάλων ποιητών.
           Σαν την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, ο Βίρβος αποτύπωσε τα βάσανα του απλού ανθρώπου,όμως δεν έγκλωβίστηκε εκεί.
            Ο Κώστας Βίρβος έγινε μια εξαίσια σύζευξη λαικότροπου και έντεχνου τραγουδιού καθώς ελίχθηκε επιδέξια ανάμεσα στα δυο με την ίδια φυσικότητα...
       Με τους στίχους του ,απενοχοποιημένα "απόλαυσε πενιά" και τσιγάρα σέρτικα σε ουζερί απομάχων και τεκέδες.
"Συντρόφευσε" ξενύχτηδες ως την πόρτα της αγαπημένης τους..
"Ταξίδεψε" ως τα πέρατα του κόσμου, πλέκοντας σκηνές της ναυτικής ζωής.
Ύμνησε την ξενιτεια και τη νοσταλγία των μετανα΄στών ,"απαλύνοντας" τους στον μόχθο τους μέσα στα εργοστάσια της Γερμανίας και τις στοές των ορυχείων του Βλεγίου...
Παράλληλα θρήνησε εκτελεσμένους στα σκοπευτήρια, "βασανίστηκε" !
        Οι στίχοι του Βίρβου δεν χαρακτηρίζονται από πολύχρωμη εικονοπλασία και περίτεχνα λεκτικά σχήματα,που συναντάμε σε ποιητές όπως ο Γκάτσος,ο Ρίτσος ή ο Ελευθερίου, ούτε τους διέπει η παγκοσμιότητα εκείνων.
Οι στίχοι του Βίρβου παραμένουν εστιασμένοι στον καθημερινό άνθρωπο και τις εθνικές αγωνίες που διατρέχουν τον αιώνα μας, μιλώντας με΄γλώσσα απλή..
Δεν τους χαρακτηρίζει αυτός ο υπερβατικός λυρισμός των άλλων ποιητών αλλά μια οξυδερκέστατη ματιά πάνω στην επικαιρότητά του και την Ιστορία.
                 Οι στίχοι του Βίρβου φτιαγμένοι από χώμα.
Όπως όμως κι ο Άνθρωπος- ο χωμάτινος- που φέρει την πνοή του "θείου" όταν τάσσεται σε ανώτερα ιδανικά,έτσι κι οι χωμάτινοι στίχοι του Βίρβου υψώνονται ως το Φως μέσα από το απερίφραστο αίτημα της Λευτεριάς!
Η απώλειά του ΄Κώστα Βίρβου είναι μεγάλη και οδυνηρή
Η παρακαταθήκη του όμως παραμένει ανεκτίμητη και άσβεστη προδιαγράφοντας την ευθύνη μας να διαφυλάξουμε τα ιδανικά του και σε καιρούς χαλεπούς ,όπως οι τωρινοί, μας εμπνέει  να "μη  ζήσουμε γονατιστοί"


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου