ΤΟ ΑΗΔΟΝΙ, Kristin Hannah

                                 Kristin Hannah, Το Αηδόνι
                                                Είδος: Iστορικό Δράμα
                                                  Βαθμολογία 10/10!

                                                 

Το πιο πολυσυζητημένο ίσως βιβλίο του 2016, μετρά πολυάριθμες διακρίσεις:

Για 55 εβδομαδες ηταν Νο1 best seller στη λίστα των New York Times.

Νο1 στη Wall Street Journal.

Ανακηρύχθηκε Νο1 μυθιστόρημα απο την ευρεία παγκόσμια αναγνωστική κοινότητα του Goodreads.

Ήταν από τα πρώτα σε πωλήσεις βιβλία στο δίκτυο Amazon για το 2015.

Έτσι στην αρχή, διατήρησα μια μικρή επιφύλαξη, όπως με όλα γενικώς τα "πολυ-"(-συζητημένα ,-διαφημισμένα, -βραβευμένα) βιβλία."Κρατώ μικρό αναγνωστικό καλάθι. Όμως:

Αυτό που διάβασα δικαίωσε πλήρως όλους τους επαίνους, τις διακρίσεις και τους διθυράμβους, που του αποδόθηκαν, και του αξίζουν άλλοι τόσοι!
Το "Αηδόνι" είναι ένα "γλυκόλαλο" δείγμα υψηλής Λογοτεχνίας, ένα Έπος των Γυναικών, της Μητρότητας και της Αντίστασης στην απανθρωπιά των ναζί - μπροστά και πίσω από τα μέτωπα των μαχών:
Ένα εγκώμιο στο ψυχικό μεγαλείο των Μικρών αυτού του κόσμου!
Παράλληλα αποτελεί ένα τραγικό πανόραμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου, που έχει σχεδόν "απ'όλα", χωρίς τίποτα να υπάρχει αυθαίρετα- χάριν εντυπωσιασμού.
Ως αναγνώστρια νιώθω ευλογημένη που το αξιώθηκα!

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο χωριό Καλιβό η γλυκιά δασκάλα, Βιάν, βλέπει την όμορφη οικογενειακή της ζωή να τραυματίζεται όταν ο σύζυγός της Αντουάν επιστρατεύεται για το μέτωπο, ενόψει της επιθετικότητας των ναζί, κι αναγκάζεται να τον αποχαιρετήσει μέσα σε πλήθος αναμνήσεων.
              Σύντομα η εισβολή των Γερμανών στη Γαλλία φέρνει τη Βιάν αντιμέτωπη με έναν σκληρό αγώνα επιβίωσης με συνοδοιπόρο τη μοναδική της φίλη τη Ρασέλ.
            Όταν το σπίτι της επιτάσσεται από έναν αξιωματικό της Βέρμαχτ, η Βιάν θα αναγκαστεί να συμβιώσει με τον εχθρό, κάνοντας ό,τι μπορεί για να προστατεύσει τη μοναχοκόρη της, Σοφί, από την πείνα, τους αδυσώπητους χειμώνες και έναν κόσμο αμείλικτο, κάτι που θα τη φέρει πολλές φορές αντιμέτωπη με την ίδια της συνείδηση.
Ταυτόχρονα η φλογερή αδελφή της, η γοητευτική Ίζαμπελ, βαθιά πληγωμένη από την απόρριψη της οικογένειας της και πάντα ατίθαση, θα ενταχθεί στις γραμμές των ηρωικών Παρτιζάνων, για να βρει έναν απροσδόκητο, βαθύ έρωτα.
Ισορροπώντας ανάμεσα στις συμπληγάδες του πολέμου και των οικογενειακών πληγών, οι δυο αδελφές θα χαράξουν πορείες παράλληλες.
         Κι όταν όλα θα έχουν τελειώσει, δε θα μείνει παρά το κελάηδημα του Αηδονιού να διαλαλεί στα πέρατα την ομορφιά της ζωής και το μεγαλείο της Ανθρώπινης Ψυχής...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το Αηδόνι συνιστά έναν αιματοβαμμένο ύμνο στην ανθρωπιά και τη γυναικεία ψυχή, συνθέτοντας ένα σπαρακτικό χρονικό του ειδεχθέστερου Πολέμου που γνώρισε η Ευρώπη.
Μην περιμένετε όμως να δείτε μεγαλεπήβολες μάχες και λαμπρά ανδραγαθήματα παρασημοφορημένων στρατηγών:
"Το Αηδόνι" συνιστά πρωτίστως μια πραγματεία για τα πάθη των Αμάχων,
μια ελεγεία των "Μικρών", που ο δικός τους αθόρυβος πόλεμος είχε διττή υπόσταση:Tην ελευθερία και τη διάσωση του "Ανθρώπου"!
             
Η ιστορία του βιβλίου εστιάζει στη Γαλλική Κατοχή, καθώς αυτή αποτελεί το λίκνο του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού, κι η δική της κατάκτηση ήταν που λάβωσε κατάστηθα το ευρωπαϊκό πνεύμα!
"Το Αηδόνι" λοιπόν, προστίθεται στο πάνθεον των σπουδαίων έργων που μίλησαν για τη Γαλλία του Πολέμου.
              Στη συνείδηση του ελληνόφωνου κοινού σίγουρα δεσπόζει, η επιστολή του Αλμπέρ Καμί 
"Σε Έναν Γερμανό Φίλο", 
και το βραβευμένο με Pulitzer 2015 "'Ολο Το Φως Που Δεν Μπορούμε Να Δούμε".
Ένα ακόμη βιβλίο με παρεμφερή θεματολογία (τη συνύπαρξη κατακτητών Γερμανών με κατακτημένους Γάλλους αμάχους κaι την αλληλεπίδραση στο χθες και το σήμερα) είναι "Το Κορίτσι Που Άφησες Πίσω"
της Jojo Moyes.
         Ιδιαίτερη περίπτωση συνιστά το σχεδίασμα "Γαλλική Σουίτα" της Ιρέν Νεμιρόφσκι, που παρουσιάζει τη μεγαλύτερη θεματολογική συνάφεια με "Το Αηδόνι", (καθώς αναφέρεται επίσης στην επίταξη ενός γαλλικού σπιτιού), και συνιστά επίτευγμα καθώς το έγραψε μια Εβραία στην Κατοχή- λίγο πριν τον εκτοπισμό της.
Ασφαλώς στη βιβλιογραφία θα εντοπίσουμε κι άλλα πολλά σχετικά αναγνώσματα, όπως το ιδιάζον
"Φως Μες Στο Σκοτάδι" της δικής μας Μαρίνας Κουλούρη.
            Εντούτοις, κανένα σχετικό έργο δεν είναι τόσο συμπαγές, τόσο πλήρες όσο το Αηδόνι.
Κανένα τους δεν αναβλύζει τέτοια θύελλα συναισθημάτων όσο Το Αηδόνι!

Η γλώσσα όμορφη ,στρωτή και σχετικά απλή, καθιστά την αφήγηση γοητευτική, διατηρώντας το ενδιαφέρον αμείωτο.

Έχουμε μικρές παρεμβολές από στιγμιότυπα στο παρόν, που σκηνοθετούν την απορία του αναγνώστη για την ταυτότητα της άρρωστης ηλικιωμένης, που θα μας αποκαλυφθεί στο τέλος επιφυλάσσοντας άλλη μια μικρή εξέλιξη .

               Ζωηρή εικονοπλασία χωρίς πνιγηρές λεπτομέρειες, ζωντανεύει κάθε τόπο και χώρο, μεταφέροντας τον αναγνώστη από τα πεδία της μάχης μέχρι τις γαλλικές φτωχογειτονιές των πεινασμένων πολιτών, που οι κατακτητές βασανίζουν αλύπητα:

          Μαζί με τους ήρωες, λοιπόν, δοκιμάζουμε την αγωνία των "άδοξων" συσσιτιών και την παγερή ανάσα του ανελέητου χιονιά, που σε συμμαχία Θανάτου με την Πείνα ζώνει τους αμάχους και τα ανήμπορα παιδάκια..

          Παράλληλα, ο αναγνώστης χώνεται σε κρύπτες ή διαβαίνει δύσβατα βουνά και λαγκαδιές - από το Παρίσι ως τα Πυρηναία- εισχωρώντας κι εκείνος στο δίκτυο της Αντίστασης, που παραπέμπει στο βιβλίο "Παιδιά της Ελευθερίας".

           Χαρακτηριστικό περιγραφικό στιγμιότυπο στο Αηδόνι , όπως και σε άλλα σχετικά βιβλία, είναι η- βιβλικού τύπου, -μεταμοντέρνα θαρρέις- "νέα Έξοδος" που βίωσαν οι Γάλλοι, όταν με την εισβολή των Γερμανών σωρηδόν εγκατέλειψαν το Παρίσι,αναζητώντας πανικόβλητοι καταφύγιο στην επαρχία.

                                                     

           
Έμφαση, όμως, δίνεται στην ιχνηλάτηση των χαρακτήρων που σκιαγραφούνται υποδειγματικά, χωρίς εξιδανικεύσεις- με όλες τις αδυναμίες και τα απωθημένα τους, με τις μικρές συνθηκολογήσεις τους και τις μεγαλειώδεις υπερβάσεις τους.Πρόσωπα με οικεία πάθη, ελαττώματα και μικρές ήττες.

Οι ήρωες στο Αηδόνι δεν είναι χάρτινες" μαριονέττες κατευθυνόμενων αναγνωστικών συγκινήσεων, αλλά άνθρωποι με σάρκα και οστά.
Όλα αυτά καθιστούν τον αναγνώστη συνοδοιπόρο στις συγκρούσεις και τις ηρωικές στιγμές τους:

Με οδύνη παρακολουθούμε την πρόωρη ωρίμανση παιδιών,που ο πόλεμος τους στέρησε οικογένεια και την ανεμελιά.

Καρδιοχτυπούμε με τη μωρομάνα, την Εβραία Ρασέλ και χαμογελάμε πικρά στην παιδική φιλία ανάμεσα στη μεγαλύτερη κόρη της, Σάρα, και τη Σοφί της Βιάν.

Ο πατέρας μας συγκλονίζει με την απρόβλεπτη πορεία του.  

Ο μόνος χαρακτήρας που ίσως άξιζε να αναλυθεί περισσότερο είναι ο Γκατεόν, που ωστόσο κερδίζει επάξια μια θέση στην καρδιά μας.

          Όλα τα πρόσωπα, λοιπόν,κουβαλούν το προσωπικό τους δράμα κι έρχονται αντιμέτωπα με διλήμματα συνειδήσεως, που προβληματίζουν και τον αναγνώστη.

            Η συγγραφική οξυδέρκεια της Χάννα παρουσιάζει επίσης δυο αντίθετους ανθρωπότυπους από τις τάξεις των ναζί, διαχωρίζοντας την ατομική ευθύνη και την προσωπική ηθική από τη απρόσωπη μάζα, "επιστρέφοντας" στον καθένα από τους Γερμανούς ήρωές της το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης (έστω κι αν αυτοί γαλουχήθηκαν κάτω από τη χιτλερική μεγαλομανία.)

Η κτηνωδία εναλλάσσεται με την ανωτερότητα,ο σαδισμός με την κατανόηση και η δολιότητα με την εντιμότητα- σε ένα συμπληρωματικό μοτίβο που επηρεάζει δραματικά τη ζωή κάποιων ηρώων, κορυφώνοντας τη θλίψη ,τον αποτροπιασμό και την αγωνία.

         Στο επίκεντρο όμως έρχεται η αδελφική σχέση δύο ετερόκλητων γυναικών:

Της συναισθηματικής, πρακτικής Βιάν, που δρα υπό το πρίσμα της μητέρας από τη μια
και της ασυμβίβαστης, ερωτικής Ίζαμπελ, που λειτουργεί κάτω από την παρόρμηση και τα ιδανικά της.

            Εκκινώντας από το ίδιο οικογενειακό τραύμα χαράζουν πορείες διαφορετικές, αλλά αναγκάζονται να συμβιώσουν.

Το χάσμα τους θα ενταθεί όταν ο λοχαγός Μπεκ επιτάσσει το σπίτι κι η Βιαν ακολουθεί τις εντολές των Γερμανών, για να διαφυλάξει την κόρη της, Σοφί, ενώ η Ίζαμπελ επιλέγει να τους προκαλεί διαπνεόμενη από το πνεύμα της Αντίστασης!

          Μια αδερφική σχέση, γεμάτη διακυμάνσεις κι απωθημένα, ενοχές, οργή και... στοργή, που κορυφώνεται άκρως δραματικά- χωρίς γλυκερά στερεότυπα "ψυχαναγκαστικού δεσίματος"! 

          Μόνο σε... εγχειρίδιο "διαπαιδαγώγησης και οικογενειακής ζωής" θα βρίσκαμε τόσο ανάγλυφα ψυχογραφημένο αυτόν τον γεμάτο αντιφάσεις αδερφικό δεσμό ανάμεσα σε δύο αδελφές με τόσο αλλότρια ιδιοσυγκρασία και ηλικιακό χάσμα.

Η μοναδικότητα, όμως, αυτού του βιβλίου έγκειται στο γεγονός πως είναι από τα λίγα ίσως πολεμικού περιεχομένου βιβλία που αναδεικνύουν σε πρώτο πλάνο τον νευραλγικό ρόλο των γυναικών, που, είτε εντάσσονται κι αυτές σε επιχειρήσεις ριψοκίνδυνες , είτε-συνηθέστερα- μένουν να φυλάγουν Θερμοπύλες στα μετόπισθεν.

         Μέσα από την αψίκορη ΄Ιζαμπελ και τη χαμηλόφωνη Βιάν εκφράζονται δυο αντίρροπες τάσεις, που εδώ συνιστούν όψεις ενός κοινού νομίσματος:
Της αξιοπρέπειας!

Στο Αηδόνι αναδεικνύεται η Γυναίκα σε πολλαπλές διαστάσεις της...

Δεσπόζουσα φυσικά είναι η Γυναίκα -Μάνα, που δίνει προτεραιότητα στην επιβίωση των παιδιών της με κάθε τίμημα.

Στο Αηδόνι όμως μεταδίδεται το ύψιστο μήνυμα πως η μητρότητα δεν είναι βιολογικός δεσμός, αλλά εξακτινώνεται προς κάθε παιδί που έχει ανάγκη- ως θυσιαστική νοοτροπία της Γυναίκας απέναντι στο Παιδί κι ως απώτερη ευθύνη προς την Ανθρωπότητα, ανυψώνοντας το μητρικό ένστικτο σε μια γενναιότητα αθόρυβη, γι αυτό ακατανόητη και απρόσιτη σε θορυβώδεις μαχητές...
Αυτή η πτυχή είναι από τις πλέον αφοπλιστικές στο βιβλίο και υπογραμμίζει την πιο μεγαλειώδη πλευρά της θηλυκότητας.

             Στο Αηδόνι, όμως, παρακολουθούμε και τον γυναικείο έρωτα να εναλλάσσει πρόσωπα.
Άλλωτε η αγάπη της γυναίκας εκφράζεται ως  νοσταλγία και μακρινή φροντίδα, άλλοτε όμως την αναβαπτίζει και την εμπνέει σε δυναμικούς αγώνες για έναν καλύτερο κόσμο.
            Είναι και κάτι στιγμές όμως που ο έρωτας προσλαμβάνει διαστάσεις του απαγορευμένου παγιδεύοντας την καρδιά στην ενοχή ή που δείχνει στη γυναίκα την πιο αποτρόπαιη πτυχή του .

            Στο Αηδόνι επίσης προβάλλει η γυναικεία Φιλία με στιγμές συντροφικότητας, μικρές προδοσίες και αυταπάρνηση.

Πλάι σε όλα αυτά, έχουμε γενναίες αγωνίστριες της Αντίστασης, που επιδίδονται σε κατορθώματα δύσκολα και για τους άντρες ακόμη.

Ο νους του Έλληνα αναγνώστη ανατρέχει στις Ηπειρώτισσες που τόσο βοήθησαν στον ανεφοδιασμό του ρακένδυτου στρατού μας ή στις μάνες που σα Σπαρτιάτισσες ξεπροβόδισαν έντιμους ταγούς της λευτεριάς(γιους και συζύγους) -για να φτάσει σε λεβέντισσες της Αντίστασής "μας" όπως η Λέλα Καραγιάννη κι η Ηρώ Κωνσταντοπούλου...

           Η δική μας ηρωίδα, η Γαλλίδα καλλονή Ίζαμπελ, τάσσει τα νιάτα της σε λυσσαλέο πόλεμο όπλων και μυαλού και ορθώνεται στο ανάστημα μιας μαρτυρικής Ηλέκτρας Αποστόλου, ανηφορίζοντας γενναία σε έναν Γολγοθά ασύλληπτο στην κοινή λογική, που παραστατικά μάς μεταφέρει η Kristin Ηannah γεμίζοντάς μας φρίκη και δίκαιη αγανάκτηση...
           Από το "Αηδόνι", τέλος, δε θα απουσιάσουν ούτε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης σε μια μνεία γλαφυρότατη και ανατριχιαστική!
Το φινάλε επιφυλάσσει συγκλονιστικές στιγμές που σημαδεύουν την ψυχή.

Όλες οι παράμετροι της ζωής παρελαύνουν από το Αηδόνι ανάγοντας τους δευτεραγωνιστές σε φορείς των ανώτερων αξιών του ανθρώπου.

Αυτό είναι το Αηδόνι που μέσα από τις καλογραμμένες σελίδες του αποδίδει μια Ωδή στην ανώνυμη γυναίκα του Πολέμου καταγγέλλοντας τα αθώα του θύματα- για να καταλήξει σε μια  υπόσχεση ελπίδας.

        Ποιος αναγνώστης θα μείνει άραγε αδάκρυτος μπροστά στις στιγμές που χαράζουν την ψυχή με αβίαστη οδύνη και ατόφια συγκίνηση;

Ποιος θα μείνει απαθής στα ηχηρά μηνύματα ανθρωπιάς που ήρθε να σαλπίσει, αναμορφώνοντας την ψυχή όλων μας;
        Ένα βιβλίο που το κουβαλάς πολύ μετά αφότου το ολοκληρώσεις σαν πολύτιμο θησαυρό ψυχής!

Θεωρώ ότι το Αηδόνι συνιστά από τα πολυδιάστατα εκείνα μυθιστορήματα, που οπωσδήποτε πρέπει κάθενας μας να ανακαλύψει, διότι ταξιδεύουν την καρδιά, εμπλουτίζουν τις γνώσεις και προβληματίζουν γόνιμα το μυαλό!!!!

           Είναι δε από τα  ιδανικότερα αναγνώσματα για τους λάτρεις της πολυτάραχης ιστορικής περιόδου, του ΒΠΠ, που χώρισε στα δυο τον αιώνα μας.

Διαβάστε παρουσιάσεις για άλλα έργα της Hannah "Στον Αστερισμό Του Βιβλίου"

1) Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΧΕΙΜΩΝΑ 

2) Aχανής Μοναξιά,