ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΡΑΥΛΟΥ ,Ο Έρωτας και το Έγκλημα δεν έχουν εθνικότητα

ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΡΑΥΛΟΥ, Ο Έρωτας και το Έγκλημα δεν έχουν εθνικότητα
Η πετυχημένη συγγραφέας, Πασχαλία Τραυλού, μάς ανοίγει την καρδιά της 
 με αφορμή την ολοκλήρωση της κοινωνικής τριλογίας της "Ελεγεία της Στάχτης",
που ξεκίνησε στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη 
για να κλείσει αφήνοντας μιαν αγάπη να αντιμάχεται την εφιαλτική κληρονομιά.
Η δημοφιλής συγγραφέας μάς
συστήνει τον νέο, "μυστηριώδη" ήρωά της,
στοχάζεται πάνω στον έρωτα
και χαρτογραφεί το Τραύμα που γεννά την Τέχνη!

1. Προσφάτως ολοκληρώθηκε η Τριλογία σου
"Θεοί Από Στάχτη- Άνθρωποι Από Στάχτη- Άγγελοι Από Στάχτη".
Και τα τρια μέρη έχουν κοινό παρονομαστή τη Στάχτη.
Θέλεις να μας εξηγήσεις γιατί;
Είναι διττός ο συμβολισμός:
Όταν επισκέφθηκα το Αουσβιτς, το τελικό αποτύπωμα της Μνήμης ήταν η αίσθηση της Στάχτης- είτε συμβολικά είτε στην κυριολεξία.Με τύλιγε η αίσθηση του βίαιου θανάτου πίσω της, καθώς ξέρουμε ότι πολλοι όμηροι πολλές φορές άγγιζαν τα ηλεκτροφόρα σύρματα για να αυτοκτονήσουν- 
είτε τους αποτεφρώναν σκόπιμα στα κρεματόρια.
Περπατώντας ανάμεσα στα μπλοκς και τα παραπήγματα, που σώζονται εκεί-ακόμη και σήμερα, η αίσθηση κι η οσμή της στάχτης, ήταν διάχυτα.
Από τότε η λέξη, η μυρωδιά της Στάχτης μού αποτυπώθηκε 
και θέλησα να γράψω ένα μυθιοστόρημα με αυτό το θέμα.
Από την άλλη, υπάρχει και ο "Μύθος του Φοίνικα" που αναγεννάται από τις Στάχτες του και ξαναενώνεται με το Φως, όπως κάποιοι ήρωες μου προσπαθούν- ειδικα στο τρίτο μέρος,
το "Αγγελοι Από Στάχτη"...
Αυτόν τον διπλό συμβολισμό εκφράζει, λοιπόν, η Στάχτη και στους τρεις τόμους!

2. ΘΕΟΙ ,ΑΝΘΡΩΠΟΙ και, τέλος...ΑΓΓΕΛΟΙ. 
Έχουμε κάποια κλιμάκωση;
Η διαφοροποίηση των τίτλων υποδηλώνει έναν συγκεκριμένο προβληματισμό κάθενός από τα 3 μέρη;
Βεβαίως.Λοιπόν στο πρώτο μέρος είναι οι "Θεοί Από Στάχτη":
Εδώ έχουμε μια Θεσσαλονίκη μωσαικό θρησκειών:Έλληνες ντόπιοι και Έλληνες πρόσφυγες.Χριστιανοί, Εβραίοι και Μουσουλμάνοι που αντιπροσωπεύουν διαφορετικές θρησκείες!
Να οι...Θεοί!...Από... "Στάχτη", όμως, γιατί διαπιστώνουμε ότι ,στην πορεία του χρόνου, στο όνομα του Συμφέροντος, οι θρησκείες εξατμίζονται από το πλάνο της ανθρώπινης συνείδησης κι επικρατεί το Όνειρο, η Φιλοδοξία- ακόμη και το Έγκλημα...Το Έγκλημα που δεν έχει Θρησκεία!
Άλλωστε σε αυτό το πρώτο αυτό μέρος,  είναι ένας Χριστιανός που διαπράττει "έγκλημα" και μάλιστα ρατσιστικό- ο παπα-Γιώργης...
Στο 2ο βιβλίο, οι "Άνθρωποι Από Στάχτη" είναι κυριολεκτικά οι άνθρωποι που έχουν βιώσει το Ολοκαύτωμα...
Παράλληλα, είναι κι η ίδια η ανθρώπινη φύση, που μπορεί να ξεκινήσει από ατσάλι, να αποδειχθεί στην πορεία "από γυαλί" και τελικά να κονιορτοποιηθεί κάτω από τη λαίλαπα του Πολέμου.
Η Ροζαλία για παράδειγμα είναι ατσάλινος άνθρωπος και διατεθειμένη να πατήσει και επί πτωμάτων για να κατακτήσει όσα ποθεί κι ονειρεύεται!
Στη συνέχεια αποδεικνύεταί γυάλινη , γίνεται εύθραυστη από έρωτα, εύθραυστη από τον ίδιο τον Πόλεμο, εύθραυστη κάτω από τα χέρια του Μάισνερ, για να καταλήξει η ψυχή της... Στάχτη!
Τέλος, "Οι Άγγελοι" είναι η επόμενη γενιά, οι απόγονοι, τους οποιους αγγίζουν όλες οι συνέπειες της προηγούμενης γενιάς και του Πολέμου.
Άλλωστε η πορεία, η ζωή και τα όνειρα καθενός από μας, καθορίζονται είτε από τις πολιτικοκοινωνικές συνθηκες, είτε από τον στενό του περίγυρο, είτε την ιδιοσυγκρασία του:
Οι "Αγγελοι" είναι αυτοί που πρέπει να δώσουν τη μάχη με τα φαντάσματά τους, να διαμορφώσουν μια καινούρια ταυτότητα και να βγουν από τη Σταχτη...


Η έννοια "Άγγελοι" εμπεριέχει καποιο ηθικό πλεονέκτημα;
Όχι το γράφω με την έννοια των παιδιών, των αθώων θυμάτων.
Δεν σημαίνει ότι όλοι είναι δαφνοστεφανωμένοι ή ότι ενδύονται...φωτοστέφανο!
Γενικότερα εξάλλου, κανένας ήρωας μου στα βιβλία μου δεν είναι καλός ή κακός:
Όλοι οι ήρωές μου έχουν "αποχρώσεις".
Δεν είναι άσπροι ή μαύροι:
Μπορεί, αρχικά, να προβάλλουν "λευκοί", στη συνέχεια να "γκριζάρουν", έπειτα να σκοτεινιάσουν -
κι υστερα πάλι να αποκτήσουν μια λευκή διαύγεια, ξανά.
Όπως όλοι μας, αφού κανένας δεν είναι καμωμένος από μια "κακή" ή "καλή" αρχική ύλη.Υπάρχει

ένα "μενταλιτέ" δικό μας, αλλά στην πορεία του χρόνου οι συνθήκες μας κι οι εμπειρίες μας μάς διαμορφώνουν.Άλλοτε μας βελτιώνουν αλλοτε μας πονούν τόσο,
ώστε να απορρίψουμε και προηγούμενες αξίες μας.

Αν και κοινός ο θεματικός άξονας, κάθε μέρος της Τριλογίας σου εκπροσωπεί ένα διαφορετικό μυθιστορηματικό είδος: 
Ακριβώς!Γιατί σημασία δεν έχει μόνο το θέμα ή η έρευνα, αλλά και πώς θα το διαχειριστείς.
Άλλωστε,"παιχνιδιάρηδες" είμαστε οι συγγραφείς.
Η γραφή είναι ένα παιχνίδι για μας..
Είναι μια διαδικασία που ενέχει μια παιδικότητα!
Θέλουμε να παίξουμε με τις λέξεις,
γιατί "το δικό μας παιχνίδι είναι οι λέξεις"!
Αυτό σημαίνει ότι θέλουμε να δοκιμαστούμε σε διαφορετικές γραφές, γιατί το να περιορίζεσαι σε ενα μονο είδος ,είναι ανιαρό.Έτσι, με τον τρόπο που χειρίστηκα την υπόθεσή μου, μπόρεσα να αγγίξω και διαφορετικά είδη μυθιστορήματος!
Εξάλλου θεωρω ότι ποτέ τα βιβλία μου δεν ανήκουν σε μια και μόνη κατηγορία και ότι λ.χ. "είναι ακραιφνώς ιστορικό" ή ακραιφνώς ψυχογραφικό ή "ακραιφνώς κοινωνικό.Θεωρώ ότι πάντα έκανα μίξη των ειδών, αλλα στην τριλογία τα έχω ξεκαθαρισμένα:

Έτσι στο πρώτο μέρος έχουμε ηθογραφία, στο δεύτερο μια ιστορική μυθιστορία -με γερή έρευνα από πίσω, και το τρίτο αγγίζει το μυστήριο, με επιρροές της νορβηγικής σχολής και κάποια αστυνομικά ή και γκόθικ στοιχεία.

Στο" Άγγελοι Από Στάχτη" ενυπάρχει μια χροιά δυστοπική και ψήγματα από λογοτεχνία του "Φανταστικού".Σας φόβισε αυτό το ρίσκο;

Πάντα παίρνεις ρίσκο με ο,τι κάνεις.
Γενικά, δε μου άρεσε να μένω σε γνώριμα νερά.
Μου άρεσε πάντα να διερευνώ αχαρτογράφητες περιοχές στη Λογοτεχνία.Μου αρέσει να δοκιμάζομαι.
Βέβαια, για να πατήσεις σε τέτοια νέα πεδία, πρέπει προηγουμένως να διαβάσεις τουλάχιστον τους καλύτερους  από αυτά τα είδη. Από κει και πέρα, λειτουργεί η ατομικότητα του συγγραφέα και έτσι ξεδιπλώνεσαι κι εσύ.

Το υπερβατικό στοιχείο γενικά μου ασκει μια γοητεία,

αλλά απαιτεί μια συγγραφική μαεστρία,γιατί απέχει "μια τρίχα" από τον κίνδυνο "να γίνει γελοίο".Δε θέλει υπερβολή το υπερβατικό, απαιτεί αίσθηση του μέτρου.

Γι αυτό το υπερβατικό στοιχείο στο "Άγγελοι Από Στάχτη"( ο Χανς Έμπερχαρντ) αναθεωρήθηκε τουλαχιστον 30 φορές!

Άλλωστε οι "Άγγελοι Από Στάχτη" ήταν το βιβλίο που γράφτηκε πρώτο και το δούλευα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με συνεχείς διορθώσεις- από το 2011! 

Η ομορφιά του Χανς ενέχει κάτι που φοβίζει τους ανθρώπους.Σε φόβισε η ιδιαιτερότητα του Χανς;

Ο,τιδηποτε ξεφεύγει από το συμβατικό τρομάζει τους ανθρώπους.Μην ξεχνάς ότι ο ίδιος ο Χανς λέει κάπου στον επιστήθιο φίλο του: "Δεν ξέρω αν είσαι έτοιμος να ακούσεις την ιστορία μου!"Τοσα χρόνια, δηλαδή, κρυβόταν κι από τον επιστήθιο φίλο του ακόμα- πόσω μάλλον  από τους άλλους ανθρώπους!
Έρχεται όμως η στιγμή που όλοι μας θέλουμε να  βγάλουμε στην επιφάνεια τα μυστικά που μας βαραίνουν.
Λαχταρούμε να βγούμε στο φως, γιατί το σκοτάδι μας κουράζει... Αυτό συνέβη στον Έμπερχαρντ
.Δυο πράγματα τον βάραιναν:
Η διαφορετικότητά του και η άγνοια του παρελθόντος.
Καταφέρνει να δαμάσει τον εαυτό του και τον ανεξήγητο πρωτογονισμό του με μια τραγική επιβολή στα ένστικτά του.Ο Χανς βγαίνει νικητής, εν αντιθέσει με τον αντίποδά του, τον κτηνώδη Γκαρντ που μοιράζεται παρόμοια μοίρα αλλά τη διαχειρίζεται διαφορετικά. Η απάντηση για αυτή τη διαφορά τους είναι η διαπαιδαγωγηση.
Ο Έμπερχαρντ γνώρισε τη μητρική στοργή ενω ο Γκαρντ την απόρριψη του ίδιου του του πατέρα...  

3. Πώς ένα έργο για το Ολοκαύτωμα μπορεί να γίνει επίκαιρο σήμερα και να αναγνωστεί με τα δεδομένα της εποχής μας;
Το Ολοκαύτωμα προκλήθηκε από Φανατισμό , Ιδεοληψία και τη Ναζιστική Θεωρία, κι αυτές οι αιτίες υπάρχουν και σήμερα.Ο φανατισμός αναδεικνύεται κάθε φορά που θίγονται συμφέροντα.Κάθε που αναταράσσεται η ...στάθμη ανεβαίνουν στην επιφάνεια φαινόμενα, όπως ο Νεοναζισμός. 

Είναι επίκαιρο το Ολοκαύτωμα, γιατί ποτέ δεν τελειώνει η "Σύγκρουση" μεταξύ των ανθρώπων...

Ο έρωτας δεν μπορεί να φθαρεί, σταδιακά, από τους περιορισμούς που θέτει ο χρόνος;
Σαφέστατα.Βέβαια στην περίπτωση των ηρώων ο χρόνος δεν είναι "δυνάστης".
Έχουν επίγνωση της ομορφιάς της στιγμής.Κάποιες στιγμές αρκεί η στιγμή.

Η Στιγμή είναι το αποθησαύρισμα της ευτυχίας.Με το όποιο τίμημα. 

7. Το Ολοκαύτωμα είναι η πτυχή του Β Παγκοσμίου Πολέμου που έχει διεθνώς αναδειχθεί περισσότερο στη Λογοτεχνία.

Τι καινούριο θεωρείς ότι κομίζει το δικό σου έργο στη συζήτηση για το Ολοκαύτωμα, Πασχαλία;
Μα το σημαντικό είναι ο τρόπος προσέγγισης και το βάθος που θα δώσεις στην οπτική σου.
Στην ουσία, σε όλόκληρη τη λογοτεχνική παραγωγή ανακυκλώνονται τέσσερις βασικοί άξονες:O θανατος, ο έρωτας, η σάρκα και το "σπέρμα".
Εγω το Ολοκαύτωμα θέλησα να το προσεγγίσω από ψυχογραφική άποψη περισσότερο και να διερευνήσω πώς αυτοί οι άνθρωποι βίωσαν κάτι -σε οποιαδήποτε ανθρώπινη λογική "αβίωτο", είχαν λαχτάρα να ζήσουν έστω κ μεσα σε αυτήν την κόλαση.Είναι η αναρώτηση της Κλωντέτ :"Γιατί θέλαμε να συνεχίσουμε ζούμε;Πώς τολμούσαμε να επιδιώκουμε μια ζωή χωρίς νόημα ενώ είχαμε την επιλογή να αγγίξουμε απλώς τα ηλεκτροφόρα σύρματα και να τελειώσουν όλα;"
Από την άλλη, υπάρχουν ακόμη πτυχές- ταμπόυ που ήθελα να τις αναδείξω. Για παραδειγμα, "τα Πορνεία του Άουσβιτς", που ο ίδιος ο Χίμμλερ οργάνωσε, ήρθαν μόλις πρόσφατα στο φως!
 Επιπλεον υπάρχουν τα Γενετικά Πειράματα μέσα στα στα στρατόπεδα, που δυστυχώς δεν τελειώνουν με όσα έγιναν εκεί .Το κατάλοιπο αυτών των πειραμάτων μάς επηρεαζει ακόμη και σήμερα. Λέγεται μάλιστα, οτι ακόμη κι η εξωσωματική γονιμοποίηση προέκυψε από αυτά τα πειράματα.Μια σπουδαια επιστημονική ανακάλυψη που  συντελέστηκε μέσα από μια τρομακτική ανηθικότητα.
Σαφώς η Επιστημη δε δικαιούται να παρακάμπτει την ηθική!Σε καμία περίπτωση! Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ομως ότι η Επιστήμη απαιτεί και θυσίες για να γίνει το επόμενο βήμα.
Άλλωστε στον τρίτο τόμο "Άγγελοι Από Στάχτη", πέρα από τις μνήμες και το φαινόμενο νεοναζισμού, υποβόσκει μια γενικότερα η αγωνία για τον ρόλο της Επιστήμης και της Εξέλιξης του Ανθρώπου: Αφήνω κάποιες υπόνοιες προς το τέλος, για μια εφιαλτική μίξη που έχει γίνει και που παρόμοιες διασταυρώσεις πιστεύω ότι γίνονται σε πολύ μεγάλη στα εργαστήρια και δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσουν.Ήδη μιλάμε για τεχνητή νοημοσύνη, ήδη ακούσαμε ως και για κούκλες -ρομπότ που θα υπηρετούν τον άνθρωπο
ως "ιέρειες του έρωτα"! Όλα αυτά τα σημεία των καιρών ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα και εγείρουν μεγάλα ηθικά ζητήματα...

8. Έχεις δηλώσει ότι η έρευνα σου για την Τριλογία του Ολοκαυτώματος διήρκεσε από το 2011 ως το 2017. *Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία σου σε αυτήν;

Η διασταύρωση στοιχείων γιατί υπήρχαν ταμπού μέχρι το 2010 και η βιβλιογραφία που σε κάποια θέματα, όπως το Πορνεία και τα Πειράματα ήταν ως επί το πλείστον γερμανική, οπότε χρειάστηκα μεταφραστή...

9. Τι σε σόκαρε περισσότερο από όσα ανακαλύψες;
Οι διασταυρωσεις αδελφών και η καταναγκαστική διασταύρωση πατέρα κόρης στα γενετικά πειράματα του Μένγκελε, γιατί ηρθε σε συγκρουση με το κομματι της ηθικής μου και της φυσικής ισορροπίας.Με γεμισε φρικη.Με ξεπέρασε.Γι αυτό έχω ειδική αναφορά στον τρίτο τόμο για όλα αυτά.

Στον τρίτο μέρος σου υπάρχει ένας εγχρωμος ήρωας, ο Ααλιφ. Γοητευτικός λαμπερός επαναστατικός:Η αντίσταση της πέννας στην κλιμάκωση του ακροδεξιού λόγου που βιώνει η Ευρώπη; Κατάλυση των στερεοτυπών;
Ο Άλιφ είναι ενας γοητευτικός ακτιβιστής που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή που γεννήθηκε στο μυαλό μου, διεκδικώντας θέση στην πλοκή.
Να σου αποκαλύψω πως ο Αλίφ δεν υπήρχε αρχικά, μπήκε στο "τέταρτο χέρι" του τρίτου τόμου και για χάρη του αναμορφώθηκε η έναρξη του βιβλίου.
Εμπνεύστηκα τον Ααλίφ από την επικαιρότητα και τα ρατσιστικά φαινόμενα εναντίον των μεταναστών.
Πρώτη μου σκέψη ήταν να προσαρμόσω την πλοκή στη συγχρονη ελληνική πραγματικότητα αλλά προτιμησανα το πάω στην αρχή του Νεοναζισμού όπως εμφανίστηκε στο Βερολίνο του 1995,
για να δούμε το κακό εν τη γενέσει του. Γι αυτό στο τέλος γράφω ότι "Το 'αυγό του φιδιού' συνεχίζει και γεννοβολάει", διότι σήμερα, 25 χρόνια μετά, ο νεοναζισμός κ η ρατσιστική βία υπάρχουν ακόμα.

Ο Αλίφ λοιπόν προσωποποιεί όσους ήρθαν ζητώντας φως και αντιμετωπίστηκαν με αυτήν ακριβώς την παράλογη βία.

Δεν ενδίδει όμως στον φόβο.Δε συνθηκολογεί:

Δε θα το καταδεχόμουν εγώ γι αυτήν την προσωπικότητα, να εκπέσει και να θυματοποιηθεί, εν αντιθέσει με την Εύα που κάποια στιγμή, για χάρη του ενδίδει.Διαπράττει μια προδοσία στη μνήμη της γιαγιάς της.

Η Ροζαλία στο πρώτο μέρος παραδέχθηκε ότι ο έρωτας ήταν το κίνητρό της να εγκαταλείψει την ασφάλεια της προηγούμενης ζωής της.Αξίζει να εγκαταλείψει κανείς τα πάντα για τον έρωτα;
Ρωτάτε, τώρα, μια ορθολογίστρια.Παρότι θα πρεπε να ειμαι πιο...θυμική , δε θα τα άφηνα ολα, γιατί πάνω κι από τον έρωτα προτάσσω την ηθική.
Άλλωστε η Ροζαλία διαπράττει Υβρι και πληρώνει το τίμημα μέχρι το τέλος.Είμαι υπέρ αυτής της "τιμωρίας".Όχι της εκδίκησης, γιατί τη θεωρώ αποκύημα θυμού και χαμερπές συναίσθημα.
Είμαι υπέρ της τιμωρίας που σωφρωνίζει...Φυσικά είμαι και υπέρ της Συγχωρεσης αρκεί να μην καταλήγει στο να θυματοποιεί περισσότερο το θύμα.
Για παραδειγμα, όταν η Ροζαλία γυρίζει από τα στρατόπεδα και μαθαίνει τι αδιανόητο έχει διαπράξει η Νεφέλη, εγω δικαιολογώ απόλυτα την αντίδρασή της Ροζαλίας.Τη Νεφέλη όμως όχι.Θεωρω εγκληματικό αυτό που διέπραξε σε βάρος του Πάκη.Όχι σε βάρος του Αλμπέρτο.Σε βάρος του Πάκη της...

Οι χαρακτήρες σου "σε πάνε" και σε πράξεις που η ίδια δεν επικροτείς;

Α, εγώ όταν πλάθω χαρακτήρες είμαι πολύ "δημοκρατισσα"!Πραγματικά οι ήρωές μου με εκπλήσσουν και με οδηγούν οι ίδιοι σε πλοκή μη προβλεψιμη.Ειναι απόλαυση να τους αφήνεις να σε πηγαίνουν αυτοί.
Οι χαρακτήρες των βιβλίων είναι σαν τα παιδιά.Τα παιδιά αν τα χειραγωγήσεις τα ευνουχίζεις.Το ίδιο και με τους ήρωες...

Μπορεί ο έρωτας να αναμορφώσει τον άνθρωπο ή ευδοκιμεί μόνο σε ήδη αγνές ψυχές;
Αναλόγως ποιος σου τον εμπνέει- μπορεί και να σε καταβαραθρώσει.Γενικά δεν είμαι υπέρ αυτού του έρωτα "όπου αφήνουμε τον άλλον να απορροφήσει την προσωπικότητά μας".
Είμαι υπέρ του έρωτα που σε αφήνει να ανθίσεις, αλλά για να το πετύχεις αυτό πρέπει να αφήσεις κ τον άλλον να αναπτύξει την ατομικότητά του.Ενώνονται δυο ατομικότητες.

Αν αυτές οι δυο ατομικότητες δεν είναι και οι δυο λαμπερές, τότε το "σκοτάδι" θα "σβήσει" το φως.

Λύγκας Αυγή, Καρλ Άννα, Έκτορας Νεφέλη ,Ανατόλ Ρόζαλία και πλήθος άλλοι.
Ποιος από του έρωτες των βιβλίων σου σε εχει σημαδέψει;
Ο έρωτας της ετοιμοθάνατης ηρωίδας μου για τον άνθρωπο που καταφερε να ζήσει μαζί του τους τελευταίους 3 μήνες, στον "Γυάλινο Χρόνο".
Αυτός μετά τον θάνατο της τρελάθηκε και κάθε χρόνο μια φορά τον χρόνο τη φαντασιωνόταν μέσα στο κελί του.
Αυτός ο έρωτας,λοιπόν, είχε ειλικρίνεια κι αφοσίωση- διάρκεια και μετά τον θάνατο...

Ένα από τα στοιχεία που κυριαρχούν στα βιβλία σoυ είναι η Τέχνη, και μάλιστα τα Εικαστικά:
Υποδηλώνει κάποια προσωπική εμπλοκή σου με την Τέχνη;
Ναι.Εγώ ήμουν...εμμονική με τη Ζωγραφική! Είχα παρακολουθήσει και έναν κύκλο μαθημάτων...
Έκανα ακουαρέλα , κάρβουνα και λίγο λάδι.Προτιμούσα τις προσωπογραφίες κι επέλεγα πρόσωπα στα μάτια μου ερωτεύσιμα, με κριτήριο το βλέμμα.
Συνήθως επέλεγα μελαγχολικές φιγούρες κι ενδεχομένως να το σταμάτησα, γιατί άρχισα να τρομάζω κι εγώ η ίδια.Σταμάτησα να ζωγραφίζω όταν άρχισα να γράφω...

Έχεις δηλώσει ότι η Τέχνη προυποθέτει ένα Τραύμα.
Ποιο είναι,λοιπόν,  το δικό σου "τραύμα" πίσω από την ενασχόλησή σου με την Τέχνη του Λόγου;
Χμμ...Εγώ από παιδί είχα μια έντονη μοναχικότητα .Λειτουργούσα πολύ έντονα σαν μονάδα.Ακόμη κι η μητέρα μου είχε παρατηρήσει ότι κι όταν ήμουν με κόσμο, εξέπεμπα μιαν αυτάρκεια, που μερικές φορές δημιουργούσε μια αίσθηση απόστασιοποίησης στους γύρω μου και ίσως τους απομάκρυνε.

Αυτό ήταν το δικό μου τραύμα και ο τρόπος μου να επικοινωνήσω με περισσότερους ανθρώπους ήταν η γραφή.Μιλώ για τα πραγματικά πρόσωπα, αφού οι  άνθρωποι του χαρτιού ήταν η μόνιμη παρέα στη μοναχικότητά μου που ποτέ δε θα με εγκατέλειπε...

Στον "Γυάλινο Χρόνο" είχα εγκιβωτισμένο ένα διήγημα για έναν Συγγραφέα που τον επισκέφθηκαν οι ήρωές του, κι ενώ η αγαπημένη του τον περιμένει σε μια Γέφυρα, αυτός τη στήνει γιατί συνομιλεί με κείνους. Αυτός ο συγγραφέας ήμουν στην ουσία εγώ η ίδια. Εκεί αποτύπωσα πώς εγώ αντιλαμβάνομαι τη σχέση με τους χάρτινους ήρωές μου και τον κόσμο.

Ποιον ήρωά σου θα ήθελες να συναντήσεις, όπως ο "συγγραφέας" στο διήγημα αυτό;

Τον Χανς Εμπερχαρντ για την ιδιαιτερότητά του και γιατί συνυπήρξα μαζί του από το 2011 που έγραφα τον τόμο αυτόν.Επίσης θα ήθελα να συναντήσω τον Καρλ Λούντβιχ από "Το Άγαλμα της Σοφίτας" ή τη Μήδεια που ήταν τόσο ισχυρή προσωπικότητα! Με συγκλόνισε.Μου έφερε μια ηλεκτρική εκκένωση που μόνο 3  μήνες συγγραφής άντεξα να συνυπάρξω μαζί της!
Η "Μήδεια (...Δε Χόρεψε Ποτέ")με πόνεσε πραγματικά όπως και ο Γυάλινος Χρόνος.Οδυνηρή διαδικασία.

Για να αποτυπώσεις, πάντως, έναν χαρακτήρα πρεπει να τον υποδυθείς.

Δε μιλάμε καν για ενσυναίσθηση αλλά για πλήρη ταύτιση!Πρέπει "να γίνεις αυτός"!

Ίσως αυτό βοηθά στο να νιώσεις και τους γύρω σου.Ίσως γι αυτό πολλές μου φίλες με συμβουλεύονται πολύ.

Σου μοιάζει κάποιος;

Δεν είναι τόσο τόσο ότι "μου μοιάζουν κάποιοι ήρωές μου", αλλά ότι τους ενδύομαι για να εκφράσω αυτά που θέλω να πω.Συνήθως, όταν κάποιος ήρωάς μου μιλάει για Τέχνη- όπως στο β μέρος από το "Φιλί Στα Μάτια" είμαι εγώ από πίσω.

Στη "Ματζίκα της Αγάπης", αλλά κυρίως στη "Γυναίκα Του Φάρου" και λίγο στν "Γυάλινο Χρόνο" υπάρχουν στοιχεία Μεταφυσικής μέσα από μια φιλοσοφική διάθεση κυρίως γύρω από το πρόβλημα του θανάτου:
Ασπάζεσαι μεταφυσικές αντιλήψεις;
Βεβαίως.Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι τελέιώνουμε σε ένα κρεβάτι, αφήνοντας απλά την τελευταία ανάσα μας.Αυτή η στερνή πνοή κάπου πάει.Κάτι γίνεται.Αυτή η πνοή είμαστε, είναι η ενέργειά μας, και ως ενέργεια δε χάνεται.Είναι Νόμος της Φυσικής αυτό που λέω.


Πώς βιώνεις την έννοια του Θεού;
Αυτός που υπάρχει Πριν από τον Κόσμο Πριν από τον Χρόνο, Πριν απ το Καλό και Πριν απ το Κακό- και "Πίσω" από όλα αυτα.Το ...Άπαν.


Σε φοβίζει ο θάνατος;
Όχι με γοητεύει από την άποψη ότι είναι η "Πύλη" για να δω το "Μετά"...Με φοβίζει η διαδικασία του πόνου.

18. Υπάρχει κάποια κεντρική αξία που -μέσα από ποικίλες εκφράσεις και δρόμους- θελεις να υπηρετείς μέσα από τα μυθιστορήματά σου;
Να μη διαπράττουμε Ύβρι. Να μην πράττουμε ό,τι δε θέλουμε να μας κάνουν. Οι κύκλοι κλείνουν πάντα κι ο καθένας εισπράττει ό,τι έδωσε..


19. Υπάρχει καποιο βιβλίο σου που κατέχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά σου;
Πάντα το τελευταίο...Διαχρονικά πάντως, συνδέω τα βιβλία μου με τους ήρωες που πλάθω.
Έχω αγαπήσει πάρα πολύ τη "Μήδεια"με αυτήν την καταλυτική προσωπικότητα που έχει, γιατί, ξέρεις, δε χρειάζεται η βασική ηρωίδα να είναι καλοκάγαθη για να την αγαπήσει ο δημιουργός της. Μπορεί να είναι ο χειρότερος χαρακτήρας, αλλά να σε συνεπάρει με τη δυναμή που κρύβει.
Γι αυτό μου άρεσε κι ο σκληροτράχηλος Ίβακ στο "Φιλί Στα Μάτια".

21. Ποια λογοτεχνικά έργα διαμόρφωσαν τη σκέψη και την ψυχή σου,Πασχαλία;
Θα έλεγα το "Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι που έχει υπερβατικό χαρακτήρα.Με εντυπωσίασε φοβερά το εύρημα του "Πορτρετου" που γερνούσε σύμφωνα με τη συνείδηση του ήρωα. Το έχω διαβάσει 9 φορές.Ο Ουαιλντ ήταν μπροστά από την εποχή του και διώχθηκε γι αυτό.
Ένα άλλο έργο που με έχει σημαδέψει- και από εκεί αίνεται πόσο με έλκει το φαντασιακό μυθιστόρημα- είναι το "Άρωμα" του Πάτρικ Ζίσκιντ.

Έπειτα, ό,τιδήποτε από Παπαδιαμάντη.

"Η Φόνισσα" με έχει χαράξει, γιατί ήταν έντονα ψυχογραφική. Με γοήτευε το δίπολο που έστησε ο Παπαδιαμάντης, κάνοντας σε να αναρωτιέσαι αν τα εγκληματα της Φραγκογιαννούς πήγασαν από παράνοια ή την αντίστασή της στερεότυπα.

Δεν είναι τόσο καθαρά τα περιγράμματα στην ψυχολογία της "Φόνισσας".Δεν ξέρω αν τη "συγχώρεσε" στο τέλος.Εγώ δύσκολα συγχωρώ τους φονιάδες, γι αυτό και στη δική μου Μήδεια αναζητώ ελαφρυντικά για την ηρωίδα μου, με έντονα στοιχεία "παπαδιαμαντικά".

Από ποίηση; 
Έντγκαρ Άλαν Πόε, είναι αρκετά σκοτεινός-... ταιριαζουμε!(σσ γελάει)
Μετά ο Έλλιοτ: Έχει κάτι ονειρικό!
Τώρα, από σημερινές πένες, μου άρεσει η Αγγέλα η Γαβρίλη.

Επίσης η περιεκτικότητα του Σταυρακέλλη ή κάποια αποστάγματα της Κωστοπούλου.
Πρέπει να σου πω όμως, ότι με εντυπωσίασε πάρα πολύ και το έργο σου, η ΑΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΤΗ ΒΑΡΙΑΝΤΑ", όπου φιλοσοφείς για τη ζωή τον έρωτα και τον πόλεμο, μέσα από το σκάκι! Όταν την ξεκίνησα, δεν μπορούσα να την αφήσω από τα χέρια μου!Ήταν μια ποίηση τόσο έξυπνη και βαθιά συγκινησιακή! Δεν εξέφραζες μόνο συναισθήματα:
Η "Βαριάντα" σου, Έλλη, ήταν ένα κράμα συναισθήματος και σκέψης στιβαρής, που σπανίζει! Άκρως πρωτότυπη έμπνευση! Αξίζει να διαβαστεί!

22. Υπάρχουν συγγραφείς που ακολουθείς συστηματικά ως αναγνώστρια;
Από σήμερινούς Ξανθούλης για την εκφορά του.κ η ευρηματικότητα του λόγου του.Η Καρυαστιάνη για την ποιητικότατη γραφή της ή η Πριοβόλου.
Από κλασσικούς, ο Ντοστογιέφσκι για τους διάφανους ήρωές του.Ο Καζαντζάκης γιατί είναι τόσο περιγραφικός , και γιατί τα συμβολά του- παρά το βάθος τους, δεν ειναι αφαιρετικά, αλλά απολύτως απτά.


23. Δραστηριοποιείσαι κι ως βιβλιοκριτικός.Ποια η χρησιμότητα της Βιβλιοκριτικής στον χώρο της Λογοτεχνίας;
Η Κριτική  είναι μια παρεξηγημένη έννοια.Δεν αρκεί μια τυχαία στήλη στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ για να σε χρίσει βιβλιοκριτικό.Θέλει υπόβαθρο.Βασικό κριτήριο της αξίας ενός έργου είναι η διάρκειά του στον χρόνο
και το κατά πόσο δε θα επισκιαστεί από επόμενα έργα.

Εκεί, λοιπόν, ίσως βοηθούν και οι κριτικοί ,γιατί συμβάλλουν στη διάδοση και στην ανάδειξη βιβλίων αναμέσα σε μια πληθώρα "επιλογών".

26. Ποια στοιχεία καθιστούν έναν βιβλιοκριτικό αξιόπιστο;
Να έχει θεωρητική βάση, να έχει πολλά διαβάσματα στη ζωή του.Να έχει διακειμενικές αναφορές για να στηρίζει αυτά που λεει- και σαφέστατα να είναι ένας αναγνώστης καλοπροαίρετος:.Το να βγαίνεις απλά να αφορίζεις δε σε καθιστά αυτόματα βιβλιοκριτικό, όπως ούτε και το να εκθειαζεις τους συγγραφείς.
Θέλει μια συγκεκριμένη κριτική ματιά και τεκμηρίωση για να είσαι βιβλιοκριτικός και να δώσεις το στίγμα σου.

24. Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια για το αν ένα βιβλίο είναι "καλό";
Οπτικές υπάρχουν πολλές- όμως ένα βιβλίο, τελικά, δεν το κρίνει η σκέψη σου, το κρίνει ο κραδασμός μέσα σου, αυτό ακριβώς το κομμάτι που είναι δύσκολο να το περιγράψεις!
Ενα κριτηριο είναι να είναι το βιβλίο τραβηχτικό.Αυτό φυσικά εξαρτάται κι από το ποιος διαβάζει αυτό το βιβλίο.
Υπεισέρχεται παντα ο υποκειμενικός παράγοντας.
Άλλωστε, δεν απευθυνονται ολα τα βιβλία σε όλους.
Γι αυτό οι οίκοι προτιμούν βιβλία που να καλύπτουν μεγαλύτερο μέρος του από το ευρύ κοινό κι ας μην είναι τα πιο αξιόλογα.
Ακόμη και τα νομπελικά βιβλία, ισως να μην είναι τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί, με την ίδια λογική που δεν πηγαίνουν αναγκαστικά οι πραγματικά ωραιότερες στα Καλλιστεία... 

25. Και ένα βιβλίο που δεν σε ικανοποιήσει αναγνωστικά πώς το αντιμετωπίζετε ως κριτικός;
Πρεπει να γράψεις την αλήθεια με επιχειρήματα και με σεβασμό , γιατι και το πιο κακό βιβλίο έχει "κάτι να δώσει" και πίσω από το πιο κακό βιβλίο υπάρχει μια δουλειά και μια κατάθεση ψυχής.Θέλει τεκμηριωση κ σεβασμό στο πρόσωπο που καταπονήθηκε για να δημιουργήσει το όποιο ανάγνωσμα.

27.. Σε πληγώνει η αρνητική κριτική;
Τώρα πια όχι.Με τον καιρό σκληραγωγούμαστε οι συγγραφείς:
Όποιος εκτίθεται είναι δεδομένο ότι θα δεχθεί μια αρνητική κριτική. Σε κάθε νεο σου εγχείρημα κρίνεσαι από το μηδέν.Κανείς δε μας υποχρεώνει να μένουμε στον χώρο του βιβλίου, δεδομένου ότι δεν βιοποριζόμαστε καν αποκλειστικά από αυτό.

Άρα μένουμε με πλήρη συνειδητότητα κι από λατρεία γι αυτό που κάνουμε.Όποιος δεν αντέχει, αποχωρεί.


Ξεχωρίζεις κάποια από τις αντιδράσεις του κοινού που σε συγκίνησε ιδιαίτερα;
Πάντα με συγκινεί κάθε θετική προσέγγιση των βιβλίων μου.Μια που ξεχωρίζω είναι όταν έγραψα τα "Φτερά Από Μετάξι":
Στην παρουσίαση μου στις Σέρρες είχε έρθει μια κοπέλα τετραπληγική- φίλη μου πια αγαπημένη-  και περίμενε στην ουρά υπομονετικά με το αναπηρικό της καροτσάκι για να της υπογράψω το βιβλίο μου.Τόσο την είχε αγγίξει.Αυτό με συγκλόνισε.
Εγώ είχα γράψει τα "Φτερά Από Μετάξι" για να υπογραμμίσω ότι και τα Άτομα με Αναπηρία έχουν κάθε δικαίωμα στη ζωή κι οφείλουμε ως κοινωνία να τα στηρίξουμε για να ανακαλύψουν κι αυτά την ευτυχία που δικαιούνται όπως όλοι μας.
Παρότι - για να είμαστε ειλικρινείς- δεν το θεωρώ από τα καλύτερά μου βιβλία,κι ίσως αναθεωρώ σήμερα πολλά στον τρόπο γραφής του, πιστεύω ότι πέτυχε τον σκοπό του.
Γι αυτό ήταν και προτεινόμενο για Βραβείο Αναγνωστών.

Είσαι αισιόδοξη ότι μπορεί ένα βιλίο  να επηρεάσει τον κόσμο;
Μα σίγουρα υπάρχουν βιβλία με τεράστια επιρροή στον κόσμο είτε αρνητική ή θετική.Σκέψου τα παγκόσμια best seller.Όταν έχουμε τέτοια απήχηση "Οι 50 Αποχρώσεις Του Γκρι",  αυτό είναι σημείο των καιρών.Ένα best seller μπορεί να είναι σφυγμομέτρηση της κοινωνίας και δείχνει το ηθικό και πνευματικό μας επίπεδο.

Ο "Αλχημιστής" επίσης ήταν ένα αξιόλογο βιβλίο που είχε τρομακτική απήχηση.

"Το Πορτρέτο του Γκρέι" ηταν επίσης  άκρως επαναστατικό βιβλίο και ο Ουάιλντ αφορίστηκε γι αυτό σε συνδυασμό με την ζωή του, καθώς κατηγορήθηκε ότι εισάγει καινά δαιμόνια.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ ήταν άλλωστε από τους ομοφυλόφιλους που δεν έκρυψαν την επιλογή τους, όπως κι ο δικός μας Καβάφης, που επίσης κυνηγήθηκε γι αυτό.

Και οι δυο τελευταίοι μίλησαν για την αρετή.Για σενα ποια είναι η κορυφαία αρετή;

Να είσαι Ολιγαρκής, γιατί ετσι γίνεσαι πιο εύκολα ευτυχισμένος -και στο λέει ένας άνθρωπος που δεν είναι και που η  πραγμάτωση του ενός στόχου τού γεννά αυτομάτως τον επόμενο.

Υπάρχει κάποια καινούρια ιδέα που επεξεργάζεσαι για κάποιο νέο βιβλίο;
Ερίζουν δυο ιδέες μέσα μου.Η μία είναι ένα μυστηριο με δραματικά στοιχεία & η άλλη από την Ελληνική Ιστορία.Μαζεύω υλικό και για τα δυο και...ιδωμεν!

Ως μητέρα τι θα ήθελες για τον γιο σου.
Να ζήσει μια έντιμη  ζωή και να κυνηγήσει τα όνειρά του. 

Θα ήθελες να αφήσεις κάποιο μήνυμα στους αναγνώστες μας;
Ζήσε και αγάπα όσο μπορείς!

Ευχαριστώ που τιμήσες το ιστολόγιο αυτό...
Ήταν δική μου η χαρά και η τιμή.