Σίμος Κερασίδης Η ΑΡΒΑΝΙΤΙΣΣΑ ΔΑΣΚΑΛΑ

                                Η Αρβανίτισσα Δασκάλα, Σίμος Κερασίδης

                                          Είδος :Iστορικό Μυθιστόρημα

                                            Βαθμολογία: 8/10

Ο Σίμος Κερασίδης έχει αποδείξει την αγάπη του στην Ιστορία προσεγγίζοντας λιγότερο συζητημένες πτυχές της. Στον συναρπαστικό του "Στοιχειοχαράκτη" προσέγγισε τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό και τον ακμάζοντα ελληνισμό των παραδουνάβιων Ηγεμονιών τον 19ο αιώνα.

Φέτος, ο Σίμος Κερασίδης απέδωσε ένα προσκύνημα μνήμης στα χώματα της Θράκης παραμονές του 20ου αιώνα μέσα από μια ξεχωριστή ηρωίδα, την "Αρβανίτισσα Δασκάλα" .

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Λευκή γεννιέται ημιθανής στην εκπνοή του 19ου αιώνα αλλά θα σωθεί απ' τα χέρια του νεαρού Αγγελή που την βαπτίζει στα αναζωογονητικά νερά του ποταμού Κιζίπ Ντερέ.

Η κωμόπολη της Μαδρίτσας κάτω από τη διπλή απειλή Οθωμανών και Κομιτατζήδων, προοδεύει χάρη στην αξιοσύνη των Ελλήνων που στα άγονα χώματά της δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως η  εκτροφή μεταξοσκώληκα και το εμπόριο.

Η Λευκή μεγαλώνει προικισμένη με ενόραση που προλαμβάνει δεινά ενώ η δύναμη του πνεύματός της θα την αποσπάσει από το ασφυκτικό πλαίσιο της καθημερινότητας, δίνοντας της την ευκαιρία να σπουδάσει στο Παρθεναγωγείο της Μαδρίτσας για να συνεχίσει τις σπουδές  της στην Αδριανούπολη. όνειρό της να γίνει δασκάλα και να μορφώσει τις άβγαλτες Αρβανίτισσες κορασίδες. 

Εκεί θα συναντηθεί με μια εμπνευσμένη καθηγήτρια που θα γίνει μέντοράς της όσο κρύβει τα δικά της μυστικά.

Κι όσο το όνειρο της ένωσης με την Ελλάδα εμπνέει τους Έλληνες της Μακεδονίας και διατρέχει 3 πολέμους ,η Λευκή θα ερωτευτεί τον συνομήλικό της Γκριγκόρ, γιο ενός Βούλγαρου αρχικομιτατζή.

Πώς θα καταφέρει να ενσωματώσει τον αγαπημένο της; 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Είναι δεδομένο πως η πολυτάραχη πορεία του ελληνισμού με την εδραίωση του νεοελληνικού κράτους, θα αποτελεί διαχρονική έμπνευση για τους Έλληνες συγγραφείς κι ασφαλές υλικό για ενδιαφέροντα μυθιστορήματα, εγκυμονώντας συνάμα τον κίνδυνο της κοινοτοπίας.

Ο Σίμος Κερασίδης με την "Αρβανίτισσα Δασκάλα" του κατορθώνει να τον αποφύγει ,συνθέτοντας μια οικογενειακή ιστορία για να προσεγγίσει τους διωγμούς που υπέστη το ελληνικό στοιχείο από εδάφη της Θράκης από Οθωμανούς αλλά και Βουλγάρους που τα εποφθαλμιούσαν 

ενόψει του διαμελισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Είναι γνωστό πως οι Βούλγαροι πάσχιζαν να προσαρτήσουν Μακεδονία και Θράκη για άνοιγμα στη θάλασσα του Αιγαίου, επιδιδόμενοι σε μια δυσυπόστατη πολιτική αφελληνισμού τους, μέσω πολιτισμικής διείσδυσης αφενός κι αφετέρου μέσω της κατατρομοκράτησης σε βάρος των Ελλήνων από ενοπλα σώματα ατάκτων(κομιτατζήδες).

Η ματιά του Σίμου Κερασίδη εστιάζει στην κωμόπολη της Μαδρίτσας με την πολυετή ιστορία , μέχρι τη στιγμή που εκείνη προσαρτήθηκε οριστικά στη Βουλγαρία με τις Ανταλλαγές των Πληθυσμών.

Πρωταγωνίστρια η Λευκή μια γυναίκα ξεχωριστή που θέλει να γίνει Δασκάλα και να  προσφέρει στον τόπο της μέσα από το κρίσιμο μετερίζι της Παιδείας. Είναι σημαντικό που ο συγγραφέας επιλέγει αυτό το ιδεώδες για να υπηρετήσει η ηρωίδα του, καθώς έτσι αναδεικνύει τη σπουδαιότητα της Μόρφωσης στην επιβίωση και την πρόοδο όχι μόνο της ατομικότητας αλλά και σε επίπεδο εθνικής συλλογικότητας.

Η παιδεία σμιλεύει πνεματικά  στο άτομο και είναι το όχημα απεγκλωβισμού των κοινωνιών από τη στασιμότητα , τη δεισιδαιμονία και τη μοιρολατρική αποδοχή της Αδικίας.

          Παράλληλα, εξοπλίζει τη γνωσιολογική φαρέτρα του έθνους  με συναίσθηση της ιστορικής του ταυτότητας  και της θέσης που δικαιούται στο ιστορικό γίγνεσθαι , ώστε να προσανατολίζει τους αγώνες του σε σωστές διεκδικήσεις και ταυτόχρονα να το ενθαρρύνει σε αρμονική συνύπαρξη με τα άλλα έθνη.

Οι βάσεις για την επιβίωση και το μέλλον κάθε έθνους εδράζονται τελικά στην παιδεία του, που προδιαγράφει τη  φυσιογνωμία που θα προσλάβει η διαδοχή των γενεών. Χάρη στην παιδεία το ελληνικό στοιχείο διασώθηκε και κατάφερε να προκόβει και να ευημερεί.

Γύρω από τη Λευκή συναντούμε πλήθος ενδιαφέροντα πρόσωπα, όπως ο παππούς Αποστόλης με τη σύνεση και το ανοιχτό μυαλό ή ο ανυπότακτος νονός Αγγελής και ο διπρόσωπος Στάνοφ.

Η πιο ελκυστική προσωπικότητα όμως είναι η προοδευτική καθηγήτρια της Λευκής στην Αδριανούπολη με μια ιστορία που αιφνιδιάζει και συγκινεί.

Πάθη και αλήθειες θαμμένες στον χρόνο συνοδεύουν κάποιοα από τα πρόσωπα του βιβλίου προσδίδοντάς του το στοιχείο της ανατροπής.

Όσο για τον Γκριγκόρ, η περίπτωσή του εμπνέει συμπάθεια χωρίς όμως η μοιραία σύγκρουση ανάμεσα στην εθνική του ταυτότητα και στον έρωτά του με τη Λευκή να προσλαμβάνει την αυτονόητη ένταση που θα περίμενε κανείς κι αυτό είναι μια μικρή ματαίωση σε σχέση με τις προσδοκίες που δημιουργούσε η πλοκή.

Νομίζω πως ο συγγραφέας μπορούσε να έχει εμβαθύνει περισσότερο στον  Γκριγκόρ, που τελικά, έμεινε στη σκιά της Λευκής και των γεγονότων.

Είναι γεγονός πως αυτός ο έρωτας- όσο αντιφατικός κι αν μοιάζει τελικά έρχεται σε δεύτερη μοίρα και αποδυναμώνεται, καθώς σε πρώτο πλάνο αναδεικνύεται το ιστορικό στοιχείο και η ίδια η Μαδρίτσα.

Η "Αρβανίτισσα Δασκάλα" ανάγεται τελικά σε μια καλογραμμένη ηθογραφία με δυνατές στιγμές που ιχνηλατεί την πορεία του αρβανίτικου στοιχείου από τη γη των Μολοσσών της Ηπείρου μέχρι τα άγονα εδάφη της Δυτικής Θράκης που τελικά "κάρπισαν" διαφορετικά μέσα από την αξιοσύνη και την εμπορική δεινότητα των Ελλήνων. 

Ένα προσωποποιημένο οδοιπορικό λοιπόν των Ελλήνων σε αυτήν την εσχατιά των βορειοανατολικών συνόρων μας είναι η "Αρβανίτισσα Δασκάλα", που κατορθώνει στην κορύφωσή του να αναδείξει την τραγωδία του ξεριζωμού από χώματα που ποτίστηκαν με ιδρώτα κι αίμα πολλών άξιων γενεών για να ακολουθήσουν τελικά το πεπρωμένο της προσφυγιάς .