Φωτεινή Πανουργιά Το Δάκρυ της Αλεπούς

                                                                                       Το Δάκρυ της Αλεπούς, Φωτεινή Πανουργιά

                                        Είδος: Κοινωνικό Μυθιστόρημα

                                        Βαθμολογία: 8/10

Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ
Σελίδες

  Η Φωτεινή Πανουργιά (Το Εισιτήριο") αυτήν τη φορά ανατρέχει στα κιτάπια της μνήμης για να ανασύρει την βιογραφία ενός ανθρώπου που έζησε στις αρχές του αιώνα μας και γνώρισε το πιο πικρό κεφάλαιο του αιώνα μας σύμφυτο των πολέμων και της φτώχειας. Το "Δάκρυ της Αλεπούς" αποτελεί το οδοιπορικό ενός Έλληνα μετανάστη που αναζητά ένα καλυτερο μέλλον χτισμένο στο φιλότιμο...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Αλεξανδρής ζει στην Καστοριά και ασχολείται κι αυτός με την κατασκευή γούνας που για κείνον αποτελεί τέχνη και μεράκι, ελπίζοντας σε καλύτερες ημέρες...

Με την άγουρη ψυχή του πυρπολημένη από έρωτα και  απογοήτευση ο Αλεξανδρής αναγκάζεται να πάρει τον δρόμο της ξενιτειάς.

Τα βήματά του θα τον βγάλουν στην αχανή Αμερική, κι εκεί θα 

έρθει σε επαφή με τις διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος- προσπαθώντας όμως να αποστασιοποιηθεί ο ίδιος, για να διασφαλίσει το μεροκάματό του.

Δυστυχώς όμως, ούτε η μετριοπάθειά του ούτε η αξιοσύνη του θα καταφέρουν να τον βγάλουν από την εξαθλίωση κι έτσι ο Αλεξανδρής θα αρπάξει την ευκαιρία που κάποιοι του τάζουν για εργασία στο μακρινό Κολοράντο.

Στα εφιαλτικά ορυχεία του Ροκφέλερ μια φρικιαστική πραγματικότητα θα ξετυλιχθεί ενώπιόν του Καστοριανού μετανάστη.

Ο Αλεξανδρής θα διαπιστώσει πως έγινε θύμα ενός ιδιότυπου δουλεμπορίου και θα βρεθεί στην πρώτη γραμμή συνδικαλιστικών αγώνων με προεξάρχουσα μορφή τον γενναίο Έλληνα συνδικαλιστή Λουί Τίκα.

Στο κάρβουνο και στο αιμα των ορυχείων  ο Αλεξανδρής θα ανδρωθεί πολιτικά και θα επιστρέψει συνειδητοποιημένος και διαφορετικός για να συναντήσει καπου εκεί τον έρωτα στο πρόσωπο της Στέλλας η οποία, από τη Σμύρνη της Καταστροφής- κουβαλάει το δικό της δράμα.

           Παρα το όνειρο της οικογενειακής ευημερίας ο Αλεξανδρής δεν θα εγκαταλείψει το όραμά του για έναν δικαιοτερο κόσμο και δε θα διστάσει να συνδράμει ως Εθελοντής τις Ταξιαρχίες του Δημοκρατικού Στρατού που παλεύει να αναχαιτίσει το φασιστικό μένος του Φρανθίθκο Φράνκο στην Ισπανία, σε έναν Εμφύλιο, προοιωνό του πιο μεγάλου πολέμου....

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το νέο μυθιστόρημα της Φωτεινής Πανουργιά Το Δάκρυ Της Αλεπούς" είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα που αφηγείται την ιστορία ενός άντρα που έζησε αρχές του αιώνα, και σε παράλληλα κεφάλαια ξετυλίγεται και η ζωή μιας γυναικας που, εκκινώντας από τη Σμύρνη, θα τον σημαδέψει.

      Εν πρωτοις "Το Δάκρυ της Αλεπούς" ακολουθεί την τάση πολλών συγγραφέων να αναπαράγουν ιστορίες προσώπων που  βασική αιτία για να χρίζονται "πρωταγωνιστές",  δεν είναι κάποια ξεχωριστή προσωπικότητα ή κάποια ταραχώδης ζωή αλλά "μονάχα" το γεγονός ότι "έζησαν στις θύελλες του 20ου αιώνα":

Οι οδυνηρές εξελίξεις που χαρακτήρισαν την Ιστορία της Ελλάδας μας μέχρι τη Μεταπολίτευση είναι πάντα ένας πρόσφορος καμβάς για να πλέξουν σε μυθιστορήματα οι συγγραφείς μνήμες από αφηγήσεις των παππούδων τους, των γιαγιάδων τους κι άλλων προσφιλών προσώπων προηγούμενων γενεών που κατά τα άλλα υπήρξαν "συνηθισμένοι άνθρωποι", δίχως συγγραφικό ενδιαφέρον.

        Επειδή πολλοί από αυτούς τους συγγραφείς δεν έχουν το απαραίτητο διαμέτρημα, ώστε να απογειώσουν τούτην την κοινότυπη αυτοαναφορικότητα προσδίδοντας  στην έμπνευση τους κάποιο απώτατο ηθικό ζητούμενο(όπως έκανε η Διδώ Σωτηρίου κ αλλοι μεγάλοι), πολλά από αυτα τα έργα έχουν μικρή καλλιτεχνική αξία.

Με ανακούφιση, διαπίστωσα ότι "Το Δάκρυ της Αλεπούς" είναι από τα λίγα μυθιστορήματα του είδους που κατορθώνουν να ξεφύγουν λίγο από την πληκτική αυτή μονοσημία, κι αυτό γιατί δεν αρκείται στον χαρακτήρα ενός "βιογραφικού οδοιπορικού" αλλά είναι διαποτισμένο με έντονη κοινωνική κι ιδεολογική χροιά, που το κάνει να ξεχωρίζει από άλλα παρόμοιας τάσης- 'ισως χάρη σε συγκεκριμένα στοιχεία της πορείας του ήρωά του.

         Αφετηρία μας η Καστοριά, στη σκιά του τούρκικου σπαθιού και της σπάθας του Κομιτατζή, με τη Φωτεινή Πανουργιά να μας αποκαλύπτει -μέσω του Αλεξανδρή και της οικογένειάς του -τη σκληρή και λασπερή πραγματικότητα πίσω από τις απαλές γούνες που απολάμβαναν τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα, καθώς φωτίζει στιγμιότυπα από την παραγωγή γούνας και τις κακοτράχαλες ζωές των εργατών της όπως καθρεφτίζονται στα νερά της Λίμνης...

Παρακολουθούμε ένα νεανικό πάθος που η άδοξη κατάληξή του θα οδηγήσει τον νεαρό πρωταγωνιστή στην Αμερική.

          Είναι σαφές πως η συγγραφέας αφήνει πίσω την Ελλάδα και τα κρίσιμα εδαφικά της ζητήματα που τόσο ακριβά τα πλήρωσε με 3 Πολέμους ,κι εστιάζει σε ένα λιγότερο συζητημένο κεφάλαιο: Πρόκειται για το πρώτο μεγάλο κύμα μετανάστευσης που έλαβε χώρα κυρίως προς την Αμερική αρχές του αιώνα λόγω της ένδειας, της σταφιδικής κρίσης και της φήμης που συνόδευε τον Νέο Κόσμο ως "Γη της Επαγγελίας".

Μέσα από την πορεία του Αλεξανδρή βιώνουμε τη μοναξιά του μετανάστη, την αγωνία του φτωχού, τον φόβο του Ξένου απένατι στην αφιλόξενη πολιτεία. Η διάψευση, η ατολμία, η ανασφάλεια και η συνθηκολόγηση, παράλληλα με την αλληλεγγύη των φτωχών.

Κομβικό σημείο του βιβλίου, όμως, είναι όσα διαδραματίστηκαν 1913-1914 στα ορυχεία του Λάντλοου.

Η Φωτεινή Πανουργιά οδηγεί τα βήματα του ήρωά της σε ένα εφιαλτικό σκηνικό εργασιακού κατέργου που ήταν χειρότερο από φυλακή.

Μια κόλαση ζυμωμένη από κάρβουνο, σκόνη , φτώχεια και αδικία, ενορχηστρωμένη από τεράστιους επιχειρηματικούς ομίλους της εποχής, με τη στήριξη της αμερικάνικης εθνοφυλακής, υπήρξαν τα φοβερά ανθρακωρυχεία σε Κολοράντο, Πενσυλβανία, Βιρτζίνια.

όσοι κατέφθαναν εκεί ήταν καταδικασμένοι να ζήσουν ως υποζύγια και ιδιοκτησία της εταιρείας που τους υποχρέωνε να εργάζονται άοκνα, χωρίς δικαιώματα, σε συνθηκες φρικιαστικές, χωρίς  ασφάλιση, χωρίς ωράριο για αν πληρωθούν με κουπόνια που εξαργύρωναν αποκλειστικά στα τοπικά καταστήματα της εταιρέιας. Ένα μαρτύριο αναπόδραστο με μοναδική οδο διαφυγης τον θάνατο από τις άθλιες συνθήκες προς κερδοφορίαν της...Εταιρείας! 

Όλα αυτά προς τιμήν του ιχνηλάτησε ανατριχιαστικά ο αφυπνισμένος συγγραφέας Άπτον Σίνκλερ που έταξε το λογοτεχνικό του έργο στην καταπολέμηση της αδικίας και στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας της φτωχολογιάς με "μυθιστορήματα- καταπέλτες" ("Βασιλιάς Άνθρακας, "Η Ζούγκλα", "Πετρέλαιο!Θα Χυθεί Αίμα") που αφύπνιζαν την κοινή γνώμη κι άρθρωναν τολμηρό σοσιαλιστικό λόγο και αναδείκνυοντας τις συνθήκες εξαθλίωσης και άγριας εκμετάλλευσης που βίωνε η εργατική τάξη.

Το έργο το Σίνκλερ που παρουσιάζει ευθεία συνάφεια προς το "Δάκρυ της Αλεπούς" είναι φυσικά ο Βασιλιάς Άνθρακας που αναφέρεται στα τραγικά γεγονότα του Λάντλοου με την εμβληματική φιγούρα του Έλληνα συνδικαλιστή με το γαρύφαλλο στο περιποιημένο πέτο, τον Λουί Τίκα.

Ο ήρωας του Σινκλερ δοκιμάζει κι αυτός μια πορεία αφύπνισης και  ενός οδυνηρού έρωτα που του υπογραμμίζει πάλι τον ταξικό του εγκλωβισμό...

Η Πανουργιά μας συστήνει κι εκείνη εμβληματικες προσωπικότητες του ξεσηκωμού των ανθρακωρύχων υπό το βλέμμα του γοητευτικού Ηλία Σπαντιδάκη (Τίκα) και της Mother Jones ξετυλίγοντας με τη σειρά της όλο το χρονικό της θρυλικής αντίστασης των ανθρακωρύχων- πάντα υπό το πρίσμα του Αλεξανδρή, εστιάζοντας στην επίδραση που είχε αυτή πάνω του μέχρι να επιστρέψει στη Νέα Υόρκη και συναντήσει τη γυναίκα της ζωής του.

Η πορεία του ήρωά μας στο "Δάκρυ" κλείνει με ενα συγκινητικό φινάλε που επιφυλάσσει μιαν έκπληξη διττή σε προσωπικό και σε πολιτικό επίπεδο που συμπλέκονται σε ένα παραξενο συνδυασμό χωρίς να κυριαρχεί κάποιο στο τέλος.

           Σε βιβλία σαν το "Δάκρυ της Αλεπούς" η Ιστορία και κάθε ιδεολογικό διακύβευμα υποτάσσονται στο πρόσωπο και στη βιογραφική σκοπιά που πρωτίστως ενδιαφέρει και μονο σε δεύτερο πλάνο προβάλλουν οι σημαντικές ιδέες, ενώ στα μεγάλα λογοτεχνήματα τα πρόσωπα διατηρούν τη δυναμική τους, αλλα δεν είναι αυτά ο σκοπός- τουναντιον γίνονται "όχημα" για να αναπτυχθούν ισχυροί ηθικοί προβληματισμοί και μηνύματα κοινωνικής αφύπνισης, που ειναι στην πραγματικότητα το απώτατο ζητούμενο.

Αυτό είναι το σημείο που με αποτρέπει από το να αναγορεύσω σε αριστούργημα το αξιόλογο αυτό μυθιστόρημα.

         Η ιστορία του Αλεξανδρή σίγουρα άξιζε να ειπωθεί κι είναι βεβαιο πως η συγγραφέας την επέλεξε υπό το πρίσμα μιας κοινωνικής ευαισθησίας που το υπηρέτησε καλά.

          Αξίζει να διαβάσετε το "Δάκρυ της Αλεπούς" και να δακρύσετε με αυτή την τόσο λυπητερή πλευρά της Ιστορίας που δεν αφορά στους μεγάλους αγώνες ένδοξων ανδρών αλλά στους αγώνες των μικρών για τα μεγάλα ιδανικά. 

Η πορεία του Αλεξανδρή μπορεί να γίνει διδακτική- ειδικότερα στις μέρες μας που κλυδωνίζονται επικίνδυνα τα εργασιακά δικαιώματα που με τοσο άιμα κατακτήθηκαν...

ΕΠΙΜΕΤΡΟ(ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΛΙΝΚΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΩΝ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ )

ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΥΙ ΤΙΚΑ

LUDLOW OI ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

Άρθρο Τα παιδιά -καναρίνια των ΑΝΘΡΑΚΩΡΥΧΕΙΩΝ

ΠΕΣΥΛΒΑΝΙΑ 

Η Πολιτεία των Κουάκερων
Η Πολιτεία του Κάρβουνου
Η Πολιτεία του Πετρελαίου
Η Πολιτεία της Ανεξαρτησίας