Αγια Λευτεριά, Θοδωρής Παπαθεοδώρου

                                                                                    Αγια Λευτεριά, Θοδωρής Παπαθεοδώρου

                                     Είδος: Iστορικό Δράμα

                                    Βαθμολογία 10/10

Έξι μήνες μετά το "Άγιο Αίμα" , 

τις "Άγιες Ψυχές" 

ήρθε το τρίτο και τελευταίο μέρος της τριλογίας του Θοδωρή Παπαθεοδώρου για την Επανάσταση του 1821 "Η Άγια Λευτεριά".

Αυτό το βιβλίο αποτελεί το πιο πικρό από τα τρία μέρη της τριλογίας του για την Παλιγγενεσία.

"Άγιο Αίμα","Άγιες Ψυχές"," Άγια Λευτεριά"...

Η αλληλουχία των τριών συναφών τίτλων στα διαδοχικά βιβλία της τριλογίας δεν είναι τυχαία.

Η κοινός τόπος του όρου "Αγιος" δηλώνει ασφαλώς την ιερότητα του Αγώνα ενάντια στην τούρκικη σκλαβιά.

Από κει και πέρα, οι υπόλοιποι όροι σηματοδοτούν το "τίμημα" που καθαγιάζει τις ψυχές για να καρπίσει τελικά, φέρνοντας την πολυπόθητη και πολυύμνητη Ελευθερία, που είναι η πιο ακριβή κληρονομιά του ελληνικού πνεύματος ανά τους αιώνες.

Μια ελευθερία πληρωμένη με "έντιμο αίμα" όπως λέει ο στίχος του Οδυσσέα Ελύτη. 

Το "βασανιστικό" με τα έργα του Θοδωρή Παπαθεοδώρου είναι ότι επειδή είναι χωρισμένα σε μέρη αναγκάζεται ο αναγνώστης να περιμένει αρκετά για την έκβαση μιας ιστορίας που εξαρχής τον έχει αρπάξει στο δικό της σύμπαν που απρόθυμα αποχωρίζεται μέχρι τη συνέχεια στο επόμενο βιβλίο...Έξι μήνες λοιπόν μετά ολοκληρώνεται και αυτή η τριλογία του 1821.

Και στο τρίτο μέρος όπως συνέβη και με άλλα έργα του Παπαθεοδώρου ακολουθούμε την πορεία των αγαπημένων ηρώων που γνωρίσαμε στα δυο προηγούμενα.

Η Μαλαματή, ο Νίκος, ο Στέφανος,η Δέσπω αναζητούν τη ρίζα τους και συνάμα τη θέση τους στον κόσμο, δίνοντας ο καθένας τη δική του μάχη, μοιρασμένοι ανάμεσα στην αγάπη για την πατρίδα και στον έρωτα.

Η πορεία τους αγωνιώδης ,σε παραλληλία προς υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα που εντάσσονται ομαλά στο κάδρο της δράσης.

ήρωες γνωστοί κι ανώνυμοι, φιλέλληνες όπως ο Λόρδος Βύρωνας κι ο τυπογράφος του Μεσολογγίου Ιάκωβος Μάγιερ κάνουν ουσιώδες πέρασμα από τις σελίδες αυτές. 

Η αφήγηση του Παπαθεοδώρου ζωντανή κατορθώνει να ανασυστήσει πλήρως την εποχή.Οι ζωές των ηρώων εξελίσσονται με φόντο σημαντικά γεγονότα με κορυφαίο το μαρτυρικό Μεσολόγγι.

Στο Άγια Λευτεριά όμως υπεισέρχεται πιο ηχηρή η πολιτική διάσταση της Επανάστασης, αυτή που την κηλιδώνει όπως κάποτε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος ντρόπιασε την Αρχαία μας Ιστορία.

Η πένα του Παπαθεοδώρου ιχνηλατεί το όνειδος του Εθνικού Διχασμού από τα 1824 και την Εθνοσυνέλευση του Άστρους αναδεικνύοντας και λιγότερο γνωστές πλευρές του, που απομυθοποιούν εξιδανικευμένα πρόσωπα και καταστάσεις.

Μηχανορραφίες πολιτικών προσώπων -σαν τον Κωλέττη και τον Μαυροκορδάτο, που εκκινώντας από πλούσια καταγωγή επιδίωξαν να οικειοποιηθούν κατορθώματα άλλων εξασφαλίζοντας προσωπική δόξα και οφίτσια σε βάρος των στρατιωτικών.

Η δίκη του αράθυμου Γεώργιου Καραϊσκάκη.

Τα Δάνεια για τον Αγώνα που κατασπαταλήθηκαν σε αδελφοκτόνα όπλα όσο οι Τούρκοι ξεκινούσαν την αντεπίθεσή τους, συμπράττοντας με την Αίγυπτο και τον δαιμόνιο Ιμπραήμ Πασά..

Οι διενέξεις και τα συγκρουόμενα συμφέροντα των πλοιοκτητών που- από τη μια, έγραψαν χρυσές σελίδες στο Αιγαίο εξευτελίζοντας πολλές φορές τον στόλο του αιμοδιψούς Σουλτάνου- από την άλλη όμως δεν απέφυγαν τις μικρότητες ανταγωνισμών που υπέσκαψαν το ίδιο το μέλλον του Αγώνα.

To αδερφικό μίσος που οδήγησε τους καθολικούς Συριανούς σε μια αισχρή  αντίδραση απέναντι στην τρομακτική σφαγή της Χίου -την ίδια ώρα που οι πολίτες της Ευρώπης ξεσηκώνονταν στο άκουσμα της φοβερής είδησης.

Στιγμές ντροπής αδελφοκτόνου που πονούν...Ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου σκιαγραφεί όλο το παρασκήνιο των δύο φάσεων του επονείδιστου Εμφυλίου

Κανένας αναγνώστης δε θα ξεχάσει τη ζωηρή αναπαράσταση της διαπόμπευσης του Στυλοβάτη της Επανάστασης, του ηρωικού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στο Ανάπλι, όπου φυλακίστηκε- από ανθρώπους "μικρούς κι αμετανόητα υπόδουλους σε συμφέροντα"- αυτός ο μέγας σαλπιγκτής της Λευτεριάς!!!

Είναι το σαράκι της φυλής μας, η Έριδα που ήδη ο Ησίοδος κι ο Όμηρος τοποθέτησαν ως ήσσονα θεότητα στο πλευρό του πολεμοχαρούς θεού Άρη...Είναι η φθονερή πατρίδα που εξόρισε τον Θεμιστοκλή της Σαλαμίνας. Πίσω από κάθε Περικλή παραμονεύει ένας Αλκιβιάδης και κάθε αντάμωμα Αθηναίων κ Σπαρτιατών σε νικηφόρες Πλαταιές θα αμαυρώνεται τελικά στους Αιγώς Ποταμούς.

      Στις σελίδες του Παπαθεοδώρου αναδεικνύεται η μάστιγα της ελληνικής πολιτικής νοοτροπίας:Η μανία πρόσδεσης στο άρμα κάποιας ξενικής επιρροής και η αναφορά σε μια έξοθεν υπερδύναμη, που τόσα δεινά έφερε κι εξακολουθεί να φέρνει στον λαό μας...

Η κορύφωση του έργου έρχεται με την ηρωική πολιορκία κι Έξοδο του Μεσολογγίου. Από τον πείσμωνα Κιουταχή μέχρι τον αλαζονικό Ιμπραήμ 

Σε μια συνομιλία με τους στίχους του Διονυσίου Σολωμού ο συγγραφέας ακολουθεί το μαρτύριο των υπερασπιστών μέ την απριλιάτικη φύση να θάλλει σε κελεύσματα ζωής κι έρωτα όσο εκείνοι προχωρούν στον θάνατο.

Η τριλογία του 1821 έρχεται λοιπόν να επιβεβαιώσει ,γι άλλη μια φορά, τη μεγάλη λογοτεχνική κλάση του Θοδωρή Παπαθεοδώρου και την επιδεξιότητά του να συνδυάζει την ιστορική γνώση με γοητευτικές ιστορίες και χαρακτήρες ζωντανούς κι αληθινούς, που καθιστούν την Ιστορία βίωμα για τον αναγνώστη κι όχι απρόσωπη αναφορά.

Σε τόσο δύσκολους καιρούς είναι σημαντικό να αντλούμε έμπνευση από την αρετή των προγόνων μας.Πιο γεννναίο όμως είναι όταν ένας συγγραφέας αντέχει να αναμοχλεύει τις αρχαίες πληγές μας, βοηθώντας μας να αναστοχαστούμε πάνω στις παθογένειές μας και να συνειδητοποιήσουμε την επιτακτική ανάγκη να τις παλεψουμε με ομοψυχία.

               Η τριλογία του Αγώνα είναι ένα έργο που σίγουρα αξίζει   να το ανακαλύψουν όλοι οι Έλληνες αναγνώστες, απολαμβάνοντας άλλη μια γόνιμη έμπνευση καλής Λογοτεχνίας..