Είδος:Κοινωνικό .
Βαθμολογία: 9,5/10.
ΣΕΛΙΔΕΣ: 416
ΕΚΔΟΣΕΙΣ : ΠΑΤΑΚΗ
ΤΙΜΗ: 17,99 ευρώ
ΘΕΤΙΚΑ: Επιδέξια αφήγηση, ρυθμός, δραματικότητα, "καλό timing" αποκαλύψεων, σφιχτοδεμένη πλοκή, ενδιαφέροντες χαρακτήρες,κοινωνικοί προβληματισμοί, ρεαλιστικότητα, αμείωτη ένταση, ελκυστικό εξώφυλλο
"Αδύναμα σημεία": Απουσία "πάθους αναφοράς", θλίψη, πολυσυζητημένη θεματική
Το 2025 υπήρξε, αναμφίβολα, μια πολύ παραγωγική χρονιά για τον δημοφιλή συγγραφέα Αύγουστο Κορτώ.
Στα μισά της, έκανε αίσθηση με την ξεχωριστή νουβέλα "Της Χούντας Το Πουλί", οπου συνυπήρξαν το δραματικό στοιχείο με τη σατιρική διάθεση ενός ευθυμογραφήματος, τομέας όπου έχει καταθέσει κι άλλα εξαιρετικά δείγματα.
Δεδομένου αυτών, σίγουρα αποτελεί έκπληξη το καινούριο του βιβλίο, που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του 2025 με τον τίτλο "Σταυραετός& Κούκος", και με θεμα πολύ πιο κλασσικότροπο.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στα ορεινά της Δυτικής Ελλάδας βρίσκονται δυο αντικριστά χωριά (Σταυραετός απ'τη μια & Κούκος από την άλλη) τα οποία τα χωρίζει αιώνια έχθρα, εδραιωμένη πάνω σε προκαταλήψεις απο αυτές που που καλλιεργεί η λαϊκή φαντασία κι η ανάγκη του "ανήκειν"- με όρους- πριμιτιβιστικης- συσπείρωσης γυρω από έναν "κοινό μύθο".
Σα βόμβα θα πέσει, λοιπόν, η είδηση ότι η κόρη του ιερέα από τον Σταυραετό, η 15χρονη Σμαράγδα κλέφτηκε με τον 16χρονο Μηνά, τον γιο ενός χτίστη από τον Κούκο, τη μερα που οι Γερμανοί σφάγιασαν τον ανδρικό πληθυσμό του χωριού εκείνης ως αντίποινα για την αντάρτικη δραστηριοτητα στην περιοχή...
2 χρόνια περνούν. Όταν η Σμαρώ επιστρεφει ξαφνικά στον Σταυραετό "της" μαυροντυμένη, δεν κουβαλά μονάχα δυο αθώα παιδιά στο κάθε χέρι, αλλά κι ενα "κουβάρι" μυστικών, που θα ξετυλιχθεί μες στα χρόνια, αφου πρωτα πλέξει σε "νήμα θανατερό" και τις επόμενες γενιές, με όρους αρχαίας τραγωδίας...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Και το δεύτερο έργο του Αύγουστου Κορτώ για το 2025 ατενίζει παλαιότερες εποχές.
Στο μυθιστόρημα "Σταυραετός& Κούκος", ο Κορτώ ακολουθεί οικείους δρόμους της μεταπολεμικής Πεζογραφίας, όπου κυριάρχησε το "τραύμα του Πολέμου", με τους περισσότερους να αντλούν τα θεματολογικά τους μοτίβα από τα δίσεκτα χρόνια Κατοχης& Εμφυλίου μέχρι τις πολύπλευρες συνέπειές τους σε όλο το κοινωνικοπολιτικό φάσμα, που όρισε τη φυσιογνωμία της σύγχρονης Ελλάδας.
Το μυθιστόρημα " Σταυραετός& Κούκος" απέχει από τη συνήθη πολιτικοποίηση που συναντούμε σε εργα γι' αυτήν την περίοδο :
Ειναι ενα βιβλίο αμιγώς ανθρωποκεντρικό, διατηρώντας το ύφος μιας ηθογραφίας με στοιχεία ψυχογραφικά.
Ήδη ο τίτλος του μοιάζει βγαλμένος από τα βάθη της δημοτικής ποίησης και τους φυσιολατρικούς συμβολισμούς της λαϊκής τέχνης :
Δυο πουλιά όμορφα, που συναντούμε στην ελληνική ύπαιθρο:
Ο σταυραετός - ποιητική ονομασία για το επιβλητικότερο των πτηνών• σύμβολο γενναιότητας και "λεβεντιάς", ενώ ο κούκος το πουλί της μοναξιάς,της μονογαμικής αφοσίωσης μα και της ανοιξιατικης ελπίδας• καθένα με τη δική του "χάρη". Και τα δυο τους, εικόνες της πανίδας και της ελληνικής Επαρχίας,
εν γένει, που, τα πρωτα μεταπολεμικά χρόνια, εισέπνεε τις πρώιμες ανάσες μιας λειψής ελευθερίας ακόμη λαβωμένης από τη σκιά του ραγιαδισμού, της θρησκοληψίας και τον φοβικό απομονωτισμό των φατριών- απομεινάρια 4 αιώνων Τουρκοκρατίας.
Αυτη η επαρχία αντιπαραβάλλεται προς το αστικό τοπίο που - υπό από το κρατος των Γερμανών και του αναπόδραστου Λιμού- υφίσταται μια ηθική , οικονομική και πολιτιστική αποσάθρωση...
Κι αφού έχει στηθεί τοσο άμεσα το σκηνικό, αρχίζει το δραμα των προσώπων.
Στο επίκεντρο μια εφηβική απαγωγή- θέμα που πολλές φορές ενέπνευσε τη λαϊκή πένα και συγκινεί τα ελληνικά ήθη.
Η εννοια της απαγωγής ειναι εθιμοτυπικό δίκαιο - από την Αρχαια Σπάρτη (όταν κάθε γενναίος Λάκων μπορούσε "να κλέψει" τη γυναίκα της αρεσκείας του) και κάποιες βεντέτες Κρητης- Μάνης, μέχρι το δημοτικό τραγούδι & τους λαϊκούς θρύλους, με ιστορίες σαν εκεινη στο αναγνωσμα της Γαλανάκη "Η Απαγωγή της Τασούλας"!
Στο "Σταυραετός & Κούκος" η ιστορία της "απαγωγής" δε στηρίζεται σε κάποιο συναρπαστικό αίσθημα, αλλά σε μια νεανική παρόρμηση δυο καλών παιδιών, η οποία θα κλιμακωθεί σε μια τραγωδία που ο Πόλεμος θα παροξύνει σε ολοκληρωτικό βαθμό, υποβάλλοντας μια βίαιη ενηλικίωση που σαρώνει κάθε όνειρο, κάθε ιδανικό και απλώνει τη σκιά του, κατακερματίζοντας οποιοδήποτε απομεινάρι αξιοπρέπειας.
Κεντρική φιγούρα, η νεαρή Σμαρώ, από τις επιλογές της οποίας εκκινούν σαν κορδελες σε γαϊτανάκι, πλήθος πορείες ως τη σύγχρονη εποχή!
Η αφήγηση κινείται σε διπλό επίπεδο. Στο πρώτο παρακολουθούμε την επιστροφή και την προσαρμογή της Σμαρώς σε ενα αφιλόξενο πατρικό που χάσκει, θρηνώντας τις δικές του πληγές ύστερα από το μεγάλο της κρίμα και τη λαίλαπα της Κατοχής.
Το δεύτερο σταδιακά ξετυλίγει τα αθέατα γεγονότα, που οδήγησαν στην επιστροφή αλλά και τη συνέχεια για την ίδια και τα παιδιά της.
Θεωρώ ότι η ροή της πλοκής είναι αβίαστη παρότι έχουμε πισωγυρίσματα στον χωροχρόνο: Οι αποκαλύψεις και η ερμηνεία των καταστάσεων είναι σκηνοθετημένες επιδέξια, ώστε να διατηρούν τον ρυθμό και να διατηρούν σε εγρήγορση , και συναισθηματική ένταση των αναγνώστη, μέχρι τις τελευταίες σελίδες.Τίποτα δε μένει ημιτελές ή αναπάντητο.
Από το μυθιστόρημα απουσιάζει αυτό που θα ορίζαμε ως "μεγάλη αγάπη", ή "ολοκληρωτικό έρωτα", και που "απογειώνει" συνήθως ένα έργο. Αυτό, όμως - παραδόξως!
-δεν μειώνει τη δυναμική των καταστάσεων και τις συγκινήσεις που δοκιμάζει απανωτά ο αναγνώστης!
Η πλοκή εκτείνεται πολύ επιδέξια στον χρόνο καταλήγοντας να συνθέτει μια "σάγκα" - μια οικογενειακή αλυσίδα νεμέσεως κι εξιλέωσης, για 3 γενέες, που βρίσκει τη "λύση" στην ύστερη γενεά.
Κεντρικό ζήτημα του βιβλίου είναι η γονεϊκότητα στην ηθική και ψυχολογική της διασταση. Οι βιολογικοί και συναισθηματικοί δεσμοί συμπλέκονται , ανατρέπονται κι αποδεικνύουν πως η απόκτηση παιδιού ειναι πρωτίστως υπόθεση καρδιάς και ψυχικής διαθεσιμότητας...
Η βίωσης της μητρότητας προσεγγίζεται με ένα πρίσμα υποδόρια φροϋδικό, που, μάλιστα, κινεί τα νήματα , άλλοτε ως πηγή σωτηρίας άλλοτε ως γενεσιουργός αιτία τραγικών γεγονότων!
Με γοήτευσε ότι, μέσα σε όλα αυτά, δεν υπήρξε μανιχαϊστική παρουσίαση των κατατάσεων. Έτσι συναντούμε απροσδόκητη ανθρωπιά από έναν θρησκευτικό φορέα που θα τον περιμέναμε εκ των πραγμάτων πιο..." άτεγκτο", ενώ - και πολλά ακόμη- δεν ειναι όπως δείχνουν.
Πίσω από όλο αυτό το οικογενειακό οδοιπορικό αναδύεται- εν τελει- η μαρτυρική "εικόνα" της Γυναίκας- πολλαπλώς θρυμματισμένη από όσους θεσμούς συνέθεσαν την κοινωνική φυσιογνωμία τνς Ελλάδας έως τις 2 τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα...
Από τον πυρήνα της οικογένειας μέχρι τα πιο σκοτεινα υπόγεια της εκκλησιαστικής παράδοσης -κι ένα ζωώδες εθιμικό δίκαιο να ακυρώνει- ή κατευθύνει αθέατα-τους κρατικούς θεσμούς, η Γυναίκα δέχεται πολύπλευρα επίθεση στον πιο βασικό ανθρώπινο δικαίωμα: Την αυτοδιάθεση.
...Και σε ενα ακόμη εξίσου σημαντικό : Τη χαρά.
Η θηλυκότητα γίνεται αιτία ενοχοποίησης ή όχημα της ύστατης ταπείνωσης. Αυτός ο ιδεοληπτικός μισογυνισμός υπήρξε χαρακτηριστικό ποικίλων κοινωνικών σχημάτων, που δεν τα άγγιξε ο Ορθολογισμός και τα επιτεύγματα πνευματικών επαναστάσεων (όπως ο Διαφωτισμός) - κι όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο. Από την κλειτοριδεκτομή αφρικανικών φυλών, μέχρι τον υποβιβασμό της γυναίκας που υπαγόρεψαν ο συνδυασμός θρησκευτικών ιδεοληψιών , κοινωνικού αναλφαβητισμού και νευρώσεων γύρω από το ταμπού του σεξ σε πολυθεϊστικές και μονοθεϊστικές κοινωνίες όπως (οι μουσουλμανικές), η Γυναίκα είναι το διαχρονικό θύμα- όπως το συναντούμε στο "Σημειο Αναγνωρίσεως" της Κικής Δημουλά...
Στην Ελλάδα επέδρασε το διπλό πρίσμα δυο αβρααμικών θρησκειών, του χριστιανισμού σε συνδυασμό με τα ήθη του Ισλάμ (Τουρκοκρατία), σε μια πατριαρχική νοοτροπία που κορυφώθηκε στην επαρχία λόγω και γεωγραφικής απομόνωσης.
Άννα, Σμαράγδα, Αγλαΐα,λοιπόν... Μια μάνα που σα Σπαρτιάτισσα παραδίδει την κόρη της βορά σε εναν κοινωνικό πόλεμο απεκδυόμενη την εγγενή στοργή της, μια άλλη που θα στερηθεί τη μητρότητα και μια ακόμη, που θα της λεηλατήσουν τη νιότη ως νόμισμα εξιλέωσης για ξένα κρίματα...Στις σελίδες καιροφυλακτούν αρκετές ακόμη εκπλήξεις που κάνουν τον αναγνώσρη να συμπάσχει με τους ήρωες αλλά θα ήταν σκόπιμο να μη "φωτογραφηθούν" για να μη χασουν τη δυναμική τους.
Κάπως έτσι, το μυθιστόρημα "Σταυραετός και Κούκος" από μια ηθογραφία με ενδιαφέροντα πρόσωπα και αγωνιώδη πλοκή ανάγεται σε μια χαμηλόφωνη αλλά ευφυή κοινωνική καταγγελία ενάντια στην πολυδιάστατη καταπίεση της Γυναίκας- και μάλιστα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που προσέλαβε στο ελληνοχριστιανικό γίγνεσθαι, ως τα 3/4 του 20ου αιώνα.
Γι' αυτό και είναι ένα μυθιστόρημα τόσο βαθιά γυναικείο , γι' αυτό και ειναι τόσο βαθιά ελληνικό - αφού Γυναίκα θα πει "Οδύνη", κι αφού "Ελλάς Θα Πει Αλίμονο"...
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΚΟΡΤΩ ΑΠΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
ΚΟΡΤΩ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, νουβέλες, κριτικές και βιβλία για παιδιά. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά του Το βιβλίο της Κατερίνας (2013), Επειδή είναι η καρδιά μου (2014), Μικρό χρονικό τρέλας (2016). Ρένα (2017), Σκυλίσια ψυχή (2018), Το μυστικό του Λεονάρντο (2019), Δέσποινα (2020). Όταν κοιμούνται οι φίλοι μου (2021), Μισό παιδί (2021), Η άλλη Κατερίνα (2022). Η μικρή λέξη αγάπη (2022), Τζέρι (2023), Τσιτσιμπού, η μάγισσα της πίστας (2023). Το πράσινο αστέρι (2023). Το σεξ και πώς να το αποφύγετε (2024)· τα ευθυμογραφήματα Έρως ανίκατε μάσαν (2015). Νεοελληνική μυθολογία (2016). Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά (2016), Φωτιά στα Σαββατόπαχα (2018)· η μαρτυρία Η καλύτερη χειρότερη μέρα της ζωής σου. Κουβέντες για το φως μες στο σκοτάδι της κατάθλιψης (2020) και το αφήγημα Η καρδιά του πατέρα μου (2024). Επίσης, έχει γράψει βιβλία για παιδιά. Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ (2003), που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και το Βραβείο Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού βιβλίου, Ο στοιχειωμένος πύργος της Ούρσουλα ντε Φλαφ (2005), Η μαμά δε θέλει να μου πάρει ζωάκι (2005), Έγκλημα στο Τούνδρα εξπρές (2011). Δεν ξανακάνω μπάνιο ποτέ! (2013), Το καταραμένο περιδέραιο της Νιαουφερτίτης (2016), Κορνήλιος Κρικ, σκίουρος ντετέκτιβ (2016) και Το ουφάκι (2017)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου