Karen Koehler, ΜΟΙΡΟΛΟΪ

                                                                                    Μοιρολόϊ, Κaren Koehler

                                       Είδος: Κοινωνικό/ Δυστοπία

                                         Βαθμολογία 9/10

512 σελίδες

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2020

Μετάφραση ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΥΛΟΥ 

Τα Μοιρολόγια είναι θρηνητικά ή εγκωμιαστικά τραγούδια που η παράδοσή τους χάνεται στα βάθη των αιώνων και συνήθως κατευόδωναν τους Νεκρούς στο μεγάλο "ταξίδι" τους 

Περιώνυμα είναι φυσικά τα μοιρολόγια της Μάνης και αυτα αποτέλεσαν έμπνευση για ενα ξεχωριστο μυθιστορημα..

Με ένα εξώφυλλο που ταξιδεύει σε αιγαιοπελαγίτικα νερά το "Μοιρολόι", είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που δεν τραβούν με την πρώτη την προσοχή, αλλά-στην ουσία τους- παραμένουν αθόρυβα διαμαντάκια που ακτινοβολούν στοχασμούς κοινωνικούς και υπαρξιακούς πίσω από την προφανή ομορφιά της πλοκής τους...

Ένα αλληγορικό μυθιστόρημα που μιλάει για κάθε πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σε ένα ελληνικό νησί, το Όμορφο Χωριό ο χρόνος έχει "σταματήσει". Η αρτηριοσκληρυντική κοινωνία του έχει απαρνηθεί την εξέλιξη και την τεχνολογική πρόοδο, κι επιμένει να κινείται τον ρυθμό πανάρχαιων νόμων, κάτω από το πέπλο μιας απαρασάλευτης ηθικολογίας που έχει εξοβελίσει την ανθρωπιά.

Μια κοινωνία περίκλειστη, χωρίς ηλεκτροδότηση ,χωρίς εμπορικές και άλλες συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο και χωρίς ενημέρωση για τον έξω κόσμο! 

Όποιος τολμήσει να αποκλίνει και να απειλήσει την καθεστηκυία τάξη θα υποφέρει τρομακτικά βασανιστήρια. 

Την άκαμπτη αυτήν καθημερινότητα διασαλεύει ένα μωράκι εγκαταλελειμμένο, που ο Ιερέας του χωριού βρίσκει μέσα στο χαρτί μιας εφημερίδας.

Το κορίτσι ζει και μεγαλώνει ως απόβλητο της κοινωνίας που του αρνείται ως κι ένα όνομα...

Το Κορίτσι όμως έχει όμως μια τρυφερή, αδούλωτη ψυχή και λαχταρά την αγάπη που της αρνείται ο περίγυρός της, αλλά της συστήνει η απροσδόκητη καλοσύνη και ο έρωτας.

Διεκδικεί τη ζωή και διψά για την Ομορφιά της και τη Γνώση, ενώ οραματίζεται την ημέρα που θα περάσει Αντίκρυ!

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Με το "Μοιρολόι" της η Γερμανίδα Κάρεν Κόλερ συνθέτει μια παράξενη ποιητική δυστοπία που τη διαπνέουν η ελληνική ψυχή κι ο αρχέγονος παλμός της ρίζας που άνθισε σε αυτήν τη γωνιά της Μεσογείου.

Το βιβλίο της είναι ένα εκτεταμένο ποίημα, δομημένο σαν ένα... όντως Μοιρολόι 128 στροφών.

Κάθε στροφή αποτελεί κι ένα κεφάλαιο από την πρωτοπρόσωπη αφήγηση της έκθετης μικρούλας, που βρέθηκε σε τόπο άγονο κι αφιλόξενο...

Με γλώσσα πηγαία, αυθόρμητη, διαποτισμένη από την σπαρακτική παιδική άγνοια να κόβει σαν ξυράφι, καθώς ξεγυμνώνει τη φαυλότητα των ενηλίκων,

το Κορίτσι εκθέτει την οδυνηρά καθημερινότητά του αντάμα με τις ελπίδες και τα όνειρά του.

Σπιρτόζα κι ευέλικτη, όπως το πνεύμα της Μικρής, η αφήγηση μας ξετυλίγει μια άκρως ενδιαφέρουσα πλοκή, ιχνηλατώντας μια μικροκοινωνία -εύρημα, ζυμωμένο από οικεία υλικά μιας θλιβερής Ελλάδας της οπισθοδρόμησης ,της προκατάληψης ,του αναλφαβητισμού.

Αν και ξένη, η Γερμανίδα έχει αφουγκραστεί την ιδιοσυστασία της ελληνικής κοινωνίας και μάλιστα της προπολεμικής επαρχίας, με το κλειστοφοβικό πλαίσιο απαρασάλευτων κανόνων που "στραγγάλιζαν" την ατομικότητα κι αποστράγγιζαν τους χυμούς της ψυχής. 

Μια κοινωνία παραδομένη στη φοβία, με τη δεισιδαιμονία την κυβερνά και την ψυχαναγκαστική πατριαρχία να αποτυπώνει την άρνησή της να απογαλακτιστεί.

Σε αυτό βοήθησε την Κάρεν η "θητεία" της στην Ελλάδα. 

Απέναντί σε όλα που στιγματίζουν την ασφυκτική κοινωνία, ορθώνει το ανάστημά της μια ξεχωριστή ψυχή, ένα κορίτσι που διασαλεύει την μουντή πραγματικότητά του Όμορφου Χωριού αιφνίδια όπως ακριβώς το ακατέργαστο κοριτσάκι που εμφανίστηκε και στην "Γνώση Των Αγγέλων" της Τζιλ Πέιτον Γουολς! 

Μέσα σ' όλα ίχνη φιλίας και ένας έρωτας χειμαρρώδης και σπαρακτικός. 

Είναι εμφανές ότι πέραν από την καθ'εαυτή πλοκή, πρόκειται για αλληγορικό έργο που προχωρά σε φιλοσοφικούς στοχασμούς.

"Το Μοιρολόι" της Κάρεν συνιστά ένα εκτεταμένο σχόλιο στη διάρθρωση της κοινωνίας και μια κριτική στην Κοινωνική Ηθική

           Ο κεντρικός  άξονας είναι μια κριτική στη θρησκεία που εδώ δεν κατονομάζεται, διότι η Κάρεν δεν ενδιαφέρεται να "αξιολογήσει συγκεκριμένα, αναγνωρίσιμα δόγματα", αλλά τον τον ρόλο όλων των θρησκειών ανά την Ιστορία- με κοινή συνισταμένη εδώ τον Έλεγχο των λαών μέσω αυτών.

Μέσα από την πένα της συγγραφέως ανιχνεύεται ο μηχανισμός χειραγώγησης των μαζών με όχημα την αυθεντία που λειτουργεί ως "όπιο των λαών", όπως τη χαρακτηρίζει ο Karl Marx!

Το άλλο κρίσιμο ζήτημα είναι η Γνώση, αυτό το Φως που κρατούν μακρυά από τις συσκοτισμένες μάζες οι κρατούντες: Είναι το προμηθεϊκό Πυρ του Αισχύλου που "οι Εξουσίες διαχρονικά στερούν από τους πολλούς για να τους κρατούν υποταγμένους".

Και οι δυο αυτές πτυχές, το πνευματικό σκοτάδι κι η θρησκοληψία θέτουν στο στόχαστρο τη Γυναίκα!

Την αιώνια σκλάβα που η Κική Δημουλά "αναγνωρίζει από τις αλυσίδες της προκατάληψης και του μίσους".

Με αυτόματες αναγωγές στην "Ιστορία της Θεραπαινιδος" της Άτγουντ η Κάρεν Κόλερ συνθέτει μια κοινωνική καταγγελία με την ηρωίδα της να οδηγεί την κοινωνική μας συνείδηση σε ένα Σάλπισμα Ελευθερίας!

Και τι μένει από όλα αυτά; Ένα αίτημα κοινωνικής αναμόρφωσης που κορυφώνεται ποιητικά συμβολίζοντας το αιματηρό πέρασμα των Επανάστασεων από την Πορεία του Ανθρώπου...

Το υποβλητικό φινάλε μου θύμισε τον ιδιότυπο μετεωρισμό στη "Φόνισσα" του Παπαδιαμάντη, ανάμεσα στην απόγνωση και την ελπίδα...ανάμεσα στη νέμεση και τη λύτρωση...

Συγκλονιστικό, αξέχαστο

Οπωσδήποτε ανακαλύψτε το Μοιρολόϊ , ένα μικρό αναγνωστικό μαργαριτάρι από τα βάθη της κοινωνικής αγωνίας σε μια σύγχρονη συνομιλία με το συγγραφικό επίτευγμα της Άτγουντ

Από τα βιβλία που ενεργοποιούν γόνιμα τη σκέψη κιμεθαισθητοποιούν μονάδικα.

      

                         

ΛΕΝΑ ΔΙΒΑΝΗ, ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ - ΡΩΞΑΝΔΡΑ,Το Πικρό Ποτήρι

                                                          Το Πικρό Ποτήρι, Λένα Διβάνη

                                                                             Είδος: IΣTORIA (Eκλαϊκευμένη Επιστήμη)
                                                                                             Βαθμολογία: 9/10

                                            

Η Λένα Διβάνη έκανε την έκπληξη πέρσι χαρίζοντας στο αναγνωστικό κοινό Τα "Ζευγάρια της Ιστορίας"- μια απολαυστική επισκόπηση της νεότερης ιστορίας με τον πιο συναρπαστικό τρόπο που θα μπορούσε:
Μέσα από τους έρωτες και τις σχέσεις που σημάδεψαν τα ιστορικά πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν σε κρίσιμους καιρούς!
Βενιζέλος, Τρικούπης, Όθωνας, Βασίλισσα Φρειδερίκη, Νίκος Μπελογιάννης, Γεωργιος Παπανδρεου κι άλλες προσωπικότητες!
;Eνα βιβλίο που κάθε αναγνώστης απόλαυσε
Τοι μοναδικό που παραξένεψε, τότε τους λάτρεις της Ιστορίας είναι η απουσία του Κορυφαίου των Κορυφαίων στην πολιτική ζωή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, του Ιωάννη Καποδίστρια.

Ποιος δε θα ήθελε να ανακαλύψει από τη χαρισματική πένα της Διβάνη τη φωτεινή ψυχή του Ιωάννη Καποδίστρια και τον πανόσιο έρωτα που μοιράστηκε και θυσίασε για χάρη της Ελλάδας και του ρακένδυτου λαού της;;
Φέτος 200 χρόνια από την Επανάσταση , η Λένα Διβάνη ήρθε να αποδώσει ένα μικρό συγγραφικό προσκύνημα και να αποκαταστήσει το κενό, με ένα ξεχωριστό βιβλίο που μπορεί να εκληφθεί ως άτυπο συμπλήρωμα του προηγούμενου εξαίσιου βιβλίου της.
Έτσι στις σελίδες αυτές ανακαλύπτουμε το πιο τραγικό ίσως ζευγάρι της Πολιτικής μας Ιστορίας γεγονός που το υπογραμμίζει ο τίτλος. Ένα "Πικρό Ποτήρι". Μια "σταύρωση"...
Στις σελίδες του βιβλίου αυτού γνωρίζουμε το πιο τραγικό ίσως ζευγάρι της Πολιτικής μας Ιστορίας- τον Ιωάννη Καποδίστρια και την Ρωξάνδρα Σούρτζα:
Δύο "αθέατοι μάρτυρες" στη μεγάλη υπόθεση της Πατρίδας κι ανάμεσά τους ένας έρωτας φλογερός, τραγικός, ανεκπλήρωτος...
Με τρόπο ευέλικτο η Λένα Διβάνη παρουσιάζει δύο βίους παράλληλους που δυστυχώς ποτέ δε συναντήθηκαν σε ένα ευτυχές τέλος, αλλά και οι δυο ατένιζαν τον ορίζοντα ενός βαθύτατου Ουμανισμού και την ελευθερία της Πατρίδας!!

Δυο άνθρωποι ευνοημένοι από τη μοίρα που απεκδύθηκαν τα προνόμιά τους όλα και τα κατέθεσαν στον βωμό της Λευτεριάς. 
Η Λένα Διβάνη σκιαγραφεί την ψυχή του Καποδίστρια και της Ρωξάνδρας αναδεικνύοντας και αρεκτές πτυχές της πολιτικής τους σκέψης!

 Η Ρωξάνδρα Στούρτζα ήταν κόρη ηγεμονα της Μολδοβλαχίας , του Σκαρλατου Στούρτζα και γεννήθηκε 22 Οκτωβρίου του 1776. Η Ρωξάνδρα -χωρίς να είναι καλλονή - έλαμπε παντού με την ευρύτητα του πνεύματός της και τη γλυκύτητά της.
Σύντομα ανελίχθηκε τόσο ώστε να λάβει τον τίτλο της Κυρίας των Τιμών της τσαρίνας.
Όλα αυτά όμως δεν αλλοτρίωσαν την αγνή και πονετική καρδιά της.
Ανάμεσα στη Ρωξάνδρα Στούρτζα και τον Ιωάννη Καποδίστρια εξλίχθηκε ένας έρωτας δυνατός, απόλυτος που ατένιζε το πλατωνικό ιδεώδες και παραμεριστηκε για χάρη της πατρίδας.
Γιατί, καμιά φορά, ο μεγαλύτερος ηρωισμός και οι πιο σκληρές θυσίες δε λαμβάνουν χώρα στα πεδία των μαχών , ούτε λαμβάνουν εύφημον μνεία...
Οι αναφορές της Λένας Διβάνη συνομιλούν με την αυθεντική αλληλογραφία του Καποδίστρια και της Ρωξάνδρας- ενώ πολύτιμη  πηγή  είναι το εξαιρετικό  σύγγραμμα της καθηγήτριας Ελένης Κούκκου "Μια ανεκπλήρωτη Αγάπη",(που ενώ πέρασε από δύο μεγάλους οίκους-Εστία και Πατάκη- σήμερα δυστυχώς δεν κυκλοφορεί πια.)
Η Λένα  προσέγγισε την αγάπη αυτήν με το προσήκον σέβας.

Κατόρθωσε να αξιοποιήσει τις βιβλιογραφικές πηγές για να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο αυτης της μοναδικής αγάπης που εξυψώθηκε ως τη θυσία για την Ελλάδα!

Όλην αυτήν τη διαδρομή ακολουθούμε με οδηγό τη Λένα Διβάνη για να φτάσουμε παντα στο ίδιο αναπόδραστο τέλος που ο Καποδίστριας το είχε προβλέψει καβαφικά
ο Καποδίστριας θα λάμπει στη μνήμη των απλών Ελλήνων ως ο μεγαλύτερος Πολιτικός Άνδρας που πέρασε από τον πολύπαθο αυτόν τόπο,

Παρέμεινε, όμως να θυσιαστεί στις δικές του αθόρυβες Θερμοπύλες εκείνη την αποφράδα Κυριακή στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 όταν δυο Μανιάτες δολοφόνοι τον χτύπησαν άνανδρα την ημέρα του Κυρίου... 
Καπως έτσι ο Ιωάννης Καποδίστριας πέρασε στην αιωνιότητα με το στέφανο του Εθνομάρτυρος- ως ο μοναδικός που από θέσεως εξουσίας  υπηρέτησε τον φτωχό λαό του με την ταπεινοφροσύνη που ο "Βασιλεύς των βασιλέων" δίδαξε πλένοντας τα πόδια των μαθητών Του...
           Επειδή όμως "Ανδρών επφανών πάσα γη τάφος"   "τύμβος" έγινε για τον Ωραίο αυτόν Έλληνα η ψυχή κάθε αγνού πατριώτη που θρηνεί τον αδικοχαμένο Κυβερνήτη της.

200 χρόνια από τον Αγώνα για την Ελευθερία αξίζει να μνημονεύουμε ανάμεσα στους ήρωες εκείνον που πάλεψε από χρυσοποίκιλτο αλλά εξίσου σκληρό μετερίζι για τον ίδιο ιερό σκοπό απ[αρνούμενος κάθε χαρά για να προσφέρει εκείνη της λευτεριας στον φτωχό λαό.

2021, TO NEO ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ ΓΙΑ TO 1821!!!!

 Το Νέο Βιβλίο του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΠΟΥΖΟΥ για την ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Ο αγαπημένος συγγραφέας ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ έχει εδραιώσει μια θέση στους κορυφαίους λογοτέχνες της εποχής του διαπρέποντας σε πολλούς τοπμείς της όπως η ποίηση και το κοινωνικό μυθιστόρημα...

Εμβληματικότερα όμως έχουν σταθεί τα ιστορικά μυθιστορήματα "Σέρρα, Ιμαρέτ , Άγοι και Δαίμονες, Εράν"-τα περισσότερα γύρω από καταστάζσεις που απτωνται των ελληνοτουρκικων ζητμάτων (αν συνυπολογίσουμε και την ουρανόπετρα σχετικά με την Κύπρο..)
Σήμερα, 200 χρόνια από την έναρξη της ηρωικής Επανάστασης του λαού μας, ο Γιάννης Καλπούζος αποκάλυψε ότι το επόμενο βιβλίο του θα κυκλοφορήσει τον "ερχόμενο Ιούνιο" και θέμα του θα έχει τα ηρωικά όσο και μαρτυρικά χρόνια της Επανάστασης! 

Ο γνωστός συγγραφέας μάλιστα μοιράστηκε με το κοινό το (πιθανότερο) εξώφυλλο του βιβλίου του καθώς και τον τίτλο του... με μια εικόνα που κινείται στα αναγνωρίσιμα μοτίβα γνωστών πινάκων της εποχής όπως του Βρυζάκη, το νέο μυθιστόρημα του Γιάννη ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ θα έχει τον τίτλο "ΡΑΓΙΑΣ" από τις εκδόσεις Ψυχογιός!

Γνωρίζοντας την πέννα του Καλπούζου είμαστε σίγουροι ότι θα αποκαλύπτει πολλές πτυχές από αυτήν την ένδοξη αλλά και οδυνηρή περίοδο που αμαυρώθηκε από σκοτεινές σελίδες και βρόμικο παρασκήνιο, σπαρμένη από αίμα και κόκκαλα ιερά...

Αναμένουμε με αγωνία ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα 

Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ ΣΤΟ FACEBOOK!!!

Γράφει λοιπόν ο κύριος Καλπούζος:

"Ραγιάς σε κανέναν και σε τίποτα!

Με αφορμή τον εορτασμό της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 αναρτώ ένα απόσπασμα από το νέο μου μυθιστόρημα, το οποίο θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Ιούνιο. Δεν αποκαλύπτει τίποτε από τη μυθοπλασία του, ενώ τα μηνύματά του είναι διαχρονικά και απολύτως επίκαιρα.
Διαβάζοντας ο αναγνώστης το «ραγιάς-Μέρες και νύχτες 1821» θα σχηματίσει ολοκληρωμένη εικόνα για όσα συνέβηκαν τα χρόνια 1816-1829. Για την προεπαναστατική εποχή, το μεγαλείο του ξεσηκωμού μα και τη σκοτεινή του πλευρά και για πολλές καταχωνιασμένες αλήθειες.
Να έχετε υγειά και λευτεριά!
Μπορείτε να το κοινοποιήσετε ελεύθερα στους φίλους σας"., καταλήγει ο κύριος ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ 

ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Το απόσπασμα από το «ραγιάς-Μέρες και νύχτες 1821»

:«Λέγεις, Συμεών, ότι κάποιοι δε θέλουν ν’ ανήκουν πουθενά. Εγώ θαρρώ πως δεν μπορείς να βγεις απ’ το πετσί σου όπου και να κρυφτείς, όπου και να πας. Φωλιάζει κει μέσα και ριζώνει ολάκερος κόσμος. Απ’ το φίλημα της μάνας σου ως τα μολογήματα των παππούδων σου και τη ζωή που άπλωσαν τριγύρω σου όσοι σμίγουν σε ό,τι νοματίζει κανείς φυλή καιγένος.

"Όσο για τη βουκέντρα, την αιτία, το γιατί ή το κίνητρο καταπώς το λαλείτε, γέροντες, ξετεντώστε το και ξεψαχνίστε το μέχρι το μεδούλι, δε βλάπτει, ακονίζεται έτσι ο νους. Όμως με τα λόγια έρχεσαι να ξεσπυρίσεις τα καμωμένα, δεν είσαι μέσα στη λαύρα τους.»Κείνο που έμαθα είναι πώς όταν ρίχνεσαι με το τουφέκι και το χατζάρι στη μάχη, είσαι έτοιμος ν’ αποθάνεις κι αυτό θα πει πως πια δε θέλεις να είσαι ραγιάς. Κι όταν φτάνεις να λες δε με κόφτει αν θ’ αποθάνω, όλοι σε λογαριάζουν και σε σκιάζονται. Κανένας δεν μπορεί να σε σταματήσει, μόνο ο χάροντας που πια δεν τον λογαριάζεις εσύ.»Το ξεκίνημα είναι μια αυλακιά, ίσια, ζαβή, βαθύτερη ή και σαν ξεσγάλισμα στο πετσί σου. Σου δίνει μια αμπωξιά και σε πάει ως παρακάτω, παραπατώντας ή και με σωστές δρασκελιές. Έτσι αρχίσαμε τον ξεσηκωμό, με την αμπωξιά των Φιλικών, και φεύγαμε όπως οι λαγοί μόλις θωρούσαμε τους Τούρκους. Επειδή, πέρα απ’ τα κακορίζικα άρματά μας, τους υψώσαμε πάνω απ’ τη δική μας δύναμη και μας έκοβε τα ποδάρια ο τρανότερος οχτρός του λεύτερου ανθρώπου, ο φόβος.
»Πασχίζω να πω ότι δε φτάνει το ξεκίνημα. Δεν πήζει και δε ζυγιάζεται εύκολα στον νου σου πως σήμερα είσαι ζωντανός κι αύριο με τη θέλησή σου θα βρίσκεσαι κάτω απ’ τη γης ή θα σε τρώγουν τα όρνια. Σε βασανίζει το κρίμα για τους ιδικούς σου μα και για σένα τον ίδιο, για τη ζήση και τα νιάτα σου. Έρχονται στιγμές που κιοτεύεις, σε μαυλίζει ο ήλιος, τα πουλιά, τα λουλούδια, ο αέρας π’ ανασαίνεις, η αγκάλη που καρτεράς να σε σφίξει στη θέρμη της. Και μη γελαστεί κανένας και πιστέψει ότι γεννήθηκαν αντρειωμένοι όσοι τα έβαλαν με οχτρούς που φάνταζαν ανίκητοι κι ας είχαν κάποιοι αποκοτιά πιότερη απ’ των αλλωνών. Στου καθενός το γουδί χτυπιόνταν οι γλυκασμοί της ζωής με το σκοτάδι του θανάτου και μαζί τα κουσούρια τους κι όλα τα στραβά τους. Και τούτο τους κάμνει ακόμα πιο άξιους και σπουδαίους.
»Μήτε πρέπει ν’ αδικεί κανείς όσους λοξοδρόμησαν ή ξέπεσαν σε κακουργίες, καθισμένος στο μιντέρι του ή στην φραντσέζικη καρέκλα του, αλάργα απ’ τις φωτιές που καίγανε κείνους. Τους έκρεναν γυναίκες και λιμασμένα απ’ την πείνα παιδιά, φωνές άγνωρες, νιόφερτες, φωνές δικών τους σκοτωμένων ή ατιμασμένων, φωνές αιώνων που πλέξανε χίλιων λογιών φράχτες στον λογισμό τους. Μα και καινούριοι φόβοι και σχέδια, γεννήματα απ’ το αναποδογύρισμα του παλιού κόσμου και το νέο διαφέντεμά του. Και, είναι αλήθεια, πως όλοι ορέγονται να υψωθούν σε αφέντες και θαρρούν αξιότερο τον εαυτό τους απ’ τους άλλους.
»Είμαι σίγουρος πως όποια παντρολογήματα κι αν γίνονταν στον νου όσων χόρεψαν τον αντικριστό χορό με τον χάροντα στο αλώνι του πολέμου, τους έσμιγε η θέληση να φτιάξουμε πατρίδα. Κι ας μην τη νογούσε ο καθένας με τον ίδιο τρόπο. Το μπόλι που μπήγονταν στο κορμί ολωνών και ρουφούσε το αίμα τους για να βλαστήσει, τ’ ανάθρεψαν μύρια δεσίματα στους πίσω χρόνους ως τους τωρινούς. Οι κατοπινοί ας κάμουν το βλαστάρι καλύτερο.
»Για μένα έχει αξία να γεννηθεί και να στεριώσει γερά μέσα στον άνθρωπο η φωνή που κράζει: Δε θα ζήσω σαν ραγιάς! Μα να ξεύρει, όποιος λάβει την απόφαση, ότι τούτο θα ζητήσει μέχρι το αίμα του και να ‘ναι έτοιμος να το δώκει.
»Να μην είμαι ραγιάς στον Τούρκο, που με πατούσε στον σβέρκο και δε με λογάριαζε για πλάσμα ανθρωπινό. Όμως να μη γίνομαι και ραγιάς στο πλάνεμα του ξένου, στα δανεικά λεφτά του, που τα γυρεύει με τους τόκους διπλά και τρίδιπλα και με κρατάει έτσι μόνιμα σκλάβο. Να χρειάζεται να στέρξει για να μοιράσω τα χωράφια σε όσους πότισαν με αίμα τούτη τη γης, γιατί λέει τα βάλαμε αμανάτι στα δάνεια. Είναι ωσάν να σου παίρνουν τη γυναίκα και σου ζητάνε λύτρα για να σ’ τη δώκουν πίσω. Προτιμάω να τρώγω ψωμί και κρεμμύδι και να ‘χω το ίρτζι μου. Να μη φοράω συντρόφι, άμα δεν έχω, κι όχι να διακονεύω μεταξωτά βρακιά και να μου χουφτώνει ο δανειστής τούς πισινούς. Θα τρώγω όσα βγάνω.
»Ραγιάς είναι και κείνος που γίνεται υποτακτικός σε χίλια δυο σκιάγματα κι ας τα έμπηξαν στον νου και στην ψυχή του οι πρωτύτεροι.
»Άμα περπατάς με το τι θα πει ο κόσμος, αν στέκεσαι συνεχώς δίβουλος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δε μετράς τη γνώμη των άλλων, άμα γυρεύεις το ντάντεμα οποιανού διαφεντεύει τη ζωή σου κι αν καρτεράς τον κάθε Μόσκοβο να σε σώσει τότε είναι ραγιάδικο το βήμα σου. Ούτε να λογαριάζεις πως σου χρωστούν οι ξένοι, γιατί πάλι αλληθωρίζεις. Ραγιάς κι όποιος δέχεται στα πατήματα της στράτας του να τον κοιτούν από ψηλά κι όχι ίσια στα μάτια.
»Δε θέλεις να είσαι ραγιάς; Μάθε να λες όχι κει που πρέπει κι ας το πλερώσεις. Να βαστάς το σέβας σου, την αξιοπρέπεια. Να βαστάς το φωτεινό σου εγώ, τη γλυκιά κι όχι τη φαρμακερή του ουσία. Δεν είμαι ραγιάς θα πει και ξανοίγω τον νου μου, τον παιδεύω με χίλια ρωτήματα, αλλά και με τα γράμματα και με τις επιστήμες. Γιατί ο κόσμος του ανθρώπου είναι σαν το καρύδι, κλείνεται μέσα στο τσόφλι. Κι άμα δεν το σπάσεις, δε γλέπεις μακρύτερα. Όποιος το καταφέρει, θα δει να πλαταίνει ο κόσμος κι αυτά που θαρρούσε ότι γνωρίζει.
»Τούτο πεθυμώ κι ονειρεύομαι για το αύριο, μα με πολλούς στο πλάι μου. Άμα δοκιμάσει να κτίσει ένας όλα τα σπίτια της Ελλάδας, θα χρειαστεί αιώνες. Αντίθετα αν κτίσει κάθε νοικοκύρης το δικό του, θα τελέψουν σε μήνες.
»Θέλω να μην είμαι ραγιάς σε κανέναν. Ούτε η γυναίκα μου και τα παιδιά μου, ούτε οποιοσδήποτε άλλος σε μένα. Να μην είμαι ραγιάς μήτε σε ξένο, μήτε σε δικό, μήτε του κορμιού, μήτε σε όσα δε συνταιριάζονται με τον λεύτερο άνθρωπο. Ραγιάς σε τίποτα!»

Δείτε λιγότερα

Edna O' Brien , ΚΟΡΙΤΣΙ

                                                                                                    Edna O'Brien , Κορίτσι
                                                                                                                     Είδος Κοινωνικό

                                                    Βαθμολογία 8,5/10

Προσφάτως έλαβε χώρα μια σημαντική στιγμή για την Παγκόσμια Λογοτεχνία, καθώς η Ιρλανδή συγγραφέας ,Edna O' Brien Μικρές Κόκκινες Καρέκλες και το πρόσφατο "Κορίτσι"),

απέσπασε την υψηλότερη τιμητική διάκριση της Γαλλίας και χρίστηκε Ταξιάρχης του Γαλλικού Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών-  τίτλος που τής απονεμήθηκε από τη Γαλλίδα Υπουργό Πολιτισμού Roselyne Bachelot!

          Η βράβευση αυτή υπερβαίνει την "ατομική επιτυχία" και αποτελεί μικρή νίκη για την κοινωνική συνείδηση της Ευρώπης, διότι η 88χρονη πλέον O' Brien υπήρξε για πολλές δεκαετίες μια αληθινή επαναστάτρια κάνοντας τη γραφίδα της λάβαρο ενάντια στην καταπίεση, στην αδικία και στη βία, δίνοντας φωνή στην Καταπιεσμένη Γυναίκα ανά την Ιστορία.

 Η θεματολογία της Ο' Βrien δεν περιορίζεται στον συνήθη  εθνικό "εγωκεντρισμό" πολλών συγγραφέων, αλλά γίνεται οικουμενική γιατί  εξακτινώνεται γεωγραφικά,  όπου ο αιώνας της σπιλώθηκε από τις μεγαλύτερες ντροπές του Ανθρώπινου Πολιτισμού: Ο Πόλεμος και η καταπίεση της Γυναίκας:

Tα βιβλία της Edna O' Brien είναι... παγκόσμια, γιατί αγγίζουν όλο το φάσμα του παγκόσμιου σκηνικού κι όλα αποπνέουν μια διαχρονική αγωνία για τα μεγαλύτερα, τα πιο μαρτυρικά θύματα όλων των πολέμων: Τις Γυναίκες και τα παιδιά...

         Το 2014, ακούραστη πένα της ευαισθητοποιημένης Ιρλανδής  έκανε μια αιματηρή στάση στη Νιγηρία με το "Κορίτσι" της να γίνεται μάρτυρας απέναντι στη βαρβαρότητα της της εξτρεμιστικής ισλαμικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η 17χρονη Μάριαμ βλέπει την ξέγνοιαστη εφηβεία της στο αγαπημένο της σχολείο να ανατρέπεται βίαια όταν στελέχη της Μπόκο Χαράμ απήγαγαν εκείνη και αρκετές συμμαθήτριές της από το οικοτροφείο τους.

Η νεαρή μαθήτρια θα βιώσει ακραία βία σε μια αντρική κοινότητα που προπαρασκευάζει και συντηρεί πολεμιστές διαποτισμένους μίσος για τη Γυναίκα και τη χαρά.

Σε μια ατμόσφαιρα κτηνωδίας η νεαρή Μάριαμ θα πληρώσει το βαρύ τίμημα του "να εισαι γυναικα" σε μια φονταμενταλιστική κοινότητα αλλά θα καταφέρει να αποδράσει.

Εκεί όμως αρχίζει γι αυτήν μια νέα μάχη επανένταξης σε μια κοινωνία που την έχει στιγματίσει , γιατί έκανε το "έγκλημα" να επιστρέψει με "το παιδί του εχθρού"...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Edna O Brien χρόνια τώρα δε διστάζει να φέρει στο προσκήνιο τερατώδη εγκλήματα πολέμου που στιγμάτισαν τη σύγχρονη Ιστορία του κόσμου, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο , με τη σύγχρονη τεχνολογία και τη γνώση απλά να συμβάλλουν στον ολοκληρωτικό τους χαρακτήρα.

Αυτή τη φορά ακούραστη και γεμάτη πνευματικό σφρίγος εστιάζει στη φρικιαστική δράση της παραστρατιωτικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ.

Στο όνομα του Αλλάχ η Μπόκο Χαράμ προσπαθεί λυσσαλέα να εκριζώσει κάθε θύλακα δυτικότροπων ελευθεριών και κάθε διαφυγή γνώσης με τις γυναίκες στο άμεσο στόχαστρο, επιδιώκοντας να απλώσει τα φονταμενταλιστικά δεσμά σε όλη την κοινωνικοπολιτική ζωή της Νιγηρίας.

Στο πλαίσιο της τρομοκρατίας που σπέρνει σε όλη τη χώρα άντρες της φοβερής Μπόκο Χαράμ το 2014 απήγαγαν 270 μαθήτριες μέσα από το ίδιο τους το σχολείο  στην περιοχή Τσιμπόκ.

Αυτά τα άτυχα κορίτσια σύρθηκαν ως "σκλάβες" και όμηροι στο ρυπαρό στρατώνα τους, εκτεθειμένα στις δολοφονικές ορέξεις τους.

80 από αυτές απέδρασαν και 26 απελευθερώθηκαν μετά  από διαπραγματεύσεις με τη κυβέρνηση της Νιγηρίας και την καταβολή λύτρων

100 όμως μαθήτριες παραμένουν ακόμη σε αυτήν την αλγεινή αιχμαλωσία- γεγονός αδιανόητο για τον 21ο αιώνα...

Η Edna O Brien ταξίδεψε μέχρι τη Νιγηρία και μίλησε με διασωθείσες με θουκυδίδεια μέθοδο ανασύνθεσης της αλήθειας που θα αποτελούσε πρώτη ύλη για το συνταρακτικό της μυθιστόρημα.

Αυτές τις κοριτσίστικες μαρτυρίες από την φονταμενταλιστική κόλαση η Ιρλανδή συγγραφέας τις αποτύπωσε στο πρόσωπο της μυθοπλαστικής ηρωίδας Μαριαμ, που προέρχεται από προφανώς μια χριστιανική οικογένεια της Νιγηρίας και στο πρόσωπο της συνοψίζονται τα μαρτύρια πολλών από τις άτυχες μαθήτριες που απήγαγαν και βασάνισαν οι τζιχαντιστές...

Η τόλμη της Edna O; Brien επεκτείνεται όμως και σε κάτι πέρα από τον αυτονότητο αποτροπιασμό που προξενεί η απροσχημάτιστη βαρβαρότητα των φανατικών.

Για την ακρίβεια η συγγραφέας εστιάζει σε ένα ακόμη βουβό έγκλημα μεγαλύτερο ίσως κι από την προηγούμενη κτηνωδία:

Την τάση της κοινωνίας -ακόμη και αυτής που εμφορείται από αρχές προοδευτικές- να "θυματοποιεί" τα ίδια θύματα, μέσα από την καχυποψία, τον στιγματισμό την περιθωριοποίηση! Είναι θαρρείς και τα ίδια τα θύματα καλούνται να λογοδοτήσουν για το ακούσιο πάθος τους και μετατοπίζεται σε κείνους το φορτίο της ενοχής.

              Ηθικά θεωρώ το διακύβευμα του βιβλίου αξιέπαινο.

Τεχνικά υπάρχουν μια σημαντική αδυναμία: 

           Το βιβλίο "Κορίτσι" είναι μοιρασμένο σε δυο μέρη.

Το πρώτο περιγράφει την απαγωγή και τις συνθήκες αιχμαλωσίας και- παρότι κάποιες αναφορές-τω όντι- σοκάρουν -είναι αρκετά συμπυκνωμένος ο χρόνος στο στρατόπεδο. Υπήρξε μια σχετική "βιασύνη".

Έτσι, παρά τη γλαφυρότητα, ο αναγνώστης δεν προλαβαίνει να αφομοιωθεί βιωματικά τη φρίκη που διαβάζει, αφού η πλοκή την προσπερνά σχετικά σύντομα για να περάσει στα επόμενα οδυνηρά...

Ίσως χρειαζόταν να σταθεί περισσότερο η συγγραφέας στην καθ' εαυτή εμπειρία και να αναδείξει πιο σφαιρικά τους χαρακτήρες που πλαισίωναν την ηρωίδα.

Με την ίδια πάντως τα καταφέρνει καλά.

Το μεγαλύτερο του βιβλίου αφιερώνεται στην απόδραση της μαθήτριας και στον "γολγοθά" της επανένταξης σε μια κοινωνία εχθρική, υποκριτική και άβουλη στην αντιμετώπιση του κακού.  Μια κοινωνία συνένοχη.

Ένας προβληματισμός που δεν περιορίζεται στα εφιαλτικά δρώμενα της Νιγηρίας αλλά άπτεται της "κουλτουρας του βιασμού" που διέπει δυστυχώς και τις δυτικές κοινωνίες, διαιωνίζοντας άδικα την οδύνη των θυμάτων κακοποίησης.

Το "Κορίτισι είναι σίγουρο πιο συμπαγές σύνολο από το προηγούμενο έργο της O Brien "Μικρές Κόκκινες Καρέκλες" που αποτέλεσε ξεχωριστή έμπνευση δοσμένη όμως με μια αφαιρετικότητα  σχεδόν ποιητική που δυσχέραινε σίγουρα τον "αμύητο" στο ιστορικό του υπόβαθρο αναγνώστη.

            Από τα βιβλία που σμιλεύουν την κοινωνική ευαισθησία και την οικουμενική συνείδηση του αναγνώστη ,το "Κορίτσι" αξίζει να διαβαστεί από κάθε Έλληνα για την πρωτότυπη αλλά και τόσο επίκαιρη θεματολογία του.

           Η μεγάλη κυρία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας κερδίζει ένα βραβείο στις ψυχές των αναγνωστών γιατί στην 9η(!) δεκαετία της ζωής της παραμένει σαλπίγκτρια της αλήθειας και της γυναικείας δικαίωσης!

ΒΟΥΛΑ ΜΑΣΤΟΡΗ, Η Τετραλογια της ΑΝΝΑΣ

                                                                                          Βούλα Μάστορη ,

Η Τετραλογία της Άννας(4 μυθιστορήματα)

                                                                                                                                     Είδος Κοινωνικό,Νεανικό 

                               

Η ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΝΑ
Μέσα της δεκαετίας του 90, η πετυχημένη συγγραφέας Βούλα Μάστορη κέρδισε τις καρδιές του εφηβικού αναγνωστικού κοινού με μια σειρά κοριτσίστικων μυθιστορημάτων που είχαν τα συνδέει ένα κοινό νήμα:

Και τα τέσσερα έχουν στο επίκεντρο μια κοπελίτσα, την Αννα Ψάλτη, αρα "μοιραία" απευθύνονται κυρίως σε κοριτσίστικο κοινό, αφού στην παιδική και τη νεανική λογοτεχνία είναι συχνός αυτός ο διαχωρισμός...

Στην ουσία, τα τέσσερα βιβλία με την Άννα αποτέλεσαν για τη Βούλα Μάστορη μια αυτοβιογραφική επισκόπηση της δικής της εφηβείας μέσα στην πολυτάραχη Ελλάδα των μετεμφυλιακών πληγών και της Δικτατορίας...
             Τα δύο πρώτα βιβλία της άτυπης τετραλογίας διατηρούν έναν χαρακτήρα πιο ψυχογραφικό, καθώς ιχνηλατούν την εφηβεία μιας κοπελίτσας τα δίσεκτα χρόνια του 1960 των εκκολαπτόμενων κοινωνικών αλλαγών.
         Μια απελθούσα παιδικότητα και το Τραύμα της ωρίμανσης σε συνδυασμό με την υποτιμημένη θέση της Γυναίκας:
Το σώμα που αλλάζει κι οι απαιτήσεις ενός κοινωνικού περίγυρου, αρτηριοσκληρυντικού και άδικου για τη γυναίκα.

Τα πρώτα σκιρτήματα και οι εφηβικές εξιδανικεύσεις!

Μια πρωιούσα ερωτική απογοήτευση κι η πρώιμη ματαίωση σε ένα περιβάλλον αναδυόμενης αστυφιλίας. Ο έρωτας, με διάφορα πρόσωπα,ο αγαπημένος δάσκαλος, ο δειλός συμμαθητής, ο αέρινος συμφοιτητής...
        Τα 2 τελευταία βιβλία της τετραλογίας προσλαμβάνουν ενα πρόσημο σαφέστατα κοινωνικοπολιτικό.

Τώρα, οι αγωνίες της κεντρικής ηρωίδας αποδεσμεύονται από τον εγωκεντρικό μικρόκοσμο της έφηβης και επεκτείνονται στο πολιτικό πλαίσιο και τις πολυτάραχες εξελίξεις σε μια Ελλαδα, με τον διχασμό και τον αυταρχισμό των Ανακτόρων να την ταλανίζουν!

Τα δυο τελευταια βιβλία ενημερώνουν για σημαντικά στιγμιότυπα της Σύγχρονης Ιστορίας μας στρεφοντας τις νεαρές αναγνώστριες σε μια πρώιμη πολιτική αφύπνιση.

          Η Βούλα Μάστορη, ως νεανική συγγραφέας παίρνει τη σκυτάλη από τις προηγηθείσες συναδέλφους της που στιγμάτισαν την Πεζογραφία μας, απογειώνοντας το εφηβικό βιβλίο:

Ακολουθώντας τα χνάρια της Αλκης Ζέη ,της Ζωρζ Σαρρή και του Λουντέμη- ακόμη κι αν δεν φτάνει το συγγραφικό διαμέτρημα εκείνων- η Βούλα Μάστορη συμπλέκει την τρυφερή αφέλεια της έφηβης με την πρώιμη πολιτικοποίηση, στρέφοντας τις αναγνώστριες προς μια δημοκρατική και απερίφραστα προοδευτική κατεύθυνση...

Εκείνων το έργο κάλυπτε τα χρόνια του Μεταξά , την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο, ενώ η πορεία της "Άννας" αφορά την αμέσως επόμενη περίοδο μετά τον Εμφύλιο  ως την Χούντα , κι ύστερα, τη Μεταπολίτευση, έχοντας σαφέστατη πολιτική θέση.

Τα 4 βιβλία με την Άννα έχουν μια μικρή αυτονομία, όμως είναι προτιμότερο να διαβαστούν και τα τέσσερα ώστε να ολοκληρωθεί το πορτρέτο της νεαρής ηρωίδας -και μάλιστα με τη σωστή σειρά.

Εκείνο που μπορεί να διαβαστεί μονο του και ξεχωρίζει από τα άλλα ειναι το "Κάτω Απ'την Καρδιά της"

ΑΝΝΑ#1 ΤΟ ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ 
Το πρωτο μερος της Τετραλογιας με την Αννα απο τη Βουλα Μαστορη.Το διαβασα λιγο μεγαλη- αρχες της Γ Γυμνασιου- γιατι ηθελα να γνωρισω καλυτερα την Αννα που ειχα αγαπησει απο τα βιβλια ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ , 1-1-4, κ ΚΑΤΩ ΑΠ'ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ κι ίσως ήταν λίγο αργά τότε:.

Το "Αυγουστιατικο Φεγγαρι" περιγραφει την παιδικη ηλικια της Αννας Ψάλτη , τις φιλιες της , το παιδικο της σκιρτημα και το τελευταιο καλοκαιρι του Δημοτικου, οταν ξεπροβαλλουν δειλα-δειλα τα σημαδια της ηβης- δηλαδη της "αμετακλητης εξωσης απο τον παραδεισο της παιδικης ηλικιας".

Ενέχει κάτι από την ξεγνοιασιά του "Θησαυρού της Βαγίας" ,και ιχνηλατεί την ελληνική επαρχία μέσα από 2 παιδικά μάτια ενός κοριτσιού με ιδιάζουσα ομορφιά.

Εκεί όπου η παραμικρή παρέκκλιση γινόταν αντικείμενο κουτσομπολιού.

Το "Αυγουστιατικο Φεγγάρι" πρέπει να διαβαστεί πρώτο και, κατ' εμε μέχρι τα 13, γιατί- αν προπορευτεί άλλο βιβλίο της σειράς με την Άννα, το "Φεγγάρι" θα χάσει κάθετι απο τη γοητεία του.
Εγω το διάβασα στα 14 μετά το "Γυμνάσιο" και μου φάνηκε λιγο" ξεπερασμενο" ", ουτε επεφυλασσε καποια συγκλονιστικη εξελιξη που θα το εκανε αξεχαστο στα ματια μου...

Εντουτοις, η ιστορια του ειναι αληθοφανεστατη και εξελισσεται με μια φυσικοτητα που σιγουρα θα αγγιξει με τροπο σχεδον βιωματικο κοριτσια μικροτερης ηλικιας απο αυτην που το διαβασα εγω:
Συγκεκριμενα, θεωρω το ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ενα εξαιρετικο αναγνωσμα για κοριτσια απο την Ε Δημοτικου ως περιπου την Α Γυμνασιου, που θα αναγνωρισουν σε αυτο κατι απο τον εαυτο τους.
Στο βιβλιο αυτο οπως και ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ εκφραζονται με απενοχοποιητικο τροπο σκεψεις κι αγωνιες αναγνωρισιμες για το μεσο κοριτσι στην προεφηβεια κ την εναρξη των γυμνασιακων χρονων- ως προς τις σαρωτικες κι αγωνιωδεις αλλαγες που φερει η Εφηβεια.
Θεωρω δε το ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ιδανικη αρχη της Τετραλογιας με την Αννα, γιατι εν μερει εξηγει πολλα απο τον χαρακτηρα και τις αντιδρασεις της Αννας, οπως τα παρακολουθουμε στα υπολοιπα βιβλια της Βουλας Μαστορη με ηρωιδα εκεινη.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ (7,5/10)

ΑΝΝΑ #2. ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

Το 2ο βιβλιο της ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΝΑ απο τη ΒΟΥΛΑ ΜΑΣΤΟΡΗ συνιστα ενα απο κεινα τα μυθιστορηματα που τα χρονια που περασαν δεν καταφεραν να βγαλουν απο την καρδια μου.
Απο τα πρωτα βιβλια που σημαδεψαν την εφηβεια μου μετα απο προτροπη μιας φιλης (που μαλιστα εφερνε κ στο κοριτσι του εξωφυλλου)!
Το ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ειναι η πορεια ενηλικιωσης ενος κοριτσιου της επαρχιας του 60, της αγαπημενης πλεον και ατιθασης ΑΝΝΑΣ.
Τωρα η Άννα Ψάλτη, που τη γνωρίσαμε στο "Αυγουστιατικο Φεγγάρι" είναι πλεον μαθητρια Γυμνασιου και βλεπει την παιδικη ανεμελια να χανεται κατω απο τη σκια της γυναικειας ταυτοτητας και ενος ασφυκτικου εθιμοτυπικου πλαισιου για τη γυναικα...
Κι οσο οι παιδικοι φιλοι σκορπουν, μοναδικο αποκουμπι της ΑΝΝΑΣ θα γινει ενας συνεσταλμενος μαθητης με γενναια ψυχη και ο νεαρος φιλολογος της με τις σπανιες ευαισθησιες και μια προοδευτικη σκεψη που αγγιζει τις ψυχες των μαθητων του.
           Πρωτη φορα η Αννα θα αισθανθει την αιδω που επισειει η συνειδητοποιηση του Φυλου και η αναδυση του ερωτισμου.

ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ η Αννα που δεν ειναι πια ανεμελο παιδι, δοκιμαζει την οδυνη του Εκπτωτου πρωτοπλαστου απο την Αναμνηση του Παραδεισου...
Με κεντρικο αξονα, λοιπον, την τρυφερη -κι αγνη- σχεση της Αννας με τον οραματιστη φιλολογο της και πνευματικο της μεντορα, το βιβλιο σκιαγραφει τα βηματα μιας εφηβης προς τη συνειδητοποιηση του εαυτου της,
ξεμπροστιαζοντας συναμα οσα κρυβουν τα κλειστα στοματα κι η υποκριτικη ηθικολογια της επαρχιας.
         ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ιχνηλατειται η πρωτη αιχμηρη και δυσαρεστη επαφη της εφηβικης αθωοτητας
με τον απανθρωπο κι ενοχο κοσμο των ενηλικων...

Πίσω από το πρόσχημα της ενηλικίωσης θίγεται ένα θέμα σχεδόν ταμπού-ειδικά για την εποχή που γράφτηκε:

Πρόκειται για το κρίσιμο ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης όπως το συγκάλυπτε η ενοχική κοινωνία του 60 και τα κλειστά στόματα της επαρχίας.

Ευτυχώς όμως "στο Γυμνάσιο της Βούλας Μάστορη, επέρχεται μια ιδιότυπη κάθαρση που μας την στέρησε ένα άλλο πιο λυρικό μυθιστόρημα με παρόμοιο προβληματισμό, η ΑΣΤΡΑΔΕΝΗ της Ευγενίας Φακίνου...

Για τον λόγο αυτό πιστευω πως πρέπει να διαβαζεται απο ηλικίες 12 και άνω -κι όχι 9-12 όπως άστοχα προτείνεται απο την ένδειξη του οίκου.

Συγκινητικο, οδυνηρο και παραστατικο, λοιπόν, με έναν δάσκαλο υπόδειγμα το "Στο Γυμνάσιο", ειναι ενα βιβλιο που θα αγγιξει καθε εφηβη και που πολυ δυσκολα βγαζεις απο την καρδια σου.

(ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ 9/10)

ΑΝΝΑ#3.  ΕΝΑ -ΕΝΑ -ΤΕΣΣΕΡΑ

Παμε στο τριτο βιβλιο με την ΑΝΝΑ της ΒΟΥΛΑΣ ΜΑΣΤΟΡΗ:

Τωρα, η ηρωιδα που αγαπησαμε στο ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ,ειναι μια νεαρη κοπελα.
Η ενηλικιωση τη βρισκει να εχει μετοικησει πια στην Αθηνα,
βιωνοντας τον ξεριζωμο απο τα χωματα που τη γεννησαν,
για να γευθει τα πρωτα ψηγματα της αστυφιλιας, όπως τα συναντήσαμε στη  Αστραδενή της Φακίνου που έχασε την ονειρική της Σύρο
Η Αθηνα του 60 ειναι ηδη ενα χωνευτηρι ονειρων και προσδοκιων
κι εκκολαπτει τις πολιτικες κρισεις που θα σημαδεψουν ολοκληρη την Ελλαδα.
Η ιστορια της Άννας μας κορυφωνεται στο θρυλικο Συλλαλητηριο του 1963

που εκαναν μαθητες κ φοιτητες
αντιδρωντας σφοδρα στην αυθαιρετη και ληστρικη πρωτοβουλια της ραδιουργας τοτε βασιλισσας Φρειδερικης
να υφαρπαξει το 9%του εθνικου προυπολογισμου για να στησει το ..." καρναβαλι" των Γαμων της ασχημης κορης της -
πριγκιπισσας Σοφιας- με τον Ισπανο βασιλια Χουαν Καρλος.
Οι μαθητες διεκδικουσαν, αντι για τις χλιδατες επιδειξεις της Αυλης, χρηματοδοτηση της Παιδειας με το συνθημα
"ΠΡΟΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΙ ΟΧΙ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ".
Το "1-1-4" ηταν το αλλο συνθημα αυτης της διαδηλωσης που επικαλειτο το τελευταιο συνταγματικο μας αρθρο, συμφωνα με το οποιο "Η τηρησις του Συνταγματος επαφιεται εις στον πατριωτισμο των Ελληνων"-
θελοντας ετσι να ξεσηκωσουν τον λαο να διεκδικησει τα δικαια του...Το "1-1-4", λοιπον, παρακολουθει την αφυπνιση της εφηβης Άννας και την πολιτικη της συνειδητοποιηση στην Αθηνα των μεγαλων ταραχων.
Η Βουλα Μαστορη απεδωσε ιδανικα την πολιτικη  ωρίμναση της Άννας- όταν και αρχισε να στεκεται κριτικα απεναντι σε οσα την περιεβαλλαν -εν προκειμενω απεναντι στον βασιλικο θεσμο και στην κοινωνική αδικία, καθώς και στις δυνάμεις του ολοκληρωτισμού που έζωναν την Ελλάδα..

Ειναι ξεκαθαρος αλλα τεκμηριωμενος ο πολιτικος προσανατολισμος του αναγνωσματος αυτου και κατ εμε στη σωστη κατευθυνση.

Συνάμα προβάλλει δειλα  η τάση της αστυφιλίας που ΄σαρωσε την Ελ΄΄αδα μας κατά τις τελεύταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, ερημώνοντας την υπαιθρο και συμβάλλοντας στη γιγάντωση των πόλεων.
Το βιβλιο αυτο θα ηταν τελειο αν ειχε δωσει λιγο περισσοτερα στο κομματι του ερωτα που σημαδεψε την καρδια της Αννας, και που το διατρεχει αλλα δεν προσλαμβανει συμπαγη μορφη, ωστε να φερει σε καθε εφηβη την αναταση που περιμενε.
Το θετικο ειναι πως με τετοια ομορφα και ανθρωπινα-βιβλια
η νεολαια εχει την ευκαιρια να μαθει ευληπτα κι ευχαριστα καποια σημαντικα ιστορικα γεγονοτα, που αποσιωπωνται συνηθως απο τη σχολικη υλη,
οπως η συγκρουση για το Πολιτειακο, η πολιτικη ασταθεια της δεκαετιας του 60, και η ολεθρια επιδραση των Ανακτορων στη πολιτικη ζωη μιας Ελλαδας ακομη χαινουσας...

Και μέσα σε όλα αυτά ένας έρωτας παράξενος, άπιαστος, που δίνει φτερά στα όνειρα...

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ (8/10)

ΑΝΝΑ#4. ΚΑΤΩ ΑΠ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ

Το τέταρτο βιβλίο με την Άννα, ειναι το "Κάτω απ την Καρδιά Της" :

Η ιδανική κορύφωση κι επίλογος της ιστορίας αυτης. 

Η δικτατορία της 21ης Απριλίου βρίσκει την Άννα Ψάλτη σε καταστη εγκυμοσύνης.

Είναι, πλέον, παντρεμένη με τον Πάνο, έναν άντρα 20 χρόνια μεγαλύτερό της,

Ζει στο μεγαλοαστικό σπίτι του μαζί με τον πρωτότοκο γιο τους τον Νικόλα, τον γιο του αντρα της από τον πρώτο γάμο του, κάτω από την αυταρχική αδελφή του άντρα της.

Το έμβρυο που περιμένει αναλαμβάνει με την αθωότητά του να μάς αφηγηθεί το χρονικό της Δικτατορίας μέσα από ένα πρίσμα αθωότητας , εσκεμμένης αφέλειας και υποδόριας ειρωνείας.

Ένα έμβρυο που αρνείται να γεννηθεί στον αντιδημοκρατικό κόσμο της Στρατοκρατίας και με αγωνία αναμένει μέσα από τον επώδυνο αγωνα του λαού μας να γεννηθεί μαζί με την  Ελευθερία...

              Αυτό το τέταρτο βιβλίο με την Άννα ανεβάζει τον πήχυ κι είναι ένα από τα πιο πρωτότυπα μυθιστορήματα που υπάρχουν στη νεανική Λογοτεχνία!

Το τέταρτο αυτό μέρος δεν περιορίζεται στον νεανικό χαρακτήρα ολόκληρης της σειράς με την ΑΝΝΑ, αλλά αποτελει ενα μυθιστόρημα πιο μεστό που ωριμάζει θαρρείς μαζί με την Άννα. 

Γραμμένο σε μια γλώσσα ρέουσα κι απολαυστική πρόκειται για ένα βιβλίο πλούσιο κι αξέχαστο ,όχι μόνο για μια έφηβη αναγνωστρια αλλά και για την ενήλικη ματιά.

Εδώ έχουμε την ιστορίας μιας ενήλικης κοπέλας και μητέρας που περιμένει να γεννήσει το δεύτερο παιδί της.

Είναι δηλαδή ένα πολιτικό μυθιστόρημα διατηρώντας μια τρυφερή χροιά, καθώς η συνθήκη της Κύησης εξυμνεί και το μεγαλείο της Μητρότητας...

Δευτερευόντως, προβάλλουν κι αλλα κοινωνικά ζητήματα όπως το διαζύγιο, και η διαχείριση ενός παιδιού πληγωμένου.

            Το έμβρυο- αφηγητής, που είναι αγόρι, γίνεται επόπτης και κριτής για όλα τα κακώς κείμενα γύρω του, σε μια κοινωνία φασιστική, υποκριτική κι εχθρική.

Ωριμάζει στη μήτρα μιας κοπελίτσας που δεν απελευθερώθηκε από το οιδιπόδειό της, γι 'αυτό παντρεύτηκε έναν γλυκό και προοδευτικό άντρα που υποκατέστησε τον πατέρα της.

Μια "Άννα" που αρνήθηκε να συμβιβαστεί και διατήρησε το φρόνημα της αντίστασης απέναντι  σε όλη την καταπίεση του οικογενειακού της περίγυρου αλλά και στον ολοκληρωτισμό της Χούντας με τον αυταρχισμό, τη λογoκρισία τις διώξεις και τα Βασανιστήρια, που θα κορυφωθούν  την τρομερή νύχτα της 17ης Νοέμβρη που θα βαφτεί με αίμα νεανικό...

Όταν αυτα συνθέτουν μια ηθογραφική επισκόπηση της πολυτάραχης εποχής.

Πιο σφαιρικό από τα "Γενέθλια" της Ζωρζ Σαρρή όπου επίσης παρακολουθούμε την περίοδο της Δικτατορίας μέσα από μια παιδούλα, το "Κατω Απ' την Καρδιά" της εξελίσσεται σε μια πολυπρόσωπη ιστορία. Μια πραγματικά καινοτόμα έμπνευση...

Στο "Κατω Απ την Καρδιά Της" έχουμε κάτι που δεν ξανασυνέβη στην Ελληνική Λογοτεχνία.

Ένα έμβρυο- αφηγητης σε μια υπερρεαλιστική παρέκβαση , αφού το έμβρυο δεν γεννιέται στους 9 μήνες. Ο συμβολισμός είναι ξεκάθαρος:

Η κύηση αυτή ταυτόχρονα με την ευλογία συμβολίζει το βάρος μιας δημοκρατίας που χάθηκε , και με αγωνία την περίμενε ο λαός...

Το πιο δυνατό μυθιστόρημα της σειράς με την Άννα-αλησμόνητο και διδακτικό.

Νομίζω θα εκτιμηθεί όσο του αξίζει σε ηλικίες απο 15 χρονών και πάνω...και θα μείνει έβνα αλησμόνητο ανάγνωσμα για την ελευθερία αλλά και το ιδανικίο της οικογένειας.

Υ. Γ. Θα ήθελα να σημειώσω πως ενώ τα εξώφυλλα των υπολοιπων βιβλίων της σειράς με την Άννα  διατηρήθηκαν ίδια κι απαράλλαχτα με αυτά της πρωτης έκδοσης, το εξώφυλλο στο "Κάτω Απ την Καρδιά της" άλλαξε ατυχως σε μια αχρωμη εκδοχή, αφού χαμογελαστή κοπελα στο εξώφυλλο,  ενστικτωδώς παραπέμπει σε ενα σύγχρονο αναγνωσμα για τα σημερινα προβληματα της εφηβειας, κι οχι σε ενα αναγνωσμα για παλαιοτερες εποχες ια ηρωιδα μια νεαρτή μητέρα. 

(Βαθμολογια 10/10)..

Μια υπέροχη σειρά νεανικών βιβλίων με γνώσεις Ιστορίας και μια αξιολάτρευτη Ελληνοπούλα της δεκαετίας του 60, που σημάδεψε αναγνωστικά τη δική μου εφηβεία και διατηρεί την εκκλιπούσα Βούλα Μάστορη βαθιά μες στην καρδιά μου!

                                                                         

.....
......

Emmanuel Pirot , Σημερα Ειμαστε Ζωντανοι

                                                                          Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί, Εμμανουέλ Πιρότ

                                            Είδος: Νεανικό Αντιπολεμικό 

                                          Βαθμολογία : 10/10

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Μετάφραση Καλοφωλιά Μυρτώ

Τιμή εκδότη 12,70ευρω ΤΙΜΗ ΣΤΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΠΑΤΑΚΗ 4,90!!! (ΣΤΟ ΛΙΝΚ)!!

Με 2 Βραβεια Edmée de la Rochefoucauld και Historia 2016 στη Γαλλία να το δικαιωνουν, το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" της Εμμανουέλ Πιρότ ανήκει στα πιο τρυφερά μυθιστορήματα για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, που μαλίστα φωτίζει μια ενδιαφέρουσα αλλα άγνωστη πτυχή του από το μέτωπο των Αρδενών και μια προσωπικότητα των SS  σχεδόν "μυθικη", τον δαιμόνιο Otto Scorzeny.

Ίσως το σαφέστερο και το πληρέστερο ανάμεσα σε άλλα όμοιά του το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" αναδεικνύει το δίπολο "Στρατιώτης - Κορίτσι", με την αγωνιώδη γοητεία του...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Τρίτος χειμώνας Κατοχής. Βρισκόμαστε σε ένα χωριό στις Αρδέννες. Δύο Γερμανοί πράκτορες με αμερικανική στολή έχουν ξετρυπώσει την τελευταία από μια ομάδα Εβραίων. Πρόκειται για μια 8χρονη Ρενέ, που τους την εμπιστεύεται ενας εφημέριος, παραπλανημένος από την αμερικάνικη στολή τους. Λίγο πριν την εκτελέσουν όμως, ο ένας, ο Ματίας, διστάζει μπροστά στην παιδική της αθωότητα. Αντιθέτως πυροβολεί τον συντροφό του και το σκάει με τη μικρή Εβραία.

Έκτοτε ξεκινά μια περιπλάνηση στους παγωμένους δρόμους του δάσους και της συνείδησης για τον Ματίας- με τη μικρή Ρενέ στην αγκαλιά του.

Μια πρωτόγνωρη αγάπη λιώνει τον πάγο του πολέμου και παλεύει με το καθήκον του στρατιώτη και το όραμα του Μεγάλου Ράιχ. 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Συγκινητικό, ενδιαφέρον και αγωνιώδες- από την αρχή ως το τέλος- το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" ανήκει σε κείνα τα βιβλια- γέφυρες ανάμεσα στους έφηβους και τους ενήλικες αναγνώστες, καθώς μπορεί άνετα να κατακτήσει και τις δυο ηλικιακές ομάδες.

Είναι ένα από τα μυθιστόρημα που δε χρειάζεται να "πείσουν" τον αναγνώστη, γιατί έχουν έχουν το ατού να αιχμαλωτίζουν αυτόματα την προσοχή του, καθώς η ακαταμάχητη δυναμική τους προκύπτει αυταπόδεικτα, από την αρχική τους έμπνευση: Όποια κι αν είναι η διαχείριση της πλοκής,  θέλεις οπωσδήποτε να  μάθεις τι θα συμβεί!

Θεματολογικά το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί", έντάσσεται σε μια ιδιότυπη ομάδα βιβλίων που κομίζουν το αντιπολεμικό τους μήνυμα μέσα από μιαν αυτονότητη -σχεδόν αρχέγονη- συγκίνηση, όπως αυτή προκύπτει από αρχέτυπα αθωότητας αδιαπραγμάτευτης κι από τους πιο αγνούς δεσμούς που μπορεί να υπάρξουν- είτε πρόκειται για παιδική φιλία, είτε για δεσμούς ανθρώπων και ζώων , είτε για την πατρική στοργή.

Το δίπολο σαφές και απόλυτο: ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙ.

Ένας ενήλικας Γερμανός και μια Εβραιοπούλα! Από τη μια το σύμβολο της Ισχύος και της Φαυλότητας κι από την άλλη το σύμβολο της Αγνότητας, το αιώνιο Θύμα στην Παγκόσμια Ιστορία.

Ο Ματτίας είναι ένας 35χρονος SS Γερμανός με παρελθόν συναρπαστικό και ομιχλώδες, όπως ο μέντοράς του, ο θρυλικός Όττο Σκορτσένυ, με το περιβόητο σημαδι που του άφησε στο πρόσωπο το παρελθόν του στην ξιφασκία. Ο Σκορτσένι από τη Luftwaffe μετατέθηκε στα Waffen SS Έχει πολεμήσει σε Βέλγιο, Ολλανδία και Γιουγκοσλαβία όπου αιχμαλώτισε 60 Σέρβους... Έκανε απόπειρα εναντίον του Τίτο αλλά έπιασε όμηρο τον γιο του Ουγγρου Χόρτυ για να αποτραπεί συνθηκολόγηση. 

Έμεινε γνωστός όμως για την τρομερή προβοκάτσια όταν έντυσε με αμερικάνικες στολες μερικούς επίλεκτους κατά τη Μάχη των Αρδεννών φέρνοντας σύγχυση στις γερμανικές γραμμές... Εδώ διασταυρώνεται με τον ήρωα του μυθιστορήματος.

Συμμετείχε στην Επιχείρηση Δρυς κατα την οποία ο Χίτλερ βοήθησε τον Μουσσολίνι να διαφύγει μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας(1943) 

Ο Σκορτσένι συνελήφθη αλλά απέδρασε και μεταπολεμικά συνδέθηκε με την επιχείρηση Odessa (βοήθεια σε επικηρυγμένους SS εγκληματίες)ενώ γνώρισε τους Nάσσερ και Περόν.

Αν και η Pirot δεν εκμεταλλεύεται επαρκώς το συγγραφικό πλεονέκτημα από μια τόσο ξεχωριστή προσωπικότητα των ναζί, η σκιά του δαιμόνιου Skorzeny πλανάται σε όλο το μυθιστόρημα πάνω στην ανεξιχνίαστη ψυχή του σκοτεινού Ματτίας που συνιστά ένα περιπετειώδες alter ego του γνωστού ναζί στο βιβλίο της Pirot.

Η ψυχή του Ματίας με τις αντιφάσεις της σκιαγραφείται ακροθιγώς αλλά όχι πλήρως.

Οι αποφάσεις του αναδεικνύονται απο τις ανατρεπτικές του αντιδράσεις κι οχι απο την ψυχική του διαδρομή.

Στον αντίποδα αυτού του παράξενου στρατιώτη έρχεται μια μικρούλα, η "Ρενέ" που "έκανε το έγκλημα" να γεννηθεί Εβραία την εποχή κυριαρχίας του Ράιχ.

         Κατά τη διάρκεια της Μάχης των Αρδεννών θα τη συναντήσει ο Ματτίας και η ματιά της θα αφυπνίσει την πιο τρυφερή γωνιά της καρδιάς του. 

Έκτοτε ο σκληροτράχηλος Γερμανός θα ξεκινήσει εναν  αγώνα να σώσει τη μικρή Εβραία μέσα στο χιονισμένο τοπίο μιας αδυσώπητης μάχης.

Έτσι εξελίσσεται μια ιστορία δρόμου με ενα ορφανό , περιπλανώμενο κοριτσάκι κάτω απο την κυριαρχία και τη βλοσυρή θλίψη ενός αυστηρού μα στοργικού συνοδού.

Το μοτίβο αυτό το συνατήσαμε και στο έργο του Γκαμπριελ Σάβιτ "Η Άννα Κι ο Χελιδονάνθρωπος", με την Πολωνοεβραία Άννα στη δικαιοδοσία ενός ακατανόητου φυγά, μέσα στην κόλαση του Ανατολικού Μέτωπου, ενώ μια περιπλανώμενη Εβραιοπούλα είχαμε πρωταγωνίστρια και στο χιονισμένο οδοιπορικό διάσωσης δυο αλόγων Πιτσέρκσι στα "Άλογα Του Χειμώνα" από τον ανεπανάληπτο  Filip Kerr...

           Στο "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" το ανάλογο οδοιπορικό προσλαμβάνει ένα σαφές περίγραμμα σε σχέση με τα άλλα αντίστοιχα- κι από ιστορικής πλευράς (αφού αφορά σε συγκεκριμένο επεισόδιο του Πολέμου) αλλά και ως προς την εξέλιξη των χαρακτήρων.

Αναπτύσσεται και εδώ η πατρική τρυφερότητα που μου έφερε στο μυαλό την ιδιότυπη και τόσο τρυφερή συνύπαρξη του Αετού και της μικρής Ελένης στο διήγημα του Μπάμπη Τσικληρόπουλου "Ο Αετός Που Δάκρυζε"- μονάχα που εδώ χαρακτηρίζεται κι από αληθοφάνεια, προσλαμβάνοντας και μια ψυχαναλυτική χροιά με ψήγματα οιδιποδειακών συναισθημάτων να αναφύονται αιφνιδίως.

Το σχετικά μικρό μέγεθος του μυθιστορήματος και η παράξενα ταξιδιάρικη διάθεσή του προσιδιάζουν σε εφηβικό ανάγνωσμα κι όχι σε ένα πλήρες μυθιστόρημα- παρόλο το ιστορικό του υποβαθρο που απαιτεί γνώσεις πιο εξειδικευμένες.

Χωροχρονικά το "Σημερα Ειμαστε Ζωντανοί" τέμνεται ιστοριογραφικά με τον νεανικό "Εχθρό" του Riordan, όπου μια γαλλική οικογένεια περιθάλπει ταυτόχρονα έναν Βρετανό κι έναν Γερμανό τραυματία ,σε μια επικίνδυνη συνύπαρξη ερήμην τους... 

Και στα δυο αυτά νεανικά βιβλια, το αιτημα της συναδέλφωσης των λαών προβάλλει σπαρακτικό μέσα από τη "χειμαζόμενη νιότη" και τα ευγενεστερα ανθρωπιστικά ιδεώδη... 

 Στο "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοι" υπάρχει πυκνότητα εξελίξεων κι η αγωνία παραμένει αμείωτη   πορεία των ηρώων κλείνει με πειστικό αν και κάπως απότομο τρόπο τον κύκλο της. Υπάρχει δηλαδή μια λίγο βεβιασμένη μετάβαση στην κατάληξη.

          Στην τελευταια , ωστόσο,σελίδα ανατέλλει η ελπίδα με την ίδια διάθεση που άνθισε στα κοντυλογραμμενα χείλη της Βιβιαν Λι όταν ως Scarlett o Hara-καθημαγμένη πια- προσέβλεπε στην Τάρα με την αποστρόφή

"After all tomorrow, it will be another day"...

Ένα από τα πιο περιεκτικά μυθιστορήματα με ατόφιο το αντιπολεμικό μήνυμα ,ύμνος στην επιβίωση με όπλο την ανθρωπιά.