Γράμματα Στον Γιο Μου/
Φυλακές Κάστορος - Αβέρωφ - Καλλιθέας, 1955-1962, Έλλη Παππά
Είδος: Μαρτυρία
Βαθμολογία(;): 10/10 (Οπωσδήποτε!!!!)
Εκδόσεις Άγρα
Αριθμός Σελίδων 96
Διαστάσεις 21χ13
Τιμή 11,32- 6,83ευρω
Πρόλογος
Για τα γράμματα στον γιο μου
1. Φλεβάρης 1955, Φυλακές Κάστορος
2. Α' - Απομόνωση
3. Β' - Καλλιθέα
27 Οκτωβρίου τιμούμε τη μνήμη της αγωνίστριας -και διανοούμενης- Έλλης Παππά, μια από εκείνες τις απώλειες που ορφανεύουν πνευματικά έναν λαό.
Η Έλλη Παππά, εμβληματική προσωπικότητα του Λαικού Κινήματος και της ευρύτερης της Αριστεράς, μικρότερη αδελφή της σπουδαίας λογοτέχνιδος Διδώς Σωτηριου, υπήρξε σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη και μητέρα του γιου του.
Ανάμεσα σε άλλα αξιόλογα δοκίμια σχετικά με τη Φιλοσοφία και την Πολιτική Οικονομία
("Μακιαβέλι ή Μαρξ",
Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ του Μαρξ",
"Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας,
Ο Λένιν έξω από το Μαυσωλείο",
Ο Πλάτων κι η Εποχή Μας")
η Έλλη Παππά πρόσφερε στη σύγχρονη γραμματεία, ένα από τα πιο τρυφερά και βαθιά γυναικεία βιβλία που γράφτηκαν ποτέ, τα "Γράμματα Στον Γιο Μου", χρονικό από τις φυλακές Αβέρωφ.
Βιβλίο διαθήκη όχι μόνο για το γιο της αλλά για κάθε προοδευτικό άνθρωπο.
Πρόκειται για ένα ιδιότυπο ημερολόγιο φυλακής σε α' πρόσωπο, που η εγκυμονούσα Έλλη Παππά συνέγραψε για χάρη του μωρού που κυοφορούσε
τις σκληρές μέρες της Δίκης του Μπελογιάννη,
παραδίδοντας ένα ιδιότυπο χρονικό της αποτρόπαιης ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ ΧΑΡΑΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 1952.
Ένα βιβλίαράκι μικρό με μια "μεγάλη" και άκρως δραματική ιστορία στις σελίδες του, από μια μητέρα που συνέθεσε για το παιδί της το πορτρετο του μελλοθάνατου Αγωνιστή πατέρα του, ωστέ να τον γνωρίσει μέσα από τη χάρτινη προβολή του, όταν θα το διάβαζε στα 16 του χρόνια...
Έτσι γνωρίζουμε στιγμιότυπα από τη μετεμφυλιακή Ελλάδα, όχι με μια ψυχρή ιστοριογραφική προσέγγιση, αλλά με μια συναισθηματική διάθεση, πιο βιωματική για τον αναγνώστη.
Η Έλλη Παππά, λοιπόν, με θητεία στην Αντίσταση γνωρίστηκε με τον κομμουνιστή Νίκο Μπελογιάννη τέλη του 50 κι ερωτεύτηκαν παράφορα, με μια από κείνες τις αγάπες που θεριεύουν στη φωτιά μεγάλων οραμάτων κι αγώνων.
Λίγο μετά την Πρωτοχρονιά του 51 η Έλλη , ο Μπελογιάννης, ο επίσης κομμουνιστής Μπάτσης κι άλλοι , συνελήφθησαν με την κατηγορία της..."κατασκοπείας" από μια κυβέρνηση άβουλη μαριονέττα των Ανακτόρων, που και μετά το πέρας του Εμφυλίου, ζητούσαν κι άλλο αίμα Ελλήνων, σε ένα αντικομμουνιστικό και ευρύτερα αντιδημοκρατικό κρεσέντο μίσους, προς όποιον οραματίστηκε ένα δικαιότερο μέλλον, σε μια καθημαγμένη πατρίδα.
Όταν φυλακίστηκε με τον Μπελογιάννη και την υπόλοιπη ομάδα, η Έλλη Παππά ηταν ήδη έγκυος λίγων μηνών!
Παρόλαυτα, σύρθηκε κι εκείνη στο κελί και υπεβλήθη σε βασανιστικές ανακρίσεις με τη συνδρομή Αμερικανών πρακτόρων.
Οι μήνες της φυλακισης που ακολούθησαν στιγματίστηκαν από αγωνία, ματαιωμένους πόθους για κοινωνική δικαιοσύνη και την προσπάθεια δυο ερωτευμένων ανθρώπων να ξεκλέψουν ώρες και μηνύματα αγάπης με τους πιο ευρηματικούς τρόπους.
Παράλληλα η έγνοια για την εκκολαπτόμενη νέα ζωή σαν ηλιαχτίδα ελπίδας κόντρα στα τουφέκια...
Ακολούθησε η γνωστή δίκη, όπου έλαμψε η συγκλονιστική Απολογία του Νίκου Μπελογιάννη, κουρελιάζοντας ένα Στρατοδικείο παρωδία:
Η απολογία του συνιστούσε μια "ανθολογία " στιγμών της Εθνικής Αντίστασης και "Βίβλο" για το ήθος του κομμουνιστή , "που προσφέρει το Είναι του χαμογελώντας στα πολυβόλα, γιατί δεν προσβλέπει σε ωφέλη παρα μονάχα σε μια δικαιότερη κοινωνία για τους Επόμενους".Τούτο το ευγενές όραμα είναι η αιωνιότητα του Κομμουνιστή, που διακήρυξε ο Μπελογιάννης κάνοντας τους στρατοδίκες κ τον Βασιλικό Επίτροπο να χλωμιάσουν..
Ο Λόγος της Θυσίας και της Ελευθερίας απέναντι στην Τυραννία.
Σε αυτήν τη δίκη η συγκατηγορούμενη και αγαπημένη της καρδιάς του, Έλλη Παππά, του σύστησε τον νεογέννητο γιο τους.
Ήταν Έλλη Παππά που πρόσφερε στον Μπελογιάννη το περιβόητο γαρύφαλο, με το οποίο πέρασε στην αθανασία, όπως τον αποτύπωσε το χαρακτικό του Picasso σα σύμβολο ευγενών αγώνων για ειρήνη και προκοπή...
Σε αυτήν τη δίκη, οι περισσότεροι καταδικαστηκαν σε θάνατο.Αξιοσημείωτο είναι πως ένας από τους στρατοδίκες ήταν ο Γεωργιος Παπαδόπουλος ο οποίος μειοψήφησε καθώς ζήτησε κάθειρξη κι όχι εκτέλεση για τους υπόδικους!
Η θανατική ποινή της Έλλης εντούτοις, μετετράπη σε φυλάκιση επειδή ήταν πλέον λεχώνα, ωστόσο ένιωσε κι η ίδια τη σφαίρα να τη διαπερνά όταν τής πήραν τον Νίκο, οι θεματοφύλακες της...πατρίδας και της...Πίστης βαφοντας με αίμα ευγενικό την άγια ημέρα της Κυριακής, που κι οι ίδιοι οι Γερμανοί απέφευγαν ως μερα εκτέλεσης υπόδικων.
Αυτό είναι το ιστορίκό πλαίσιο του μικρού αυτού βιβλίου όμως τα "Γράμματα Στον Γιο μου" είναι ένα δευτερευόντως πολιτικό κείμενο, καθώς στις σελίδες του κυριαρχεί η μητρική τρυφερότητα, η προσμονή μιας γυναίκας να γίνει μάνα από τον άντρα που λάτρεψε κι ο απελπισμένος έρωτας που πασχίζει να επιβιώσει μέσα στο μίσος και κάτω από τη σκιά του θανάτου.
Η γλώσσα γλυκιά, ευέλικτη, μπριόζα, μετουσιώνει τις σελίδες σε χάδι μητρικό κι έρχεται στην πιο σπαρακτική αντιδιαστολή προς το μίσος και την αδικία, που δοκιμαζε τον λαό μας ακόμη κι ύστερα από τη θεομηνία του πολέμου...
Λίγα κείμενα μπορούν να γίνουν πιο καταγγελτικά απο τα "Γράμματα Στον Γιο Μου" της Ελλης Παππά προς αυτό το μωράκι που είδε "το φως του κόσμου" μέσα στο σκοτάδι της φυλακής.
Σε αυτήν την συγκινητική ιστορία αποτυπώνονται όλα τα μαρτύρια του λαού μας...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" της Παππά είναι το δεύτερο ευρείας αποδοχής βιβλίο που μια πολιτική προσωπικότητα απευθύνει στο αγέννητο παιδί της, αφήνοντας πολιτικό απόηχο:
Γνωστό πανευρωπαικά είναι το "Γράμμα σε Ένα Παιδί Που Δε Γεννήθηκε Ποτέ" που έγραψε η Ιταλίδα δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Οριάνα Φαλάτσι- σύντροφος επίσης ενός διεθνούς ακτινοβολίας αριστερού, του Αλέκου Παναγούλη (που έκανε την απόπειρα κατά του Γεωργιου Παπαδόπουλου και υπέστη πλήθος βασανιστήριων, ως και ηλεκτροσοκ για να σκοτωθεί τελικά σε ένα υποπτο τροχαίο το 1976)
Και το δικό της βιβλίο η Φαλάτσι το έγραψε σε κατάσταση κύησης κι, όπως εκείνο της Έλλης Παππά, εμπεριέχει πολιτικές προεκτάσεις, όντας και βαθιά φεμινιστικό, χωρίς να στερείται τρυφερότητας:
Για την Ιταλίδα δημοσιογράφο, όμως, διακύβευμα είναι το ίδιο το έμβρυο, καθώς η Φαλάτσι πραγματεύεται το ζήτημα της άμβλωσης μέσα από ένα βιωματικό πρίσμα:
Είναι η ίδια Οριάνα που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αγάπη για το έμβρυο που κυοφορεί, και την επιθυμία να κάνει έκτρωση ωστε να επιβληθεί σε μια αφιλόξενη κοινωνία κυνηγώντας μια καριέρα χωρίς το ανάχωμα της μητρότητας...
Το "Γράμμα" σε αυτό το "Αγέννητο μωρό" από τη Φαλάτσι, καταγγέλλει την καταπίεση της γυναίκας, κι όλα τα στεγανά της πατριαρχίας , που ορίζουν το πεπρωμένο της.Είναι ένα βιβλίο αντιφατικό όπου αντιπαλεύουν η χειραφέτηση και η τρυφερότητα με αμφίβολο νικητή...
Από την άλλη, τα "Γράμματα" της Έλλης υποδέχονται χωρίς δισταγμούς το θαύμα της μητρότητας- απότοκο του μεγάλου έρωτα- έχοντας την εγκυμοσύνη αυτή έμπνευση κι εστιάζοντας στους κοινωνικούς αγώνες του Λαικού Κινήματος, μέσα από τη Δική του Νίκου Μπελογιάννη.
Και τα δυο κείμενα, πάντως, αναδεικνύουν το μεγαλείο της μητρικής αγάπης.
Η εγκυμοσύνη κι ο τοκετός παρουσιάζονται και στην Φαλάτσι και στην Παππά κάπως πιο φιλοσοφημένα, και πολύ τρυφερά, απαλλαγμένα από τη στυγνή ιατρική πλευρά, χωρίς ταμπού,
Φυλακές Κάστορος - Αβέρωφ - Καλλιθέας, 1955-1962, Έλλη Παππά
Είδος: Μαρτυρία
Βαθμολογία(;): 10/10 (Οπωσδήποτε!!!!)
Αριθμός Σελίδων 96
Διαστάσεις 21χ13
Τιμή 11,32- 6,83ευρω
Πρόλογος
Για τα γράμματα στον γιο μου
1. Φλεβάρης 1955, Φυλακές Κάστορος
2. Α' - Απομόνωση
3. Β' - Καλλιθέα
27 Οκτωβρίου τιμούμε τη μνήμη της αγωνίστριας -και διανοούμενης- Έλλης Παππά, μια από εκείνες τις απώλειες που ορφανεύουν πνευματικά έναν λαό.
Η Έλλη Παππά, εμβληματική προσωπικότητα του Λαικού Κινήματος και της ευρύτερης της Αριστεράς, μικρότερη αδελφή της σπουδαίας λογοτέχνιδος Διδώς Σωτηριου, υπήρξε σύντροφος του Νίκου Μπελογιάννη και μητέρα του γιου του.
("Μακιαβέλι ή Μαρξ",
Αρχαίοι Έλληνες Συγγραφείς στο ΚΕΦΑΛΑΙΟ του Μαρξ",
"Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας,
Ο Λένιν έξω από το Μαυσωλείο",
Ο Πλάτων κι η Εποχή Μας")
η Έλλη Παππά πρόσφερε στη σύγχρονη γραμματεία, ένα από τα πιο τρυφερά και βαθιά γυναικεία βιβλία που γράφτηκαν ποτέ, τα "Γράμματα Στον Γιο Μου", χρονικό από τις φυλακές Αβέρωφ.
Βιβλίο διαθήκη όχι μόνο για το γιο της αλλά για κάθε προοδευτικό άνθρωπο.
Πρόκειται για ένα ιδιότυπο ημερολόγιο φυλακής σε α' πρόσωπο, που η εγκυμονούσα Έλλη Παππά συνέγραψε για χάρη του μωρού που κυοφορούσε
τις σκληρές μέρες της Δίκης του Μπελογιάννη,
παραδίδοντας ένα ιδιότυπο χρονικό της αποτρόπαιης ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ ΧΑΡΑΜΑΤΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 1952.
Ένα βιβλίαράκι μικρό με μια "μεγάλη" και άκρως δραματική ιστορία στις σελίδες του, από μια μητέρα που συνέθεσε για το παιδί της το πορτρετο του μελλοθάνατου Αγωνιστή πατέρα του, ωστέ να τον γνωρίσει μέσα από τη χάρτινη προβολή του, όταν θα το διάβαζε στα 16 του χρόνια...
Έτσι γνωρίζουμε στιγμιότυπα από τη μετεμφυλιακή Ελλάδα, όχι με μια ψυχρή ιστοριογραφική προσέγγιση, αλλά με μια συναισθηματική διάθεση, πιο βιωματική για τον αναγνώστη.
Η Έλλη Παππά, λοιπόν, με θητεία στην Αντίσταση γνωρίστηκε με τον κομμουνιστή Νίκο Μπελογιάννη τέλη του 50 κι ερωτεύτηκαν παράφορα, με μια από κείνες τις αγάπες που θεριεύουν στη φωτιά μεγάλων οραμάτων κι αγώνων.
Λίγο μετά την Πρωτοχρονιά του 51 η Έλλη , ο Μπελογιάννης, ο επίσης κομμουνιστής Μπάτσης κι άλλοι , συνελήφθησαν με την κατηγορία της..."κατασκοπείας" από μια κυβέρνηση άβουλη μαριονέττα των Ανακτόρων, που και μετά το πέρας του Εμφυλίου, ζητούσαν κι άλλο αίμα Ελλήνων, σε ένα αντικομμουνιστικό και ευρύτερα αντιδημοκρατικό κρεσέντο μίσους, προς όποιον οραματίστηκε ένα δικαιότερο μέλλον, σε μια καθημαγμένη πατρίδα.
Όταν φυλακίστηκε με τον Μπελογιάννη και την υπόλοιπη ομάδα, η Έλλη Παππά ηταν ήδη έγκυος λίγων μηνών!
Παρόλαυτα, σύρθηκε κι εκείνη στο κελί και υπεβλήθη σε βασανιστικές ανακρίσεις με τη συνδρομή Αμερικανών πρακτόρων.
Παράλληλα η έγνοια για την εκκολαπτόμενη νέα ζωή σαν ηλιαχτίδα ελπίδας κόντρα στα τουφέκια...
Ακολούθησε η γνωστή δίκη, όπου έλαμψε η συγκλονιστική Απολογία του Νίκου Μπελογιάννη, κουρελιάζοντας ένα Στρατοδικείο παρωδία:Η απολογία του συνιστούσε μια "ανθολογία " στιγμών της Εθνικής Αντίστασης και "Βίβλο" για το ήθος του κομμουνιστή , "που προσφέρει το Είναι του χαμογελώντας στα πολυβόλα, γιατί δεν προσβλέπει σε ωφέλη παρα μονάχα σε μια δικαιότερη κοινωνία για τους Επόμενους".Τούτο το ευγενές όραμα είναι η αιωνιότητα του Κομμουνιστή, που διακήρυξε ο Μπελογιάννης κάνοντας τους στρατοδίκες κ τον Βασιλικό Επίτροπο να χλωμιάσουν..
Ο Λόγος της Θυσίας και της Ελευθερίας απέναντι στην Τυραννία.
Σε αυτήν τη δίκη η συγκατηγορούμενη και αγαπημένη της καρδιάς του, Έλλη Παππά, του σύστησε τον νεογέννητο γιο τους.
Ήταν Έλλη Παππά που πρόσφερε στον Μπελογιάννη το περιβόητο γαρύφαλο, με το οποίο πέρασε στην αθανασία, όπως τον αποτύπωσε το χαρακτικό του Picasso σα σύμβολο ευγενών αγώνων για ειρήνη και προκοπή...
Σε αυτήν τη δίκη, οι περισσότεροι καταδικαστηκαν σε θάνατο.Αξιοσημείωτο είναι πως ένας από τους στρατοδίκες ήταν ο Γεωργιος Παπαδόπουλος ο οποίος μειοψήφησε καθώς ζήτησε κάθειρξη κι όχι εκτέλεση για τους υπόδικους!
Η θανατική ποινή της Έλλης εντούτοις, μετετράπη σε φυλάκιση επειδή ήταν πλέον λεχώνα, ωστόσο ένιωσε κι η ίδια τη σφαίρα να τη διαπερνά όταν τής πήραν τον Νίκο, οι θεματοφύλακες της...πατρίδας και της...Πίστης βαφοντας με αίμα ευγενικό την άγια ημέρα της Κυριακής, που κι οι ίδιοι οι Γερμανοί απέφευγαν ως μερα εκτέλεσης υπόδικων.
Αυτό είναι το ιστορίκό πλαίσιο του μικρού αυτού βιβλίου όμως τα "Γράμματα Στον Γιο μου" είναι ένα δευτερευόντως πολιτικό κείμενο, καθώς στις σελίδες του κυριαρχεί η μητρική τρυφερότητα, η προσμονή μιας γυναίκας να γίνει μάνα από τον άντρα που λάτρεψε κι ο απελπισμένος έρωτας που πασχίζει να επιβιώσει μέσα στο μίσος και κάτω από τη σκιά του θανάτου.
Η γλώσσα γλυκιά, ευέλικτη, μπριόζα, μετουσιώνει τις σελίδες σε χάδι μητρικό κι έρχεται στην πιο σπαρακτική αντιδιαστολή προς το μίσος και την αδικία, που δοκιμαζε τον λαό μας ακόμη κι ύστερα από τη θεομηνία του πολέμου...Λίγα κείμενα μπορούν να γίνουν πιο καταγγελτικά απο τα "Γράμματα Στον Γιο Μου" της Ελλης Παππά προς αυτό το μωράκι που είδε "το φως του κόσμου" μέσα στο σκοτάδι της φυλακής.
Σε αυτήν την συγκινητική ιστορία αποτυπώνονται όλα τα μαρτύρια του λαού μας...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" της Παππά είναι το δεύτερο ευρείας αποδοχής βιβλίο που μια πολιτική προσωπικότητα απευθύνει στο αγέννητο παιδί της, αφήνοντας πολιτικό απόηχο:
Γνωστό πανευρωπαικά είναι το "Γράμμα σε Ένα Παιδί Που Δε Γεννήθηκε Ποτέ" που έγραψε η Ιταλίδα δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Οριάνα Φαλάτσι- σύντροφος επίσης ενός διεθνούς ακτινοβολίας αριστερού, του Αλέκου Παναγούλη (που έκανε την απόπειρα κατά του Γεωργιου Παπαδόπουλου και υπέστη πλήθος βασανιστήριων, ως και ηλεκτροσοκ για να σκοτωθεί τελικά σε ένα υποπτο τροχαίο το 1976)Και το δικό της βιβλίο η Φαλάτσι το έγραψε σε κατάσταση κύησης κι, όπως εκείνο της Έλλης Παππά, εμπεριέχει πολιτικές προεκτάσεις, όντας και βαθιά φεμινιστικό, χωρίς να στερείται τρυφερότητας:
Για την Ιταλίδα δημοσιογράφο, όμως, διακύβευμα είναι το ίδιο το έμβρυο, καθώς η Φαλάτσι πραγματεύεται το ζήτημα της άμβλωσης μέσα από ένα βιωματικό πρίσμα:
Είναι η ίδια Οριάνα που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αγάπη για το έμβρυο που κυοφορεί, και την επιθυμία να κάνει έκτρωση ωστε να επιβληθεί σε μια αφιλόξενη κοινωνία κυνηγώντας μια καριέρα χωρίς το ανάχωμα της μητρότητας...
Το "Γράμμα" σε αυτό το "Αγέννητο μωρό" από τη Φαλάτσι, καταγγέλλει την καταπίεση της γυναίκας, κι όλα τα στεγανά της πατριαρχίας , που ορίζουν το πεπρωμένο της.Είναι ένα βιβλίο αντιφατικό όπου αντιπαλεύουν η χειραφέτηση και η τρυφερότητα με αμφίβολο νικητή...
Από την άλλη, τα "Γράμματα" της Έλλης υποδέχονται χωρίς δισταγμούς το θαύμα της μητρότητας- απότοκο του μεγάλου έρωτα- έχοντας την εγκυμοσύνη αυτή έμπνευση κι εστιάζοντας στους κοινωνικούς αγώνες του Λαικού Κινήματος, μέσα από τη Δική του Νίκου Μπελογιάννη.
Και τα δυο κείμενα, πάντως, αναδεικνύουν το μεγαλείο της μητρικής αγάπης.
Η εγκυμοσύνη κι ο τοκετός παρουσιάζονται και στην Φαλάτσι και στην Παππά κάπως πιο φιλοσοφημένα, και πολύ τρυφερά, απαλλαγμένα από τη στυγνή ιατρική πλευρά, χωρίς ταμπού,όπως μόλις 1978 έκανρ και ΣουηδήΝτέα Τριρ Μερχ! στο διεθνές κοινωνικό της μυθιστόρημα "τα Παιδιά Του Χειμώνα", σε ένα χρονικό από ένα μαιευτήριο.
Η Έλλη Παππά όμως συνθέυει ένα ντοκουμέντο σύγχρονης Ιστορίας διαποτισμένο με ιερή μητρική αγάπη και με αυτούς τους όρους ξεδιπλώνεται οι αλήθειες της στα ΓΡΑΜΜΑΤΑ αυτά:
Η Έλλη Παππά όμως συνθέυει ένα ντοκουμέντο σύγχρονης Ιστορίας διαποτισμένο με ιερή μητρική αγάπη και με αυτούς τους όρους ξεδιπλώνεται οι αλήθειες της στα ΓΡΑΜΜΑΤΑ αυτά:
ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ .
Από τις πρώτες εβδομάδες της φυλάκισης της, η αγωνίστρια Έλλη, νιώθοντας το μωρό της να σκιρτά στα σπλάχνα της, άρχισε να καταγράφει τις ημερολογιακού τύπου σκέψεις της προς το μωράκι της, καταθέτοντας το χρονικό της αγάπης που το γέννησε κι όλη την πορεία μέχρι την εκτέλεση του πατέρα του.
Ένα βιβλίο γεμάτο ποίηση και Ιστορία, συναίσθημα αλλά και λογική.
Χάριν του μωρού της, λοιπόν, η Παππά, αφηγείται έναν έρωτα στη σκιά της παράνομης δράσης, (όταν το δίκαιο χρίστηκε " έγκλημα") των κρυπτογραφημένων ονομάτων και των συλλήψεων.
Καθώς το έμβρυο μεγαλώνει στην κοιλία της, παρελαύνουν οι μαρτυρικές μέρες στη φυλακή, οι ανακρίσεις, τα ραβασάκια με στιχάκια, γραμμένα με κάρβουνο και οι εξοντωτικές συνεδριάσεις του Δικαστηρίου των ανόμων.
Παρακολουθούμε το ζευγάρι Παππά- Μπελογιάννη να εφευρίσκει τρόπους ώστε να ανθίσουν τα κάγκελα της φυλακής που τους χώριζε. αγωνιώντας για την έκβαση μιας βρόμικης δίκης.
Στιγμές σε μια γλώσσα άμεση με χάρη και πινελιές πνευματώδεις που κάνουν τον αναγνώστη συνοδοιπόρο και κάθε γυναίκα να συμπάσχει, αλλά και να νιώθει περήφανη για το μεγαλείο της θηλυκότητας.
Στα "Γράμματα",γνωρίζουμε, λοιπόν,δυο ανθρώπους που οραματίζονταν ένα μέλλον ευτυχίας και μόρφωσης για όλον τον λαό και γι αυτό επιδίδονταν στην εκπόνηση σπουδαίων κειμένων που εκτείνονταν από την αρχαιότητα μέχρι οικονομικές αναλύσεις και σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία.
Η Έλλη Παππά στη φυλακή έγραψε και μερικά παραμύθια για χάρη του μωρού που θα έφερνε στον κόσμο.(Επειδή ο Μπελογιάννης την αποκαλούσε "γατα", επεξηγώντας της ευφυιώς το "γιατί", σε ένα ερωτικό του γράμμα στη φυλακή, η Έλλη Παππά συνέγραψε το φιλοζωικό και αλληγορικό παραμύθι ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ ΤΗΣ ΣΟΦΗΣ) ίσως υπαινισσόμενη τον ίδιο της τον εαυτό!
Ακολούθησε η περιβόητη δίκη του Μπελογιάννη, όπου κι η ίδια ήταν συγκατηγορούμενη κι αναγκαζόταν να αφήνει το λεχούδι στις υπόλοιπες συγκρατούμενες του κελιού, εκτός από τις λιγοστες φορές που έδωσε την ευκαιρία στον Νίκο να συναντήσει τον νεογέννητο γιο του...
Το βιβλίο κορυφώνεται με τις αγωνιωδεις προσπάθειες διασωσης του Μπελογιάννη και τις αιτήσεις χάριτος με τις οποιες ένωσε τη φωνή του όλος ο πολιτισμένος κόσμος της Ευρώπης...Εις μάτην όμως.
Κάποιοι "χρειάζονταν" αυτό το αίμα για να πνίξουν κάθε δημοκρατική φωνή κι ελπίδα στην ψυχή του λαού.
Εκείνη την Κυριακή της 30ης Μαρτίου 1952 κάτω από κείνη τη μάντρα έμειναν μερικά άλικα γαρίφαλα μονάχα να μπολιάζουν το αιματοβαμμένο δέντρο της ελευθερίας.Δυο μάτια γυναικεία πίσω από τα σίδερα, μάταια ψάχναν τον αγαπημένο "ήλιο" τους...
Ένα γυναικείο βιβλίο που ανάγεται σε πανανθρώπινο...
Ένα κειμήλιο όχι μόνο για το αγόρι που γέννησε η αγάπη της Παππά και του Μπελογιάννη, αλλά για όλες τις επόμενες γενιές.
Βιβλίο διαποτισμένο από τις πικρες στιγμές της μεταπολεμικής Ελλάδας που διασώζει το όνειρο και το φως...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" θα μπορούσαν, λοιπόν, να απευθύνονται σε κάθε παιδί της νέας γενιάς, διότι αγωνισές σαν την Έλλη Παππά ενσάρκωσαν την "υπόσχεση" του Νίκου Γκάτσου :
Εμείς που μείναμε
θα βγούμε μια βραδιά
στην ερημιά να σπείρουμε χορτάρι.
Και πριν για πάντα
η νύχτα να μας πάρει
θα κάνουμε τη γη προσκυνητάρι
και κούνια για τ' αγέννητα παιδιά...
.
Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ
"Τα Γράμματα Στον Γιο μου" συμπεριελήφθησαν ως Επίμετρο στο μυθιστόρημα ΕΝΤΟΛΗ της Διδώς Σωτηρίου οπου εξιστορείται με παραλλαγμένα ονόματα το χρόνικο του έρωτα Ελλης και Νίκου και παρατίθενται ντοκουμέντα από τις μεθοδεύσεις ξένων κ εγχώριων υπηρεσιών καθώς και τα λαθη της Αριστεράς.
.Ίσως αυτό το μυθιστόρημα γράφτηκε ακριβώς για να στεγάσει συγγραφικά το χειρόγραφο της Παππά από τις φυλακές που πρώτη φορά εβλεπε το φως της δημοσιότητας.
Σε αυτό το ιδανικό δείγμα σοσιαλιστικού ρεαλισμού η Διδώ Σωτηρίου παίρνει τον λόγο ως αφηγήτρια.
Γίνεται με την πένα της ένας αντικειμενικός θεατής κι εξιστορεί τους διωγμούς εις βάρος του Λαικού Κινήματος μέσα από το πρίσμα μιας αιφνίδιας αγαπης ανάμεσα στον άρτι αφιχθέντα από Μόσχα Νίκο Μπελογιάννη κ την ίδια της την αδελφή, την Έλλη!!!
Στο πρώτο μισό η Έλλη κι ο Νίκος παρουσιάζονται ως Άννα και Κωστής ως μέλη ενός ευρύτερου πυρήνα αγωνιστών και συντρόφων...
Με μια γλώσσα όμορφη και προσιτή, διαποτισμένη από τη γνώριμη σπιρτάδα της Διδώς η κορυφαία πεζογράφος συνεπαίρνει τον αναγνώστη, κάνοντας τον να συμπάσχει με τους νέους εκείνους ανθρώπους , που πίσω από το αυστηρό πολιτικό πλαίσιο, θυσίασαν τη νιότη τους γιατί οραματίζονταν μια ανθρώπινη ζωή δικαιοσύνης, πρόοδου και γνώσης.Αυτά δίνουν στην ιστορική αλήθεια πνοή ζώσα που συγκινεί τους αναγνώστες, παρότι η πολιτική θέση είναι ξεκάθαρη.
Αφού ξετυλίγει την αγάπη αυτή, υπό μυθιστορηματική σκοπιά, η Διδώ πρωτοπαρουσιασε ως επίμετρο πρώτη φορά στη δημοσιότητα τα "Γράμματα Στον Γιο Μου" που η Παππά έγραψε για να συστήσει τον μελλοθάνατο Μπελογιάννη στον γιο του.
Ακολουθεί κι η αλήθεια για τη θυσία του Νίκου Πλουμπίδη αυτού του πρωτοπόρου μεγάλων ιδανικών.
Η Διδώ Σωτηρίου είναι η καθ' ύλην αρμόδια να μιλήσει γι' αυτό καθώς όχι μόνο πλαισίωσε με λογοτεχνικό κύρος τους αγώνες της Αριστεράς αντάμα με τη Ζωρζ Σαρρή, αλλά κι ήταν αυτή που ανέθρεψε τον γιο της Παππά και του εκτελεσθέντος Μπελογιάννη όσο η Παππά σερνόταν στις φυλακές.
Η Εντολή έρχεται σαν τελευταίος κρίκος σε μια σειρά κοινωνικών μυθιστορημάτων που ως χρόνος αφήγησης ξεκινούν από τα Ματωμένα Χώματα ,συνεχίζει με το Νεκροί Περιμένουν , η Ηλέκτρα ,τα Παιδιά Του Σπάρτακου και κλείνει με την Εντολή, και το Κατεδαφιζόμεθα...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" συμπεριελήφθησαν και στην έκτακτη έκδοση γενικών απομνημονευμάτων της Ελλης Παππά από το Μουσείο Μπενάκη υπό τον τίτλο "Μαρτυρίες Μιας Διαδρομής".
Κυκλοφορούν όμως κι ως αυτόνομο βιβλίο από τις εκδόσεις Άγρα κι έτσι παρουσιάστηκαν στο άρθρο αυτό.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΛΛΗΣ ΠΑΠΠΑ Wikipedia
Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920 (η μικρότερη από πέντε παιδιά: Ηρώ, Γιώργος, Διδώ, Δέσποινα και Έλλη). Αδελφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε αρχικά στη Φιλοσοφική και στη συνέχεια στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ. Κατά την ίδια περίοδο έγινε και μέλος του ΚΚΕ[2]. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της.
Από τις πρώτες εβδομάδες της φυλάκισης της, η αγωνίστρια Έλλη, νιώθοντας το μωρό της να σκιρτά στα σπλάχνα της, άρχισε να καταγράφει τις ημερολογιακού τύπου σκέψεις της προς το μωράκι της, καταθέτοντας το χρονικό της αγάπης που το γέννησε κι όλη την πορεία μέχρι την εκτέλεση του πατέρα του.
Ένα βιβλίο γεμάτο ποίηση και Ιστορία, συναίσθημα αλλά και λογική.
Χάριν του μωρού της, λοιπόν, η Παππά, αφηγείται έναν έρωτα στη σκιά της παράνομης δράσης, (όταν το δίκαιο χρίστηκε " έγκλημα") των κρυπτογραφημένων ονομάτων και των συλλήψεων.
Καθώς το έμβρυο μεγαλώνει στην κοιλία της, παρελαύνουν οι μαρτυρικές μέρες στη φυλακή, οι ανακρίσεις, τα ραβασάκια με στιχάκια, γραμμένα με κάρβουνο και οι εξοντωτικές συνεδριάσεις του Δικαστηρίου των ανόμων.
Παρακολουθούμε το ζευγάρι Παππά- Μπελογιάννη να εφευρίσκει τρόπους ώστε να ανθίσουν τα κάγκελα της φυλακής που τους χώριζε. αγωνιώντας για την έκβαση μιας βρόμικης δίκης.Στιγμές σε μια γλώσσα άμεση με χάρη και πινελιές πνευματώδεις που κάνουν τον αναγνώστη συνοδοιπόρο και κάθε γυναίκα να συμπάσχει, αλλά και να νιώθει περήφανη για το μεγαλείο της θηλυκότητας.
Στα "Γράμματα",γνωρίζουμε, λοιπόν,δυο ανθρώπους που οραματίζονταν ένα μέλλον ευτυχίας και μόρφωσης για όλον τον λαό και γι αυτό επιδίδονταν στην εκπόνηση σπουδαίων κειμένων που εκτείνονταν από την αρχαιότητα μέχρι οικονομικές αναλύσεις και σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία.
Η Έλλη Παππά στη φυλακή έγραψε και μερικά παραμύθια για χάρη του μωρού που θα έφερνε στον κόσμο.(Επειδή ο Μπελογιάννης την αποκαλούσε "γατα", επεξηγώντας της ευφυιώς το "γιατί", σε ένα ερωτικό του γράμμα στη φυλακή, η Έλλη Παππά συνέγραψε το φιλοζωικό και αλληγορικό παραμύθι ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ ΤΗΣ ΣΟΦΗΣ) ίσως υπαινισσόμενη τον ίδιο της τον εαυτό!Ακολούθησε η περιβόητη δίκη του Μπελογιάννη, όπου κι η ίδια ήταν συγκατηγορούμενη κι αναγκαζόταν να αφήνει το λεχούδι στις υπόλοιπες συγκρατούμενες του κελιού, εκτός από τις λιγοστες φορές που έδωσε την ευκαιρία στον Νίκο να συναντήσει τον νεογέννητο γιο του...
Το βιβλίο κορυφώνεται με τις αγωνιωδεις προσπάθειες διασωσης του Μπελογιάννη και τις αιτήσεις χάριτος με τις οποιες ένωσε τη φωνή του όλος ο πολιτισμένος κόσμος της Ευρώπης...Εις μάτην όμως.
Κάποιοι "χρειάζονταν" αυτό το αίμα για να πνίξουν κάθε δημοκρατική φωνή κι ελπίδα στην ψυχή του λαού.
Εκείνη την Κυριακή της 30ης Μαρτίου 1952 κάτω από κείνη τη μάντρα έμειναν μερικά άλικα γαρίφαλα μονάχα να μπολιάζουν το αιματοβαμμένο δέντρο της ελευθερίας.Δυο μάτια γυναικεία πίσω από τα σίδερα, μάταια ψάχναν τον αγαπημένο "ήλιο" τους...
Ένα γυναικείο βιβλίο που ανάγεται σε πανανθρώπινο...
Ένα κειμήλιο όχι μόνο για το αγόρι που γέννησε η αγάπη της Παππά και του Μπελογιάννη, αλλά για όλες τις επόμενες γενιές.
Βιβλίο διαποτισμένο από τις πικρες στιγμές της μεταπολεμικής Ελλάδας που διασώζει το όνειρο και το φως...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" θα μπορούσαν, λοιπόν, να απευθύνονται σε κάθε παιδί της νέας γενιάς, διότι αγωνισές σαν την Έλλη Παππά ενσάρκωσαν την "υπόσχεση" του Νίκου Γκάτσου :
Εμείς που μείναμε
θα βγούμε μια βραδιά
στην ερημιά να σπείρουμε χορτάρι.
Και πριν για πάντα
η νύχτα να μας πάρει
θα κάνουμε τη γη προσκυνητάρι
και κούνια για τ' αγέννητα παιδιά...
.
Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ
"Τα Γράμματα Στον Γιο μου" συμπεριελήφθησαν ως Επίμετρο στο μυθιστόρημα ΕΝΤΟΛΗ της Διδώς Σωτηρίου οπου εξιστορείται με παραλλαγμένα ονόματα το χρόνικο του έρωτα Ελλης και Νίκου και παρατίθενται ντοκουμέντα από τις μεθοδεύσεις ξένων κ εγχώριων υπηρεσιών καθώς και τα λαθη της Αριστεράς.
.Ίσως αυτό το μυθιστόρημα γράφτηκε ακριβώς για να στεγάσει συγγραφικά το χειρόγραφο της Παππά από τις φυλακές που πρώτη φορά εβλεπε το φως της δημοσιότητας.
Σε αυτό το ιδανικό δείγμα σοσιαλιστικού ρεαλισμού η Διδώ Σωτηρίου παίρνει τον λόγο ως αφηγήτρια.
Γίνεται με την πένα της ένας αντικειμενικός θεατής κι εξιστορεί τους διωγμούς εις βάρος του Λαικού Κινήματος μέσα από το πρίσμα μιας αιφνίδιας αγαπης ανάμεσα στον άρτι αφιχθέντα από Μόσχα Νίκο Μπελογιάννη κ την ίδια της την αδελφή, την Έλλη!!!
Στο πρώτο μισό η Έλλη κι ο Νίκος παρουσιάζονται ως Άννα και Κωστής ως μέλη ενός ευρύτερου πυρήνα αγωνιστών και συντρόφων...
Με μια γλώσσα όμορφη και προσιτή, διαποτισμένη από τη γνώριμη σπιρτάδα της Διδώς η κορυφαία πεζογράφος συνεπαίρνει τον αναγνώστη, κάνοντας τον να συμπάσχει με τους νέους εκείνους ανθρώπους , που πίσω από το αυστηρό πολιτικό πλαίσιο, θυσίασαν τη νιότη τους γιατί οραματίζονταν μια ανθρώπινη ζωή δικαιοσύνης, πρόοδου και γνώσης.Αυτά δίνουν στην ιστορική αλήθεια πνοή ζώσα που συγκινεί τους αναγνώστες, παρότι η πολιτική θέση είναι ξεκάθαρη.
Αφού ξετυλίγει την αγάπη αυτή, υπό μυθιστορηματική σκοπιά, η Διδώ πρωτοπαρουσιασε ως επίμετρο πρώτη φορά στη δημοσιότητα τα "Γράμματα Στον Γιο Μου" που η Παππά έγραψε για να συστήσει τον μελλοθάνατο Μπελογιάννη στον γιο του.
Ακολουθεί κι η αλήθεια για τη θυσία του Νίκου Πλουμπίδη αυτού του πρωτοπόρου μεγάλων ιδανικών.
Η Διδώ Σωτηρίου είναι η καθ' ύλην αρμόδια να μιλήσει γι' αυτό καθώς όχι μόνο πλαισίωσε με λογοτεχνικό κύρος τους αγώνες της Αριστεράς αντάμα με τη Ζωρζ Σαρρή, αλλά κι ήταν αυτή που ανέθρεψε τον γιο της Παππά και του εκτελεσθέντος Μπελογιάννη όσο η Παππά σερνόταν στις φυλακές.
Η Εντολή έρχεται σαν τελευταίος κρίκος σε μια σειρά κοινωνικών μυθιστορημάτων που ως χρόνος αφήγησης ξεκινούν από τα Ματωμένα Χώματα ,συνεχίζει με το Νεκροί Περιμένουν , η Ηλέκτρα ,τα Παιδιά Του Σπάρτακου και κλείνει με την Εντολή, και το Κατεδαφιζόμεθα...
"Τα Γράμματα Στον Γιο Μου" συμπεριελήφθησαν και στην έκτακτη έκδοση γενικών απομνημονευμάτων της Ελλης Παππά από το Μουσείο Μπενάκη υπό τον τίτλο "Μαρτυρίες Μιας Διαδρομής".
Κυκλοφορούν όμως κι ως αυτόνομο βιβλίο από τις εκδόσεις Άγρα κι έτσι παρουσιάστηκαν στο άρθρο αυτό.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΕΛΛΗΣ ΠΑΠΠΑ Wikipedia
Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920 (η μικρότερη από πέντε παιδιά: Ηρώ, Γιώργος, Διδώ, Δέσποινα και Έλλη). Αδελφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε αρχικά στη Φιλοσοφική και στη συνέχεια στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ. Κατά την ίδια περίοδο έγινε και μέλος του ΚΚΕ[2]. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της.
Η Έλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννηςσυνελήφθησαν τον Δεκέμβριο του 1950 και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους (Νοέμβριος 1951). Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους Νίκος (Αύγουστος 1951).
Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο, ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά η Έλλη όχι, λόγω του βρέφους, και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο (αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας).
Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στη μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Λόγω των πολιτικών διώξεων της Έλλης Παππά κατά την περίοδο της κατοχής και του Εμφυλίου, μεγάλο μέρος του αρχείου της έχει χαθεί. Από την περίοδο της φυλάκισής της σώζεται αλληλογραφία, κείμενα και ενθυμήματα, πολλά από τα οποία φυλάχθηκαν από τον γιο της και την αδελφή της, Διδώ Σωτηρίου. Σε δεκατρία χρόνια φυλακής δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με λεπτομέρεια, τα βιβλία που φιλοτέχνησε για τον γιο της η Έλλη Παππά.
Το 2002 η Έλλη Παππά εμπιστεύθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ) το σύνολο του αρχείου της, που, ταξινομημένο πλέον, προστίθεται στις διαθέσιμες πηγές της μεταπολεμικής ιστορίας. Παρέδωσε το αρχείο της στο Μουσείο Μπενάκη. Μετά θάνατον εκδόθηκε το έργο που στηρίχθηκε στο αρχείο της, το Μαρτυρίες μιας διαδρομής.
Πέθανε στις 27 Οκτωβρίου του 2009
Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο, ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά η Έλλη όχι, λόγω του βρέφους, και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο (αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας).
Ως δημοσιογράφος εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στη μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Λόγω των πολιτικών διώξεων της Έλλης Παππά κατά την περίοδο της κατοχής και του Εμφυλίου, μεγάλο μέρος του αρχείου της έχει χαθεί. Από την περίοδο της φυλάκισής της σώζεται αλληλογραφία, κείμενα και ενθυμήματα, πολλά από τα οποία φυλάχθηκαν από τον γιο της και την αδελφή της, Διδώ Σωτηρίου. Σε δεκατρία χρόνια φυλακής δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με λεπτομέρεια, τα βιβλία που φιλοτέχνησε για τον γιο της η Έλλη Παππά.
Το 2002 η Έλλη Παππά εμπιστεύθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο ) το σύνολο του αρχείου της, που, ταξινομημένο πλέον, προστίθεται στις διαθέσιμες πηγές της μεταπολεμικής ιστορίας. Παρέδωσε το αρχείο της στο Μουσείο Μπενάκη. Μετά θάνατον εκδόθηκε το έργο που στηρίχθηκε στο αρχείο της, το Μαρτυρίες μιας διαδρομής.
Πέθανε στις 27 Οκτωβρίου του 2009
