Βασίλειος Μαρκεζίνης, Το Καλό και το Κακό στην Τέχνη και στο Δίκαιο

 Το Καλό και το Κακό στην Τέχνη και στο Δίκαιο, Μαρκεζίνης Βασίλειος

                                      Είδος: Δοκίμιο

                                      Βαθμολογία: 8,5/10

Σελιδες 397
Ετος 2009

Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ

Ο καθηγητής Νομικής και πολιτικός αναλυτής Βασίλειος Μαρκεζίνης, γιος του γνωστού πολιτικού της Χούντας άφησε για λίγο τα άχαρα πεδία της πολιτικής πραγματικότητας και προσέγγισε το κορυφαίο ίσως θέμα της Φιλοσοφίας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη.Το δίπολο Καλόυ - Κακού.

Ενας μικρος διακειμενικος θησαυρος ειναι η μικρή πραγματεία του Βασίλειου Μαρκεζίνη γυρω απο την εννοια του Κακού και της Δικαιοσυνης -κυρίως στη διάσταση που τους απέδωσε ο βιβλικος λόγος και οι "διαθλασεις" του μεσα από το πρίσμα της Λογοτεχνίας , της Μουσικής και της Ζωγραφικής ανα τους αιωνες.
Με λόγο εύληπτο εχουμε προσεγγίσεις στον ΦΑΟΥΣΤ αλλά και στο επικό έργο ΑΠΩΛΕΣΘΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ του Άγγλου Johnn Milton.
Ακολουθεί μια ευφυής σκιαγραφηση του πρωταγωνιστή από την οπερα Δον Τζιοβανι.
Αυτονόητη η παρουσία του DANTΕ με τους 7 κύκλους της Κόλασης στη "Θεία Κωμωδία" εφόσον μιλάμε για τν Σατανά στη λογοτεχνία.
Ξεχωριστή ενότητα αφιερώνεται στους Ρώσους ,όπως ο Ντοστογιέφσκι, ο Τουργκένιεφ ή ο ποιητής Λέρμοντοφ...
Άλλωστε η ρωσική γραφή ειναι σύμφυτη με την έννοια της ηθικής σε μια διάσταση υπαρξιακή που ανάγεται μέχρι τη θεολογία...Ο Λέρμοντορφ είχε όμως εναν λυρισμό που τν περιμένεις περισσοτερο απο δυτικοευρωπαίους ρομαντικούς, αφού στο κολασμένο του ποίημα Demon ο εξεγερμένος του Δαίμων ερωτευεται μια κοπέλα τη Γεωργιανή πριγκίπισσαΤαμάρα (συνομιλώντας με καυκασιους μύθους)....

Με μάγεψαν εν γένει οι διακειμενικές αναφορές του Μαρκεζίνη όπου ίσως συνέβαλλε κι η σύζυγός του, Ευγενία,  με πανεπιστημιακές γνώσεις ρωσικής γλώσσας και Λογοτεχνίας:
Ωστόσο , λόγω της έμφασης στον "Απωλεσθέντα Παράδεισο" του Μίλτωνα, όμως, θεωρώ μικρή παράλειψη του Μαρκεζινη, να μην εντάξει και τον ΛΟΝΤΟΝ που στο ναυτικό μυθιστόρημα " Ο ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟΣ" συνομιλει οσο κανενας με τον John Milton , αφού παρεχει ενα ενσαρκο alter ego του "μιλτονικου" Εωσφορου ,μεσα από τον κυνικό και γοητευτικό "πρωταγωνιστή- καπετανιο Βολφ Λαρσεν".
Επισης δεν αναφερεται καθολου η θηλυκη εκδοχη του Πειρασμου,οπως την προσωποποιει η φρικιαστική φιγούρα της γητεύτρας Λιληθ).

Εντούτοις, οι λογοτεχνικές αναφορές που επέλεξε ο συγγραφέας να κάνει παρέχουν ενα επαρκές αποτέλεσμα. Ειδικα η αναλυση των Ρωσων και του John Milton κλεβουν τις εντυπωσεις.
Κάτι άλλο που με εξέπληξε ειναι καποιες σπερματικές αναφορές σε εικαστικές δημιουργίες σχετικές με το θέμα (πίνακες ,χαρακτικά ώς και γλυπτά). Ο Μαρκεζίνης αποκωδικοποιεί εξαίσια την εικαστικη σημειολογία του τρόπου απεικόνισης του Κακού.
Αυτή η συμπεριληψη της εικαστικης διαστασης του θεματος του "Δικαιου και της Φαυλοτητας" με τους εκπληκτικούς σχολιασμούς μου θυμισε την ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΣΧΗΜΙΑΣ ΤΟΥ UMBERTO ECCO.
Παραλληλα με αυτές τις καλλιτεχνικες αναφορες, γινεται και μια αντιπαραβολη της θεολογικης οπτικης του Δικαιου
"προς το ανθρωπινο δικαιϊκό συστημα της συγχρονης Δυσης , εχοντας οχημα καποιες περιπτωσεις κυριως απο την αμερικανικη νομικη πραγματικοτητα", στη λιγότερο ενδιαφερουσα πλευρά της πραγματείας αυτής, που δεν είμαι σιγουρη οτι λειτουργεί πολυ καλά στο επίπεδο των συσχετισμών .

Είναι η καλλιτεχνική και φιλοσοφική πλευρά που κυριαρχεί και μένει στον απλό αναγνώστη.

Μέσα από κορυφαίους λογοτέχνες αλλά και εικαστικους παρακολουθουμε μεταμορφωσεις και μεταγραφες της αρχετυπικης εννοιας του Κακου- της σαγηνης του και της αμφιλεγομενης ηττας του,στην οποια ζηλοφθονα "ζητα να συμπαρασυρει τον Άνθρωπο"
Το δοκίμιο αποκτά έτσι στοιχεια μιας εξαίσιας συγκριτικης μελετης γυρω απο τη λογοτεχνικη/ καλλιτεχνικη αποδοση της φιγουρας του Διαβολου οπως τον παρεδωσε αρχικα η Βιβλιος και τον μετεξελιξε η ανθρωπινη εμπνευση στο περασμα των εποχων...
Με ολα αυτα ,το σχετικα συντομο ταξιδι που μας χαριζει ο Μαρκεζινης παραμενει γοητευτικο σε μιαν ηδυπαθεια του πνευματος μαυλιστικη.
Παρά τις λιγοστές του σελίδες το βιβλίο αυτό συμπυκνώνει γοητεία και γνωσεις διευρύνοντας τους λογοτεχνικούς, αλλά και φιλοσοφικούς κυρίως ορίζοντες.
Σίγουρα υπήρχαν πολλά ακόμη να ειπωθούν και άπειρες προεκτάσεις στο θέμα αυτό... Εξαλλου, το θεμα του ΚΑΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ειναι ανεξαντλητο και οι αναφορες 400 σελιδων μοιραια δεν θα ειναι παρά "σταγονα στον ωκεανο"."Σταγονα" ανεκτιμητη ομως που ξεδιψα προς ωρας διψασμενους αναγνωστες.
Καταπληκτική πραγματεία, αξιόλογο ανάγνωσμα ανοιγει τους ορίζοντες της σκέψης, της αισθητικής μας και τους στοχασμούς μας ,δίνοντας έναυσμα για περαιτέρω αναζητήσεις και μελετη προς ποικιλες κατευθυνσεις.
Ο ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ προκαλέι θαυμασμο με το ευρος των γνωσεων του και την οξύτητα του πνευματος του , αποδεικνυοντας γιατι αξιωθηκε τοσες διακρίσεις στην ακαδημαϊκή του καριερα.
Ειναι απογοητευτικο οτι το βιβλιο αυτο ειναι εξαντλήμενο ,ειναι απογοητευτικο που μερικες φορες οι οικοι δε δινουν εμφαση σε τετοια βιβλια- κοσμηματα, που θα έπρεπε να πραμένουν σταθερά στην κυκλοφορία...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 

Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Κεφάλαιο 1
Το θέμα στο γενικότερο πλαίσιό του
Κεφάλαιο 2
Έξι πρόσωπα: Πραγματικά και φανταστικά
2.1 Το κακό στον κόσμο της τέχνης
(α) Ντον Τζιοβάνι: ο ακαταμάχητος αμοραλιστής
(β) Φάουστ: το ανήσυχο πνεύμα
(γ) Σατανάς (από τον Χαμένο Παράδεισο του Μίλτον): ο εκπεσών ηγέτης
2.2 Το κακό στην πραγματική ζωή
(α) Ο δολοφόνος στην υπόθεση Roper v. Simmons
(β) Υπότροπος για ασέλγεια εις βάρος παιδιών
(γ) Ο αδιάκριτος δημοσιογράφος στην υπόθεση Kay v. Robertson
Κεφάλαιο 3
Η έλξη των χαρακτήρων
3.1 Στη λογοτεχνία
(α) Ο κακός ήρωας εντυπωσιάζει ακόμη και όταν πεθαίνει ή τερματίζει τη ζωή του αμαυρωμένος από το δημιουργό του
(β) Ο καλλιτέχνης πιθανώς επιθυμεί να μας κάνει ακόμη και να προτιμήσουμε τον "κακό ήρωα" αντί του "καλού"
(γ) Κίνητρα που αναγνωρίζουν/συμμερίζονται οι άνθρωποι
(δ) Είναι τα ανθρώπινα κίνητρα που αποδίδονται στον κακό τόσο καθολικά κατανοήσιμα;
(ε) Γιατί στην ανθρωπομορφική σύλληψη ο "Θεός" φαίνεται πάντα τόσο υπεροπτικός, απόμακρος, ακόμη και ψυχρός;
(στ) Αποκλίνοντας από το "αναμενόμενο" πρότυπο
(ζ) Η μοναξιά του κακού (και του ευφυούς)
3.2 Στο δίκαιο
Κεφάλαιο 4
Δίκαιη τιμωρία;
4.1 Η αντιμετώπιση του αχρείου χαρακτήρα στην τέχνη
(α) Προκαθορισμένη συνοπτική τιμωρία
(β) Η τιμωρία είναι σοβαρή, αν όχι υπερβολική
(γ) Η παρέλευση του χρόνου και η επίδρασή της στην ερμηνεία του δικαίου
(δ) Η έλλειψη της έφεσης, ακόμη και θεωρητικά, εναντίον της θεϊκής ποινής
4.2 Στο δίκαιο
(α) Καλύτερη μεταχείριση του κατηγορουμένου
(β) Ο συνυπολογισμός των προσωπικών του χαρακτηριστικών
(γ) Μετριασμός της ποινής
(δ) Αδιάλειπτο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα του αδίκως πράξαντος
(ε) Η εξισορροπητική διαδικασία της νομικής συλλογιστικής
Κεφάλαιο 5
Ορισμένοι τεχνικοί λόγοι που εν μέρει εξηγούν τις διαφορές
(α) Η θεϊκή δικαιοσύνη ορίζει σαφείς κατευθύνσεις
(β) Η ανάγκη προστασίας του κακοποιού
(γ) Αμελεί το δίκαιο τους καλούς;
(δ) Η ανθρώπινη δικαιοσύνη πρέπει να αντικατοπτρίζει τη μεταβαλλόμενη κοινωνία· η θεϊκή δικαιοσύνη μένει ως επί το πλείστον αναλλοίωτη
(ε) Διαφορετικά καθήκοντα
(στ) Η ανάγκη του νομικού να πείθει
(ζ) Κίνητρα, θεώρηση των πραγμάτων και νοοτροπία
Κεφάλαιο 6
Ο "αψεγάδιαστος" ήρωας
(α) Αινείας
(β) Ελ Σιντ
(γ) Με ελαττώματα αλλά ανθρώπινοι· αψεγάδιαστοι αλλά άψυχοι: μια ρωσική χροιά στη συζήτηση
Κεφάλαιο 7
Ο έλεγχος της σκέψης των ανθρώπων
(α) Άλλη μια μορφή του κακού;
(β) Η σοβιετική λογοτεχνία από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 και μετά
(γ) Τα αποτελέσματα του ελέγχου
(δ) Οι μέθοδοι άσκησης της πίεσης
Κεφάλαιο 8
Ενώνοντας τις τελείες
(α) Πρώτο θέμα: η τέχνη και το δίκαιο βασίζονται στη ζωή
(β) Δεύτερο θέμα: η σύνδεση της τέχνης με το δίκαιο
(γ) Τρίτο θέμα: η αλληλεπίδραση μεταξύ πραγματικού και επινοημένου και πώς το δεύτερο μπορεί να εμπλουτίσει το πρώτο
(δ) Τέταρτο θέμα: "τέλεια" έναντι "ατελούς" δικαιοσύνης;
(ε) Πέμπτο θέμα: "καλό" και "κακό" και η εναλλακτική μιας αμφίσημης ανθρώπινης ύπαρξης
(στ) Έκτο θέμα: ο χαρακτήρας ως αντανάκλαση των εμπειριών της πραγματικής ζωής
του δημιουργού του
(ζ) Έβδομο θέμα: ο αμφίσημος χαρακτήρας των ανθρώπων
(η) Υστερόγραφο: προμήνυμα καταιγίδας
Βιβλιογραφία

Βιολέτα, Ιζαμπέλλα Αλιέντε

                                                                                           Βιολέτα, Ιζαμπέλ Αλιέντε
                                                                                Είδος: Ιστορικό Μυθιστόρημα
                                                                               Βαθμολογία : 8,5/10

Η Ιζαμπέλα Αλιέντε έχει δώσει δεκαετίες τώρα το συγγραφικό της στίγμα, διαποτισμένο από το λατινοαμερικάνικο ταμπεραμέντο, τον μαγικό ρεαλισμό του Μάρκες που πηγάζει από τον ανιμισμό των ιθαγενών της Αμερικής καθώς και τις θύελλες που ο 20ος αιώνας 
επεφύλαξε στη Χιλή και σε όμορες με αυτήν χώρες.
Τα τελευταία χρόνια όμως μια διάθεση πιο ρομαντική διατρέχει τα πιο πρόσφατα μυθιστορήματά της, χωρίς να απουσιάζει η Ιστορία. Εμφανές είναι κι αυτό στο φετινό της μυθιστόρημα " Βιολέτα".

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Βιολέτα ντε Βάγιες  είναι μια 100χρονη  γυναίκα που αγαπά να συστήνεται ως κάποια που γεννήθηκε σε μια πανδημία και θα φύγει σε μιαν άλλη...

Με αυτήν την φράση ξεκινά μια εκτεταμένη επιστολή την οποία απευθύνει στον εγγονό της, τον Καμίλο, η γοητευτική Βιολέτα, προκειμένου να του αφηγηθεί τη ζωή της και όσα καθόρισαν τα παιδικά χρόνια του ίδιου. Νοσταλγία, οικογενειακές στιγμές, πάθη και τραγωδίες στη διακρεια ενός ολάκερου αιώνα.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η "Βιολέτα" είναι ένα αισθηματικό κατά βάση μυθιστόρημα, με άρωμα Ιστορίας, που αφηγείται τη ζωή μιας προοδευτικής μεγαλοαστής στη Λατινική Αμερική του 20ου αιώνα.

        Ανήκει στην ύστερη συγγραφική περίοδο της Ιζαμπέλλα Αλιέντε.Τώρα, έχουν υποχωρήσει η αχλύ του μαγικού στοιχείου και η ποιητική αφαιρετικότητα αυτού του ιδιότυπου σουρρεαλισμού που υποβόσκει στα πρώτα έργα της( Σπίτι των Πνευμάτων, Φωτογραφία σε Σέπια, Εύα Λούνα). Η γραφή της, πλέον, είναι νατουραλιστική και πιο συμβατική, με έμφαση στον γυναικείο χαρακτήρα. Δεν μπορώ να πω πως διακρίνω κάποια υφολογική ιδιαιτερότητα στον βαθμό που συνέβαινε στα πρότερα έργα της.

Πάντα, όμως, η Αλιέντε έχει ενδιαφέρουσες ιστορίες να διηγηθεί κι η "Βιολέτα" της δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς ξετυλίγει την πορεία μιας γοητευτικής γυναίκας σε μια ταραχώδη αλλά κι εξωτική γωνιά του πλανήτη μας τον αιωνα των μεγάλων αλλαγων, τον 20ο.

Στη "Βιολέτα" η Ιζαμπέλλα Αλιέντε επιλέγει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση οικοδομώντας την ιστορία της με βάση το συγγραφικό πρόσχημα μιας εκτεταμένης επιστολής που η πρωταγωνίστρια συντάσσει για τον λατρεμένο της εγγονό.

Με αυτόν τον τρόπο, συνθέτει μια πλήρη βιογραφία σε πρόσωπικό τόνο. Αυτή τεχνική προσδίδει αμεσότητα στην αφήγηση απλά έχει το μειονέκτημα ότι ελαχιστοποιεί την οπτική στο επίπεδο του ενός, με αποτέλεσμα ετερόκλητα πρόσωπα και ποικίλες καταστάσεις να παρουσιάζονται υπό περιορισμένο πρίσμα σε σχέση με τη διευρυμενη άποψη που θα εξασφάλιζε η τεχνική του "συγγραφέα- παντεπόπτη".

Από την άλλη, ο λόγος παρουσιάζει προφορικότητα που του προσδίδει απλο'ι'κότερο τρόπο έκφρασης, θεατρικότητα και συναισθηματικό τόνο.

Η συγγραφέας πετυχαίνει να αποδώσει πλήρως μέσω αυτου τον συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στη στοργική γιαγιά και τον εγγονό της.

Η Βιολέττα είναι μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα που με δυναμισμό ισορροπησε ανάμεσα στην επιχειρηματική δεινότητα αλλά και τα ερωτικά πάθη, πετυχαίνοντας η ίδια να ανορθωθεί πάνω από τη δυσμενή θέση της Γυναίκας και τις "μπόρες" του αιώνα της , ρουφώντας ως το μεδούλι τη ζωή κι απολαμβάνοντας απενοχοποιημένα την εξαίσια θηλυκότητα της, όπου η σεξουαλικότητα δεν είναι ταμπού.

Σε επίπεδο ατομικότητας η ιστορία της Βιολέτας αναδεικνύει οικογενειακούς δεσμούς και τις προσπάθειες χειραφέτησης της γυναίκας σε μια σκληρά ανδροκρατούμενη κοινωνία, αλλά καταληγει και διδακτική καθώς φέρνει στο προσκήνιο την ολέθρια σαγήνη ενός άντρα περιπετειώδους, αφοπλιστικού , σαρωτικού που αντιπροσωπεύει αυτό που η Σύγχρονη Ψυχολογία ονομάζει Ναρκισσιστικη Διαταραχή Προσωπικότητας και παγιδεύει πλήθος γυναικών σε αυτοκαταστροφικές σχέσεις.

Η Αλιέντε ιχνηλατεί μια πορεία προς την καταστροφή που η Βιολέτα την πλήρωσε με το ακριβότερο αντίτιμο για μια μητέρα...

Γύρω από τη Βιολέτα πλήθος χαρακτήρων με ειδικό βάρος.

Ο στωικός Χοσέ Αντόνιο πιστος στην μία κσι μοναδική  αγάπη, η μις Τέιλορ, ο υπέροχα ιδιαίτερος γίγαντας της Σάντα Κλάρα, Τορίτο( που θα ήθελα να έχω μαθει περισσότερα γι αυτόν) αλλά και ο ίδιος ο ιδεαλιστής εγγονός ,Καμίλο.,κι άλλοι

Υπάρχει όμως και το κοινωνικό υπόβαθρο του βιβλίου:

Πουθενα στην επιστολή δεν κατονομάζονται η χώρα της Βιολέτας ή τα συγκεκριμένα πολιτικα πρόσωπα που ενορχηστρώνουν τις πολιτικές εξελίξεις, πράγμα συγγραφικώς ορθό αφου υποτίθεται όλα τους είναι γνωστά κι αυτονόητα στον παραλήπτη.

Σαφέστατα όμως η Αλιέντε υπαινίσσεται την πολύπαθη Χιλή που, με την ανατροπή του σοσιαλιστή Σαλβατόρε Αλιέντε( θείου της συγγραφέως), γνώρισε μια από τις πιο στυγνές κι αιματηρές δικτατορίες του 20ου αιώνα, εκείνη του Αουγκούστο Πινοσέτ.

Προκειται για ένα πραξικόπημα που μεθόδευσαν οι ΗΠΑ στη Χιλή (όπως και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικης) και έφερε τρόμο στον λαό, γιγάντωσε τη διαφθορά και τις κοινωνικές ανισότητες ,ενώ κατά τη διάρκειά του διεπράχθησαν πλήθος απαγωγών, φριχτών βασανισμών και δολοφονιών εις βάρος αντιφρονούντων κι απλών δημοκρατικών πολιτών.

       Μέσα σε όλα μια υφέρπουσα κριτική και προς την Καθολικη Εκκλησία που στήριξε τα καταπιεστικά καθεστώτα και μια εύστοχη αντιπαραβολή ης προς μερικούς φωτεινούς ιερείς σαν τους ιδεαλιστές από τη "Θεολογία της Απελευθέρωσης" που προσέδωσαν στο ευαγγελικό κήρυγμα κοινωνική διάσταση και το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης.

        Η Ιζαμπέλ Αλιέντε μίλησε για όλα αυτά μόνο στον βαθμό εμπλοκής των χαρακτήρων της ιστορίας της, ως όφειλει να κάνει ένα ιστορικής χροιάς μυθιστόρημα σαν κι αυτό.

Η συγγραφέας κατορθώνει με εξυπνα ευρήματα να δώσει έστω και σπερματικά- δια μέσου των ηρώων της πάντα- ενδεικτικές καταστάσεις και να αποδώσει τη φρίκη αυτής της περιοδου, χωρίς να διασαλεύσει το ρυθμό της πλοκής..

         Κοντολογίς, πρόκειται για ένα γυναικοκεντρικό μυθιστόρημα με αισθητό το κοινωνικοπολιτικό πρόσημο.Μπορει να μην αποτελεί βιβλίο ορόσημο, αλλά πρόκειται σίγουρα για ένα μεστό μυθιστόρημα που απολαμβάνει ο αναγνώστης, αποκομίζοντας συγκίνηση και ταξιδεύοντας σε ενδεικτικά τοπία του 20ου αιώνα  βιώνοντας την ατμόσφαιρα της Νοτίου Αμερικής, όπως έμαθε να κάνει μέσα από χαρισματικές πένες σαν του εμβληματικού Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες και της ίδιας της Ιζαμπέλ Αλιέντε.

Ιφιγένεια Τέκου, Ο Άντρας Με τις Κούκλες

                                                          Ο Άντρας με τις Κούκλες, Ιφιγένεια Τέκου
                                                          Είδος Κοινωνικό, Εποχής
                                                           Βαθμολογία 8,5/10

Η Ιφιγένεια Τέκου από τις πρώτες της εμπνεύσεις ( Η Μοίρα της Πηνελόπης, Δεξί Κίτρινο Λουστρίνι) έδειξε πως είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση, που δε σκοπεύει να κινηθεί σε κοινότυπα μονοπάτια. Η θεματολογία των  μυθιστορημάτων της ξεφεύγει από την πεπατημένη προχωρώντας σε γοητευτικούς δρόμους.

"Ο Άντρας Με τις Κούκλες" είναι ένα από τα πιο ιδιαίτερα έργα της που ήδη με τον τίτλο του "αιχμαλωτίζει" τον αναγνώστη για να τον οδηγήσει σε έναν κόσμο γραφικό, νοσταλγικό, άγριο μαζί και ιδιότυπα γαλήνιο.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
1948, Κάτω Ιταλία.Η έφηβη Αλεμίνα- ύστερα από μια διπλή απώλεια- επιλέγει να ζήσει στο αγρόκτημα του παππού της Κωνσταντίνου  στο Σαλέδο, παρά την τρομερή φήμη που τον συνοδεύει.

Εκεί θα προσαρμοστεί κάτω από τη βαριά σκιά του και πλήθος μυστικών της οικογένειας Κοντότι, ενώ θα γευθεί ένα αγνό σκίρτημα με έναν νεαρό καλλιτέχνη, τον Αντόνιο με οδυνηρές συνέπειες.

Στον δρόμο της θα γνωρίσει άμετρη σκληρότητα αλλά και απρόσμενη ανθρωπιά.

Στην περιοχή, ένας μυστηριώδης άντρας δολοφονεί ανθρώπους που υπήρξαν δωσίλογοι στην Κατοχή και για κάθε φόνο κατασκευάζει μια ξύλινη κούκλα χωρίς άκρα οπου συμφωνα με την ιαπωνική παράδοση παραμένει η ψυχή κάθε νεκρού.

Πώς όλες αυτές οι παράλληλες ζωές θα διασταυρωθούν;

Ποιος έχει δικαίωμα να χρίζει εαυτόν αυτόκλητο δικαστη;

Ποια είναι η δικαιοσύνη που η ζωή θα επιφυλάξει στον καθένα;

Ποια είναι τα όρια της συγχώρεσης;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ 

"Ο Άντρας Με τις Κούκλες" της Ιφιγένειας Τέκου αποτελεί ένα από τα πιο ξεχωριστά βιβλία που έδωσε η πεζογραφία μας φέτος, πλούσιο σε συναισθήματα, πρόσωπα και καταστάσεις.

Ένα πρωτότυπο όσο και δυνατό μυθιστόρημα, που συνδυάζει επιδέξια το ανθρώπινο δράμα και το ρομαντικό στοιχείο, με το μυστήριο για να αναχθεί σε μια περιπέτεια σχεδόν υπαρξιακής υφής . 

Ξεφεύγει κι αυτό από τον ελληνοκεντρικό χαρακτήρα των περισσότερων ελληνικών μυθιστορημάτων και μας ταξιδεύει στους αμπελώνες της Κάτω Ιταλίας.

Ασφαλώς ενυπάρχει και ελληνικό άρωμα αφού στην Κάτω Ιταλία (ειδικά στη Σικελία) μεγαλούργησε το ελληνικο στοιχείο ήδη από την Αρχαιότητα, εντούτοις, δεν κυριαρχεί αυτό.

Τουναντίον, αποκομίζουμε πολλές νέες συναρπαστικές πληροφορίες γύρω από πράγματα άγνωστα στους περισσοτερους, με κεντρικό άξονα τον ιαπωνικό θρύλο για τις ξύλινες κούκλες Kokeshi. (Κο= μικρός Κεσι={ Κesu}= σβήνω") Θρυλείται ότι αυτές οι κούκλες, οι δίχως άκρα , δίνονταν σε Γιαπωνέζες περασμενων αιώνων όταν λόγω φτώχειας οδηγούνταν σε άμβλωση, με την παρήγορη πεποίθηση ότι σε αυτές τις κούκλες συνεχιζε ναζει η ψυχή του νεκρού βρέφους.Αυτός ο θρύλος που διασώζεται από τον ποιητή Μatsunaga γίνεται κινητήριος μοχλός της ιστορίας μας.

Μια δραματική ιστορία εποχής, στον απόηχο του  Β' Παγκοσμίου Πολέμου που άνοιξε πληγές σε όλους τους λαούς της Ευρώπης, πράγμα που εδώ βλέπουμε περιορισμένα, σε επίπεδο αμιγώς ατομοκεντρικό και ψυχογραφικό.

Παρά τον τίτλο , πρωταγωνιστικό ρόλο στο πολυπρόσωπο αυτό βιβλίο έχει μια κοπέλα, η Αλεμίνα. Πρόκειται για έναν χαρακτήρα ευαίσθητο και δυναμικό, συνάμα, που έχει το διαμέτρημα να ξεχωρίσεί, ανάμεσα στους υπόλοιπους ήρωες, με την εξαίσια, λαβωμένη της θηλυκότητα.

 Η Αλεμίνα ενσαρκώνει την ωραιότερη εκδοχή της Γυναίκας που συγκεντρώνει πλήθος αρετες: Γλυκύτητα, ευαισθησία ευσυνειδησία- και μαχητικό πνεύμα σε μια εποχή που η γυναίκα κάνει ακόμη δειλά βήματα χειραφέτησης, τάση που την εκφράζει κι εκείνη, χωρίς ποτέ να απαρνείται τη γυναικεία χάρη ή τον σπαραγμό του έρωτα...Έρωτας που διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στο βιβλίο στις ευγενέστερες εκδοχές του...

Ένα από τα δυνατά σημεία του βιβλίου όμως είναι πως διαθέτει αρκετούς ακόμη ενδιαφέροντες χαρακτήρες πλην της γλυκιάς Αλεμίνας του, που είναι κι αυτοί διεισδυτικά σκιαγραφημένοι και διατηρούν τη μοναδικότητά τους.

Οριάνα, Αντόνιο, Κωνσταντίνος, Άγγελος, Νικολό και τόσοι ακόμη...

Όλοι τους κινούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη ως το τέλος, αφού ο καθένας τους κομίζει ένα ειδικό βάρος με την προσωπική του τραγωδία.

Καθένας αποτελεί ένα μικροσκοπικό  συμπαν μυστικών, δακρύων κι επιλογών που ο αναγνώστης ακολουθεί ως μέτοχος των παθών τους...

Η πλοκή εξακτινώνεται σε πολλές κατευθυνσεις και υπο'ι'στορίες, εναλλάσσοντας την αγωνία και τον αποτροπιασμό , με την τρυφερότητα και τη θαλπωρή.
Όλα αυτά ενίοτε προσδίδουν μια πολυπλοκότητα στο αποτέλεσμα, που θα μπορούσε να το μπουκώσει , όμως τα περισσότερα στοιχεία δένουν καλά μεταξύ τους, με αμελητέους πλεονασμούς στην πλοκή που δε χανει την ομορφιά της..

Στον "Αντρα με τις Κούκλες" εξυμνείται μοναδικά το μεγαλείο της Μητρότητας η οποία εμφανίζεται καλειδοσκοπικά με χίλια πρόσωπα- άλλοτε ως υπόμνηση νεκρών ερώτων ,άλλοτε μέσα σε ειδυλλιακά σπίτια και ζεστές αγκαλιές, άλλοτε ως αναδυομένη μέσα από μια λάσπη που ζητά άφεση.

Κοινός παρονομαστής η αναμορφωτική της επίδραση κι η ήττα του Εγώ...Γενικά το Παιδί -ως έννοια- προβάλλει παρηγορητής και εξιλεωτης, "υπόμνηση παραδείσου" σε ψυχες κολασμένες.

Όσον αφορά στο "αστυνομικό" κομμάτι του έργου, η ταυτότητα του ενόχου δεν με εξέπληξε, γιατί δε σηματοδοτεί κάποια "γνήσια", "καλά χτισμένη" ανατροπή, παρα τη συγγραφική προσπάθεια να είναι τέτοια.

Παρόλαυτα,  και αυτός ο χαρακτήρας είναι "πετυχημένος", γιατί η συγγραφέας ιχνηλάτησε επαρκώς τις ψυχικές διαδρομές του και τη διαστρεβλωμένη αίσθηση ηθικής του μέσα από τον "παραμορφωτικό καθρέφτη" της απώλειας.

Ένας ηρωας που βαδίζει αυτοκαταστροφικά στα χνάρια μιας αρχαίας τραγωδίας και γλείφει τα κακοφορμισμένα ψυχικά του τραύματα με τη "μοναξιά του Φιλοκτήτη" , θέτοντας στον αναγνώστη το ηθικό δίλημμα της αυτοδικίας , όσο σχετικοποιούνται έννοιες όπως το Δίκαιο, η Ενοχή, κι η Τιμωρία...

Ο τόσο εσωτερικός ήρωας της Ιφιγένειας Τέκου συνομιλεί υπόγεια με τον μυστηριώδη και τοσο γλυκύ Αυγουστή στο "Μυστικό της Πεταλούδας" της Ισμήνης Μπαρακλη, αποπνέοντας μιαν επίσης μυστικιστική αύρα με την παρουσία του, που ουδέποτε γεννά περιφρόνηση( "επιτυχία" για έναν δράστη ειδεχθών, μη αποδεκτών πραξεων)... 

Χωρίς εξωραισμούς η Ιφιγένεια Τέκου κατάφερε να τεκμηριώσει τα συμπλέγματα και την παράνοια του δράστη, ανασυστήνοντας την διαστρεβλωμένη αλαζονεία του "δολοφόνου" που εχρισε εαυτόν "τιμητή" - χωρίς να του αποστερήσει το "αίτημα της ανθρωπιάς" και συγκλονιστικές εκλάμψεις στοργής -σε ένα αντιφατικό πεδίο, που, αναδεικνύει σχεδόν..."ντοστογιεφσκικά" τα ανεξερεύνητα βάθη της ανθρώπινης ψυχής.Αυτό πρόβαλλε γοητευτικό κι ήταν από τα ατού του μυθιστορήματος.

     Κι όσο η λύση για τους υπόλοιπους άρχισε να δρομολογείται λίγο μετά τα μισά, οι εσωτερικές συγκρούσεις αυτού του χαρακτήρα διατηρήθηκαν κι εντάθηκαν πειστικές σε όλο το τελεύταιο μέρος της πλοκης, για να κορυφωθούν σε ένα ατμοσφαιρικό και ταιριαστό φινάλε που δημιουργεί μια αίσθηση πληρότητας, κλείνοντας ταιριαστά τον κύκλο κάθε ήρωα.

Ένα εναλλακτικό "δράμα εποχής", με άφθονες συγκινήσεις, αγάπη και στιγμές εντασης που σίγουρα αξίζει της αναγνωστικής προσοχής μας.

      Σε προσωπικό επίπεδο, "Ο Άντρας Με Τις Κούκλες" ζέστανε την ψυχή μου και θα τον κουβαλώ στην καρδιά μου για όσα ήδη έγραψα, και για αρκετούς ακόμη λόγους, που σας καλώ να τους ανακαλυψετε στις σελίδες του.

                                                                       

ΑΛΜΥΡΑ, Ρενα Ρώσση Ζαίρη

                                                       ΑΛΜΥΡΑ, Η Ευτυχία Αλλιώς, Ρένα Ρώσση Ζα'ί'ρη
                                                                         Είδος: Αισθηματικό
                                                                          Βαθμολογία 8,5/10

Έχει γίνει ..αγαπημένη αναγνωστική συνήθεια η Ρένα Ρώσση Ζαίρη να δροσίζει τα καλοκαιρια μας με μιαν αύρα τρυφερότητας και ταξιδιού μέσα από τις ευρηματικές της ιστορίες,που πάντα προσφέρουν όμορφα μηνύματα γύρω από την αυτογνωσία και την οικογενειακή ζωή.Το νέο της μυθιστόρημα" "Αλμύρα, Η Ευτυχία Αλλιώς" αποτελεί μιαν ακόμη δυνατή ιστορία για την αγάπη αλλά και την αυτογνωσία.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Στάμω γεννιέται σε ένα χωριό της Μάνης όπου -ακόμη και τη δεκαετία του 80- η θεση της γυναίκας παραμένει υποβαθμισμένη.Οι γονείς της θα την πουλήσουν ουσιαστικά ως εσωτερική υπηρέτρια σε ένα πλουσιόσπιτο της Καρδαμύλης...Mια φύση ανυπότακτη με δίψα για γνώση και ζωή θα οδηγήσουν τα βήματά της πολύ μακρυά.

             Στη Βιέννη ο Οδυσσέας ακολουθεί μια πορεία γλυκόπικρη και σκοτεινή σαν τη σοκολάτα...

Η Αγγελική μεγαλώνει στο ίδρυμα εγκαταλελειμμένων βρεφών " Μητέρα" μαζί με τον συνομηλικό της, Μιχάλη μέχρι τη μέρα που εκείνος υιοθετείται και εκείνη συντρίβεται από την απουσία του, ώσπιυ κι εκείνη υιοθετείται.

Δυστυχώς δε θα βρει στοργή από τη θετή της μητέρα που κουβαλά τη δική της πορεία,αλλά θα γίνει καταφύγιο η φιλία της με μια συνεσταλμένη συμμαθήτριά της.

Ο Αχιλλέας έρχεται αντιμέτωπος με ένα ένοχο παρελθόν.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού,  η Ιουλία αναζητά διαφυγή από μια τοξική οικογένεια.

Αυτές οι 6 περιπτώσεις διασταυρώνονται απρόσμενα ,ζητώντας δικαίωση...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η "Αλμύρα Ευτυχία Αλλιώς" αποτελεί ακόμη ένα από τα μυθιστορήμστα της Ρένας Ρώσση Ζαίρη που υπόσχονται οχι μόνο βαθιές συγκινήσεις αλλά και μηνύματα ζωής.

Διατηρεί κι αυτό όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της γραφής της που καθιστούν το στιλ της τόσο μοναδικά  αναγνωρίσιμο ανάμεσα σε δεκάδες άλλα: 

Είναι σπάνιο ένας συγγραφέας- ειδικά στην κατηγορία του αισθηματικού βιβλίου- να αφήνει τοσο χαρακτηριστική σφραγίδα κι η Ζαίρη το πετυχαίνει απολαυστικά, έτσι που είναι αδύνατον να την μπερδέψεις με οποιονδήποτε άλλον.

Η "Αλμύρα" δεν αποτελεί εξαίρεση, αντιθέτως καταλήγει ως ενα από τα δυνατά της δείγματα, γεμάτο ανατροπές και έναν πλούσιο καμβά χρωμάτων και συναισθημάτων.

Πρόκειται για ένα ακόμη πολυπρόσωπο έργο με όλους τους χαρακτήρες του να συσχετίζονται με κάποιον ευρηματικό τρόπο μεταξύ τους

,ενώ γίνεται διαδοχική εστίαση σε κάθε πρόσωπο και γεωγραφική εξακτίνωση της ιστορίας.

Παρέα με τα πρόσωπα της "Αρμύρας" ο αναγνώστης ταξιδεύει από τη Ρόδο και τη  Καρδαμύλη ως τη Βιέννη και τη Βοστώνη... Το σημαντικότερο όμως είναι ότι όλοι τους τον ταξιδεύουν σε διαδρομές της ψυχής ενόσω ανακαλύπτει τα  ψυχογραφικά μυστικά πίσω από τις επιλογές των ηρώων...

Τα πρόσωπα πορεύονται, με τις πληγές τους χθες να αντανακλώνται στις ενήλικες πράξεις τους.

Η Ρένα Ρώσση Ζαίρη επιμένει στα μυθιστορήματά της να αναδεικνύει αυτο που στην Ψυχανάλυση ονομαζεται το " Πληγωμένο Παιδί Μέσα μας", αναζητωντας τη ρίζα των λαθών ακόμη και των εγκλημάτων σε κείνο που η Alice Muller ονομάζει "Φυλακές της Παιδικής Μας Ηλικίας".Πάντα διερευνά την αφετηρία των ηρώων της -ακόμη και των πιο ειδεχθών.Αυτή της η συγγραφική ενσυναίσθηση καλλιεργει αβίαστα  στον αναγνώστη της μια βαθύτερη προσέγγιση απένταντι στους γύρω του και μια επιεικέστερη ανάγνωση των σφαλμάτων τους.

Στην "Αλμύρα" συναντούμε επίσης με έμφαση εκφάνσεις της μητρότητας - άλλοτε ζοφερές άλλοτε ονειρικές:

Η οδύνη της φυσικής μητέρας που μένει με άδεια χέρια, η θετή μάνα, η παγερότητα , η ιδιαιτερότητα της παρένθετης μητρότητας. 

Η φιγούρα όμως που δεσπόζει στα μάτια μου ως προς το διακύβευμα της Μητρότητας είναι τελικά  η κοπέλα που φρόντιζε τα ορφανά στο Ίδρυμα, γιατί με την ανιδιοτελή , αστείρευτη στοργή της προς παιδιά "που- ξέρει- ότι σύντομα- θα αποχωριστει", 

αποδεικνύει πως η ιδιότητα της μάνας δεν είναι γεγονός βιολογικό , αλλά ζήτημα ψυχής ανοιχτής στην ανευ όρων  αγάπη.Θα της άξιζε περισσότερος χώρος, αν και υπήρχαν λίγα περιθώρια για αυτό:

Είναι, γεγονός ότι σε μια τόσο πολυπρόσωπη ιστορία ήταν δύσκολη η εμβάθυνση σε όλες τις επιμέρους υπο'ι'στορίες ισομερώς, οπότε στο όνομα της πλοκής υποχώρησε το χτίσιμο κάποιων από αυτές  κι έμειναν μικρά κενά ή παρουσιαστηκάν βραχυλογικά καταστασεις που ίσως ήθελα να έχουν αναλυθεί περισσότερο για να ειναι πιο πειστικές.

Τέτοια ειναι η Στάμω ή ο καταλυτικός τρόπος που σημαδεψε την Αγγελική και τον Μιχάλη ο πρωιμος δεσμός τους στις κοινές μέρες του Ιδρύματος, κι οποίος εν τέλει επέφερε ένα οριακό δίλημμα... 

Αυτή η μικρή λεπτομέρεια δε με εμπόδισε να απολαύσω την "Αλμύρα" ως μια πολυδιάστατη ιστορία με εναλλαγες και στιγμές πραγματικά συγκλονιστικές.

Ένα βιβλίο με αρμονικό ρυθμό, έντονα συναισθήματα και δυνατές εικόνες, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Η "Αλμύρα" δικαιολογεί τον ιδιάζοντα τίτλο της που ίσως παραπλανήσει λίγο, παραπέμποντας στην καλοκαιρινή αύρα του Αιγαίου και στην ανάλαφρη διάθεση των διακοπών, ενώ στην ουσία υπαινίσσεται τις εναλλασσόμενες γεύσεις της ζωής , την αλμύρα του ταξιδιού αλλά και τη λυτρωτική αλμύρα των δακρύων...Δάκρυα απόγνωσης, μετάνοιας αλλά και ευτυχίας για την κάθαρση που όλοι προσμένουμε κ η Ζαίρη ξερει να την προσφέρει...

Η Αλμύρα είναι από τα μυθιστορήματα που θα αγαπήσει και το τακτικό κοινό της συγγραφέως αλλά και ο αναγνώστης που θα την ανακαλύψει μέσα από αυτό.