Σκουτέλας Ρήγας-Γεώργιος, Εγω, ο Πύρρος

                                               Ρήγας -Γιώργος Σκουτέλας/ Εγω, ο Πύρρος
                                                Είδος :Μυθιστορηματική Βιογραφία
                                               Βαθμολογία: 8/10
                                             

Εκδότης         ΛΙΒΑΝΗΣ
Σελίδες          270
Διαστάσεις    23x14 cm
ISBN             9789601407487
Τιμή στην αγορά  12,90- 5,70 ευρω

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Είθισται στην αθλητικογραφία και στην κοινωνική ζωή να βαφτίζουμε "κάθε μεγαλεπήβολο επίτευγμα με βαριές απώλειες και χωρίς μακροπρόθεσμο όφελος" 

ως "πύρρειο νίκη".

Η λαϊκή σοφία επίσης χαρακτηρίζει κάθε απρόσμενο γεγονός ή ξαφνικό νέο (συνήθως δυσάρεστο) 

ως "κεραμίδα".

           Λίγοι γνωρίζουν πως και οι δυο αυτές προσφιλείς λαϊκές μας εκφράσεις μάς έρχονται από τη μακρινή αρχαιότητα και σχετίζονται με την πολυτάραχη πορεία του Βασιλιά της Ηπείρου ,του θρυλικού Πύρρου!

           Με το όμορφο αυτό ιστορικό μυθιστόρημά του ο κ. Σκουτέλας έρχεται να μας συστήσει την εμβληματική αυτή προσωπικότητα της αρχαιότητας και να φωτίσει άγνωστα περιστατικά - ανάμεσά τους κι εκείνα που αποτυπώθηκαν στις 2 λαϊκές ρήσεις.

Ο Βασιλιάς Πύρρος είναι- τροπον τινά- ένας "αδικήμένος" βασιλιάς της Ιστορίας, γιατί μεσουράνησε στη σκιά του "προσφάτως θανόντος" κοσμοκράτορα Αλέξανδρου.

       Η αχλύ που τύλιγε τον ένδοξο ξάδελφό του, θάμπωσε τα δικά του επιτεύγματα, που έλαβαν χώρα ελάχιστες δεκαετίες μετά τον θάνατο εκείνου...

             Ο Πύρρος κρατούσε από την ίδια γενιά με τον Αλέξανδρο- με συνδετικό τους κρίκο τη δαιμόνια σύζυγο του Μακεδόνα Φίλιππου,Ολυμπιάδα, αφού εκείνη προερχόταν από το ηπειρωτικό φύλο των Μολοσσών.

Η καταγωγή αυτή κληροδότησε στον ηπειρώτη Πύρρο, τα προσφιλή γνωρίσματα του θρυλικού Αλέξανδρου.

        Γοητεία, φιλοδοξία, λαοφιλία, στόφα μεγαλόθυμου ηγέτη, που ξέρει να συγχωρεί τους εχθρούς του και να εκτιμά την ειλικρίνεια- ακόμη κι αν δεν τον ευνοούσε.
        Παράλληλα, ο Πύρρος διατηρούσε την ίδια δίψα για πολεμικά κατορθώματα και τις αναφορές του προς τις "ομηρικές του καταβολές" (Αχιλλέας).
         
Κάτι που τον διαφοροποιεί από τον Αλέξανδρο κι ίσως τον εξομοιώνει με τον Φίλιππο είναι πως ο Πύρρος υπήρξε ένας εξαίρετος ηγέτης για τη χώρα του σε καιρό ειρήνης.
       Ίδρυσε και οχύρωσε πόλεις με σημαντικότερη την Αμβρακία (Άρτα) και γενικά έκανε πολλά ειρηνικά-πολιτισμικά έργα, που βελτίωσαν τη ζωή των ορεσείβιων , κτηνοτρόφων υπηκόων του.Πάντα επιζητούσε όμως νέα εδάφη και κλέος.

Με αυτά, ο Πύρρος υπήρξε το συμμετρικό αντίβαρο του Αλέξανδρου κινούμενος "κατοπτρικά", δηλαδή προς τη Δύση.

       Είχε όμως την "ατυχία" να βρεθεί σε διαφορετικούς συσχετισμούς:
Η εξάπλωση των Μακεδόνων άφησε επιγόνους στην Ασία, που συνασπίζονταν διαρκώς σε ρευστές συμμαχίες.
Έτσι, ο Ηπειρώτης βασιλιάς ήρθε αντιμέτωπος 
με τρεις κραταιές δυνάμεις:
Τη Μακεδονία που διατηρούσε μια δύναμη, έστω και στην παρακμή της, 
την ανερχόμενη, συγκροτημένη Ρώμη. 
και τη θαλασσοκράτειρα Καρχηδόνα.
      Το πείσμα του Πύρρου τον οδήγησε σε ενδιαφέροντα επιτεύγματα, που συντάραξαν τον κόσμο.
Δυστυχώς όμως, οι διαρκείς πόλεμοι και τα συγκρουόμενα συμφέροντα σύντομα έφθειραν τον Πύρρο και τον ανάγκασαν σε γεωπολιτική αναδίπλωση- από την Ιταλία προς την κυρίως Ελλάδα.
Διεκδικώντας εκεί την ηγεμονία ,τον βρήκε ένα απίθανος θάνατος στα 47 του περίπου χρόνια.

Η εκπληκτική ζωή αυτού του ξεχωριστού βασιλιά προβάλλει πλήρης στο βιβλίο των εκδόσεων Λιβάνη"Εγώ, ο Πύρρος".
Η γλώσσα είναι λιτή και η εξέλιξη ρέει.
          Δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη εικονοπλασία ή καλλιέπεια.
Οι περιγραφές είναι διεκπεραιωτικές αλλά κατατοπιστικές.
        Η αφήγηση είναι σε πρώτο πρόσωπο, παρόλαυτα δεν παρουσιάζει την ευελιξία ενός τέτοιου τρόπου, καθώς κάποιες στιγμές υπάρχει στον λόγο αποστασιοποίηση του ιστοριογράφου- κι όχι ο βιωματικός χαρακτήρας της συναισθηματικής εμπλοκής...
Κάποιοι διάλογοι είναι ενδιαφέροντες.
            Το βιβλίο δεν παρεκκλίνει από την ιστορική ενημερότητα, αλλά παραθέτει κάποιες συναρπαστικές λεπτομέρειες, όπως τους οιωνοσκόπους ή τον ακέραιο Ρωμαίο Φαβρίκιο, που σαγήνευσε τον Πύρρο, όπως ο Διογένης τον Αλέξανδρο...
Το τέλος του Πύρρου περιγράφεται κι αυτό με παραστατικότητα που επιτείνει τη συγκίνηση.

Λόγω της απλότητάς του, λοιπόν, είναι ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται άνετα κι από εφήβους ,αλλά και όποιον έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τον εμβληματικό βασιλιά της Ηπείρου.
Θα σας προσφέρει γνώσεις υπέροχες τόσο ξεκούραστα, και "χωρίς να το..καταλάβετε" θα έχετε ανακαλύψει μια σχετικά άγνωστη εποχή!

                  
                                                   

                                                    ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Ρήγας-Γιώργος Σκουτέλας κατάγεται απ' τα Θεοδώριανα Άρτας, ένα ορεινό χωριό στα Τζουμέρκα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και διοίκηση των επιχειρήσεων στο μεταπτυχιακό τμήμα της Ανώτατης Εμπορικής. Σταδιοδρόμησε επαγγελματικά στον ΟΤΕ. Απ' το 1981 έως το 1989 διετέλεσε ειδικός σύμβουλος και στη συνέχεια διευθυντής του Γραφείου του Υπουργού Οικονομικών. Με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε απ' τα γυμνασιακά του χρόνια και συνεργάστηκε με διάφορες εφημερίδες και περιοδικά. Εργάστηκε για ένα διάστημα ως δημοσιογράφος στην ημερήσια εφημερίδα των Αθηνών Αθηναϊκή και μετά σε ημερήσιες εφημερίδες των Ιωαννίνων, ήταν δε συνεκδότης της εβδομαδιαίας εφημερίδας Η Φωνή των Ορεινών. Ασχολείται και με τη ζωγραφική. Έχει εκδώσει τα βιβλία: "Οδοιπορικό" (ταξιδιωτικό στην Ήπειρο, 1963)· "Γενική επιμόρφωση" (εκπ. Εγχειρίδιο, 1974)· "Κάπως έτσι..." (διηγήματα, 1977)· "Το κατά κεφαλή εισόδημα" (διηγήματα, 1979)· "Άμαχος πληθυσμός" (μυθιστόρημα, 1982)· "Όταν ζούσες, Ορέστη, ήσουν βλάκας" (μυθιστόρημα, 1986)· "Θεοδώριανα Άρτας" (ιστοριολαογραφική μελέτη, 1994)· "Ένα ζευγάρι παπούτσια για τη μάνα μου" (μυθιστόρημα, 1998)· "Κάτοικος ένας" (μυθιστόρημα, 1999).

                                         

ΤΖΑΚ ΛΟΝΤΟΝ, Ο Θαλασσόλυκος (Τhe Seawolf)

                                             O Θαλασσόλυκος (Τhe Seawolf), Jack London 
                                       Kατηγορία : Κλασσική Λογοτεχνία
                                                Είδος: Koινωνική Περιπέτεια
                                               Βαθμολογία: 10/10

 Σήμερα θα σας συστήσω το αγαπημένο μου κλασσικό βιβλίο!
O Aμερικάνος πεζογράφος Τζακ Λόντον, έγινε γνωστός από τα δημοφιλή νεανικά του μυθιστορήματα "Ο Ασπροδόντης" και το "Κάλεσμα της Άγριας Φύσης", καθώς και τις πειρατικές ιστορίες του. 
Ταυτόχρονα, υπήρξε ένα προοδευτικό πνεύμα με πολιτικές ανησυχίες και κοινωνικές αγωνίες που αποτυπώθηκαν στα πρωτοποριακά του βιβλία "Η Σιδερένια Φτέρνα", "Ο Θαλασσόλυκος", ο "Μάρτιν Ήντεν", "Ο Πυγμάχος", Οι Άνθρωποι Της Αβύσσου"...
          Κανένα άλλο βιβλίο του Τζακ Λόντον, όμως, δε συνδυάζει τόσο όμορφα την καταιγιστική δράση και το συναίσθημα με πρώιμες φιλοσοφικές αναζητήσεις ουσιαστικές και προσιτές στον καθένα, όσο ο "Θαλασσόλυκος" -ένα ατόφιο ναυτικό μυθιστόρημα που το έγραψε στα 29 του και που  μπορεί να γοητεύσει τους πάντες διαχρονικά!

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Χώμφρευ Βαν Γουίντεν, ένας 35χρονος κριτικός Λογοτεχνίας, εμπλέκεται σε ναυάγιο στον πορθμό του Σαν Φραντζίσκο κι έχει την τύχη να τον περισυλλέξει η φωκαλιευτική γολέτα "Γκοστ"("Φάντασμα")
Στο καράβι αυτό όμως έχει καταλυθεί το "Δίκαιο της Θάλασσας" και βασιλεύει ο σιδερένιος νόμος του καπετάνιου του, που είναι τρομερός σαν το όνομά του: "Γουλφ" ("Λύκος") Λάρσεν!
Με την απειλή του θανάτου, ο καπετάνιος Γουλφ Λάρσεν θα αναγκάσει τον ναυαγό Χώμφρευ να τον υπηρετήσει ως μούτσος στο καράβι, επιφυλάσσοντάς του πλήθος ταπεινώσεων και παιχνίδια ψυχολογικής βίας.
Σ' αυτήν τη βαρβαρότητα ο ευαίσθητος Χώμφρευ θα αντιτάξει το εξευγενισμένο πνεύμα του, που θα κεντρίσει την περιέργεια του Λύκου Λάρσεν κι ανάμεσά τους θα εξελιχθεί μια φρενήρης ηθική μονομαχία. 
           Γύρω τους πλήθος ναυτικών και κυνηγών με ετερόκλητους χαρακτήρες-από την ακεραιότητα ως την απόλυτη διαφθορά.    
        Η απροσδόκητη εμφάνιση μιας γυναίκας θα προσδώσει στη σύγκρουσή τους έναν ολοκληρωτικό ανταγωνισμό που μόνον ο θάνατος μπορεί να σφραγίσει...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ο Θαλασσόλυκος του Τζακ Λόντον συνιστά μαζί με τον Μόμπι Ντικ , το εμβληματικότερο ναυτικό μυθιστόρημα της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας!
Αποτιμώντας τον με μια φράση θα τον χαρακτηρίζαμε μια ρομαντική ναυτική περιπέτεια με άρτια ψυχογραφήματα και φιλοσοφικές προεκτάσεις!
    ΄Ενα "μεγάλο" έργο "προσιτό σε κάθε αναγνώστη κι εκεί ακριβώς έγκειται η σπουδαιότητά του:
        Ο "Θαλασσόλυκος" μπορεί να ικανοποιήσει με τις υπαρξιακές του αναφορές του απαιτητικούς αναγνώστες,
ταυτόχρονα όμως μπορεί να τραβήξει το ενδιαφέρον αναγνωστών λιγότερο εξοικειωμένων με βαθυστόχαστα έργα και να τους μυήσει σε πολύπλοκες έννοιες με απολαυστικό τρόπο που δε θα τους κουράσει.      
              Χάρη στην απλή δομή του και τη γραμμική παράθεση της πλοκής, το βιβλίο ρέει ξεκούραστα,
διατηρώντας την αγωνία του αναγνώστη και εισάγοντας με τρόπο εύληπτο ανώτερους προβληματισμούς γύρω από την ηθική και τον θάνατο.
      Ο "Θαλασσόλυκος" συνδυάζει άρτια μια βαθιά γνώση της ζωής των ναυτικών, ζωηρή εικονοπλασία και έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις.

        Έμπνευση για τον "Θαλασσόλυκο" στάθηκε η προσωπική θητεία του Τζακ Λόντον στο φωκαλιευτικό "Σόφι Σάδερλαντ" που δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή της Αλάσκας, όταν το κυνήγι της φώκιας ήταν στα όρια της νομιμότητας!
Πολλά άλλα πρόσωπα (πχ."Κούκου" Μάγκριτζ, Λης), καθώς  και περιστατικά του μυθιστορήματος απηχούν πραγματικές εμπειρίες του Λόντον, όπως η γνωριμία του με έναν "αλήτη " του Λονδίνου ή η άτυπη κηδεία ναυτικού που πέθανε εν πλω..

 Ο δε σκληροτράχηλος Καπετάνιος Λύκος Λάρσεν βασίζεται σε έναν λαθροθήρα φώκιας, Αλεξάντερ Μάκλην  που υπήρξε ενας αυτοδίδακτος , καλλιεργημένος άνθρωπος αλλά - συνάμα κι ένας τυραννικός, ριψοκίνδυνος καπετάνιος που, με σημαία του Μεξικού στη γολέτα του, διέπραττε ως και πειρατεία εναντίον και πλοίων ρωσικής περιπόλου 

Ο αφηγητής του έργου, ο γλυκύς διανοούμενος, Χώμφρευ Βαν Γουίντεν, κλείνει το μάτι σε αυτοβιογραφικούς υπαινιγμούς, δανειζόμενος στοιχεία από τον ίδιο τον συγγραφέα, που έζησε στις παρυφές της ναυτικής ζωής. Από την άλλη, σύμφωνα με το αφιέρωμα της Οδού Πανός στον Λόντον, ο Χώμφρευ παραπέμπει σε "καλομαθημένους" διανοούμενους που σφυρηλατούνται στη θάλασσα, σαν εκείνους του Κήπλινγκ ("Καπετάνιοι του Θάρρους").
             Ένα άλλο στοιχείο του Θαλασσόλυκου είναι η διακειμενικότητά του, καθώς μέσα από τις εξαίσιες στιχομυθίες "συνδιαλέγεται με σπουδαία έργα της Λογοτεχνίας από την "Τρικυμία" του Σαίξπηρ και την Καταγωγή των Ειδών", μέχρι τον "Εκκλησιαστή" και τα "Ρουμπαγιάτ" του Ομάρ Καγιάμ...
              Όλες αυτές οι αναφορές δεν είναι τυχαίες, αλλά κάθεμιά τους συμβάλλει στη ροή της συζήτησης και την εξέλιξη των χαρακτήρων...
Κεντρική θέση κατέχει ο "Απωλεσθείς Παράδεισος" του John Milton και συγκεκριμένα το χωρίο της"Ανταρσίας του Εωσφόρου..."

Το ίδιο πνεύμα ολέθριας έπαρσης διακατέχει και τον κεντρικό ήρωα,τον καπετάνιο Λύκο Λάρσεν, που συνιστά το μεγάλο ατού του βιβλίου ως ένα από τα πληρέστερα ψυχογραφήματα της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας...

Ιχνηλατημένος ανάγλυφα ο ανδροπρεπής Καπετάνιος Λάρσεν συνιστά μια ενσαρκωμένη σύνοψη των θεωριών που θεμελίωσαν τον Ατομικισμό, όπως αρχετυπικά εκπροσωπήθηκε από την "Εξέγερση του Ένατου Τάγματος των Αγγέλων, υπό τον Λούσιφερ στη "Γένεση": 

Είναι η άρνηση του Παραδείσου, ως άρνηση "Συνάντησης με τον Άλλον" ,ως άρνηση παραχώρησης εαυτού...

Ώρες -ώρες, ο σαρκασμός του Καπετάνιου, προς τους υποτακτικούς του, παραπέμπει ευθέως στις σκοτεινές μεθοδεύσεις του Όφεως που εξύφανε την παγίδευση των ανυποψίαστων, αφελών Πρωτοπλάστων... Το ίδιο ζηλότυπα προς τις αντανακλάσεις του "κλεισμένου Παραδείσου", ο Γουλφ Λάρσεν γίνεται ο "Πειρασμός" που διεκδικεί τους ακούσιους αντιπάλους του, Χώμφρευ και Μοντ, για λογαριασμό της Κόλασης:

        Πυρήνας της ύπαρξης στον Γουλφ Λάρσεν, είναι ο "ανέραστος" αντικατοπτρισμός του Ναρκίσσου, ο μονισμός του Θηρίου, όπως τον όρισε ο Αριστοτέλης...Στα ριζά της ύπαρξής του Καπετάνιου ενεδρεύει ένσ τρίπτυχο που ανεδειξε η φιλοσοφική σκέψη:

Ξεκινώντας από τον "Καλλικλή" του τον πλατωνικού Γοργία - πάμε στον Δαρβίνο και τον Νιτσε'ι'κό "Ζαρατούστρα". 

Ως μυθιστορηματικό απότοκό μιας τετοιας ακολουθίας μορφοποίηθηκε από την πένα του Αμερικάνου Λόντον η ξεχωριστή  προσωπικότητα του Καπετανιου συμπυκνώνοντας ροπές από αυτά.
           Ο Λύκος Λάρσεν, μ'άλλα λόγια, αποτελεί μια πρωτόλεια έκφραση του νιτσεϊκού Υπερανθρώπου , η αποθέωση της ατομικής Δύναμης- αποδεικνύοντας πόσο ολέθρια είναι η καταχρηστική μεταφορά των δαρβινικών θεωριών στην πολιτική σκέψη ή έστω στους κοινωνικούς δεσμούς. 

             Αντίθετα με τους κοινότυπους "φαύλους"στη Λογοτεχνία" όμως, ο καπετάνιος Λάρσεν δε γεννάει καμιά περιφρόνηση -τουναντίον διατηρεί μιαν ιδιότυπη -σχεδόν δαιμονική σαγήνη, που καθηλώνει.

Αφ'ενός η αρρενωπότατη ομορφιά του περιγράφεται με φωτογραφική ακρίβεια εντυπωσιάζοντας με την παγερή δύναμη ενός διαχρονικού γλυπτού.

Από την άλλη, είναι αδύνατον να μην υποκλιθείς στην ευφυία, στο βάθος και στο απαράμιλλο ψυχικό σθένος αυτού του ανθρώπου-κι ας είναι από τη λάθος πλευρά...
Άλλωστε ,όσοι αναμετρώνται μαζί του τελούν υπό τη γοητεία του ή έστω υπό πάθος ψυχής (Τζόνσον-"μίσος", Χώμφρευ δέος-σαγήνη--όργή,Τόμας Μάγκριτζ-"φθόνος", Μοντ "τρόμος" ,ενοχοποιημένος "ερωτισμός" κλπ).

              Η μεγαλύτερη επιτυχία, λοιπόν, του Λόντον, είναι πως μεταδίδει στον αναγνώστη το ίδιο δέος για τον ήρωά του, μη επιτρέποντας τον οίκτο- ακόμη και την ώρα της κατάρρευσής του.
Ο καπετάνιος Λάρσεν, μέχρι την τελευταία στιγμή, διατηρεί μιαν ακεραιότητα ακατάλυτη, που εμπνέει βαθύ σέβας σε όλους, προκαλώντας ασταμάτητα το μυαλό μας!  

 Η επόμενη σημαντική παράμετρος είναι το στοιχείο του ερωτισμού : Ο Λάρσεν τον εκφράζει αυταπόδεικτα με μια καθηλωτική, αταβιστική αρρενωπότητα.
Aπό την άλλη, ανάμεσα στους δύο βασικούς ήρωες του "Θαλασσόλυκου" -τον σοβαρό Χώμφρευ και τη γλυκιά, πνευματώδη Μοντ, εκτυλίσσεται ένα κοινό ρομάντζο, τρυφερό, αλλά συντηρητικό και προβλέψιμο -στα πλαίσια μιας αποστείρωσης σχεδόν βικτωριανών ηθών.
             Βλέπουμε όμως το ερωτικό ένστικτο να ξεπηδά από τον Γουλφ Λάρσεν άγριο, ανάρμοστο, θανατηφόρο και θα είχαμε ένα θυελλώδες πάθος αν ο άλλος πόλος ήταν αντάξιος αυτής της δυναμικής.
 Η Μοντ Μπρούστερ συνιστά ίσως μια προσωπικότητα πιο "εξελιγμένη", πιο οξυδερκή από τον Χώμφρευ Βαν Γουίντεν - αρκετά αφυπνισμένη, ευαίσθητη -με σαφή στοιχεία του ανερχόμενου φεμινισμού.       
          Χάρη σε αυτά η Μοντ παρουσιάζει μιαν εξαίσια συμπληρωματικότητα προς τον Καπετάνιο Λάρσεν- χωρίς όμως ποτέ κι αυτή να παρεκκλίνει της πολιτικής ορθότητας- πράγμα που τελικά "σπαέι" αυτήν τη γοητευτική τους δυαδικότητα.
         Η ερωτική σύγκρουση συναισθηματικά μένει ημιτελής- κορυφώνεται ωστόσο μέσα από τη δράση- ερήμην των ηρώων των ίδιων.

Ίσως ο Λόντον αναγκάστηκε να ανακόψει αυτήν την συναισθηματική ορμή, για να μην παραβιάσει τους ηθικούς περιορισμούς της εποχής του(1900). 
                Από την άλλη,στόχος του ήταν να αναδείξει μια σύγκρουση σε επίπεδο φιλοσοφικό και ίσως έκρινε πως μια περαιτέρω έμφαση στο ερωτικό τρίγωνο θα ήταν αποπροσανατολιστική και θα αλλοίωνε τη φύση του έργου...
      Πάντως, και η Μοντ και ο Λάρσεν- σε συνδυασμό μάλιστα- προσδίδουν μεγαλύτερη δυναμική στο βιβλίο από τον αφηγητή- πρωταγωνιστή Χομφ, χωρίς αυτό να αναιρεί τον δικό του καλοδομημένο χαρακτήρα και τη συμβολή του στην αναμέτρηση...

Οι διάλογοι αναμεσα σε Χομφρευ Βαν Γουίντεν και Καπετάνιου Λάρσεν γύρω από την Ηθική φέρνουν στον νου (όπως αναφέρθηκε) το δίπολο του Καλλικλή και του Σωκράτη στον "Γοργία" του Πλάτωνος γύρω από το πρόβλημα του Δικαίου και την αναμέτρηση Νόμου και Φύσης.

Ο Καλλικλής είναι η ιδεολογική μήτρα του Υπερανθρώπου του Νίτσε απο την οποία ξεπήδησε μεταγενέστερα κ ο αμοραλισμός του Ρασκόλνικωφ.

Μια τετοια εκλεκτική συγγένεια παρουσιάζει κ ο Γουλφ Λάρσεν.

Ενώ όμως στον Γοργία το πανίσχυρο ηθικό αντίβαρο της σωκρατικής ηθικής συντρίβει τη θεωρία της Δύναμης του Καλλικλή, ο γλυκύς Χωμφρευ δεν ειναι ανταξιας δυναμικής και άρα δεν ανατρεπει αυτός πραγματικά τον πόλο του Κακού οπως τον ενσαρκωσε ο Καπετάνιος.
          Ο Γουλφ Λάρσεν δεν "ηττάται" με τον προβλέψιμο τρόπο: Είναι ένας τρόπος αποδεσμευμένος από τα πάθη των  προσώπων καθεαυτών και ίσως ολοκληρωνει με αμφίσημο τροπο την ηθική μονομαχία ερήμην της εξέλιξης των χαρακτήρων:

Η πτώση δεν ανακύπτει ως ευθεια απόρροια προσωπικών επιλογών, αλλά ως ακούσιο γεγονός θολών ερμηνευτικών δυνατοτητων αποσυμβολοποίησης...

Μπορουν υποθεσεις να γινουν μονο:

Το ιδιότυπο "τέλος" του "κακού" Καπετάνιου ίσως υποδηλώνει την επιθυμία του συγγραφέα να υποδηλώσει μια  "θέση" σαν αυτήν:
Το Κακό φαντάζει παντοδύναμο,αλλά επί της ουσίας είναι ετερόφωτο και με την αδηφαγία του Ερυσίχθονα τελικά κατασπαράσσει τις ίδιες του τις σάρκες.

          Το Κακό  μες στη μοναχικότητά του είναι θνησιγενές κι αποτελεί είναι μηχανισμό αυτοκαταστροφής. 
Δεν μπορεί να γίνει ωφέλιμο, ούτε για τον εαυτό του τελικά, εν αντιθέσει με τη Συνύπαρξη, τη Συνεργασία, την Αλληλεγγύη και την Κατανόηση"!          
         Αν το συνδέσουμε αυτό με τις σοσιαλιστικές ιδέες του Λόντον όπως τις υπηρέτησε στο έργο του ("Σιδερένια Φτέρνα", "Οι Άνθρωποι Της Αβύσσου" κλπ), μπορούμε σε επίπεδο πολιτικού συμβολισμού να διακρίνουμε μια λανθάνουσα κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα και να αναγάγουμε την πορεία του Γουλφ Λάρσεν ακριβώς στην πορεία του Καπιταλισμού.
        Απώτατη άλλωστε αξία του καπιταλισμού, είναι η αποθέωση του Ατόμου -μια υπαρξιακή "κερδοσκοπία"- ακόμη και εις βάρος της Κοινότητας, όπως ακριβώς την εξέφρασε κι η στάση του Γουλφ Λάρσεν προς τους συντρόφους του.
Στον αντίποδα στάθηκαν οι δυο ανθρωπιστές ήρωες που αντιπροσωπεύουν μια διαφορετική Ηθική- ρέπουσα προς σοσιαλιστικές αποχρώσεις θα λέγαμε.
        Η κατάληξη του Καπετάνιου φέρνει συμβολικά στο νου τη ζοφερή μοίρα των καπιταλιστικών κοινωνιών που μοιραία, μέσα από την απληστία τους και την απανθρωπιά τους, τελικά οδηγούνται σε "κρίσεις" και "πολέμους" -δηλαδή σε μια ριζική αποσάθρωσή τους- αναπόφευκτο επακόλουθο του καπιταλισμού!

Οι κοινωνίες, δηλαδή, εκτρέφουν τον Kαπιταλισμό  μέσα από την  αυτοκαταστροφή τους, όπως το έπαθε κι ο "πόλος του Κακού στον Θαλασσόλυκο...
             Ένας παραλληλισμός που προσιδιάζει στην πολιτικοποιημένη- σοσιαλιστική-  οπτική του Τζακ Λόντον και την ιδεολογική του κατεύθυνση, όπως και την τάση έμμεσης αυτοαναφορικότητας που ευφυώς παρεμβάλλει ο ίδιος σε όλα του τα έργα, αλλά παραμένει μια προσωπική υπόθεση " εργασίας". 

Τελικά, έγκειται στον αναγνώστη να επιχειρήσει την προσωπική του ερμηνεία συνυπολογίζοντας τα ειδικά χαρακτηριστικά της γραφής του Τζακ Λόντον.

                    Ο ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟΣ του Τζακ Λόντον διατίθεται σήμερα σε 2 εκδόσεις":

Aυτή από τις εκδόσεις Γράμματα 

και μια πληρέστερη του Ζαχαρόπουλου με ένα εξαιρετικό επίμετρο.

(Η παιδική έκδοση, όπου το πρωτοδιάβασα, από τις εκδόσεις "Αστήρ" σε μεταφραση Χ. Αριδαίου υπερτερεί μακράν σε γλωσσική ποιότητα- και θα ήταν η καλύτερη, αν το έργο εκεί δεν ήταν  περικεκομμένο...                                        
        Δυστυχώς η απόδοσή του Θαλασσόλυκου από τα γενικώς αξιέπαινα Κλασσικά Εικονογραφημένα- και σε επίπεδο διαλόγων και σε εικαστικό επίπεδο -ήταν απλά απαράδεκτη, αδικώντας κατάφορα το έργο.Μην τη λάβετε υπόψη!Θα σας καταστρεψει την αισθηση του υπεροχου αυτου βιβλίου.
Το ίδιο έχω να πω για τις κινηματογραφικές του μεταφορές του έργου που ήταν ολες άθλιες ,αν και στην πιο πρόσφατη, χαιρετίζω τον Γερμανό Σεμπάστιαν Κοχ ως ιδανική ενσάρκωση του Καπετάνιου -τουλάχιστον από αισθητικής πλευράς-στερείται όμως της πνευματικότητάς του ο τρόπος που είναι δοσμένος!
       Γνωρίστε ανεπηρέαστοι από αυτά τον πραγματικό Θαλασσόλυκο του Λόντον,γιατί είναι από εκείνα τα διαχρονικά βιβλία που με απλότητα μεγαλειώδη, ψυχαγωγούν και αφυπνίζουν παράλληλα τη σκέψη μας, πράγμα που ζητάει επιτακτικά η εποχή μας.
                                                           Δέδε Ελισσάβετ                

                                

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΤΖΑΚ ΛΟΝΤΟΝ (απο Wikipedia)

O Τζακ Λόντον (12 Ιανουαρίου 1876 - 22 Νοεμβρίου 1916) γεννήθηκε το 1876 στο Σαν Φρανσίσκο, εξώγαμο τέκνο της Φλώρας Γουέλμαν και ενός περιπλανώμενου αστρολόγου, του Γουίλιαμ Χένρυ Τσέηνυ.ην ίδια χρονιά, η μητέρα του παντρεύτηκε τον Τζων Λόντον, χήρο με δύο κόρες, που έδωσε στο εξώγαμο αγόρι το επώνυμό του και το όνομα Τζων Γκρίφιθ. 

           Το 1891 ο Τζακ Λόντον άφησε το σχολείο και έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο, 

το 1892 υπηρέτησε αξιωματικός στην ακτοφυλακή του Σαν Φρανσίσκο,

και το 1893, έπειτα από έξι μήνες ταξίδι στον Ειρηνικό με τη σκούνα Σόφι Σάδερλαντ, κέρδισε το πρώτο βραβείο μιας τοπικής εφημερίδας "για το καλύτερο περιγραφικό άρθρο" με θέμα έναν τυφώνα στις ακτές της Ιαπωνίας.
Το 1895 επιστρέφει στο σχολείο, και το 1896 μπαίνει στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, όπου μένει μόνο ένα εξάμηνο.
Τα δύο επόμενα χρόνια τον βρίσκουν στην Αλάσκα, απ όπου αρχίζει να ασχολείται επαγγελματικά με το γράψιμο. Το 1902 περνά από το Λονδίνο, αλλά το 1904 τον βρίσκει στις θάλασσες της Κορέας και της Ιαπωνίας, ανταποκριτή του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου.
Λίγο αργότερα (1906) θα γίνει ανταποκριτής ενός άλλου συγκλονιστικού γεγονότος: του σεισμού που ισοπεδώνει το Σαν Φρανσίσκο.
Τα επόμενα χρόνια περνούν με γράψιμο και ταξίδια στη Χαβάη, στην αποικία των λεπρών του Μολοκάι, στην Ταϊτή, στα νησιά Φίτζι, αλλά και στη Βόρειο Καλιφόρνια, πάνω σε άμαξα με τέσσερα άλογα.
Όλα τα σπουδαία έργα του γεννιούνται καθ οδόν, μαζί με πολύ ποτό και τροπικές αρρώστιες, ώσπου το 1916 πεθαίνει από ουραιμία, σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση της εποχής, ενώ η εκδοχή της αυτοκτονίας ανακινείται είκοσι δύο χρόνια αργότερα από τον Ίρβινγκ Στόουν.
Λίγο πριν την ίδια χρονιά, έχει παραιτηθεί από το Σοσιαλιστιικό Κόμμα "επειδή έχει πια χάσει την αγωνιστική του φλόγα και δεν ασχολείται διόλου με την πάλη των τάξεων".

Μυθιστορήματα
A Daughter of the Snows Η κόρη του χιονιού (1902)
The Call of the Wild Το κάλεσμα της άγριας φύσης (1903)
The Kempton-Wace Letters (1903)
The Sea-Wolf Ο θαλασσόλυκος (1904)
The Game Ο πυγμάχος (1905)
White Fang Ο ασπροδόντης (1906)
Before Adam Πριν τον Αδαμ (1907)
The Iron Heel Η σιδερένια φτέρνα (1908)
Martin Eden Μάρτιν Ήντεν (1909)
Burning Daylight Με το φώς του ήλιου (1910)
Adventure (1911)
The Scarlet Plague (1912)
A Son of the Sun (1912)
The Abysmal Brute (1913)
The Valley of the Moon Η κοιλάδα του φεγγαριού (1913)
The Mutiny of the Elsinore (1914)
The Star Rover Ο ταξιδιώτης του ουρανού (1915)
The Little Lady of the Big House Η μικρή κυρία του μεγάλου σπιτιού (1916)
Jerry of the Islands Τζέρι από τα νησιά του Σολομώντα (1917)
Michael, Brother of Jerry Μάικελ, το σκυλί του τσίρκου (1917)
Hearts of Three (1920)
The Assassination Bureau, Ltd Γραφείο Δολοφονιών Ε.Π.Ε.(1963) το άφησε μισοτελειωμένο, το τελείωσε ο Ρόμπερτ Φις (Robert Fish)Ενδιαφέροντες σύνδεσμοι σχετικά με τον

Wikipedia

BIRIBI

KOKKINO ΔΙΚΤΥΟ

ΦΩΤΟ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ

http://bestforfilm.com/film-reviews/horror/sea-wolf/

http://www.frankenpost.de/dossiers/art3294,1147144

http://www.discshop.se/filmguiden/recension/sea_wolf/R83966

http://www.bigmotionpictures.com/productions/sea-wolf/

Δήμητρα Μανθεάκη, Άγγιγμα Από Πάγο

                                                               Άγγιγμα Από Πάγο, Δήμητρα Μανθεάκη
                                                                                                   Είδος : Eποχής/κοινωνικό
                                                                                                       Βαθμολογία: 8/10

Θέμα: Ελληνική πεζογραφία
Εκδότης: Ωκεανός

Επιμέλεια: Έλενα Ματθαίου
Σελίδες: 544
ISBN: 9786185104108
Ημ. Έκδοσης: 13/06/2014
Τιμή Από 17,90 - 16,60

Το 2014 η Δήμητρα Μανθεάκη, που την αγαπήσαμε από το "Εγώ ,η Γυναίκα του Ταλιμπάν και "Είχα Μονο Εσένα", μάς προσέφερε μια συνταρακτική ιστορία γύρω από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το "Άγγιγμα Από Πάγο" υπό την αιγιδα των Εκδόσεων Ωκεανός.
Εύλογα θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης τι νέο έχει να μας πει "μια ακόμη ιστορία" γύρω από την τραγωδία της Σμύρνης.
          Κι όμως, θα διαπιστώσει πως αυτό το μυθιστόρημα έχει να προσφέρει πολλά και να τού χαρίσει ποικίλες εικόνες και απρόσμενες συγκινήσεις.
Πάμε μαζί να τις ανακαλύψουμε.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σμύρνη ,Μαρτιος 1922.
Ο πόλεμος μένεται αμφίρροπος στην τουρκική ενδοχώρα όπου προελάυνει ο ελληνικός στρατός, όμως η ζωή στη μαυλιστική Σμύρνη συνεχίζεται.
Η ερωτευμένη Λουίζα, κόρη ενός εύπορου αρχαιολόγου, γιορτάζει τους αρραβώνες της με τον αγαπημένο της Αλέξη σε μια μαγευτική βραδιά.
Δίπλα τους, τα δύο μικρά της αδέλφια ο Γιάννης και η Δάφνη,καθώς κι η 13χρονη αδελφή του Αλέξη, η Αντιόπη με τα πυρινα μαλλιά.
Όλα μοιάζουν παραμυθένια σε μια πολιτεία λουσμένη στα εκλεπτυσμένα ευρωπαικά αρώματα και στα μύρα της Ανατολής-τόσο μακρυά από τις αγωνίες του μετώπου.
           Οι ζωές όλων ανατρέπονται ,όταν ο Αλέξης συλλαμβάνεται ως λιποτάκτης του τούρκικου στρατού κ στέλνεται στην πρώτη γραμμή.
         Ενόσο όλοι αγωνιούν για τη ζωή του, το μέτωπο καταρρέει και μαζί με τον ελληνικό στρατό που υποχωρεί εισβάλλουν στην Σμύρνη τα ασυγκράτητα στύφη του Κεμάλ.
Η μαρτυρική Σμύρνη γνωρίζει μια από τις πιο αποτρόπαιες σφαγές στην Ιστορία και οι άλλοτε ευτυχισμένες οικογένειες σκορπίζονται στους 5 ανέμους.
Η Λουίζα και τα δύο αδέλφια της φυγαδεύονται στη Μυτιλήνη από τον πατέρα τους, ενώ ο Αλέξης θα συρθεί στα τρομερά αμελέ ταμπουρού, από όπου ελάχιστοι θα βγουν ζωντανοί...
Παράλληλα η αδελφή του,η Αντιόπη, θα γνωρίσει την αιχμαλωσία και μια απρόβλεπτη μοίρα την περιμένει στα βάθη της Ανατολίας.
Η Λουίζα, στην Ελλάδα θα ανδρωθεί πρόωρα."Μάνα και πατέρας μαζί" για τα δυο της αδέλφια- θα γνωρίσει σκληρές κακουχίες και απανωτά γυρίσματα της τύχης,που θα της επιφύλάξει ασύλληπτες τραγωδίες-χωρίς τίποτα να σβήσει τη μορφή του αγαπημένου της ,Αλέξη.
Θα κατορθώσει η Λουίζα να επιβιώσει;
Θα σμίξει ποτέ ξανά με τον Αλέξη των 17 της χρόνων;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Συγκλονιστικό και βαθιά συναισθηματικό, το Άγγιγμα Από Πάγο" της Δ. Μανθεάκη αποτελεί ένα από τα πιο γοητευτικά μυθιστορήματα που έπεσαν ποτέ στα χέρια μου με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή!
          Άμεσο και δραματικό καταφέρνει πραγματικά να διαπεράσει την ψυχή του αναγνώστη με τις απανωτές εξελίξεις και τις στιγμές της οδύνης ,που αγγίζει απώτατα άκρα.
Ο αναγνώστης στις σελίδες του δοκιμάζει μαζί με τους ήρωες μια πληθώρα συναισθηματικών διακυμάνσεων από τον τρόμο, την αγωνία, την εκδίκηση, ως την αγαλλίαση.
Υπάρχουν στιγμές που πραγματικά ανατριχιάζεις από ιερό τρόμο ki άλλες τόσες που καρδιοχτυπάς.

Ο έρωτας είναι διάχυτος και δρα σαν καταλύτης με την τραγικότητά του να διατρέχει ολόκληρο το βιβλίο και να κυριαρχεί, γλυκόπικρος σύντροφος, σε όλες τις δοκιμασίες.
         Η "απουσία" διαγράφεται ανάγλυφα και οδυνηρά μέσα από τις σκέψεις των ηρώων.  
       Παράλληλα, είδα πρώτη φορά σε σύγχρονο μυθιστόρημα την αδερφική αγάπη να αγγίζει "σοφόκλειες" διαστάσεις, καθώς παραπέμπει ευθέως στην αρχαία τραγωδία Αντιγόνη με την αδιαπραγμάτευτη έντασή της και την αίσθηση του ιερού χρέους ως το "τέλος"...

Η γλώσσα στο Άγγιγμα Από Πάγο" είναι λιτή,απλή και συνδράμει στη γοργή εξέλιξη, που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον.
Ταυτόχρονα ωστόσο, παρατήρησα αρκετά επαναλαμβανόμενα εκφραστικά σχήματα.
              Σίγουρα δεν μπορεί να μιλήσει κάποιος για ένα πρωτοποριακό δημιούργημα, αφού στηρίζεται στη Μικρασιατική Καταστροφή που εδω και 93 χρόνια αποτελεί ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης...
Αυτή η Καταστροφή υπήρξε όμως το μέγιστο Εθνικό Τραύμα, και πάντα θα αιμορραγεί φρίκη και στάχτες, παραμένοντας τρομακτικά επίκαιρη.
Άρα το στοίχημα εδώ δεν είναι αν θα την επιλέξει κάποιος ως άξονα δράσης, αλλά πώς θα τη χειριστεί.
Η Δήμητρα Μανθεάκη,σε γενικές γραμμές, αντεπεξέρχεται πετυχημένα στις απαιτήσεις του θέματος και στέκεται στο ύψος του επάξια.

Χωρίς λεπτομερείς αναφορές, με απαρχή μια γιορτή αρραβώνων, η συγγραφέας, δίνει μια ιδέα της ξέγνοιαστης ατμόσφαιρας που επικρατούσε στη Σμύρνη, αν και ίσως λίγες περισσότερες στιγμές της πρότερης ζωής, να είχαν τονίσει περισσότερο την αντίθεση με όσα ακολούθησαν.
        Κατόπιν με ευαισθησία η Μανθεάκη παραθέτει κάποια χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από την τρομακτική σφαγή, εστιάζοντας χαρακτηριστικά στη στάση των Ευρωπαίων ,ενώ παραθέτει και ένα δυσεύρετο ντοκουμέντο, από το ημερολόγιο σημαίνοντος προσώπου,που σπάνια παρουσιάζεται.
         Κάτι άλλο που με εντυπωσίασε πολύ είναι πως μέσα από μια μικρή της ηρωίδα, φανερώνεται μια παραμελημένη παράμετρος του Μικρασιατικού Ζητήματος:
Η μοίρα όσων μετά τις σφαγές στις πόλεις"απήχθησαν"από τους ατάκτους και"πουλήθηκαν"σκλάβοι στα βάθη της Ανατολίας.      Γίνεται εστίαση σε ένα κορίτσι, λοιπόν, που έγινε λεία τέτοιων δουλεμπόρων τις ημέρες που οι Τσέτες διέλυαν και την ωραία Σμύρνη.
         Αυτή η πτυχή του βιβλίου με ενθουσίασε ,διότι ήταν η πιο ενδιαφέρουσα και η πλέον πρωτότυπη- καθώς δε θυμάμαι να θίγεται σε άλλο μυθιστόρημα για τη Σμύρνη η μοίρα όσων Ελλήνων πουλήθηκαν παράνομα εκείνες τις μέρες δούλοι στην Ανατολία.
Πολίτες που ποτέ δε συμπεριελήφθησαν στην Ανταλλαγή των Πληθυσμών του 1923...
(Ένα ακόμη έγκλημα κατά της ανθρωπότητας από τους Τούρκους και τους Συμμάχους κι αυτό το ωραίο μυθιστόρημα θα μπορούσε να δώσει ένα  άκρως ενδιαφέρον έναυσμα για σχετική ιστορική έρευνα.)
        Θα ήθελα να έχει δοθεί περισσότερη έμφαση στην ιστορία του κοριτσιού εκείνου, διότι ήταν πρωτόλεια έμπνευση, καθηλωτική, και παρείχε εξαίσιο υλικό χαρακτήρων και συναισθημάτων,διατηρώντας αμείωτη την ένταση.
                            Κατά τα άλλα από το μυθιστόρημα της Δ. Μανθεάκη παρήλασαν- άλλοτε επιγραμματικά, άλλοτε παραστατικά- γνώριμες εικόνες από την πυρπόληση της Σμύρνης, την τρομοκρατία στους δρόμους και τα αμελέ ταμπουρού, που αξεπέραστα έχουν περιγράψει μεγάλοι λογοτέχνες -σαν τον Βενέζη και τον Δούκα.
         Άλλο θέμα, που θεωρώ ιχνηλατήθηκε επαρκώς μέσα απο την πρωταγωνίστρια της Μανθεάκη, είναι η αλγεινή υποδοχή που η καθημαγμένη "μητέρα πατρίδα" επιφύλαξε στους πρόσφυγες.
Η συγγραφέας μετέδωσε όλη τη ρατσιστική απαξίωση των κατοίκων στα αστικά κέντρα προς τους "πρόσφυγες"και την έσχατη εξαθλίωση που βίωσαν οι μοσχοαναθρεμμένοι και άξιοι Μικρασιάτες στις τσίγκινες παραγκουπόλεις..
        Η Δήμητρα Μανθεάκη σε αυτό, μου έφερε στο νου στιγμές από το συγκλονιστικό βιβλιο της Διδώς Σωτηρίου "Οι Νεκροί Περιμένουν",που η προκατάληψη οδήγησε πολλούς Μικρασιάτες στην ανέχεια και την απόγνωση να νιώθουν διωγμένοι από παντού ("μας αποδιώχνουν ως 'Έλληνες' στην Τουρκία και ως 'Τούρκους' στην Ελλάδα".).
                  Από κει και πέρα ο αναγνώστης-απομακρύνεται λίγο από την Ιστορία και  χάνεται στη δινη της προσωπικής τραγωδίας των πρωταγωνιστών, καθώς αυτοί αντιπαλεύουν τα φαντάσματά τους και τα χτυπήματα της Μοίρας.
Χαρακτήρες αρκετά πειστικοί όλοι τους και επαρκώς σκιαγραφημένοι.
     Η συγγραφέας με υποβλητικές περιγραφές μεταγγίζει τη νοσταλγία και το πένθος στην καρδιά του αναγνώστη σε βαθμό να γίνει βίωμά του.
      Είναι γεγονός πως, σε ένα πολύ μικρό μέρος της, η ιστορία παρουσιάζει μια αμυδρή ομοιότητα προς το Κορίτσι Απ΄τη Σαμψούντα της Σ.Θεοδωρίδου, σύντομα όμως εξακτινώνεται σε εντελώς άλλους δρόμους και κρατά την ανάσα του αναγνώστη, ως την τελευταία σελίδα, αφήνοντάς τον με ένα αίσθημα πληρότητας.
                   Σίγουρα ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα της περασμένης χρονιάς,το "Άγγιγμα από Πάγο" δε θα αφήσει ανέγγιχτη καμιά καρδιά και αξίζει να το ανακαλύψετε!
Κάποιες στιγμές του θα σας καθηλώσουν και θα τις θυμάστε για καιρό αφότου το διαβάσετε.

Guimarães, Bernardo, Η Σκλάβα Ιζάουρα

                                         Η Σκλάβα Ιζάουρα, Μπερνάρντο Γκιμαράες
                                                     Είδος : Eποχής
                                                Βαθμολογία: 9/10

                                

Θέμα:  Ξένη πεζογραφία

Εκδότης: Ωκεανός

Επιμέλεια:  Νεφέλη Χαραλαμπάκου

Σελίδες:  320

ISBN: 9786185104061

Ημ. Έκδοσης: 22/05/2014

Tιμή στην αγορά 12,95-  11,66 ευρώ

 Όσοι υπήρξαν λάτρεις των σειρών λατινοαμερικάνικης παραγωγής , σίγουρα θα το λατρέψουν, αφού σε αυτό βασίστηκε η ομώνυμη θρυλική τηλενουβέλα που προβλήθηκε απο την ΕΤ2 το 1986!
Δεν θα είναι όμως μονάχα αυτοί, αφού δεν πρόκειται για άλλο ένα ρομάντζο εποχής, αλλά κι ένα δραματικό βιβλίο με κοινωνικές προεκτάσεις.
          Η "Σκλάβα Ιζάουρα" του κορυφαίου Βραζιλιάνου ποιητή και λογοτέχνη, Μπερνάρντο Γκιμαράες, συνιστά ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δημιουργήματα της βραζιλιάνικης λογοτεχνίας κι αποτελεί μια πρωτοπόρα και τολμηρή έμπνευση για την εποχή που γράφτηκε,δηλαδή το μακρινό μας 1875!
Αγαπήθηκε όσο λίγα έργα και γυρίστηκε στην ομώνυμη θρυλική σειρά...
Ας ανακαλύψουμε μαζί γιατί.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στα χρόνια του Πέτρου Β της Βραζιλίας, στο κτήμα ενός δουλοκτήτη ταξιάρχη, ζει ανάμεσα στους άλλους σκλάβους, η νεαρή σκλάβα Ιζάουρα με τα σπάνια ψυχικά και σωματικά χαρίσματα.
Είναι η κόρη μια βασανισμένης μιγάδας κι ενός καλόψυχου επιστάτη,που με τον θάνατο της γυναίκας του παρακολουθεί τη χαρισματική κόρη του από μακρυά...
         Η κοπέλα όμως γίνεται η προστατευόμενη της αρχόντισσας του κτήματος, Δόνας Έστερ, που την αναθρέφει "σαν την κόρη που δεν απέκτησε ποτέ," και της τάζει την απελευθέρωσή της. 
        Όμως η Ιζάουρα με την αφοπλιστική της ομορφιά και την "αγγελική" της σεμνότητα μπαίνει στο στόχαστρο του διεφθαρμένου γιου της οικογένειας,του Λεόνσιο.
          Παρότι είναι παντρεμένος με μια πλούσια και καλόκαρδη νεαρή κληρονόμο, ο παράφορος Λεόνσιο κυριεύεται ολοκληρωτικά από το πάθος για τη σκλάβα του και μετά τον θάνατο της μητέρας του, αρνείται να την απελευθερώσει.
              Αντίθετα, τής επιφυλάσσει πλήθος ταπεινώσεων και βασανισμών, με σκοπό να την κάνει δική του σε πείσμα της άρνησής της και των απροσδόκητων συμμάχων της, που δείχνουν ανίσχυροι μπρος στην αποφασιστικότητά του  μεγαλοκτηματία και την δουλοκτητική νομοθεσία...
            Μεταξύ του απάνθρωπου Λεόνσιο και της αθώας Ιζάουρα θα εξελιχθεί ένας αγώνας ζωής και θανάτου, μια αναμέτρηση ανάμεσα στην ισχύ &την φαυλότητα από τη μια, το δίκαιο και την αρετή από την άλλη...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η "Σκλάβα Ιζάουρα" του Γκιμαράες είναι ένα δυνατό δράμα εποχής, που θα σας συγκινήσει και θα σας γεμίσει συναισθήματα.
Πρόκειται για ένα υπέροχο μυθιστόρημα κοινωνικών αποχρώσεων που διατηρεί την ένταση και την αγωνία μέχρι την τελευταία σελίδα!
Σίγουρα η Σκλάβα Ιζάουρα στηρίζεται σε αναγνωρίσιμα μοτίβα ενός έρωτα με το κοινωνικό χάσμα να φαντάζει ανυπέρβλητο εμπόδιο.
Κι εδώ συναντάμε το τυπικό τρίγωνο της ωραίας κόρης που γίνεται αντικείμενο άνομων πόθων από τον ισχυρό διαφεντευτή της, αλλά συναντά την αληθινή αγάπη και μαζί αντιπαλεύουν τις αντιξοότητες...

Η πορεία της πλοκής δεν επιφυλάσσει κάποια πρωτοτυπία, όμως διατηρεί τη γοητεία της.
      Η πρωτοπορία στη "Σκλάβα Ιζάουρα" όμως έγκειται στο ότι γράφτηκε 150 χρόνια πριν από έναν κορυφαίο Λογοτέχνη, ανοίγοντας τότε τολμηρούς δρόμους και γι αυτό αξίζει να το δούμε πέρα από το επίπεδο του απλού ρομάντζου εποχής...
       Η γραφή του Γκιμαράες κινείται στα πρότυπα της εποχής του και δεν είναι ακριβώς γραμμική.
Παρουσιάζει αιφνίδια τις ανατροπές, τις οποίες με μικρές αναδρομές  αιτιολογεί αμέσως μετά.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι πως ο αφηγητής διεξάγει "διάλογο" με τον αναγνώστη, προβλέποντας αντιδράσεις κ συλλογισμούς του("Ίσως ο αναγνώστης πιστέψει..."
"Ο αναγνώστης σίγουρα θα θυμάται"...)
Αυτό το συνάντησα και στον γίγαντα της Λογοτεχνίας,τον ουμανιστή Γάλλο Βίκτορ Ουγκό, με τον οποίο ο Γκιμαράες "συναντιέται" στον κοινωνικό προβληματισμό,που εκφράζει μέσα απο τον γνωστό Ρομαντισμό του 19 αιώνα...

Το "σκηνικό" της ιστορίας του Γκιμαράες, λοιπόν, είναι oι αχανείς εκτάσεις γης ενός πλούσιου και άσπλαχνου γαιοκτήμονα, που εκμεταλλεύεται τη σκοταδιστικό δουλοκτητικό καθεστώς για να καταπατά ασύστολα τις ζωές των υποτακτικών του.
          Σίγουρα το έχουμε συναντήσει σε πολλές δημιουργίες-λογοτεχνικές ή και τηλεοπτικές λατινοαμερικάνικης προέλευσης.
      Αυτό δε συμβαίνει από... "έλλειψη φαντασίας, αλλά λόγω του καθεστώτος γαιοκτησίας της Λατινικής Αμερικής..
              Η Ελλάδα γνώρισε το αντίστοιχο αυτών των γαιοκτημόνων με τους τσιφλικάδες που κυριάρχησαν κυρίως στη Θεσσαλία -και, παρότι δεν υπήρξε επίσημα αγοραπωλησία ανθρώπων στην Ελλάδα- ζωή των αγροτών στα χέρια τους δεν απείχε από τη Δουλεία. Στην Ελλάδα όμως,οι μεγαλοτσιφλικάδες αποδυναμώθηκαν με την αγροτική μεταρρύθμιση απ'τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα.
Στη Λατινική Αμερική όμως,με τις αχανείς καλλιέργειες παγκόσμιας εμβέλειας (καφές ,μπανάνες, βαμβάκι κλπ) οι γαιοκτήμονες παρέμειναν ισχυρός παράγοντας της πολιτικής ζωής όλο σχεδόν τον 20ο αιώνα και στήριξαν διαχρονικα τα απολυταρχικά και δικτατορικά καθεστώτα, καταπιέζοντας ως τυρρανίσκοι τα λαικά στρώματα.

Ο Γκιμαράες χειρίζεται αρκετά εύστοχα τούτο το σεναριακό μοντέλο με στιγμές παραφοράς και  αρκετά ενδιαφέροντες χαρακτήρες.
Ο πράος και στοργικός Μιγκέλ, που με την πατρική του αγάπη αντισταθμίζει το φόβο του υποτακτικού,
 ο φλογερός ιδεαλιστής Άλβαρο,
ο διεφθαρμένος, αλλά όμορφος Λεόνσιο,
η αφελής, καλόκαρδη Μαλβίνα
η ζηλόφθονη υπηρέτρια Ρόζα
ο δύσμορφος, αγαθός Μπελσιόρ...
Ωστόσο η πρωταγωνίστρια Ιζάουρο υπερτερεί σαφώς όλων τους. 
Λέξη, λέξη, ο Γκιμαράες χαράσσει στο χαρτί μια πρωταγωνίστρια, που με τις αρετές της ανυψώνεται στη σφαίρα της εξιδανίκευσης.
Η Ιζάουρα συνιστά αισθητικά και ηθικά την ενσάρκωση μιας αναγεννησιακής Μαντόνας, της γυναικείας φιγούρας που κυριαρχεί στην τεχνοτροπία και την παράδοση των Καθολικών.
     Ο Γκιμαράες επιστρατεύει το συγκινησιακό φορτίο και τη γλωσσική καλλιέπεια του λαμπρού ποιητή,που υπήρξε, μεταδίδοντας το δέος του για την Αρετη της ηρωίδας του.
Η εξιδανίκευση της Ιζάουρα όμως εξυπηρετεί ανώτερο σκοπό κ μάλιστα πολιτικό.
Η "θεία" της φιγούρα αλυσοδεμένη είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο του Πολιτισμού.
Η ομορφιά της σκλάβας υπογραμμίζει την ασχήμια κ τον παραλογισμό των ανθρώπινων νόμων που επιτρέπουν στον πλούτο να υποβιβάσει ανθρώπινα πλάσματα στο επίπεδο του ζώου.
Η τελειότητά της γλυκιάς Σκλάβας ξεμπροστιάζει την ελλειμματικότητα των ανθρώπινων θεσμών,που απαρνήθηκαν την ανθρωπιά.
          Δε θα μπορούσε να υπάρξει ίσως πιο κατανοητή και "προσβάσιμη" καταγγελία της Δουλείας από αυτήν την ουράνια φιγούρα που μαρτύρησε στις αλυσίδες της σκλαβιάς και των νόμων.
Και δε θα μπορούσε ο χυδαίος αυτός θεσμός να εκπροσωπηθεί καλύτερη,παρά από την εωσφορική παραφορά και το μίσος του Λεόνσιο.
            Μεγάλη τόλμη για έναν λογοτέχνη τη δύσκολη εποχή,που δειλά-δειλά αποτίνασσε το όνειδος της Δουλείας των Μαύρων...

Μικρό μειονέκτημα του βιβλίου είναι πως κάποια σημεία μπορούσαν να έχουν παρουσιαστεί εκτενέστερα.
Σίγουρα, αν το βιβλίο είχε λίγο πιο εκτεταμένα ψυχογραφήματα κ κάποιες πιο αναλυτικές περιγραφές σε ήθη,στιγμιότυπα της ζωής των δουλών, σκέψεις κι αντιδράσεις των ηρώων, θα άγγιζε το επίπεδο του  επικού έργου. Παραμένει όμως εξαίρετο. Ίσως δε θα μπορούσε αυτό το μυθιστόρημα να αντιπαραβληθεί με ένα αξεπέραστο αριστούργημα σαν την Καλύβα του Μπάρμπα -Θωμά.
Είναι σημαντικό όμως μέσα από μια σπουδαία ρομαντική ιστορία να αναδεικνύονται λιτά τόσο γόνιμοι κοινωνικοί προβληματισμοί και δικαίως αγαπήθηκε τόσο πολύ!

Ανακαλύψτε αυτό το υπέροχο, μικρό βιβλίο που,πέρα από κάποια αμελητέα τυπογραφικα σφάλματα, έτυχε μιας καλής και πολυ΄ κατατοπιστικής επιμέλειας,με ενδιαφέροντα ιστορικά σχόλια.

                                                      Δέδε Ελισσάβετ


H ΣΕΙΡΑ ΣΚΛΑΒΑ ΙΖΑΟΥΡΑ

ΕΡΤ-2 Τρίτη 6 Μαΐου 1986, 20.30΄ - Τρίτη 12 Αυγούστου 1986, 20.30΄

Στην Ελλάδα προβλήθηκε σε 15 ωριαία επεισόδια, που συμπύκνωσαν τα 200 αρχικά της βραζιλιάνικης παραγωγής, αλλα γνώρισε μοναδική επιτυχία ολόκληρο τον κόσμο.

Στην Κίνα ήταν η πρώτη σειρά με ξένη πρωταγωνίστρια που επιτράπηκε να προβληθεί στην τηλεόραση
Oi Ούγγροι τηλεθεατές συγκέντρωσαν χιλιάδες δολάρια που τα έστειλαν στη βραζιλιάνικη πρεσβεία για να εξαγοράσουν την ελευθερία της ηρωίδας.