Guimarães, Bernardo, Η Σκλάβα Ιζάουρα

                                         Η Σκλάβα Ιζάουρα, Μπερνάρντο Γκιμαράες
                                                     Είδος : Eποχής
                                                Βαθμολογία: 9/10

                                

Θέμα:  Ξένη πεζογραφία

Εκδότης: Ωκεανός

Επιμέλεια:  Νεφέλη Χαραλαμπάκου

Σελίδες:  320

ISBN: 9786185104061

Ημ. Έκδοσης: 22/05/2014

Tιμή στην αγορά 12,95-  11,66 ευρώ

 Όσοι υπήρξαν λάτρεις των σειρών λατινοαμερικάνικης παραγωγής , σίγουρα θα το λατρέψουν, αφού σε αυτό βασίστηκε η ομώνυμη θρυλική τηλενουβέλα που προβλήθηκε απο την ΕΤ2 το 1986!
Δεν θα είναι όμως μονάχα αυτοί, αφού δεν πρόκειται για άλλο ένα ρομάντζο εποχής, αλλά κι ένα δραματικό βιβλίο με κοινωνικές προεκτάσεις.
          Η "Σκλάβα Ιζάουρα" του κορυφαίου Βραζιλιάνου ποιητή και λογοτέχνη, Μπερνάρντο Γκιμαράες, συνιστά ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δημιουργήματα της βραζιλιάνικης λογοτεχνίας κι αποτελεί μια πρωτοπόρα και τολμηρή έμπνευση για την εποχή που γράφτηκε,δηλαδή το μακρινό μας 1875!
Αγαπήθηκε όσο λίγα έργα και γυρίστηκε στην ομώνυμη θρυλική σειρά...
Ας ανακαλύψουμε μαζί γιατί.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στα χρόνια του Πέτρου Β της Βραζιλίας, στο κτήμα ενός δουλοκτήτη ταξιάρχη, ζει ανάμεσα στους άλλους σκλάβους, η νεαρή σκλάβα Ιζάουρα με τα σπάνια ψυχικά και σωματικά χαρίσματα.
Είναι η κόρη μια βασανισμένης μιγάδας κι ενός καλόψυχου επιστάτη,που με τον θάνατο της γυναίκας του παρακολουθεί τη χαρισματική κόρη του από μακρυά...
         Η κοπέλα όμως γίνεται η προστατευόμενη της αρχόντισσας του κτήματος, Δόνας Έστερ, που την αναθρέφει "σαν την κόρη που δεν απέκτησε ποτέ," και της τάζει την απελευθέρωσή της. 
        Όμως η Ιζάουρα με την αφοπλιστική της ομορφιά και την "αγγελική" της σεμνότητα μπαίνει στο στόχαστρο του διεφθαρμένου γιου της οικογένειας,του Λεόνσιο.
          Παρότι είναι παντρεμένος με μια πλούσια και καλόκαρδη νεαρή κληρονόμο, ο παράφορος Λεόνσιο κυριεύεται ολοκληρωτικά από το πάθος για τη σκλάβα του και μετά τον θάνατο της μητέρας του, αρνείται να την απελευθερώσει.
              Αντίθετα, τής επιφυλάσσει πλήθος ταπεινώσεων και βασανισμών, με σκοπό να την κάνει δική του σε πείσμα της άρνησής της και των απροσδόκητων συμμάχων της, που δείχνουν ανίσχυροι μπρος στην αποφασιστικότητά του  μεγαλοκτηματία και την δουλοκτητική νομοθεσία...
            Μεταξύ του απάνθρωπου Λεόνσιο και της αθώας Ιζάουρα θα εξελιχθεί ένας αγώνας ζωής και θανάτου, μια αναμέτρηση ανάμεσα στην ισχύ &την φαυλότητα από τη μια, το δίκαιο και την αρετή από την άλλη...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η "Σκλάβα Ιζάουρα" του Γκιμαράες είναι ένα δυνατό δράμα εποχής, που θα σας συγκινήσει και θα σας γεμίσει συναισθήματα.
Πρόκειται για ένα υπέροχο μυθιστόρημα κοινωνικών αποχρώσεων που διατηρεί την ένταση και την αγωνία μέχρι την τελευταία σελίδα!
Σίγουρα η Σκλάβα Ιζάουρα στηρίζεται σε αναγνωρίσιμα μοτίβα ενός έρωτα με το κοινωνικό χάσμα να φαντάζει ανυπέρβλητο εμπόδιο.
Κι εδώ συναντάμε το τυπικό τρίγωνο της ωραίας κόρης που γίνεται αντικείμενο άνομων πόθων από τον ισχυρό διαφεντευτή της, αλλά συναντά την αληθινή αγάπη και μαζί αντιπαλεύουν τις αντιξοότητες...

Η πορεία της πλοκής δεν επιφυλάσσει κάποια πρωτοτυπία, όμως διατηρεί τη γοητεία της.
      Η πρωτοπορία στη "Σκλάβα Ιζάουρα" όμως έγκειται στο ότι γράφτηκε 150 χρόνια πριν από έναν κορυφαίο Λογοτέχνη, ανοίγοντας τότε τολμηρούς δρόμους και γι αυτό αξίζει να το δούμε πέρα από το επίπεδο του απλού ρομάντζου εποχής...
       Η γραφή του Γκιμαράες κινείται στα πρότυπα της εποχής του και δεν είναι ακριβώς γραμμική.
Παρουσιάζει αιφνίδια τις ανατροπές, τις οποίες με μικρές αναδρομές  αιτιολογεί αμέσως μετά.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι πως ο αφηγητής διεξάγει "διάλογο" με τον αναγνώστη, προβλέποντας αντιδράσεις κ συλλογισμούς του("Ίσως ο αναγνώστης πιστέψει..."
"Ο αναγνώστης σίγουρα θα θυμάται"...)
Αυτό το συνάντησα και στον γίγαντα της Λογοτεχνίας,τον ουμανιστή Γάλλο Βίκτορ Ουγκό, με τον οποίο ο Γκιμαράες "συναντιέται" στον κοινωνικό προβληματισμό,που εκφράζει μέσα απο τον γνωστό Ρομαντισμό του 19 αιώνα...

Το "σκηνικό" της ιστορίας του Γκιμαράες, λοιπόν, είναι oι αχανείς εκτάσεις γης ενός πλούσιου και άσπλαχνου γαιοκτήμονα, που εκμεταλλεύεται τη σκοταδιστικό δουλοκτητικό καθεστώς για να καταπατά ασύστολα τις ζωές των υποτακτικών του.
          Σίγουρα το έχουμε συναντήσει σε πολλές δημιουργίες-λογοτεχνικές ή και τηλεοπτικές λατινοαμερικάνικης προέλευσης.
      Αυτό δε συμβαίνει από... "έλλειψη φαντασίας, αλλά λόγω του καθεστώτος γαιοκτησίας της Λατινικής Αμερικής..
              Η Ελλάδα γνώρισε το αντίστοιχο αυτών των γαιοκτημόνων με τους τσιφλικάδες που κυριάρχησαν κυρίως στη Θεσσαλία -και, παρότι δεν υπήρξε επίσημα αγοραπωλησία ανθρώπων στην Ελλάδα- ζωή των αγροτών στα χέρια τους δεν απείχε από τη Δουλεία. Στην Ελλάδα όμως,οι μεγαλοτσιφλικάδες αποδυναμώθηκαν με την αγροτική μεταρρύθμιση απ'τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα.
Στη Λατινική Αμερική όμως,με τις αχανείς καλλιέργειες παγκόσμιας εμβέλειας (καφές ,μπανάνες, βαμβάκι κλπ) οι γαιοκτήμονες παρέμειναν ισχυρός παράγοντας της πολιτικής ζωής όλο σχεδόν τον 20ο αιώνα και στήριξαν διαχρονικα τα απολυταρχικά και δικτατορικά καθεστώτα, καταπιέζοντας ως τυρρανίσκοι τα λαικά στρώματα.

Ο Γκιμαράες χειρίζεται αρκετά εύστοχα τούτο το σεναριακό μοντέλο με στιγμές παραφοράς και  αρκετά ενδιαφέροντες χαρακτήρες.
Ο πράος και στοργικός Μιγκέλ, που με την πατρική του αγάπη αντισταθμίζει το φόβο του υποτακτικού,
 ο φλογερός ιδεαλιστής Άλβαρο,
ο διεφθαρμένος, αλλά όμορφος Λεόνσιο,
η αφελής, καλόκαρδη Μαλβίνα
η ζηλόφθονη υπηρέτρια Ρόζα
ο δύσμορφος, αγαθός Μπελσιόρ...
Ωστόσο η πρωταγωνίστρια Ιζάουρο υπερτερεί σαφώς όλων τους. 
Λέξη, λέξη, ο Γκιμαράες χαράσσει στο χαρτί μια πρωταγωνίστρια, που με τις αρετές της ανυψώνεται στη σφαίρα της εξιδανίκευσης.
Η Ιζάουρα συνιστά αισθητικά και ηθικά την ενσάρκωση μιας αναγεννησιακής Μαντόνας, της γυναικείας φιγούρας που κυριαρχεί στην τεχνοτροπία και την παράδοση των Καθολικών.
     Ο Γκιμαράες επιστρατεύει το συγκινησιακό φορτίο και τη γλωσσική καλλιέπεια του λαμπρού ποιητή,που υπήρξε, μεταδίδοντας το δέος του για την Αρετη της ηρωίδας του.
Η εξιδανίκευση της Ιζάουρα όμως εξυπηρετεί ανώτερο σκοπό κ μάλιστα πολιτικό.
Η "θεία" της φιγούρα αλυσοδεμένη είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο του Πολιτισμού.
Η ομορφιά της σκλάβας υπογραμμίζει την ασχήμια κ τον παραλογισμό των ανθρώπινων νόμων που επιτρέπουν στον πλούτο να υποβιβάσει ανθρώπινα πλάσματα στο επίπεδο του ζώου.
Η τελειότητά της γλυκιάς Σκλάβας ξεμπροστιάζει την ελλειμματικότητα των ανθρώπινων θεσμών,που απαρνήθηκαν την ανθρωπιά.
          Δε θα μπορούσε να υπάρξει ίσως πιο κατανοητή και "προσβάσιμη" καταγγελία της Δουλείας από αυτήν την ουράνια φιγούρα που μαρτύρησε στις αλυσίδες της σκλαβιάς και των νόμων.
Και δε θα μπορούσε ο χυδαίος αυτός θεσμός να εκπροσωπηθεί καλύτερη,παρά από την εωσφορική παραφορά και το μίσος του Λεόνσιο.
            Μεγάλη τόλμη για έναν λογοτέχνη τη δύσκολη εποχή,που δειλά-δειλά αποτίνασσε το όνειδος της Δουλείας των Μαύρων...

Μικρό μειονέκτημα του βιβλίου είναι πως κάποια σημεία μπορούσαν να έχουν παρουσιαστεί εκτενέστερα.
Σίγουρα, αν το βιβλίο είχε λίγο πιο εκτεταμένα ψυχογραφήματα κ κάποιες πιο αναλυτικές περιγραφές σε ήθη,στιγμιότυπα της ζωής των δουλών, σκέψεις κι αντιδράσεις των ηρώων, θα άγγιζε το επίπεδο του  επικού έργου. Παραμένει όμως εξαίρετο. Ίσως δε θα μπορούσε αυτό το μυθιστόρημα να αντιπαραβληθεί με ένα αξεπέραστο αριστούργημα σαν την Καλύβα του Μπάρμπα -Θωμά.
Είναι σημαντικό όμως μέσα από μια σπουδαία ρομαντική ιστορία να αναδεικνύονται λιτά τόσο γόνιμοι κοινωνικοί προβληματισμοί και δικαίως αγαπήθηκε τόσο πολύ!

Ανακαλύψτε αυτό το υπέροχο, μικρό βιβλίο που,πέρα από κάποια αμελητέα τυπογραφικα σφάλματα, έτυχε μιας καλής και πολυ΄ κατατοπιστικής επιμέλειας,με ενδιαφέροντα ιστορικά σχόλια.

                                                      Δέδε Ελισσάβετ


H ΣΕΙΡΑ ΣΚΛΑΒΑ ΙΖΑΟΥΡΑ

ΕΡΤ-2 Τρίτη 6 Μαΐου 1986, 20.30΄ - Τρίτη 12 Αυγούστου 1986, 20.30΄

Στην Ελλάδα προβλήθηκε σε 15 ωριαία επεισόδια, που συμπύκνωσαν τα 200 αρχικά της βραζιλιάνικης παραγωγής, αλλα γνώρισε μοναδική επιτυχία ολόκληρο τον κόσμο.

Στην Κίνα ήταν η πρώτη σειρά με ξένη πρωταγωνίστρια που επιτράπηκε να προβληθεί στην τηλεόραση
Oi Ούγγροι τηλεθεατές συγκέντρωσαν χιλιάδες δολάρια που τα έστειλαν στη βραζιλιάνικη πρεσβεία για να εξαγοράσουν την ελευθερία της ηρωίδας.