Εράν , Βυζαντινά Αμαρτήματα / Γιάννης Καλπούζος
Eίδος : Iστορικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία : 10/10
Αν βρισκόμουν σε... μια παρτίδα "Taboo"ή στο τηλεπαιχνίδι "Ρουκ Ζουκ" και έπρεπε να περιγραψω την έννοια "Ιστορικό Μυθιστόρημα",
μια από τις πρώτες αντανακλαστικές αναφορές μου θα ήταν σίγουρα το όνομα "Γιάννης Καλπούζος"!Και πώς αλλιώς;Ο Γιάννης Καλπούζος είναι, ίσως, η κορυφαία- σήμερα- παρουσία στη σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία.
Πολυγραφότατος και διαχρονικός, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα, και πάντα με κάτι καινούριο να προσφέρει!
Όλα του τα βιβλία επιφυλάσσουν ισχυρές συγκινήσεις και βαθιά συναισθήματα, χτισμένα με έναν λόγο λεπτοδουλεμένο- αλλά όχι επιτηδευμένο- και ριζωμένα σε μια ιστορική εγκυρότητα, που έχει κατακτηθεί με μεράκι και σκληρή μελέτη.
Με το νέο του βιβλίο "Εράν, Βυζαντινά Αμαρτήματα"(2020) ο Γιάννης Καλπούζος διατηρεί όλες τις αρετές της εκπληκτικής γραφής του και μας σεργιανά σε μιαν ακόμη πολυτάραχη περίοδο της Ιστορίας, χαρίζοντας άλλον έναν σημαντικό σταθμό στο Ιστορικό Μυθιστόρημα.
Είτε με το κιτρινο είτε με το πορφυρό εξώφυλλο, το "Εράν" παραμένει ένα αριστούργημα που κάθε αναγνώστης αξίζει να ανακαλύψει... Ας το ξεφυλλίσουμε παρέα:
Eίδος : Iστορικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία : 10/10
Αν βρισκόμουν σε... μια παρτίδα "Taboo"ή στο τηλεπαιχνίδι "Ρουκ Ζουκ" και έπρεπε να περιγραψω την έννοια "Ιστορικό Μυθιστόρημα",
μια από τις πρώτες αντανακλαστικές αναφορές μου θα ήταν σίγουρα το όνομα "Γιάννης Καλπούζος"!Και πώς αλλιώς;Ο Γιάννης Καλπούζος είναι, ίσως, η κορυφαία- σήμερα- παρουσία στη σύγχρονη Ελληνική Λογοτεχνία.
Πολυγραφότατος και διαχρονικός, χωρίς εκπτώσεις στην ποιότητα, και πάντα με κάτι καινούριο να προσφέρει!
Όλα του τα βιβλία επιφυλάσσουν ισχυρές συγκινήσεις και βαθιά συναισθήματα, χτισμένα με έναν λόγο λεπτοδουλεμένο- αλλά όχι επιτηδευμένο- και ριζωμένα σε μια ιστορική εγκυρότητα, που έχει κατακτηθεί με μεράκι και σκληρή μελέτη.
Με το νέο του βιβλίο "Εράν, Βυζαντινά Αμαρτήματα"(2020) ο Γιάννης Καλπούζος διατηρεί όλες τις αρετές της εκπληκτικής γραφής του και μας σεργιανά σε μιαν ακόμη πολυτάραχη περίοδο της Ιστορίας, χαρίζοντας άλλον έναν σημαντικό σταθμό στο Ιστορικό Μυθιστόρημα.
Είτε με το κιτρινο είτε με το πορφυρό εξώφυλλο, το "Εράν" παραμένει ένα αριστούργημα που κάθε αναγνώστης αξίζει να ανακαλύψει... Ας το ξεφυλλίσουμε παρέα:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ (ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ)
Ἐρᾶν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς.
766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία.
Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους.
Ο Ροδανός, αγγελοπρόσωπος, ριψοκίνδυνος, θηρευτής των ηδονών, μα και με φοβερά μυστικά να τον σφιχτοδένουν, είναι συνάμα προσηλωμένος σε ό,τι θεωρεί χρέος.
Γύρω από αυτούς τους τρεις ήρωες και το μυστήριο του Ιερού Στιχαρίου, το οποίο θα μπορούσε ν’ ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών, κινείται η μυθοπλασία κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία
και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη.
Σε μια μοναδική εποχή, άγνωστη και μυθώδη.
Τους πλαισιώνουν αρκετοί δευτεραγωνιστές,
όπως ο μοχθηρός Ερμάς,
ο καλλιεργημένος δούλος Κιτίν,
ο Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα, η θεατρίνα Γοργονία,
ο πατρίκιος Φωκάς με την ομάδα των Λεόντων του,
ο μαύρος ευνούχος Αράν και άλλοι.
Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο, καταρρέουν, αφιερώνονται στον Θεό ή Τον απαρνούνται, γίνονται θύματα της εικόνας τους ή οδηγούνται στο εράν διά του οράν της ψυχής.
Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα-σφαγή, εφιάλτη και όνειρο και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ύστερα κι από το "Εράν" μπορώ με ασφάλεια να το πω:
Ο Γιάννης Καλπόυζος είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της γενιάς του!
Τα έργα του διασώζουν μια σπάνια ποιοτητα, ενόσω αναμετρώνται με απαιτητικότατη θεματολογία, παραμένοντας συναρπαστικά και οικεία στον απλό αναγνώστη.
Εμπνεύσεις ξεχωριστές, με κομμάτια της Ιστορίας, όχι τόσο γνωστά στο μέσο κοινό, τα βιβλία του Καλπούζου συγκινούν, διδάσκουν, συστήνουν αλησμόνητους χαρακτήρες- αλλά και αναβαθμίζουν ηθικά και πνευματικά τον αναγνώστη καθώς του υποβάλλουν στοχασμούς και ανώτερες αναζητήσεις, με τρόπο εύληπτο και απολαυστικό!
Όλα αυτά τα συστατικά, που καθιστούν έναν λογοτέχνη "μεγάλο", συναντούμε και στο τελέυταίο μυθιστόρημά του, το Εράν.
Το "Εράν- Βυζαντινά Αμαρτήματα" αποτελεί άλλο ένα κομψοτέχνημα λόγου συναισθημάτων και γνώσης από τη χαρισματική πένα του Γιάννη Καλπούζου.
Ένα αλησμόνητο μυθιστόρημα που εκκινεί από τις μπόρες της Ιστορίας για να καταδυθεί στα ανθρώπινα πάθη και να αναζητήσει τη Λύτρωση.
Κάθε σελίδα του χαρίζει αναγνωστική ηδονή που αρνείσαι να αποχωριστείς, κάθε ήρωας γίνεται ένας "δικός σου άνθρωπος".
Η αφήγηση παραστατική ενώ οι ανατροπές διαδέχονται η μια την άλλη ως την τελευτάια σελίδα!
Η γλώσσα του είναι ένα ιδιότυπο κράμα αρχαιζουσών εκφράσεων, καλλιέπειας και συνάμα απλότητας οικείας στον αναγνώστη.Καθαρεύουσα και λαϊκίζουσες εκφράσεις σε ένα σύνολο απρόσμενα αρμονικό.
Ήδη ο τίτλος κι ο υπότιτλος προδιαγράφουν ξεκάθαρα τον τριπλό άξονα στον οποίο κινείται η μυθοπλασία στο "ΕΡΑΝ- Βυζαντινά Αμαρτήματα". Ιστορία ,Ερωτικό πάθος και Πίστη, λοιπόν.
Η πρώτη παράμετρος είναι εμφανής.
Το "Εράν" διαδραματίζεται στα μισά του 8ου αιώνα μετά Χριστόν, στα χρόνια της Εικονομαχίας όπου δεσπόζει η Δυναστεία των Ισαύρων.
Παρόλες τις γόνιμες μεταρρυθμίσεις που βελτίωσαν τη διαβίωση του λαού του, δυστυχώς αυτή η εκατονταετία στιγματίστηκε από τον τρομακτικό διωγμό που εξαπέλυσε ο Λέων, και κάποιοι διάδοχόί του, εναντίον της λατρείας των εικόνων αλλά και των μοναστηριών, όταν ο μοναχισμός γινόταν πρόσχημα αποφυγής της στράτευσης, αποδυναμώνοντας τον στρατό της αυτοκρατορίας.
Κυρίαρχη προσωπικότητα- υπέρμαχος των Εικόνων, είναι η Ειρήνη η Αθηναία,
η αυτοκράτειρα που το κάλλος της δε συμβάδιζε με τη σκοτεινή ψυχή της...
Η βασίλισσα που η αρχομανία της υποσκέλισε και τον ρόλο της μάνας,
και με τις ραδιουργίες της απασχόλησε κι άλλοτε τη μυθοπλασία (όπως στην πρόσφατη μυθιστορηματική βιογραφία του Λεονάρδου/εκδ Ωκεανός).
Μηχανορραφίες, συνωμοσίες, απηνείς διωγμοί, βασανισμοί, φατρίες και μάχες συνθέτουν την πολιτική ζωή στους Κόλπους της Αγίας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας που αργότερα από την Ιστοριογραφία μετονομάστηκε σε Βυζαντινή(από το όνομα του Ιδρυτή της Κωνσταντινούπολης, του Βύζα).
Αντάμα με το ιστορικό αυτό κάδρο έρχεται και η σκιαγράφηση της καθημερινής ζωής:
Σαν επιδέξιος τεχνίτης ο Γιάννης Καλπούζος συνδυάζει μικρές ηθογραφικές ψηφίδες, αναπλάθοντας ολάκερη εποχή σε ένα μωσαικό εικόνων, αρωμάτων, ήχων.
Η Κωνσταντινούπολη με το πολύβουο λιμάνι, τα παζάρια και βεβαια τον ταραχώδη Ιππόδρομο και τα μαυλιστικά συμπόσια.
Η Αθήνα με το χαμένο κλεος της αρχαιτότητας , η Θράκη με την απεραντοσύνη της φύσης και τα αγρίμια της
Η ζωηρή εικονοπλασία του Γιάννη Καλπούζου μας μεταφέρει αυτούσιο το βίωμα της εποχής.Επαγγέλματα, ενδυματολογικός κώδικας, εθιμοτυπία .
Χορταστικό αλλά ποτέ κουραστικό, λεπτομερές αλλά ποτέ φλύαρο το ΕΡΑΝ ανασυνθέτει εκείνα τα χρόνια με την πληροφορία να υποτάσσεται στη ροή της πλοκής , ξεπηδώντας από τη διαδρομή των ηρώων, αφού το έργο είναι ξακάθαρα ανθρωποκεντρικό.
Το δράμα της ψυχής αλλά και η αναζήτηση του Θεού βρίσκονται στο επίκεντρο.
Τα πρόσωπα γοητεύουν καθένα με τον δικό του μοναδικό τρόπο...
Ο ασκητικός Υάκινθος που παλεύει με τον μονισμό μιας ακραιφνούς αρετής, κι ανακαλύπτει ότι η θέωση έρχεται μόνο καταφάσκοντας τον Άλλον .
Η Λυγινή που παραδίδεται σε ένα αίσθημα σπαρακτικό για να ανακαλύψει ότι η Γυναίκα δεν τελειοποιείται στην κλίνη αλλά στην προσφορά.
Ο Ροδανός σφυρηλατείται στο αμόνι της οδύνης για να απαρνηθεί το εγώ του.
Ο δούλος Κιτίν γίνεται το βυζαντινό ομόλογο του πνευματώδους "Αίσωπου"- σα φωνή της συνειδήσεως και θυμόσοφος.
Ο Φωκάς σαγηνεύει κι εμπνέει οράματα σε νιάτα ανήμερα που αποζητούν έναν σκοπό...
Πλήθος προσώπων που καθένα συνιστά μια μοναδική εμπειρία για τον αναγνώστη...
Το "Εράν" το στοιχειώνει, επιπλέον, ενας θρησκευτικός μυστικισμός που υπόγεια συνομιλεί με την ατμόσφαιρα του Dan Brown ή με το "Όνομα του Ρόδου", ειδικότερα με τον θρύλο του Ιερού Στιχάριου -μόνο που στον Καλπούζο επστέγασμα μένει η ευλάβεια και το μεγαλείο της ορθοδόξου πίστεως, με έναν τρόπο άκρως συγκινητικό.
Στο τίτλο επίσης υπεισέρχεται η έννοια της "Αμαρτίας", που θεολογικά ορίζεται ως "σφάλμα" και "αποπροσανατολισμός του Ανθρώπου από τον θείο προορισμό του".
Αυτή ακριβως είναι η "μάχη επαναπατρισμού" που δίνουν οι πρωταγωνιστές, αναζητώντας τον εαυτό τους!
Δομικό στοιχείο όμως στο έργο αυτό είναι ο σπαραγμός του έρωτα."Εράν" αποτελεί απαρεμφατικό τύπο του ρήματος "έρωμαι= αγαπώ
Παρά τον καλοπλεγμένο ιστοριογραφικό του μανδύα, στην πραγματικότητα, το ΕΡΑΝ του Καλπούζου συνιστά μια...δραματοποιημένη πραγματεία γύρω από το ιδεώδες του έρωτα και την έννοια της Αφοσίωσης:
Αφοσίωση στον Θεό, στην Πατρίδα, στο ερωτικό αντικείμενο, σε έναν "αυθέντη" ή ως αντίσταση στην επερόχμενη αλλαγή.
Η Αφοσίωση στο "Εράν" ψυχαναλύεται ιδανικά, ενόσω διαθλάται από το πρίσμα των τόσο διαφορετικών χαρακτήρων που την εκπροσωπούν και καταβάλλουν το δυσβάσταχτο τίμημα.
Το ίδιο πολυεπίπεδη είναι η προσέγγιση του έρωτα που εναλλάσσει προσωπεία από τον ακραιφνή σωματικό πόθο, μέχρι την εμμονή, με τον Γιάννη Καλπούζο να φιλοσοφεί μέσα από τα ξεχωριστά πρόσωπα .
Η παγίδα του Ναρκίσσου,ο πυρπολισμός της σαρκός, η παραφορά της μυθικής Μήδειας, κι η εξιδανικευμένη μνήμη αλλοιώνουν την ιδεατή κατά τον Πλάτωνα "μέθεξη που ο έρωτας προσφέρει με το θείο".
Η σοφία της αναμονής πάλι ροκανίζει τον εγωισμό
Και η "αφοσίωση" και ο "έρωτας" στο ΕΡΑΝ κατορθώνουν να ατενίσουν τον εξανθρωπισμό και την "καθ ομοίωσιν αγιότητα" μονάχα όταν απαρνηθούν τα εμ'αυτών και προσφερθούν.
Αυτό με λίγα λόγια είναι το "Εράν" του Γιάννη Καλπούζου:
Ένα συναρπαστικό ταξίδι στην Ιστορία και την ανθρώπινη ψυχή με όχημα το αιματοβαμμένο βέλος του πάθους.
Ένα άσμα στο μεγαλείο της αγάπης.
Ένα ευλαβικό προσκύνημα στον σπαραγμό του έρωτα.
Μια ελεγεία στην οδύνη.
Ένα οδοιπορικό αυτοπραγμάτωσης
Ένα συναξάρι αγιότητας.
Το "Εράν" είναι το βιβλίο που μαζί με το "Ιμαρέτ" αγάπησα περισσότερο απο τον Γιάννη Καλπούζο- κι ίσως αποτελεί το καλύτερο και πληρέστερο μυθιστόρημα που γράφτηκε για τη Βυζαντινή Εποχή, διεκδικώντας επάξια μια θέση στα κλασσικά έργα της Ελληνικής Πεζογραφίας...
Δέδε Ελισσάβετ
Διαβάστε άλλες ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ για έργα του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΙΜΑΡΕΤ
ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
ΣΕΡΡΑ, Η Ψυχή Του Πόντου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ (2015)
ΣΑΟΣ , Παντομίμα Φαντασμάτων
Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ είναι δικό σου
Αξίζει να σημειωθεί πως το βιβλίο ΕΡΑΝ κυκλοφόρησε με δυο εξώφυλλα ύστερα από έναν πρωτότυπο διαγωνισμό που διοργάνωσε ο Γιάννης Καλπούζος και ο οίκος του ο Ψυχογιός.
Για την ιστορία , οι επιλογές περιελάμβαναν μια χρυσή εκδοχή με ένα κόσμημα,
μια πορφυρή με τα χαρακτηριστικά παγόνια απ'τις βυζαντινές αναπαραστάσεις
και μια ακόμη χρυσή με μια αναγεννησιακού τύπου αισθησιακή αναπαράσταση συμποσίου.
Θα ήθελα να κανω μια μνεία σε αυτήν την εκδοχή.
Περιεχει το χρυσαφι της βυζαντινης τρυφηλοτητας,
ειναι πολυπροσωπο- οπως πολυπροσωπο ειναι κ το ΕΡΑΝ-
ενω αποπνεει βαθυ ερωτισμο-μπορει κι ακολασια-
που αποτελεσε την οδο που διαβηκαν καποιοι χαρακτηρες
μεχρι την κατακτηση της αρετης...
Επισης το εξωφυλλο αυτο αποτελει ωδη στο σωματικο Καλλος που αποτελεσε ενα απο τα ζητουμενα του ΕΡΑΝ(Εκ του "οραν το εραν"....)!!!!!
Ισως του αξιζε αυτου του 3ου εξωφυλλου, να το επανεξεταστεί για καποια ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ- ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ του ΕΡΑΝ ή Συλλεκτικη Εκδοση λιγων αντιτυπων
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ γεννήθηκε στο χωριό Μελάτες της Άρτας το 1960.
Έχει γράψει ποιητικές συλλογές, στίχους σε 80 τραγούδια, διηγήματα και μυθιστορήματα.
Με την ποιητική συλλογή Έρωτας νυν και αεί ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2008,
Ἐρᾶν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς.
766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία.
Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους.
Ο Ροδανός, αγγελοπρόσωπος, ριψοκίνδυνος, θηρευτής των ηδονών, μα και με φοβερά μυστικά να τον σφιχτοδένουν, είναι συνάμα προσηλωμένος σε ό,τι θεωρεί χρέος.
Γύρω από αυτούς τους τρεις ήρωες και το μυστήριο του Ιερού Στιχαρίου, το οποίο θα μπορούσε ν’ ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών, κινείται η μυθοπλασία κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία
και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη.
Σε μια μοναδική εποχή, άγνωστη και μυθώδη.
Τους πλαισιώνουν αρκετοί δευτεραγωνιστές,
όπως ο μοχθηρός Ερμάς,
ο καλλιεργημένος δούλος Κιτίν,
ο Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα, η θεατρίνα Γοργονία,
ο πατρίκιος Φωκάς με την ομάδα των Λεόντων του,
ο μαύρος ευνούχος Αράν και άλλοι.
Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο, καταρρέουν, αφιερώνονται στον Θεό ή Τον απαρνούνται, γίνονται θύματα της εικόνας τους ή οδηγούνται στο εράν διά του οράν της ψυχής.
Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα-σφαγή, εφιάλτη και όνειρο και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ύστερα κι από το "Εράν" μπορώ με ασφάλεια να το πω:
Ο Γιάννης Καλπόυζος είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της γενιάς του!
Τα έργα του διασώζουν μια σπάνια ποιοτητα, ενόσω αναμετρώνται με απαιτητικότατη θεματολογία, παραμένοντας συναρπαστικά και οικεία στον απλό αναγνώστη.
Εμπνεύσεις ξεχωριστές, με κομμάτια της Ιστορίας, όχι τόσο γνωστά στο μέσο κοινό, τα βιβλία του Καλπούζου συγκινούν, διδάσκουν, συστήνουν αλησμόνητους χαρακτήρες- αλλά και αναβαθμίζουν ηθικά και πνευματικά τον αναγνώστη καθώς του υποβάλλουν στοχασμούς και ανώτερες αναζητήσεις, με τρόπο εύληπτο και απολαυστικό!
Όλα αυτά τα συστατικά, που καθιστούν έναν λογοτέχνη "μεγάλο", συναντούμε και στο τελέυταίο μυθιστόρημά του, το Εράν.
Το "Εράν- Βυζαντινά Αμαρτήματα" αποτελεί άλλο ένα κομψοτέχνημα λόγου συναισθημάτων και γνώσης από τη χαρισματική πένα του Γιάννη Καλπούζου.
Ένα αλησμόνητο μυθιστόρημα που εκκινεί από τις μπόρες της Ιστορίας για να καταδυθεί στα ανθρώπινα πάθη και να αναζητήσει τη Λύτρωση.
Κάθε σελίδα του χαρίζει αναγνωστική ηδονή που αρνείσαι να αποχωριστείς, κάθε ήρωας γίνεται ένας "δικός σου άνθρωπος".
Η αφήγηση παραστατική ενώ οι ανατροπές διαδέχονται η μια την άλλη ως την τελευτάια σελίδα!
Η γλώσσα του είναι ένα ιδιότυπο κράμα αρχαιζουσών εκφράσεων, καλλιέπειας και συνάμα απλότητας οικείας στον αναγνώστη.Καθαρεύουσα και λαϊκίζουσες εκφράσεις σε ένα σύνολο απρόσμενα αρμονικό.
Ήδη ο τίτλος κι ο υπότιτλος προδιαγράφουν ξεκάθαρα τον τριπλό άξονα στον οποίο κινείται η μυθοπλασία στο "ΕΡΑΝ- Βυζαντινά Αμαρτήματα". Ιστορία ,Ερωτικό πάθος και Πίστη, λοιπόν.
Η πρώτη παράμετρος είναι εμφανής.
Το "Εράν" διαδραματίζεται στα μισά του 8ου αιώνα μετά Χριστόν, στα χρόνια της Εικονομαχίας όπου δεσπόζει η Δυναστεία των Ισαύρων.
Παρόλες τις γόνιμες μεταρρυθμίσεις που βελτίωσαν τη διαβίωση του λαού του, δυστυχώς αυτή η εκατονταετία στιγματίστηκε από τον τρομακτικό διωγμό που εξαπέλυσε ο Λέων, και κάποιοι διάδοχόί του, εναντίον της λατρείας των εικόνων αλλά και των μοναστηριών, όταν ο μοναχισμός γινόταν πρόσχημα αποφυγής της στράτευσης, αποδυναμώνοντας τον στρατό της αυτοκρατορίας.Κυρίαρχη προσωπικότητα- υπέρμαχος των Εικόνων, είναι η Ειρήνη η Αθηναία,
η αυτοκράτειρα που το κάλλος της δε συμβάδιζε με τη σκοτεινή ψυχή της...
Η βασίλισσα που η αρχομανία της υποσκέλισε και τον ρόλο της μάνας,
και με τις ραδιουργίες της απασχόλησε κι άλλοτε τη μυθοπλασία (όπως στην πρόσφατη μυθιστορηματική βιογραφία του Λεονάρδου/εκδ Ωκεανός).
Μηχανορραφίες, συνωμοσίες, απηνείς διωγμοί, βασανισμοί, φατρίες και μάχες συνθέτουν την πολιτική ζωή στους Κόλπους της Αγίας Ρωμαικής Αυτοκρατορίας που αργότερα από την Ιστοριογραφία μετονομάστηκε σε Βυζαντινή(από το όνομα του Ιδρυτή της Κωνσταντινούπολης, του Βύζα).
Αντάμα με το ιστορικό αυτό κάδρο έρχεται και η σκιαγράφηση της καθημερινής ζωής:
Σαν επιδέξιος τεχνίτης ο Γιάννης Καλπούζος συνδυάζει μικρές ηθογραφικές ψηφίδες, αναπλάθοντας ολάκερη εποχή σε ένα μωσαικό εικόνων, αρωμάτων, ήχων.
Η Κωνσταντινούπολη με το πολύβουο λιμάνι, τα παζάρια και βεβαια τον ταραχώδη Ιππόδρομο και τα μαυλιστικά συμπόσια.
Η Αθήνα με το χαμένο κλεος της αρχαιτότητας , η Θράκη με την απεραντοσύνη της φύσης και τα αγρίμια της
Η ζωηρή εικονοπλασία του Γιάννη Καλπούζου μας μεταφέρει αυτούσιο το βίωμα της εποχής.Επαγγέλματα, ενδυματολογικός κώδικας, εθιμοτυπία .
Χορταστικό αλλά ποτέ κουραστικό, λεπτομερές αλλά ποτέ φλύαρο το ΕΡΑΝ ανασυνθέτει εκείνα τα χρόνια με την πληροφορία να υποτάσσεται στη ροή της πλοκής , ξεπηδώντας από τη διαδρομή των ηρώων, αφού το έργο είναι ξακάθαρα ανθρωποκεντρικό.
Το δράμα της ψυχής αλλά και η αναζήτηση του Θεού βρίσκονται στο επίκεντρο.
Τα πρόσωπα γοητεύουν καθένα με τον δικό του μοναδικό τρόπο...
Ο ασκητικός Υάκινθος που παλεύει με τον μονισμό μιας ακραιφνούς αρετής, κι ανακαλύπτει ότι η θέωση έρχεται μόνο καταφάσκοντας τον Άλλον .
Η Λυγινή που παραδίδεται σε ένα αίσθημα σπαρακτικό για να ανακαλύψει ότι η Γυναίκα δεν τελειοποιείται στην κλίνη αλλά στην προσφορά.
Ο Ροδανός σφυρηλατείται στο αμόνι της οδύνης για να απαρνηθεί το εγώ του.
Ο δούλος Κιτίν γίνεται το βυζαντινό ομόλογο του πνευματώδους "Αίσωπου"- σα φωνή της συνειδήσεως και θυμόσοφος.
Ο Φωκάς σαγηνεύει κι εμπνέει οράματα σε νιάτα ανήμερα που αποζητούν έναν σκοπό...
Πλήθος προσώπων που καθένα συνιστά μια μοναδική εμπειρία για τον αναγνώστη...
Το "Εράν" το στοιχειώνει, επιπλέον, ενας θρησκευτικός μυστικισμός που υπόγεια συνομιλεί με την ατμόσφαιρα του Dan Brown ή με το "Όνομα του Ρόδου", ειδικότερα με τον θρύλο του Ιερού Στιχάριου -μόνο που στον Καλπούζο επστέγασμα μένει η ευλάβεια και το μεγαλείο της ορθοδόξου πίστεως, με έναν τρόπο άκρως συγκινητικό.
Στο τίτλο επίσης υπεισέρχεται η έννοια της "Αμαρτίας", που θεολογικά ορίζεται ως "σφάλμα" και "αποπροσανατολισμός του Ανθρώπου από τον θείο προορισμό του".
Αυτή ακριβως είναι η "μάχη επαναπατρισμού" που δίνουν οι πρωταγωνιστές, αναζητώντας τον εαυτό τους!
Δομικό στοιχείο όμως στο έργο αυτό είναι ο σπαραγμός του έρωτα."Εράν" αποτελεί απαρεμφατικό τύπο του ρήματος "έρωμαι= αγαπώ
Παρά τον καλοπλεγμένο ιστοριογραφικό του μανδύα, στην πραγματικότητα, το ΕΡΑΝ του Καλπούζου συνιστά μια...δραματοποιημένη πραγματεία γύρω από το ιδεώδες του έρωτα και την έννοια της Αφοσίωσης:
Αφοσίωση στον Θεό, στην Πατρίδα, στο ερωτικό αντικείμενο, σε έναν "αυθέντη" ή ως αντίσταση στην επερόχμενη αλλαγή.
Η Αφοσίωση στο "Εράν" ψυχαναλύεται ιδανικά, ενόσω διαθλάται από το πρίσμα των τόσο διαφορετικών χαρακτήρων που την εκπροσωπούν και καταβάλλουν το δυσβάσταχτο τίμημα.
Το ίδιο πολυεπίπεδη είναι η προσέγγιση του έρωτα που εναλλάσσει προσωπεία από τον ακραιφνή σωματικό πόθο, μέχρι την εμμονή, με τον Γιάννη Καλπούζο να φιλοσοφεί μέσα από τα ξεχωριστά πρόσωπα .
Η παγίδα του Ναρκίσσου,ο πυρπολισμός της σαρκός, η παραφορά της μυθικής Μήδειας, κι η εξιδανικευμένη μνήμη αλλοιώνουν την ιδεατή κατά τον Πλάτωνα "μέθεξη που ο έρωτας προσφέρει με το θείο".
Η σοφία της αναμονής πάλι ροκανίζει τον εγωισμό
Και η "αφοσίωση" και ο "έρωτας" στο ΕΡΑΝ κατορθώνουν να ατενίσουν τον εξανθρωπισμό και την "καθ ομοίωσιν αγιότητα" μονάχα όταν απαρνηθούν τα εμ'αυτών και προσφερθούν.
Αυτό με λίγα λόγια είναι το "Εράν" του Γιάννη Καλπούζου:
Ένα συναρπαστικό ταξίδι στην Ιστορία και την ανθρώπινη ψυχή με όχημα το αιματοβαμμένο βέλος του πάθους.
Ένα άσμα στο μεγαλείο της αγάπης.
Ένα ευλαβικό προσκύνημα στον σπαραγμό του έρωτα.
Μια ελεγεία στην οδύνη.
Ένα οδοιπορικό αυτοπραγμάτωσης
Ένα συναξάρι αγιότητας.
Το "Εράν" είναι το βιβλίο που μαζί με το "Ιμαρέτ" αγάπησα περισσότερο απο τον Γιάννη Καλπούζο- κι ίσως αποτελεί το καλύτερο και πληρέστερο μυθιστόρημα που γράφτηκε για τη Βυζαντινή Εποχή, διεκδικώντας επάξια μια θέση στα κλασσικά έργα της Ελληνικής Πεζογραφίας...
Δέδε Ελισσάβετ
Διαβάστε άλλες ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ για έργα του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΙΜΑΡΕΤ
ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
ΣΕΡΡΑ, Η Ψυχή Του Πόντου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΛΠΟΥΖΟΥ (2015)
ΣΑΟΣ , Παντομίμα Φαντασμάτων
Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ είναι δικό σου
Αξίζει να σημειωθεί πως το βιβλίο ΕΡΑΝ κυκλοφόρησε με δυο εξώφυλλα ύστερα από έναν πρωτότυπο διαγωνισμό που διοργάνωσε ο Γιάννης Καλπούζος και ο οίκος του ο Ψυχογιός.
Για την ιστορία , οι επιλογές περιελάμβαναν μια χρυσή εκδοχή με ένα κόσμημα,
μια πορφυρή με τα χαρακτηριστικά παγόνια απ'τις βυζαντινές αναπαραστάσεις
και μια ακόμη χρυσή με μια αναγεννησιακού τύπου αισθησιακή αναπαράσταση συμποσίου.
Θα ήθελα να κανω μια μνεία σε αυτήν την εκδοχή.
Περιεχει το χρυσαφι της βυζαντινης τρυφηλοτητας,
ειναι πολυπροσωπο- οπως πολυπροσωπο ειναι κ το ΕΡΑΝ-
ενω αποπνεει βαθυ ερωτισμο-μπορει κι ακολασια-
που αποτελεσε την οδο που διαβηκαν καποιοι χαρακτηρες
μεχρι την κατακτηση της αρετης...
Επισης το εξωφυλλο αυτο αποτελει ωδη στο σωματικο Καλλος που αποτελεσε ενα απο τα ζητουμενα του ΕΡΑΝ(Εκ του "οραν το εραν"....)!!!!!
Ισως του αξιζε αυτου του 3ου εξωφυλλου, να το επανεξεταστεί για καποια ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ- ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ του ΕΡΑΝ ή Συλλεκτικη Εκδοση λιγων αντιτυπων
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
Έχει γράψει ποιητικές συλλογές, στίχους σε 80 τραγούδια, διηγήματα και μυθιστορήματα.
Με την ποιητική συλλογή Έρωτας νυν και αεί ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2008,
ενώ το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ.) για το μυθιστόρημά του ΙΜΑΡΕΤ.
Η παραλογή «Ο λύκος», που εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΠΟΤΕ, βραβεύτηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος «Γιώργος Σεφέρης» του Πανεπιστημίου του Παλέρμο.
Ορισμένα βιβλία του,σαν το "Ιμαρέτ" έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες, ενώ Η ΣΕΡΡΑ- το μυθιστόρημα του για τη Γενοκτονία του Πόντου - κυκλοφόρησε και στα αλβανικά.
Έργα του
ΕΡΩΤΑΣ ,ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ(Ποίηση)
ΣΑΟΣ -Παντομίμα Φαντασμάτων
ΙΜΑΡΕΤ -Στη Σκιά του Ρολογιού
ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ
ΟΥΡΑΝΟΠΕΤΡΑ
ΣΕΡΡΑ- Η Ψυχή Του Πόντου
ΤΟ ΓΙΝΑΤΙ
ΕΡΑΝ
Έργα του
ΕΡΩΤΑΣ ,ΝΥΝ ΚΑΙ ΑΕΙ(Ποίηση)
ΣΑΟΣ -Παντομίμα Φαντασμάτων
ΙΜΑΡΕΤ -Στη Σκιά του Ρολογιού
ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ
Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ
ΟΥΡΑΝΟΠΕΤΡΑ
ΣΕΡΡΑ- Η Ψυχή Του Πόντου
ΤΟ ΓΙΝΑΤΙ
ΕΡΑΝ
