Ιφιγένεια Τέκου, Δεξί Κίτρινο Λουστρίνι

                                   Δεξί, Κίτρινο Λουστρίνι, Ιφιγένεια Τέκου
                                           Είδος: Κοινωνικό Βαθμολογία: 9/10
                                                                        

Η Ιφιγένεια Τέκου φέτος έκανε την έκπληξη με ένα μυθιστόρημα, που- από τον τίτλο του- αιχμαλωτίζει την περιέργεια του αναγνώστη , ενώ με τις σελίδες του αιχμαλωτίζει τελικά και την ψυχή του!

Το "Δεξί Κίτρινο Λουστρίνι" είναι ένα βιβλίο βαθιά ανθρωποκεντρικό  που κερδίζει τις εντυπώσεις, εκκινώντας από τις πιο ταραγμένες σελίδες της πρόσφατης Ιστορίας , για να καταδυθεί τελικά, στα μύχια της ανθρώπινης ψυχής και της Φιλίας.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

1935.Η Θεμελίνα μεγαλώνει στην Κάλυμνο των σφουγγαριών, που βρίσκεται κάτω από ιταλική κατοχή.

Η ζωή της αλλάζει όταν γνωρίζει τη Χριστίνα και γίνονται αχώριστες.

Μαζί στις ονειροπολήσεις, στα παιχνίδια, στον φόβο για τον βλοσυρό δάσκαλο των Ιταλικών...

Τη φιλία τους σφραγίζει ένα ζευγάρι κίτρινα λουστρίνια που οι δυο τους θα μοιραστούν.

Μια τρομερή νύχτα θα γίνουν μάρτυρες μιας ανόσιας πράξης κι αυτό το εφιαλτικό μυστικό θα σημαδέψει την παιδική τους ηλικία.

Τα χρόνια περνούν και φέρνουν κι άλλες απώλειες που στεριώνουν τη φιλία των δυο κοριτσιών ακόμη πιο γερά.

          Μια νύχτα όμως η Χριστίνα εξαφανίζεται μυστηριωδώς, αφήνοντας μισό το κίτρινο ζευγάρι και την καρδιά της Θεμελίνας.

Ωστόσο, η πικρή μοίρα του νησιού αναγκάζει τους κατοίκους, να αφήσουν πίσω τους τα πένθη τους και να  καταφύγουν στην επιλογή της μετανάστευσης.

Νέος τόπος, τα αλατωρυχεία της Γαλλίας και η σκληρή δουλειά σε αυτά για την κοινότητα των ματαναστών, π ου πασχίζουν να ενσωματωθούν κοντρα στην προκατάληψη και τον ρατσισμό.

Εν τω μεταξύ, ο Πόλεμος που ξεσπα θα σηματοδοτήσει σαρωτικές αλλαγές εξαναγκάζοντας πολλούς σε νέα ξεκινήματα, καθώς μέσα από τη φωτιά του ο έρωτας διεκδικεί τον χώρο του για να τροφοδοτήσει νέα όνειρα.

Η δε Θεμελίνα θα ενταχθεί στην Αντισταση, που θα της αλλάξει τη ζωή.

Πάντα όμως "θα νιώθει μισή" , επιζητώντας τη χαμένη φίλη της, τη Χριστίνα καθώς το δεξί κίτρινο λουστρίνι περιμένει πάλι να ξανασμίξει με το χαμένο του ταίρι...   

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Ιφιγένεια Τέκου επανήλθε με ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα, που αποτέλεσε μια πολύ ευχάριστη αναγνωστική έκπληξη, καθώς ξεφεύγει από τα συνηθισμένα πρότυπα της θεματολογίας του(ΒΠΠ).
Ένα κοινωνικό βιβλίο, με άρωμα Ιστορίας και προεκτάσεις ενός θρίλερ, που υποβάλλει την ατμόσφαιρα του μέσα στις σελίδες του, ενόσω εναλλάσσονται η τρυφερότητα, η συγκίνηση και η απόγνωση στην ψυχή του αναγνώστη, που μέχρι την τελευταία σελίδα μένει ένα καρδιοχτύπι, ως τη λύση της υπόθεσης.

Το "Δεξί, Κίτρινο Λουστρίνι" έχει στο επίκεντρο τη φιλία δυο κοριτσιών και τις παράλληλες πορείες τους  την τελευταία πενταετία του Μεσοπολέμου και στα χρόνια του Β Παγκοσμίου Πολέμου.
Παρότι πραγματεύεται όμως την λογοτεχνικά και ιστοριογραφικά πιο πολυσυζητημένη εποχή, το μυθιστόρημα της Ιφιγένειας Τέκου ξεφεύγει από την παγίδα της κοινοτυπίας, προσφέροντας ένα πρωτότυπο κι αλησμόνητο αποτέλεσμα!
Το "Δεξί, Κίτρινο Λουστρίνι" δε μοιάζει με τίποτα από όσα έχω διαβάσει για την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου!
        Συνιστά ένα κράμα παράξενο, από αύρα νησιώτικη,  νοσταλγία και αγωνία, που αιφνιδιάζει και παρασύρει τον αναγνώστη με έναν επιδέξιο τρόπο- χωρίς να καταφύγει σε καμιά σεναριακή υπερβαση ή υπερβολη.
Εδώ όμως η Ιστορία υποχωρεί μπροστά στον Άνθρωπο που βγαίνει στο προσκήνιο.

Η διαδρομή, λοιπόν ξεκινά από την Κάλυμνο κι εκτείνεται στη Γαλλία της Κατοχής, με μια "βιαστική" στάση στη φασιστική Ιταλία...

Στην Κάλυμνο κάνει τα πρώτα της βήματα η κεντρική ηρωίδα, η Θεμελίνα, με την παρουσια του τυραννικού δασκάλου Ιταλικών να υπενθυμίζει τον ιταλικό ζυγό όταν ένα περιστατικό θα τη δέσει για παντα με τη μυστηριώδη Χριστίνα, που οικογενειακά μυστικά την έχουν απομονώσει κοινωνικά...
Από την μέρα αυτή τα δυο κορίτσια θα γίνουν αχώριστα, και θα μοιραστούν όνειρα κι έγνοιες- μαζί με τη μοίρα ενός νησιού που κάθε χρόνο εξαναγκάζεται στην "ανθρωποθυσία των σφουγγαριών".
Η συγγραφέας κατορθώνει να  ηθογραφήσει χωρίς πλατειασμούς την τόσο επικίνδυνη δουλειά των δυτών- σφουγγαράδων και την αγωνία των οικογένειών τους, που τους ξεπροβοδίζουν δίχως να γνωρίζουν αν θα τους δουν ξανά...Αντανακλαστικά μου ήρθε στον νου η δυναμική μελωδία του Κατσαρού.

Στην αναπαράσταση του κλίματος συμβάλλουν και -άγνωστοι στο ευρύ κοινό- ιδιωματισμοί από την καλυμνιωτικη ντοπιολαλιά που προσδίδουν παραστατική φυσικότητα στις σκηνές...
Μια άγνωστη πτυχή που συνατάμε στο "Δεξί, Κίτρινο Λουστρίνι" είναι και η Μετανάστευση Ελλήνων του Μεσοπολέμου- όχι προς την Αμερική αλλά προς την ίδια την Ευρώπη όπως στα αλατωρυχεία , γύρω από τα οποία συσπειρωθηκαν κοινότητες διαφόρων εθνοτήτων.

Από εδώ αναδύθηκαν φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβίας, τόσο αναγνωρίσιμα και στη δική μας εποχή- 80 χρόνια μετά η οποία δε διδάχθηκε τίποτα ούτε από τον πόνο τόσων ανθρώπων, ούτε από το τραγικότερο ολοκάυτωμα της Παγκόσμιας Ιστορίας, αλλά αναπαραγει όσα οδήγησαν σε αυτό!

Το δράμα κορυφώνεται μοιραία τα πολυτάραχα χρόνια του Πολέμου που για λίγους σηματοδοτούν την πολυπόθητη γαλήνη ενώ για τους περισσότερους είναι μια θύελλα που σαρώνει τα πάντα.

Πανταχού παρών ο έρωτας φυσικά.

Έρωτας είτε σαν εφηβικό σκίρτημα, είτε ως επιπόλαιος εντυπωσιασμός, είτε ως εκείνος ο αναμορφωτής της ψυχής, που νοηματοδοτεί αγώνες απέναντι στον τυραννικό κατακτητή, κι αποτελεί κινητήριο δύναμη σε πολύχρωμα οράματα.Δεν είναι όμως αυτός το διακύβευμα:

Στο "Δεξί Κίτρινο Λουστρίνι" εξυμνείται η φιλία στην πιο ευγενική κι ίσως εξιδανικευμένη εκδοχή της.Είναι αυτή η φιλία που ποτέ δεν ξεπερνάμε και ποτέ δε ξεχνάμε:
Η Φιλία που ανθίζει στα παιδικά μας χρόνια , και σε όλη μας τη ζωή διασώζει σαν  "κιβωτός" τη μνήμη της αθωότητας μας.

            Δυστυχώς όμως πάνω από αυτήν τη φιλία απλώνει το ζοφερό της σύννεφο μια σκιά, που θυμίζει πως η ανθρώπινη διαστροφή ελλοχεύει σε όλες τις εποχές, ανεξαρτήτως εθνικότητας, φύλου και φυλής...

Το εύρημα της Ιφιγένειας Τέκου εκτοξεύει την τραγικότητα και συνιστά κινητήριο μοχλό του δράματος που εκτείνεται σε απροσδόκητους δρόμους, κι απρόβλεπτη έκβαση...

Οι συναισθηματικές εξάρσεις κι οι υφέσεις είναι τοποποθετημένες σωστά ώστε να διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη ,χωρίς να υπερφορτώνεται η πλοκή.
Αρκετοί είναι οι χαρακτήρες πρωταγωνιστές και μη κεντρίζουν τον αναγνώστη, πέραν της Θεμελίνας.
Η φωτεινή Γιολάντα, ο αινιγματικός ηρωικός Μαξ, ο μικρούλης Ελάιτζα, ο λιπόψυχος Στέφανος, η στοργική Νομική κι η εύθραυστη Χριστίνα...Τόσα πρόσωπα και τόσες εξελίξεις!

Περισσότερο, εντούτοις, με εντυπωσίασε η σκιαγράφηση της τρομερής παρουσίας, που στοιχειώνει τόσες ζωές και καθίσταται πρόσωπο απτό κι αληθοφανές...

Η Ιφιγένεια Τέκου χαρτογραφεί  αριστοτεχνικά τις τρομερές πληγές που σμίλεψαν αυτήν τη σκοτεινή ψυχή με ματωμένο σκαρπέλο για να δώσουν ένα γλυπτό ολέθρου, που καταβυθίζει τον αναγνώστη στα ερέβη του με τρόπο σχεδόν βιωματικό...

Ασφαλώς ούτε η ίδια μένει αλώβητη καθώς αποκαλεί το πλάσμα αυτό "τέρας" , παραπέμποντας αμυδρά σε μιαν άλλη αγαπημένη μου συγγραφεά που απέδωσε "δαιμονικό" πρόσωπο σε αυτήν την αλγεινή πτυχή της ανθρώπινης συμπεριφοράς... 

      Το έργο της Τέκου βεβαια ενέχει πιο ήπια ψυχογραφική προσέγγιση από κείνο, καθώς εξακτινώνεται σε πληθώρα άλλων, ετερόκλητων καταστάσεων και συναισθηματικών διακυμάνσεων, με το βάρος της Ιστορίας να διεκδικεί το δικό του μερτικό στις εξελίξεις... 

Παρότι ήθελα ίσως μια λίγο πιο μεγάλη εστίαση στην τραγωδία του Στέφανου ή την κατάληξη της Γιολάντας και το ζήτημα των στρατοπέδων, θεωρώ το αποτέλεσμα της εξαιρετικό.

To "Δεξί Κιτρινο Λουστρίνι" διεκδικέι επάξια μια θέση στη βιβλιοθήκη και στην ψυχή του αναγνώστη και χαίρομαι διπλά:

Από τη μια  γιατί ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί ακόμη να εμπνέει ενδιαφέροντα βιβλία, αποδεικνύοντας πως -αν και τόσο συζητημένος- σε μια ευφάνταστη γραφίδα μετουσιώνεται σε γόνιμο έδαφος δημιουργίας που κυοφορεί σημαντικά διδάγματα για την κοινωνία μας - ακόμη και σήμερα που τοσο τα χρειάζεται.

Αφ ετέρου, είναι ελπιδοφόρο νέες πένες σαν την κυρία Τέκου  χαρίζουν τόσο ενδιαφέροντα έργα όσο το "Δεξί , Κίτρινο Λουστρίνι" που τολμούν τόσο πετυχημένα το "ένα βήμα παραπέρα" έξω από τη "Ζώνη Ασφαλείας" τετριμμένων αφηγήσεων...