Ελευθερία Χατζοπούλου, Οι Εποχές της Καταχνιάς

                                                                    Οι Εποχές της Καταχνιάς, Ελευθερία Χατζοπούλου

                                   Είδος Ιστορικό Δράμα

                                     Βαθμολογία 10/10

Μετά τους "Δρόμους Της Βροχής" η Ελευθερία Χατζοπούλου επανέρχεται με ένα ακόμη βιβλίο που, σε άμεση συνάφεια  προς το προηγούμενό της, έρχεται να παρακολουθήσει τις θύελλες της Σύγχρονης Ιστορίας μας μέσα από το δράμα των καθημερινών ανθρώπων,

ΠΕΡΙΛΗΨΗ.

Τα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων ο μικρός Αντρέας Καραντρέας ζει στην Ανατολική Θράκη και παρακολουθεί τον αγώνα της οικογένειάς του να επιβιώσει κάτω από το βουλγάρικο μίσος, με τον πατέρα να δοκιμάζεται από μια εφιαλτική ομηρία στα βουλγάρικα στρατόπεδα εργασίας.

 Μαζί με άλλους Έλληνες, ο Αντρέας θα βιώσει βίαιους ξεριζωμούς και την ελπίδα μιας νέας αρχής που θα τη σαρώσει ο άνεμος του Πολέμου, ενώ ο αδελφό του ο Φώτης θα αντιμετωπίσει τον εφιάλτη της αρρωστιας.

Πλαισιωμένος από πλήθος προσώπων και τα 2 αδέλφια του, ο Αντρέας θα κληθεί να αποδώσει και αυτός το δικό του τίμημα στην Ιστορία καθώς μετά τον ξεριζωμό του,  ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος θα τον οδηγήσει στην ιταλική αιχμαλωσία.

Πάντα όμως ο έρωτας θα ζητά να δώσει πνοή και ελπίδα σε καινούρια όνειρα...

Μια οικογένεια ακολουθεί το σκληρό κι αιματηρό πεπρωμένο του διωκόμενου ελληνισμού  σε Μακεδονία και Θράκη, που βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα -πρώτα αποτινάσσοντας τον τουρκικό ζυγό κι έπειτα αντιμετωπίζοντας τις ορδές των κομιτατζήδων και τις σιδηρόφρακτες στρατιές του Άξονα...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Τι βιβλίο ήταν αυτό!!!Πόσος σπαραγμός, πόση αγωνία και πόση οδύνη χώρεσαν στις σελίδες του!

Πόσο βαθιά με έκανε να πονέσω και να εκπλαγώ συνάμα!

Σε απόλυτη συμφωνία προς τον τίτλο του, ένιωσα όντως την "καταχνιά" να τυλίγει την ψυχή μου σε ένα μυθιστόρημα από τα πλέον βιωματικά που έχω διαβάσει!

Σαν "τακτικός προσκυνητής σε τάμα ανομολόγητο" η Ελευθερία Χατζοπούλου επανέρχεται στους τόπους της Μνήμης και περιδιαβαίνει την τραγωδία του Ελληνισμού στην Ανατολική Ρωμυλία και τη Μακεδονία τιμώντας το άδικο αίμα που έβαψε τη θρακική γη, με άλλο ένα βιβλίο, μετά τους σπαρακτικούς "Δρόμους της Βροχής", που συγκίνησαν. 

Προκειται για το νέο της μυθιστόρημα "Οι Εποχές της Καταχνιάς" .

Η συνάφεια των τίτλων με τη "μετεωρολογικής ορολογίας"  μεταφορά τους, με οδηγεί να υποθέσω πως υπάρχει συνεκτικός κρίκος ανάμεσα στα δυο εξαίσια αυτά βιβλία με το δεύτερο να έρχεται ως άτυπο συμπλήρωμα του πρώτου ως προς το μωσαϊκό της Ιστορίας των βόρειων περιοχών της πατρίδας μας,οπως δεν την έχουμε ξανασυναντησει σε τετοια οικε΄λια αναγνώσματα...

Ενδεχομένως, ακολουθήσει κι αλλο σχετικό βιβλίο, ώστε να γίνει μια άτυπη τριλογία- αν και εδώ έχουμε διαφορετικούς πρωταγωνιστές που κινούνται στην ίδια γεωγραφική ακτίνα.

Μετά τη Γιασεμή και τις άλλες γυναίκες της "Βροχής" έχουμε πια έναν άντρα πρωταγωνιστή, πρόσωπο τίμιο, απλό γι' αυτό οικείο στον καθημερινό αναγνώστη:

Πρόκειται για τον Αντρέα, ένα φιλομαθές παιδί από την Ανατολική Θράκη που βλέπει τα όνειρά του να καταρρέουν υπό το κράτος της φτώχειας και του πολέμου που καταδίκασε τη γενιά του...

Ο αγώνας των εργατών , η φυματίωση, η πάλη με τη γη θα καθορίσουν την πορεία του...

Ο αναγνώστης συμμερίζεται τους πόθους του Αντρέα, συμπάσχει με τις αγωνίες του και μοιράζεται την ίδια απελπισία με τον έρωτα να δηλώνει την ανατρεπτική του παρουσία.

          Η περιγραφική δεινότητα της συγγραφέως εγείρει την ενσυναίσθηση του αναγνώστη και τον κάνει κοινωνό όλων των τραυματικών βιωμάτων που σημάδεψαν την οικογένεια Καραντρέα.

           Η αφήγηση είναι γραμμική με λιγοστά πισωγυρίσματα στον χρόνο και δυο- τρεις ακόμη εγκιβωτισμένες ιστορίες επιπλέον προσώπων, που διατηρούν μια ξεχωριστή δυναμική όπως αυτή της Δόμνας που ξεχωρίζει για την τραγικότητά της!

Οι πρωταγωνιστές δεν είναι εξιδανικευμένοι, αλλά παρουσιάζουν αδυναμίες και κάποιοι συντρίβονται από τα εφιαλτικά γεγονότα.

           Είναι πολύ ενδιαφέρον που η συγγραφέας δεν αναδεικνύει μονάχα τα μαρτύρια από τις ώρες της σφαγής ή από την εφιαλτική ομηρία, αλλά και τον ψυχολογικό αντίκτυπο τους την ώρα της επιστροφής γεγονός που συνήθως αποσιωπάται καθώς η απελευθέρωση θεωρείται συνήθως το "happy end".

Στην πραγματικότητα το τέλος των πολέμων ή μιας αιχμαλωσίας σηματοδοτεί την αρχή ενός τρομερού Γολγοθά για όσους μένουν να διαχειριστούν πληγές κι ερείπια και σε αυτόν ανηφορίζουμε μαζί με τους πρωταγωνιστές...

            Αυτό που αγάπησα στο βιβλίο είναι που ξεφεύγει  από τα τετριμμένα και το θεματολογικό μοτίβο τέτοιων μυθιστορημάτων που, συνήθως, περιορίζεται στη Μικρά Ασία και έπειτα στο Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Στις "Εποχές της Καταχνιάς"  έχουμε κάτι εντελώς καινούριο!

           Η πρωτοτυπία έγκειται στο γεγονός ότι η Ελευθερία Χατζοπούλου προσεγγίζει γεγονότα σχετικά άγνωστα στο ευρύ κοινό, όπως οι θηριωδίες των Βούλγαρων που πυροδοτήθηκαν από τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και το όνειρο προσάρτησης των βόρειων περιοχών του ελλαδικού σήμερα χώρου.

Παρακινούμενες από την ατυχή Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και τον πόθο της Μεγάλης Βουλγαρίας που θα έβλεπε στο Αιγαίο, ορδές ατάκτων- οι κομιτατζήδες- αλλά και το επίσημο βουλγαρικό κράτος, αποδύθηκαν σε έναν λυσσαλέο αγώνα αφελληνισμού της Μακεδονίας και της Θράκης.

Ακόμη και μετά τη θυσία του Παύλου Μελά όλα τα θρακιωτικα και τα μακεδονικά χωριά στα χρόνια των Βαλκανικών Πολέμων και του Α Παγκοσμίου υπέφεραν ασύλληπτες σφαγές, που τις παρακολουθούμε.

Ανακαλύπτουμε επίσης μια αθέατη πλευρά των πολέμων στις αρχες του αιώνα- τα βουλγαρικά τάγματα εργασίας με σκηνές που αναβιώνουν μνήμες από κείμενα όπως ΄"Το Νούμερο 31328 " του Ηλία Βενέζη ή "Η Ιστορία Ενός Αιχμαλώτου" του Στρατή Δούκα.

Σίγουρα η οθωμανική θηριωδία και η ναζιστική κτηνωδία δεν βρίσκουν εύκολα ταίρι, όμως υπήρξε μια φάλαγγα μαρτύρων που ξεψύχησε κάτω από το μαστίγιο των Βουλγάρων και σε αυτούς αποδίδει χρέος μνήμης η Ελευθερία Χατζοπούλου στις "Εποχές Της Καταχνιάς"!

Ένα ακόμη ζήτημα που η συγγραφέας μέσα από 3 ξεχωριστούς χαρακτήρες ανοίγει έιναι το ταμπόυ της ασθενειας , της Φυματίωσης και του κοινωνικού στίγματος που αυτή επέσειε...

Έχουμε επίσης μια σχετικά άγνωστη πλευρά της Κατοχής, που λίγο την ανακαλύψαμε στο "Μυστικό του Λεβάντε" του Λίβου. Πρόκειται για τους Ελληνες ομήρους των Ιταλών που βίωσαν μια άλλη πραγματικότητα από αυτήν στην Κατεχομενη Ελλάδα αλλά εξίσου αντιφατική και ενδιαφέρουσα!

          Άνθρωποι που βρέθηκαν -μετα τη συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο το 1943- ανάμεσα σε Ιταλους φασίστες, Γερμανους και Ιταλούς Αντιστασιακούς ώσπου να επιστρέψουν σε μια Ελλάδα που δεν σταματά να πληγώνει...

Πόσα γεγονότα! Πόσες καταστάσεις δε θίγει το πλούσιο αυτό μυθιστόρημα εν τέλει!!

      Εξελίξεις πολυάριθμες , συγκλονιστικές πολύπλευρες κι η Ελευθερια Χατζοπούλου τις παρουσιαζει και τις συνδέει όλες με ένα τροπο ομαλό και μια φυσικότητα που θα αγγιξει σίγουρα την ψυχή του αναγνώστη μέχρι την αποκλιμάκωση του ήσυχου τέλους!

            Τόσα χρόνια μετά ακόμη ως σύγχρονη Ελληνίδα έμεινα, για αλλη μια φορά, άναυδη και σοκαρισμένη με τα βάσανα των Ελλήνων εκείνης της γενιάς, που δεν έχουν τέλος και το μυθιστορημα αυτο ανέδειξε σε μια σκληρη αλλά αληθινή τους εκδοχή, όπως πουθενα αλλού.

"Οι Εποχές της Καταχνιάς" είναι ένα  μεστό ιστορικό μυθιστόρημα, που προσφέρει κατι καινούριο στο επιδος του- με στοιχεία άγνωστα για τον μέσο αναγνωστη και έντονες στιγμές που δεν τις ξεχνάς!

Χορταστικό, άκρως δραματικό και πειστικό, από τα μυθιστορήματα του είδους που ξεχώρισα τα τελευταία χρόνια οι "Εποχές της Καταχνίας" είναι μυθιστόρημα που μαζί με τους "Δρομους της Βροχής" αξίζει να ανακαλύψει κάθε Έλληνας αναγνώστης γιατί καλύπτει ένα σημαντικο θεματολογικό κενό, με πράγματα που δεν είχαν ειπωθεί ξανά αλλά οφείλουμε να τα γνωρίζουμε και να μην τα ξεχάσουμε!