Ελευθερία Χατζοπούλου, ΟΙ Δρόμοι Της Βροχής

                                                                              Οι Δρόμοι Της Βροχής, Ελευθερία Χατζοπούλου

                                          Είδος Ιστορικό

                                        Bαθμολογία : 8,5/10

Ένα από τα βιβλία που έκαναν αίσθηση το προηγούμενο διάστημα είναι το ιστορικό μυθιστόρημα "Οι Δρόμοι Της Βροχής" της Ελευθερίας Χατζοπούλου.

Εκείνο που καθιστά το βιβλίο ξεχωριστό σε σχέση με άλλα του είδους, είναι πως πραγματεύεται ένα θέμα οδυνηρό, το οποίο στα ιστορικά μυθιστορήματα συνήθως.

 Πρόκειται για την Ανταλλαγή των Πληθυσμών που επέβαλαν σε κατοίκους Χριστιανούς και Μουσουλμάνους της Ανατολικής Ρωμυλίας οι διεθνείς συνθήκες τις 2 πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, με αφορμή των διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στο επίκεντρο, η Γιασεμή, μια κοπέλα από την Ανατολική Θράκη που η ζωή της συνέπεσε με τις μεγάλες μπόρες του Έθνους

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το 1922 η Γιασεμή καταφθάνει ολομόναχη από την Αδριανούπολη στη Θεσσαλονίκη.

Στη μνήμη κρατά ανεξίτηλα τα αγαπημένα της πρόσωπα και τις φωτεινές ημέρες του σπιτικού στη Θράκη που βίαια διακόπηκαν από διωγμούς και τον αγώνα επιβίωσης με την αγαπημένη της οικογένεια.

Στην κοιλιά της κουβαλά τον καρπό του Τούρκου βιαστή της.

Η Βερονίκη και η Σουμέλα κουβαλούν, από την πλευρά τους, τη δική τους ιστορία και τις μνήμες της γενοκτονίας που δοκίμασε ο Ελληνισμός της Ανατολής- σε Ποντο και Μικρά Ασία.

Συνεκτικός κρίκος των 3 γυναικών ένα ανομολόγητο μυστικό, ενόσω η Γιασεμή βλέπει τη δειλία της να της λεηλατεί τις χαρές από τα χέρια της μία μία αφου 

Χρόνια αργότερα η Γιασεμή θα φτιάξει τη ζωή της με όρους λιποταξίας από τα ίδια της τα θέλω μα στο κατώφλι της αυτογνωσίας της θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις νέες μπόρες του Πολέμου αλλά και του Εμφυλίου.

Κι έπειτα , στη νηνεμία των συντριμμιών και της καινούριας αρχής μες στα συντρίμμια η φωνή του παρελθόντος την καλεί ξανά να αναμετρηθεί με τον εαυτό της 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Είναι γεγονός πως οι ανακατάξεις του 20ου αιώνα υπήρξαν σαρωτικές για την Ευρώπη αλλά και την πολύπαθη Ελλάδα μας, γεννώντας επιμέρους δράματα με πρωταγωνιστές οικεία πρόσωπα (γονείς παππούδες, θείους, γνωστούς).

Δεν είναι λοιπόν παράξενο που οι πλειοψηφία της πεζογραφίας αναπαρήγαγε οικογενειακές ιστορίες από εκείνα τα δίσεκτα χρόνια, πασπαλισμένες με μυθιστορηματική αχλύ.

Το καινοτόμο εδώ είναι πως οι "Δρόμοι της Βροχής" από την Ελευθερία Χατζοπούλου φέρνουν στο επίκεντρο μια κάπως παραγκωνισμένη πτυχή στα απόνερα των πολεμικών συρράξεων μέχρι το 1922: 

Πρόκειται για την Ανταλλαγή των Πληθυσμών όπου η υψηλή πολιτική αντιμετώπισε τους ανθρώπους σα μαρκαρισμένα σφάγια οδηγώντας τους σε βίαιους ξεριζωμούς από τα χώματα οπου γεννήθηκαν και πότισαν με τον κάματό τους για πολλές γενέες.

Έτσι συνέβη με τους χριστιανικούς και τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Ρωμυλίας και της Μακεδονίας και ξεκίνησε από τις ανακαταταξεις των Βαλκανικών Πολέμων για να κορυφωθεί με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923...

Αυτό το ζήτημα του σκληρού ξεριζωμού των ανθρώπων, ["λες και.... ήταν κοπάδια ή πραμάτειες ενός γυρολόγου"] αναδεικνύει η συγγραφέας εστιάζοντας στο δράμα των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και τα προσφυγικά ρεύματα που η θηριωδία κομιτατζήδων , Οθωμανών και συμμάχων έστρεψαν κατά "ποτάμια" προς τη Μακεδονία.

          Έτσι κι η ιστορία της παιδούλας  ακόμη Γιασεμής παρακολουθεί τον πρώτο διωγμό των Ελλήνων της Αδριανούπολης στα 1913 για να τους ακολουθήσει στη Θεσσαλονίκη -όχι τον αστών ή του εβραϊκού πληθυσμού που μεσουρανούσε αλλά την "προσφυγομάνα"-

καταλήγοντας τελικά στη ζωή της μακεδονίτικης υπάιθρου...

Μέσα σε όλα μια κοπέλα κατακερματισμένη ηθικά αλλά και  σωματικά.

          Η Ελευθερία Χατζοπουλου επιλέγει τη σημειολογία της βροχής για να προεικονίσει τη δύσκολη ζωή της Γιασεμής και τη σκληρότητα της εποχής της.

Παραλληλα μες στο δράμα της Γιασεμής ένας χορός προσώπων με  εγκιβωτισμένες τις  ιστορίες τους.

            Εδώ υπάρχει ένα θέμα διαχείρισης του χρόνου καθώς εμφανίζονται αρκετά χρονικά πισωγυρίσματα που συνθέτουν εναν περίπλοκο ιστό οικογενειακών ιστοριών μες στα χρόνια της θύελλας, προκείμένου να χωρέσουν πολλά ενδιαφέροντα πρόσωπα.

Αυτό κάποιες φορές ανακόπτει ή αφήνει ημιτελή τα συναισθήματα και το δέσιμο με ήρωες και καταστασεις ενώ άλλες συμπληρώνει  αρμονικά το παζλ των εξελίξεων, διασαφηνίζοντας την έκβαση των πραγματων και τις αντιδράσεις των χαρακτήρων.

Σε γενικές γραμμές όμως το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο με τις γενιές να παραλαβάνουν τη σκυτάλη από τους γεροντότερους μεσα στους χαλεπούς καιρούς.

       Καποιες στιγμές η πρωταγωνίστρια Γιασεμή παραμερίζει, στεκει στην άκρη σαν την "πόρτα" στο "Καπνισμένο Τσουκάλι" του Ρίτσου, και νέα πρόσωπα ξεπηδούν εξίσου γοητευτικά για να απαντήσουν στις προκλήσεις του αιώνα και του πολέμου...

     Παραστατικά δοσμένο είναι και το επονείδιστο κομμάτι του Εμφυλίου, με τη συγγραφέα διακριτικά να γέρνει τη ζυγαριά της θέσης της χωρίς να αποσιωπά τα εγκλήματα και τις ευθύνες της άλλης πλευράς...

Προσωπικά συμπλέω με την οπτική της στο κρίσιμο ζήτημα του Εμφυλίου και τη βρίσκω τίμια καθως αποτελει το πιο άγριο κομματι της πλοκής.Υπάρχει πιο αγριο πραγμα αλλωστε από μια αδελφοκτόνα σύγκρουση;

Με αγγιξε ο τρόπος που βίωσαν όλοι οι βασικοί ήρωες της "Βροχής" που -χτισμένοι σωστά- καθιστούν τον αναγνώστη συνοδοιπόρο τους στα πάθη και τις απώλειεές τους.

            Το τελευταίο 1/3 είναι για μένα το πιο δυνατό κομμάτι του βιβλίου καθώς προσλαμβάνει μια χροιά προσωποκεντρική. Εδώ δηλαδή έρχεται η λύση του ατομικού "δράματος" της Γιασεμής, προκειμένου να κλεισουν όλοι οι εκκρεμείς κύκλοι με τρόπο που φέρνει την πολυπόθητη κάθαρση. Είναι σίγουρα μια συγκινητική εξελιξη, δοσμένη πειστικά.

Αυτή η κοινωνική διάσταση με ψυχογραφικά ψήγματα θεωρώ αποτελεί ένα ακόμη ξεχωριστό στοιχείο στους Δρομους της Βροχής" γιατι η Ελευθερία Χατζοπούλου  δεν αρκείται στη δυναμική της Ιστορίας, αλλα σκύβει με μερακι στους βασικούς της χαρακτήρες της σμιλεύοντας προοδευτικά και πειστικά την ατομικότητα τους καθως και την εξελιξη τους μεσα από τις επιλογές τους.  

"Οι Δρομοι της Βροχής" της Ελευθερίας Χατζοπούλου αποτελούν με όλα αυτά ένα εξαιρετικό ιστορικό μυθιστορημα που ιχνηλατεί τα χνάρια της μνήμης των Θρακιωτών χωρις να λησμονεί . 

Θεωρω τους "Δρόμους της Βροχής" πολύ καλή προσθήκη για τη βιβλιοθήκη κάθε λάτρη της Ελληνικής Λογοτεχνίας και επαρκές συμπλήρωμα ιστορικής γνώσης για παραμέτρους του αιώνα μας λιγότερο συζητημένες. 

Αυτό το μυθιστόρημα άνοιξε τον δρόμο για το επόμενο ακόμη δυνατότερο έργο της κ Χατζοπούλου "Η Εποχή της Καταχνιάς".