ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ, ΘΕΑΝΩ , Η Λύκαινα Της Πόλης

                                            Θεανώ, Η Λύκαινα Της Πόλης, Λένα Μαντά

                                              Είδος: Aισθηματικό

                                              Βαθμολογία 8/10
                                  

Το πρώτο βιβλίο της Λένας Μαντά που τής άνοιξε διάπλατα τον δρόμο της επιτυχίας-πριν την αδιαφιλονίκητη καθιέρωσή της με το "Σπίτι Δίπλα Στο Ποτάμι" είναι η "Θεανώ, η Λύκαινα Της Πόλης" , ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει την ιστορική μνήμη με το αμιγώς αισθηματικό στοιχείο.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η θελκτική Θεανώ απολαμβάνει την οικογενειακή ζωή στα πλαίσια της ευημερούσας ελληνικής κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη με τον αγαπημένο της σύζυγο!

            Καμιά από τις μπόρες του αιώνα (Β'ΠΠ) δε διασαλεύει την αρμονική της πραγματικότητα, γεμάτη από όμορφες παραδόσεις,γεύσεις , εικόνες.

Ώσπου, το πογκρόμ του 1955 ανατρέπει τη ζωή της , όταν και η ελληνική μειονότητα, μπαίνει στο στόχαστρο του μενόμενου τούρκικου όχλου:

Η Θεανώ θα σημαδεύει από την οδυνηρή απώλεια και θα αποδυθεί σε ένασν αδυσώπητο αγώνα επιβίωσης.

Τα χτυπήματα θα μετουσιώσουν τη φιλήσυχη Θεανώ σε ένα μικρό αγρίμι,που δε διστάσει να ..."κατασπαράξει"" όποιον μπει στον διάβα της, παίρνοντας μια αμείλικτη εκδίκηση πέρα από τη λογική.

Η Θεανώ θα εγκαταλείψει την Πόλη της νοσταλγίας για τη σκληρή βιοπάλη σε μια αφιλόξενη Αθήνα,όπου θα δείξει το νέο της ανελέητο πρόσωπο.Δυστυχώς στο πέρασμά της, θα πληρώσουν και αθώοι.Το τοξικό της μίσος θα λαβώσει τον ίδιο τον έρωτα και την ίδια!

Θα κατορθώσει η Θεανώ να ισορροπήσει και να βρει τη γαλήνη;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Θεανώ, η Λύκαινα της Πόλης είναι ένα βιβλίο που έκανε δικαίως αίσθηση και αγαπήθηκε πολύ.

        Ένα δυνατό αισθηματικό μυθιστόρημα μα πάνω από όλα ένα βιβλίο προσκύνημα στη μνήμη όσων μαρτύρησαν και όσων ξεριζώθηκαν στο Πογκρόμ του 1955.

Κεντρικός άξονας του βιβλίου είναι μια ευαίσθητη χορδή της συλλογικής μας μνήμης:

Πρόκειται για την Πόλη των θρύλων, που δεσπόζει στο συλλογικό μας ασυνείδητο ως η Πόλη των Πόλεων- ως η χαμένη πατρίδα, εδώ και 5 αιώνες!

Σε ολόκληρο το πρώτο μέρος αναδεικνύεται η σαγήνη της Κωνσταντινούπολης με μια γλώσσα υπέροχη: 

Μαγευτικές περιγραφές της Βασιλεύουσας, εικόνες ταξιδιάρικες, ειδυλλιακές!

Αρώματα και ακούσματα ανατολής μάς κατακλύζουν, ενώ μας τυλίγει η οικογενειακή θαλπωρή μέσα από στιγμιότυπα καθημερινότητας ,με τα αντικείμενα να διηγούνται τη δική τους ιστορία ,καθιστώντας μας κοινωνούς της ελληνικής κουλτούρας!

Η Λένα Μαντά ,με λόγο που ρέει, στήνει ένα σκηνικό γεμάτο λαογραφικά στοιχεία, αναβιώνοντας εικόνες που συναντάμε στο αρχετυπικό πλέον λογοτεχνικό έργο για τους Έλληνες της πόλης- τη "Λωξάντρα" (βιβλίο που άλλωστε σημάδεψε την ίδια τη συγγραφέα.)

Με ανάλογη παραστάτικότητα , η Λένα Μαντά μάς μεταφέρει ύστερα τα τραγικά γεγονότα των "Σεπτεμβριανών"

Από το βιβλίο αυτό, πληροφορούμαστε για το ρυπαρό παρασκήνιο και τον ύποπτο ρόλο του τούρκικου Τύπου, ο οποίος υποδαύλισε την οργή του πλήθους, με συκοφαντίες και ανακινώντας βαθιά εδραιωμένα στερεότυπα μισαλλοδοξίας κι εθνικισμού, όπως εκδηλώθηκαν ανά την τουρκική Ιστορία εις βάρος των χριστιανικών πληθυσμών.
Δυστυχώς τα συμφέροντα ποτέ δεν επέτρεψαν την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και πάντα πατούν στις προκαταλήψεις κ τη διαφορετικότητα τους...

          Η Λένα Μαντά, άφοβα και χωρίς διδακτισμούς αρθρώνει αλήθειες που "καίνε",αναβιώνοντας μια τρομερή νύχτα που παραπέμπει ευθέως στην εφιαλτική "Νύχτα των Κρυστάλλων" από τη ναζιστική Γερμανία του 1938!

Αντίστοιχα με το πογκρόμ των Εβραίων ήταν τα Σεπτεμβριανά το 55 εις βάρος των Ελλήνων.

Εικόνες βαρβαρότητας που αποδεικνύουν πως ο ρατσισμός δεν εδράζεται σε συγκεκριμένο τόπο κι ούτε είναι προιόν συγκυρίας, αλλά ανακυκλώνεται όπου υπάρχει έλλειψη Παιδείας και φανατισμός!

Οι εξελίξεις εδώ συγκλονίζουν, το δράμα των ηρώων κορυφώνεται με απρόσμενη τροπή κι ο αναγνώστης βιώνει τον όλεθρο και την απόγνωση, ώρα την ώρα, συμπάσχει με την απελπισία και και γεύεται την αγωνία τους.
Η Λένα Μαντά αποτυπώνει στιγμή προς στιγμή ενδεικτικά περιστατικά φρίκης χωρίς να λειαίνει τις γωνίες!

Το πρώτο αυτό μέρος στη "Θεανώ" θυμίζει μεγάλα έργα παλιότερων εποχών,με θέμα τους ξεριζωμους σε Μικρασία , Πόντο και Πόλη
.Βιώματα οικεία σε μια τεράστια μερίδα Ελλήνων, αφού η Θεανώ  εκδιώκεται από τις ρίζες της ως Ελληνίδα σε μια πατρίδα μητριά που την αποδιώχνει ως Τουρκάλα.Παντού μένει η ανεπιθύμητη Ξένη.

Το δεύτερο μέρος το ύφος του βιβλίου αλλάζει άρδην.

Έχουμε εστίαση στο πρόσωπο της Θεανώς και στην ατομική ψυχική της εκτροπή.

Αυτό θα ήταν εύστοχη επιλογή αν οι ψυχολογικές διακυμάνσεις της ηρωίδας έρχονταν σε συνάρτηση με τον Διωγμό!

Τα γεγονότα όμως στο δεύτερο μέρος, αποκόπτωνται από τα γεγονότα της Πόλης κι εγκλωβίζονται σ'έναν ακραιφνή αισθηματικό χαρακτήρα!

Η ηθική έκπτωση της Θεανώς στην πιο ανόσια μορφή σχέσης χαρακτηρίζεται από υπερβολή που δεν έχει ψυχολογικό έρεισμα στα βιώματά της.

         Οι αντιδράσεις της ηρωίδας δεν τεκμηριώνονται ψυχολογικά.

Κακία αναίτια ,αντιδράσεις ασύνδετες προς τα περιστατικά της Τουρκίας!

Οι χαρακτήρες γίνονται χάρτινοι , κατευθυνόμενοι από τους "νόμους" μιας εύπεπτης, αισθηματικής ιστορίας, που ίσως έχουμε "ακούσει ξανά".

Συναντάμε μια τάση υπερβολής και μια εξιδανίκευση που ίσως ξενίσει σε αρκετούς αναγνώστες.

Το δεύτερο μέρος δηλαδή, αναιρεί λίγο τη βαρύτητα του πρώτου, και προσδίδει κάτι από την ελαφρότητα ενός αισθηματικού αναγνώσματος με επίπεδους ήρωες- αταίριαστο προς το συνταρακτικό πρώτο μέρος.

Αυτή η υφολογική ανομοιογένεια σίγουρα αποδυναμώνει το εγχείρημα, που θα μπορούσε να αναδειχθεί περισσότερο και να έιναι ένα πραγματικό λογοτεχνικό διαμάντι και σημείο αναφοράς χάρη στο ευαίσθητο θέμα του!

  

Σε κάθε περίπτωση είναι σπουδαίο, που ένα βιβλίο σαν τη "Θεανώ"- με απλή δομή, διασώζει ένα γεγονός ξεχασμένο για το ευρύ αναγνωστικό κοινό, το Πογκρόμ της Πόλης, ξεπλένοντας την Ύβρι της Λήθης.!

Αυτό είναι κρίσιμο, ειδικά σε μια εποχή αναθεωρητισμού και κατάφωρης αλλοίωσης της ιστορικής αλήθειας.

      Ήταν ευχάριστη έκπληξη η τόλμη της συγγραφέως να ανασύρει αυτό το εθνικό τραύμα της μεταπολεμικής μας Ιστορίας, που μας αποσιωπούν χρόνια τώρα στα σύγχρονα σχολικά βιβλία-στο όνομα τάχα μιας ψευδεπίγραφης "καλής γειτνίασης".
Η "Λύκαινα Της Πόλης" είναι μια ευκαιρία να μάθουμε κάτι από την Ιστορία και τα βάσανα των πολύ κοντινών μας προγόνων μας ή και συγχρόνων μας ακόμη. 
Από αυτήν την πλευρά επιτελεί ένα σημαντικό,"παιδευτικό" ρόλο με έναν απολαυστικό τρόπο!

         Ευτυχώς που πένες σαν της κυρίας Μαντά διασώζουν κάποιες ιερές αλήθειες,με τόσο όμορφους αφηγηματικούς δρόμους, γιατί είναι γεγονός πως λαός που ξεχνά το παρελθόν του δεν μπορεί να έχει μέλλον.