MARK TWAIN, Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΞΕΝΟΣ

   Ο Μυστηριώδης Ξένος, Μαρκ Τουέην [ Τhe Mysterious Stranger ] Η.Π.Α.

                                 Κατηγορία: Κλασσική Λογοτεχνία

                                                                                       Είδος :Κοινωνικό Θρίλερ
                                                                                         Βαθμολογία: 9/10(κάθε βιβλίο αξιολογείται αυστηρά με γνώμονα την κατηγορία του )

        Σελίδες : 143

Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ

Εκδόσεις:      Γράμματα

       Τιμή :      6,50ευρώ

Έίναι γνωστός για το κλασσικό παιδικό μυθιστόρημα τον Τομ Σόγιερ και τον ιδιαίτερο Χακ Φιν, ωστόσο υπάρχει και το άλλο πρόσωπο του αγαπημένου Μαρκ Τουέιν.

Παράλληλα με την περιπετειώδη παιδική αθωότητα που συναντήσαμε σε βιβλία του που σημάδεψαν την παιδική ηλικία για πολλές γενιές αναγνωστών, η γραφή του διαθέτει την τόλμη να στηλιτεύσει την τρέχουσα ηθική και να χλευάσει τον ανθρώπινο Πολιτισμό , ασκώντας κριτική στην Εκκλησία και την Πολιτική Εξουσία με τρόπο μεταφορικό και χιούμορ καυστικό γι αυτό και πικρά ακαταμάχητο.

Το έπραξε στο "This is Man", στα "Ημερολόγιο της Εύας" και -πιο τελειοποιημένα- στην ολιγοσέλιδη νουβέλα του

"Ο Μυστηριώδης Ξένος"

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

1590, Μεσαίωνας, λίγα χρόνια μετά την πολιορκία της Βιέννης: Ο νεαρός Τιοντόρ ζει σε ένα τυπικό χωριό της Αυστρίας -φέουδο ενός πρίγκιπα. Πρόκειται για το Έζελντορφ της Αυστρίας.
Μέσα στη μικροκοινωνία της υπάιθρου, με τις δεισιδαιμονίες και τις δοξασίες συναντούμε τυπικές φιγούρες:
Τον τοπικό δικαστή, τον αστρολόγο με την ιδιότυπη εξουσία του μεταφυσικού , τον αυστηρό επίσκοπο Άντολφ ως εκπρόσωπο του Θεού, και έναν ιερέα που τόλμησε να κηρύξει την αγάπη και να πολεμήσει τη δολιότητα του αστρολόγου με αποτέλεσμα να καθαιρεθεί και να καταδικαστεί στην κοινωνική περιφρόνηση και την ενδεία μαζί με τον όμορφη κόρη του τη Μαργκέτ.
Όλα αυτά τα παρατηρεί ο νεαρός Τίοντορ με την παρέα του τον Νικόλα και τον Σέπι.
Η καθημερινότητα του Έζελντορφ της Αυστρίας διαταράσσεται από έναν μυστηριώδη επισκέπτη, που προσεγγίζει τα 3 παιδιά:
Ένας εξαίσιος νεαρός με εκπληκτικές ικανότητες που τους συστήνεται ως Φίλιπ Τράουμ αλλά είναι εμφανές πως κρύβει κάτι πολύ βαθύτερο. Σταδιακά τους αποκαλύπτει πως είναι ο ίδιος ο Σατανάς και τους οδηγεί σε μια πνευματική και ψυχική πορόκληση πρωτόγνωρη:

Ο νεοφερμένος με τις εκπληκτικές δυνάμεις του ανατρέπει όλες τις ισορροπίες, θέτοντας σε αμφισβήτηση την Πίστη και την ψυχαναγκαστική Ηθική που αποδεικνύεται σαθρή και μακρυά από κάθε ανθρωπισμό.
Ο παράξενος άντρας σεργιανά τους τρεις νεαρούς σε οδυνηρές αλήθειες της ζωής όπου η Γνώση αποδεικνύεται Μωρία και το Άδικο Ευσπλαχνία...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ο "Μυστηριώδης Ξένος" του Αμερικάνου Μαρκ Τουέην είναι ένα από τα πιο απρόσμενα κι ακαριαία βιβλία που διάβασα ποτέ μου.

Σύντομο (μόλις 143 αραιογραμμένες σελίδες), με γρήγορη ροή και χαρακτήρες διακριτούς.

Ο αφελής νεαρός που πρωτοψηλαφεί την "εξωτερική πραγματικότητα βαίνοντας προς τη νεανική ηλικία.

Η αδικημένη κόρη, που αποζητά τη δικαίωση στην αγάπη ο φαύλος εκμεταλλευτής, ο άτεγκτος εξουσιαστής, ο φαρισαϊσμός του κοινωνικού περίγυρου που συντηρέι το αδικο

 και στη μέση, ως παρατηρητής, ο "Πειρασμός", που προκαλεί τους ανθρώπους να κοιτούν πέρα από όσα βλέπουν.

Άλλοι τον αποκαλούν Σατανά. Άλλοι "Καρπό" .Άλλοι Νου. Άλλοι "Ελευθερία"...

Το σίγουρο είμαι πως μετά το πέρασμά του κανείς δε θα είναι πια ο ίδιος γιατί όλοι θα έχουν την ενοχή της Επίγνωσης!!!

          Αυτός είναι ο "Μυστηριώδης Ξένος" :

Μια νουβέλα φιλοσοφική, διαποτισμένη με ένα σκοτεινό χιούμορ που διακωμωδεί τρυφερά την υπαρξιακή αγωνία που ο Άνθρωπος πασχίζει να καθησυχάσει δια μέσου της θρησκείας ,για να... καταφέρει μονάχα να την "αντικαταστήσει" με τη "δυναστεία" της προαιώνιας ενοχής και έναν Θεό φόβητρο!

Συνάμα επιχειρείται μια σχεδόν αφαιρετική αποτίμηση του Ανθρώπινου Πολιτισμού κι αμφισβήτηση των αξιών που συχνά έγιναν πρόσχημα Πολέμων και βαρβαρότητας. 
      Με συγγραφική αποκοτιά ο Μαρκ Τουέιν επιχειρεί, λοιπόν, να αποδομήσει την στρεβλή πολιτικοποίηση των μαζών και την έωλη κοινωνική ηθική, η οποία συνθλίβει μονάχα τους ανίσχυρους που σηκώνουν ανάστημα,

ενώ περιπαίζει ,και τη δουλοπρέπεια των θρησκόληπτων.
          Παράλληλα ο Τουέιν, σε ένα "παιχνίδι του μυαλού" αναδεικνύει το πεπερασμένο της ανθρώπινης ύπαρξης και την πολυπρισματικότητα της αλήθειας, "παίζοντας" με τις αντανακλάσεις της στον χωροχρόνο!
Εκεί που ο όλεθρος φαντάζει λύτρωση , η αδικία έλεος, ο θάνατος η καλύτερη πιθανή εκδοχή από τις άπειρες πικρές της ανθρώπινης μοίρας...
Ο "Μυστηριώδης Ξένος" είναι άκρως ενδιαφέρον έργο παραμένοντας βέβαια, σε ενα πρωτογενές επίπεδο σε σχέση με το φιλοσοφικό βαθος που ψηλαφεί.
Με άλλα λόγια, έργο πολύ πιο απλοϊκό για να αναμετρηθεί με παρόμοιας υφής έργα όπως το "Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι" το έπος του "Φάουστ" και το θεολογικό χωρίο του "Ιεροεξεταστή" από τους Καραμαζώφ του Ντοστογιέφσκι ή ακόμη και τον "Ματθαίο" του Μεσαντιέ.

           Αυτά είναι μεγαλειώδη  έργα επίσης δίνουν γοητευτική σάρκα και οστά στον Διάβολο και τον θέλουν να συνδιαλέγεται με τον Άνθρωπο σε έναν φρενήρη χορό φιλοσοφικών στοχασμών, που εξετάζουν κατ' αντιπαράσταση τους Προαιώνιους Φόβους και την Ανθρώπινη Ματαιοδοξία με τον Ανθρωπισμό, την ορθολογική προσέγγιση της ζωής και την Αυτογνωσία αναζητώντας με σωκρατικές μεθόδους την κάθαρση της Αλήθειας.

Ο "Μυστηριώδης Ξένος" το πράττει αυτό χωρίς να έχει τέτοια δυναμική- είναι, όμως, ο προθάλαμος για την κατάδυση σε άλλα απαιτητικά έργα ανάλογου ύφους. Είναι το έργο που... θέτει την ερώτηση- όπως κάνουν οι φιλόσοφοι:

Εξετάζει,λοιπόν, βραχυλογικά -με ίχνη κοινωνιολογικής σκέψης - τον Άνθρωπο ως "συλλογικότητα" και ως "ατομικότητα".

Για παράδειγμα, εντοπίζει την ατομική ροπή του ανθρώπου προς αποφυγή του κακού - σε αντιδιαστολή με την εξαχρείωση που επιφέρει η αγελαία ένταξη σε μάζες- πίσω, μάλιστα, από ένα πολιτικό ηγέτη.(εδώ υπεισέρχεται μια υπόγεια "συγγένεια" με τον Ιεροεξεταστή λχ).

Ο "Μυστηριώδης Ξένος σε βοηθά επίσης να συνειδητοποιήσεις πόσο "σχετικές" είναι κάποιες έννοιες όπως η υγεία, η ζωή, ή η δικαιοσύνη και πώς αυτά που θεωρούσαμε "σταθερές τιμές" στην "εξίσωση της ζωής" ,είναι στην πραγματικότητα ο άγνωστος "χ"!

Ταυτόχρονα κατακρημνίζει -έμμεσως πλην σαφώς- την αλαζονεία των κρατούντων, αναδεικνύοντας τη ματαιότητα του υλισμού , του πλούτου και του κοινωνικού κομπασμού.

Σε τελική ανάλυση, τους θέτει όλους ισότιμα πλάι σε κάθε φτωχό κάτω από το πέπλο της ρευστότητας και του εφήμερου των χθόνιων!

Αυτή η μικρή νουβέλα με έβαλε στη διαδικασία να αναλογιστώ tον Άνθρωπο και ως ατομική οντότητα , ενσπείροντας μια "ιδέα", που μόνο σε θρησκευτικά συγγράμματα έχω βρει:

Ότι αυτό που στην περιορισμένη οπτική μας μπορεί να φαντάζει φρίκη κι αδικία -όπως ένας πρόωρος θάνατος, μπορεί με μια σφαιρική θέαση να αποδειχθεί η καλύτερη εναλλακτική...

Μην το εκλάβετε στην πεσσιμιστική πλευρά του αυτό:

Δεν περνά απαισιοδοξία ο Τουέιν ούτε μηδενισμό.

Περισσότερο μετριάζει την απόλυτη βίωση του Πόνου σχετικοποιώντας τις έννοιες και -κυρίως- απορρίπτοντας αυθεντίες και δόγματα, που θέτουν ασφυκτικό πλαίσιο στη φύση της ίδιας της ζωής.

Ένα βιβλίο που βγάζει τη γλώσσα στους θεσμούς που φυλάκισαν τη βούληση, και την αλήθεια.

Και στο τέλος τι μένει από όλα αυτα;

Μα ο ο ίδιος ο συγγραφέας είχε υποβάλει την κάθαρση  υπονομεύοντας παιχνιδιάρικα την ίδια τη βαρύτητα του έργου του:

"Φίλιπ Τράουμ" ονόμασε τον Μυστηριώδη Επισκέπτη του: Traum σημαίνει " όνειρο" στα γερμανικά.Η σημασία στα γερμανικά μας αποδεικνύει τη γλυκιά φιλοσοφική φάρσα που μας έπαιξε ο Τουέιν 

σαν την ίδια τη ζωή ή όπως το σημειώνει το γνωστό έργο του 

Edgar Alan Poe "All we live is a dream within a dream" !

[ Όσα ζούμε είναι ένα όνειρο μέσα σε ένα όνειρο...]