Νυφικό από Προφύρα , Σοφία Βόικου
Eίδος : Ιστορικό
Βαθμολογία 9/10
Μετά τη " Νύφη που...Φορούσε Μαύρα" της Σόφης Θεοδωρίδου, έρχεται η Σοφία Βόικου να μας συστήσει άλλη μια νύφη της Ιστορίας, που ενδύθηκε ένα "Νυφικό από Πορφύρα" σε μια μοίρα σύμφοιτη προς τον τόπο της , το Μελένικο, τον ποτισμένο από αίμα και κρασί γλυκόπιοτο.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αρχές του 20ου αιώνα. Η Θεοφανώ είναι η ατίθαση κόρη ενός εμπόρου από το Μελένικο. Σαγηνευτική και σκληροτράχηλη-υποσχόμενη χυμούς όπως το χώμα που τη γεννησε η Θεοφανώ αναστατώνει την ψυχή τριών αντρών. Ενός Έλληνα εμπόρου από τη Βιέννη, ενός Βούλγαρου κομιτατζή κι ενός δόκιμου μοναχού. Εκείνη όπως πυρπολείται από τον λόγο του ιδεαλιστή δασκάλου που διαρκώς μιλά για Λευτεριά σε μια πολυτάραχη εποχή εδαφικών ανακατατάξεων και αναταραχών ανάμεσα σε Έλληνες, απερχόμενους Τούρκους και ορμητικούς Βουλγάρους. Καθε πρόσωπο διασχίζει τις προσωπικές του θύελλες ώσπου ο άνεμος της Ιστορίας σαρώνει τα πάντα...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το "Νυφικό από Πορφύρα" αποτελεί ένα ακόμη ιστορικό μυθιστόρημα της Σοφίας Βόικου. Αυτή τη φορά αφήνει τη...Θεσσαλονίκη κι ανηφορίζει ως την αντιφατική γη του Μελένικου. Εκείνο που γοητεύει για αλλη μια φορά στην πένα της Σοφίας Βόικου είναι πως η βαθιά της αγάπη για τη Νεότερη Ιστορία της δίνει την ευχέρεια να αποφύγει θεματολογικές κοινοτυπίες και να προσεγγίζει κεφάλαια λιγότερο συζητημένα, μέσα από ξεχωριστούς χαρακτήρες.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν το "Γλυκό Πικρό Λεμόνι" όπου η συγγραφέας προσέγγισε μια λιγότερο συζητημένη πτυχή του Α Παγκοσμίου Πολέμου, την ομηρία των Ελλήνων στρατιωτών που μεταφέρθηκαν από την Καστοριά το Γκαίρλιτς.
Έτσι και εδώ η συγγραφέας, μεσούσης της θύελλας των εδαφικών ανακατάταξεων από τον διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αρχές του 20ου αιώνα, εστιάζει σε έναν τόπο που βρέθηκε στη συμπληγάδες των ποικίλων δελφίνων που διεκδικούσαν τους ολοπόρφυρους αμπελώνες του ως ρουμπίνια για το στέμμα του μεγαλοϊδεατισμού τους:
Ως κομμάτι της Μακεδονίας το Μελένικο κάρπισε από την αξιοσύνη των δαιμόνιων Ελλήνων που με μεράκι καλλιεργούσαν τα αμπέλια του, καθώς και των εμπόρων του που ταξίδευαν ως τις Παροικίες τα προιόντα τους...
Το Μελενικο με το αρχαιοελληνικό στίγμα, έγινε θέατρο συγκρούσεων μεταξύ Ελλήνων Τούρκων, Βοουλγάρων και αποτέλεσε μεγάλη απώλεια για τον ελληνισμό.
Μια γη βαμμένη με το τίμιο αίμα των Ελλήνων
Το "Νυφικό Από Πορφύρα" βρισκεται γεωγραφικά και χρονικά σε συνομιλία με την "Προφητεία του Κόκκινου Κρασιού" της μεγάλης συγγραφέως ,ΛότηςΠέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου που εξυμνεί τη μακραίωνη αιματοβαμμένη Ιστορία του Μελένικου μέσα από ένα πρίσμα νεανικό και νοσταλγικό.
Η Σοφία Βόικου, από την άλλη, επεκτείνει αυτήν την ιστοριογραφική της ματιά σε μονοπάτια πιο σκοτεινά, επιλέγοντας ως όχημα για την αφήγησή της μια ενδιαφέρουσα γυναίκα που η μοίρα της τη δένει με τρεις άντρες:
Το "Νυφικό Από Πορφύρα" βρισκεται γεωγραφικά και χρονικά σε συνομιλία με την "Προφητεία του Κόκκινου Κρασιού" της μεγάλης συγγραφέως ,ΛότηςΠέτροβιτς- Ανδρουτσοπούλου που εξυμνεί τη μακραίωνη αιματοβαμμένη Ιστορία του Μελένικου μέσα από ένα πρίσμα νεανικό και νοσταλγικό.
Η Σοφία Βόικου, από την άλλη, επεκτείνει αυτήν την ιστοριογραφική της ματιά σε μονοπάτια πιο σκοτεινά, επιλέγοντας ως όχημα για την αφήγησή της μια ενδιαφέρουσα γυναίκα που η μοίρα της τη δένει με τρεις άντρες:
Είναι η πανώρια Θεοφανώ με τη φλογερή περηφάνεια και τον πύρινο πατριωτισμό. Μια παρουσία που θα στοιχειώσει τρεις ετερόκλητους άντρες που ο καθένας κερδίζει τον δικό του χώρο στην καρδιά του αναγνώστη.
Ο Νεόφυτος, έμπορος απο τη Βιέννη κουβαλά το δικό του δράμα και θα ήθελα η προσωπικότητα του να λάμψει περισσότερο. Η περίπτωση του δείχνει το μεγαλείο του ανθρώπου που ορθώνεται στην ασθένεια και αντιπαρέρχεται την κακοδαιμονία του, διεκδικώντας παλικαρίσια το μερτικό του στη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Ο Βούλγαρος κομιτατζής Πετκώφ με τον σεβντά στην καλή αλλά ακατέργαστη καρδιά του που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αιμοδιψή οργή του φανατισμού και στο εξευγενισμό του αγνού έρωτα...Ο Κατακτητής παλεύει με τον Προσκυνητή μπροστά στην Αγαπημένη... Αυτός αποτελεί το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο του έργου κι η συγγραφέας μας καθιστά κοινωνούς στις εσωτερικές του συγκρούσεις εκεί όπου αντιμάχονται το Κτήνος και ο Άνθρωπος.
Εμβληματική παρουσία σε ολόκληρο το έργο, όμως, είναι ο μοναχός Λάζαρος...Μια φιγούρα βγαλμένη θαρρείς από συναξάρι. Ένα πλάσμα που ψηλαφεί τον Θεό μέσα από το κάλλος της αθωνικής γης και την απεραντοσύνη της Θάλασσας με τις αέναες μεταμορφώσεις. Επίμονος "αναβάτης στο Όρος της Αρετής", ο Λάζαρος αναμετράται με την ίδια τη ζωή και βλέποντας να τον διεκδικούν εξίσου το σκοτάδι του γήινου πόθου και το θείο φως...Μια ύπαρξη σταυροδρόμι ανάμεσα στο πνεύμα και την πνευματικότητα της φύσης που μας περιβάλλει. Ο έρωτας κατακτά κάθε του κύτταρο με διακύβευμα τη σωτηρία της ψυχής του. Ένας πνευματικός που όσο εξελίσσεται, θυμίζει τους στάρετς των ντοστογιεφσκικών έργων.
Τούτες οι 3 παρουσίες δίδουν ένα πολυποίκιλο υλικό δυνατών χαρακτήρων που θα μπορούσαν να απογειώσουν το βιβλίο.Νομίζω πως αυτό σκόπιμα ανακόπτεται από τον "παράξενο" χαρακτήρα της Θεοφανώς.
Η κοπέλα αυτή συνοψίζει τη σαφώς δυσμενέστερη θέση της γυναίκας που συχνά αναγκαζόταν να ζήσει στη ματαίωση των προσωπικών της πόθων, υποτασσόμενη σε μοίρα που της προέγραψαν οι άντρες.
Σε μια κοινωνία όπου η γυναίκα γίνεται πραμάτεια και είδος προς ανταλλαγή, τα συναισθήματα μαραζώνουν.Η συγγραφέας αποδίδει άριστα πώς συνθλίβεται μια γυναικεία καρδιά στις συμπληγάδες της προσωπικής ματαίωσης και της κοινωνικής καταπίεσης, γεγονός που την αποστεγνώνει.
Ανάμεσα στους ήρωες ενυπάρχει ένα στοιχείο με διαστάσεις συμβολικές όπως λειτούργησε η "Τσιγγάνα Εσρά" στους "Ψίθυρους Του Βαρδάρη" και ο "Γονδολιέρης Άντζελο" στην "Πόλη Που Δάκρυζε". Στο "Νυφικό Από Πορφύρα" έχουμε ένα μυστηριώδες ιερό κειμήλιο, με περιπετειώδη ιστορία που συνδέεται με τις βυζαντινές ρίζες του τόπου και ενορχηστρώνει υπόγεια τον παλμό όλου του έργου.
Γενικά είναι εμφανείς ο συμβολικός χαρακτήρας του βιβλίου καθώς η Θεοφανώ προσωποποιεί την ίδια την ψυχή του Μελένικου ενόσω τη διεκδικούν 3 άντρες. Ο Έλληνας που παλεύει και προοδεύει κόντρα σε μια εχθρική μοίρα, ο Βούλγαρος και ο λειτουργός του Θεού.όπως και την ίδια τη γη των αμπελιών την επωφθαμιούσαν 3 εθνότητες-Τούρκοι, Βούλγαροι και φυσικά οι Έλληνες που είχαν ρίζες σε αυτήν.
Το αποτέλεσμα είναι πως το "Νυφικό από Πορφύρα" μας προσφέρει ένα υπέροχο, έντονα περιγραφικό ταξίδι όπου κυριαρχούν τα στοιχεία ηθογραφίας και η ατμοσφαιρικότητα.
Τα ιστορικά στοιχεία που έχουν προκύψει από επίπονη έρευνα είναι αρμονικά ενταγμένα στην πλοκή του έργου.
Ο Νεόφυτος, έμπορος απο τη Βιέννη κουβαλά το δικό του δράμα και θα ήθελα η προσωπικότητα του να λάμψει περισσότερο. Η περίπτωση του δείχνει το μεγαλείο του ανθρώπου που ορθώνεται στην ασθένεια και αντιπαρέρχεται την κακοδαιμονία του, διεκδικώντας παλικαρίσια το μερτικό του στη φωτεινή πλευρά της ζωής.
Ο Βούλγαρος κομιτατζής Πετκώφ με τον σεβντά στην καλή αλλά ακατέργαστη καρδιά του που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αιμοδιψή οργή του φανατισμού και στο εξευγενισμό του αγνού έρωτα...Ο Κατακτητής παλεύει με τον Προσκυνητή μπροστά στην Αγαπημένη... Αυτός αποτελεί το πιο αμφιλεγόμενο πρόσωπο του έργου κι η συγγραφέας μας καθιστά κοινωνούς στις εσωτερικές του συγκρούσεις εκεί όπου αντιμάχονται το Κτήνος και ο Άνθρωπος.
Εμβληματική παρουσία σε ολόκληρο το έργο, όμως, είναι ο μοναχός Λάζαρος...Μια φιγούρα βγαλμένη θαρρείς από συναξάρι. Ένα πλάσμα που ψηλαφεί τον Θεό μέσα από το κάλλος της αθωνικής γης και την απεραντοσύνη της Θάλασσας με τις αέναες μεταμορφώσεις. Επίμονος "αναβάτης στο Όρος της Αρετής", ο Λάζαρος αναμετράται με την ίδια τη ζωή και βλέποντας να τον διεκδικούν εξίσου το σκοτάδι του γήινου πόθου και το θείο φως...Μια ύπαρξη σταυροδρόμι ανάμεσα στο πνεύμα και την πνευματικότητα της φύσης που μας περιβάλλει. Ο έρωτας κατακτά κάθε του κύτταρο με διακύβευμα τη σωτηρία της ψυχής του. Ένας πνευματικός που όσο εξελίσσεται, θυμίζει τους στάρετς των ντοστογιεφσκικών έργων.
Τούτες οι 3 παρουσίες δίδουν ένα πολυποίκιλο υλικό δυνατών χαρακτήρων που θα μπορούσαν να απογειώσουν το βιβλίο.Νομίζω πως αυτό σκόπιμα ανακόπτεται από τον "παράξενο" χαρακτήρα της Θεοφανώς.
Η κοπέλα αυτή συνοψίζει τη σαφώς δυσμενέστερη θέση της γυναίκας που συχνά αναγκαζόταν να ζήσει στη ματαίωση των προσωπικών της πόθων, υποτασσόμενη σε μοίρα που της προέγραψαν οι άντρες.
Σε μια κοινωνία όπου η γυναίκα γίνεται πραμάτεια και είδος προς ανταλλαγή, τα συναισθήματα μαραζώνουν.Η συγγραφέας αποδίδει άριστα πώς συνθλίβεται μια γυναικεία καρδιά στις συμπληγάδες της προσωπικής ματαίωσης και της κοινωνικής καταπίεσης, γεγονός που την αποστεγνώνει.
Ανάμεσα στους ήρωες ενυπάρχει ένα στοιχείο με διαστάσεις συμβολικές όπως λειτούργησε η "Τσιγγάνα Εσρά" στους "Ψίθυρους Του Βαρδάρη" και ο "Γονδολιέρης Άντζελο" στην "Πόλη Που Δάκρυζε". Στο "Νυφικό Από Πορφύρα" έχουμε ένα μυστηριώδες ιερό κειμήλιο, με περιπετειώδη ιστορία που συνδέεται με τις βυζαντινές ρίζες του τόπου και ενορχηστρώνει υπόγεια τον παλμό όλου του έργου.
Γενικά είναι εμφανείς ο συμβολικός χαρακτήρας του βιβλίου καθώς η Θεοφανώ προσωποποιεί την ίδια την ψυχή του Μελένικου ενόσω τη διεκδικούν 3 άντρες. Ο Έλληνας που παλεύει και προοδεύει κόντρα σε μια εχθρική μοίρα, ο Βούλγαρος και ο λειτουργός του Θεού.όπως και την ίδια τη γη των αμπελιών την επωφθαμιούσαν 3 εθνότητες-Τούρκοι, Βούλγαροι και φυσικά οι Έλληνες που είχαν ρίζες σε αυτήν.
Το αποτέλεσμα είναι πως το "Νυφικό από Πορφύρα" μας προσφέρει ένα υπέροχο, έντονα περιγραφικό ταξίδι όπου κυριαρχούν τα στοιχεία ηθογραφίας και η ατμοσφαιρικότητα.
Τα ιστορικά στοιχεία που έχουν προκύψει από επίπονη έρευνα είναι αρμονικά ενταγμένα στην πλοκή του έργου.
Οι δε κεντρικοί χαρακτήρες του έργου πορεύονται παράλληλα και τα σημεία τομής στις διαδρομές τους είναι- στα τρία τέταρτα του έργου- πολυ σύντομα για να φέρουν μια συναισθηματική κορύφωση με σαφές περίγραμμα.
Αυτήν την αίσθηση την αμβλύνει το εμπνευσμένο και πραγματικά ανατρεπτικό φινάλε! Καταστάσεις αποροσδόκητες, σύμφυτες με το ζοφερό πεπρωμένο του ελληνισμού περνούν "σαν φλας" προς τις στερνές σελίδες, συμπυκνώνοντας την πολυαναμενόμενη δράση σε λιγοστές μα διαφωτιστικές σελίδες που δίνουν τη λυτρωτική "λύση" του δράματος...
Το τέλος του βιβλίου αφήνει τον αναγνώστη άναυδο, με μια γλυκόπικρη γεύση χαρμολύπης και μια ευλάβεια μπροστά στις πολυδαίδαλες όψεις και το κρυμμένο μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής.
Άλλο ένα ταξίδι από τη Σοφία Βόικου που ξεχωρίζει για την ικανότητά της να πλέκει γοητευτικές ιστορίες με αληθοφανείς χαρακτήρες πάνω στον καμβά της Ιστορίας.
Αυτήν την αίσθηση την αμβλύνει το εμπνευσμένο και πραγματικά ανατρεπτικό φινάλε! Καταστάσεις αποροσδόκητες, σύμφυτες με το ζοφερό πεπρωμένο του ελληνισμού περνούν "σαν φλας" προς τις στερνές σελίδες, συμπυκνώνοντας την πολυαναμενόμενη δράση σε λιγοστές μα διαφωτιστικές σελίδες που δίνουν τη λυτρωτική "λύση" του δράματος...
Το τέλος του βιβλίου αφήνει τον αναγνώστη άναυδο, με μια γλυκόπικρη γεύση χαρμολύπης και μια ευλάβεια μπροστά στις πολυδαίδαλες όψεις και το κρυμμένο μεγαλείο της ανθρώπινης ψυχής.
Άλλο ένα ταξίδι από τη Σοφία Βόικου που ξεχωρίζει για την ικανότητά της να πλέκει γοητευτικές ιστορίες με αληθοφανείς χαρακτήρες πάνω στον καμβά της Ιστορίας.
