Σάββατο 14 Μαρτίου 2020

Μελίνα Τσαμπάνη, O Πρώτος Αμέθυστος

                                                    O Πρώτος Αμέθυστος, Μελίνα Τσαμπάνη
                                    Είδος: Eποχής
                                    Βαθμολογία 8,5/10

Σελίδες : 640
Ημερομηνλια Έκδοσης : 2015
Επανέκδοση 2019
Τιμή 15 ευρώ

Έχει σαρώσει την φετινή τηλεοπτική σεζόν με την πολυσυζητημένη σειρά εποχής "Άγριες Μέλισσες" , σηματοδοτώντας πανηγυρικά την επάνοδο της ελληνικής μυθοπλασίας στο γυαλί.
Το ενδιαφέρον του τηλεοπτικού κοινού, αμείωτο μέσα από μια πλοκή πολύπλευρη και πολυπρόσωπη, που έκανε τη διαφορά. 

Στο αναγνωστικό όμως κοινό η σεναριογράφος Μελίνα Τσιαμπάνη είχε συστηθεί ήδη από το 2015 με ένα δυνατό μυθιστόρημα εποχής που προδιέγραφε όλα τα γνωρίσματα που αγαπήσαμε στην πέννα της μέσα από τη δημοφιλή σειρά: 
Και στον "Πρώτο Αμέθυστο",λοιπόν, εντοπίζουμε... μεθυστικά στοιχεία γραφής, που καθηλώνουν: Πάθη θυελλώδη, πολυδιάστατους χαρακτήρες και καλή αναπαράσταση της ιστορικης συγκυρίας όπου ανήκει η αφήγηση.
"Ο Πρώτος Αμέθυστος" αποτελεί ένα οικογενειακό δράμα, γεμάτο συναισθήματα κι ανατροπές, παραμονές της Επανάστασης του 1821 που αδύνατον να μη σε παρασύρει στη δίνη του.
Πρωτοκυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κέδρος και φέτος επανακυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΩΚΕΑΝΟΣ, προαναγγέλλοντας μια νέα ταλαντούχα συγγραφέα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην προνομιακή αλλά πάντα τουρκοκρατούμενη Τήνο του 1789, ο καραβοκύρης Γιώργης Σκαρλατος κι η πολυαγαπημένη του Μαριγώ αποκτούν τον δεύτερο γιο τους τον Μιλτιάδη, που θα μεγαλώσει ξέγνοιαστα παρέα με τον συνετό, αλληλέγγυο αδελφό του, Λεωνίδα, και θα αναπτύξει έναν χαρακτήρα ηγετικό και αψύ.
Διαποτισμένος με ένα πνεύμα ανυπότακτο και φυσική γοητεία, ο Μιλτιάδης από νωρίς θα ακολουθήσει τον πατέρα του στα εμπορικά ταξίδια του σε Αιγαίο και Κωνσταντινούπολη και θα ανακαλύψει τον κόσμο της θάλασσας, των πειρατικών ρεσάλτο και των καινούριων πολιτειών.
Μια απροσμενη συνάντηση θα σφραγίσει την παιδική ψυχή του.
Αργότερα και ο Λεωνίδας θα παρει το μερίδιο του στη ναυτική μοίρα της οικογένειάς του ξεδιπλώνοντας έναν  γλυκομίλητο έμπορο.
Ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη και δυο γυναικεία μάτια θα θέσουν σε εφαρμογή ένα τραγικό παιχνίδι της μοίρας που απειλεί την οικογενεική γαλήνη και τους ισχυρούς οικογενειακούς δεσμούς.
Εν τω μεταξύ, η δράση της Φιλικής Εταιρείας κλιμακώνεται κι η Επανάσταση ξεσπά, με τον Μιλτιάδη να ακολουθεί το σάλπισμα της ελευθερίας και στρατεύεται στον Αγώνα.
Κατά τον εμβολισμο μιας ναυαρχίδας στα χέρια του θα πέσει ως λάφυρο ένα δαχτυλίδι από αμέθυστο που φέρει βαριά κατάρα μιας Τουρκάλας μάγισσας και ζητά αίμα.Αίμα που θα το πάρει από δίκαιους ή άδικους...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
"Ο Πρώτος Αμέθυστος" είναι ένα εξαίσιο μυθιστόρημα εποχής, σε γλώσσα απλή κι όμορφη, που διαβάζεται πραγματικά απνευστί, χάρη στα άκρως ενδιαφέροντα πρόσωπα και τις έντονα δραματικές καταστάσεις ,που περιγράφει.Μια πλοκή κινηματογραφική και βαθιά βιωματική, που συναρπάζει κι εξελίσσεται σε γλώσσα άμεση κι αφτιασίδωτη.
Ασφαλώς στις σελίδες του, οι...υποψιασμένοι πλέον αναγνώστες θα συναντήσουν αγαπημένα χαρακτηριστικά από τη γραφή της Μελίνας Τσαμπάνη που έκαναν και την πολυαγαπημένη σειρά της, "Άγριες Μέλισσες", να ξεχωρίσει:
          Και στον "Πρώτο Αμέθυστο"- όπως στις "Άγριες Μέλισσες"- πρωταρχικό ρόλο διαδραματίζουν οι χαρακτήρες και οι οικογενειακοί δεσμοί που αλώνονται τελικά από το περασμα του παντοδύναμου και υπεράνω όλων έρωτα.
Θα μπορούσε να είναι μια σχετικά κοινότυπη τραγωδία πάθους και συμπτώσεων αλλά η Μελίνα Τσαμπάνη με τη συγγραφική της επιδεξιότητά της "προστάτευσε" το έργο της από τον κίνδυνο αυτόν και εκτόξευσε την ποιότητά του.
Καταρχήν, επέλεξε να εντάξει τη δράση σε μια περίοδο που δεν έχει κορεστεί στη μυθοπλασία.
Είναι τα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα στο τουρκοκρατούμενο Αιγαίο, τα χρόνια προεργασίας της Επανάστασης και οι πρωτες μάχες της.
     Στις Κυκλάδες, δεσπόζει η λάμψη της Μυκονιάτισσας αρχοντοπούλας Μαντώς Μαυρογένους, αλλά η Τσαμπάνη μας ταξιδεύει στη γειτονική Τήνο με το επίσης προνομιακό καθεστώς και την πλούσια ναυτική παράδοση.
Η συγγραφέας αναπλάθει πειστικά το κυκλαδικό τοπίο υπό τη σκιά των Τούρκων που με στιγμές βαρβαρότητας δεν παραλείπουν να επισημάνουν την παρουσία τους μέσα στην ευρύτερη ευημερία του νησιού.
Στον "Πρώτο Αμέθυστο" υπάρχει ένας λαογραφικός πλούτος όπου ξετυλίγεται η εθιμοτυπία, η δομή της οικογένειας, οι διατροφικές συνήθειες, λαϊκή τέχνη, και η θέση της γυναίκας.
Η Μελίνα Τσαμπάνη ιχνηλατεί υποδειγματικά και το φαινόμενο της διευρυμένης οικογένειας δηλαδή των στενών δεσμών ανάμεσα στους συγγενείς και τη συμπραξη τους σε ποικίλες δραστηριότητες-που υπήρξε συνεκτικό στοιχείο του έθνους και αποφασιστικός παράγοντας της επιβίωσης του μέσα στους χαλεπούς καιρούς.
Ένα μοτίβο ήπιας πατριαρχίας όπου η αγάπη κι η ομόνοια κυριαρχεί μέχρι την κρίσιμη στιγμή που το συμφέρον κι ο εγωισμός θα αναδυθούν απειλητικά, όπως ενίοτε συμβαίνει διαχρονικά σε μια οικογένεια...
Πάνω από όλα όμως έχουμε την πλούσια εμπορική δραστηριότητα και τη ζωή του ναυτικού.
        Η συγγραφέας εξοικειώνει τον αναγνώστη με τον καημό του ναυτικού, και το δέσιμο του καπεταναίου με το πλοίο του που είναι "ό,τι το άλογο για τον παλιό ιππότη"...Η πάλη με τα κύματα, η ανάγνωση των αστεριών, η αγωνία των πειρατών , οι αποχωρισμοί κι η νοσταλγία...
      Από την άλλη όμως, η συγγραφέας ανιχνεύει μικρά μυστικά του εμποριου όπου διέπρεψε το ελληνικό στοιχείο καθόλην την Τουρκοκρατία.
Η έξαψη του ταξιδιού, οι εναλλασσόμενες εικόνες από τα καινούρια μέρη, οι επιχειρήσεις...
Το μόνο που μένει ανεπαρκές είναι το ιστορικό πλαίσιο που παραμένει ένα παρασκήνιο χωρίς να παρουσιάζεται εκτενώς, παρα μονάχα με σπερματικές αναφορές μέσα από τις αλληλεπιδράσεις των προσώπων.Δυστυχως δε μας δίνεται η ευκαιρία να βιώσουμε από κοντά μεγάλες μάχες της Ρούμελης και του Μωριά ή να γνωρίσουμε προσωπικότητες σαν τν Κολοκοτρώνη, κι είναι η μοναδική αδυναμία του βιβλίου αυτού.
         Κατά τα άλλα, αίσθηση μου έκανε επίσης, η ανεύρεση της ιερής εικόνας του Ευαγγελισμούπου έχρισε το κυκλαδίτικο νησί "μητρόπολη της Παναγιάς" κι από τα πιο ονομαστά προσκυνήματα της Ορθοδοξίας.
         Το δυνατότερο στοιχείο του βιβλίου της, όμως, είναι σίγουρα τα ίδια τα πρόσωπα και ο τρόπος που έχουν σκιαγραφηθεί.
Όλοι οι χαρακτήρες- από τους πρωτεύοντες μέχρι τους δευτεραγωνιστές- είναι καλοδουλεμένοι σε μέγιστο βαθμό , με αποτέλεσμα να γίνονται πρόσωπα οικεία κι αγαπημένα για τον αναγνώστη, που ευφραίνεται κι αυτός με τις χαρές τους, συμπάσχει με τις αγωνίες τους και κατανοεί τα πάθη τους.Οι αντιδράσεις τους είναι απόλυτα τεκμηριωμένες και αληθοφανείς, υλοποιώντας ιδανικά την αριστοτελική οπτική της τραγωδίας όπου ο "θεατής" γεύεται την κάθαρση, συμμετέχοντας στα πάθη των ηρώων...
Και στον Αμέθυστο , λοιπόν, οι ήρωες γίνονται δικοί μας.
Σε αυτό συμβάλλει ότι η συγγραφέας μας τους συστήνει από τα παιδικά τους χρόνια κλιμακώνοντας τη δράση από την ξεγνοιασιά της παιδικής ηλικίας και χαριτωμένα στιγμιότυπα αδελφικής αγάπης, μέχρι την έντονη εφηβεία και την ενηλικίωση με τα κρυμμένα μυστικά και την αμαρτία.
             Ο ανατρεπτικός Μιλτιάδης σαγηνεύει με τον ανυπότακτο χαρακτήρα του και τη φλόγα του.
Ο νηφάλιος και γενναιόδωρος Λεωνίδας γαληνεύει με τη γλυκύτητά του ως ένα αντίβαρο του παθιασμένου αδελφού του.
Ο πατέρας κ αρχηγός της οικογένειας , ο Γιώργης παραμένει στο σταθερό σημείο αναφοράς με τη στιβαρή λεβεντιά του και τη βαθιά αγάπη στη γυναίκα του τη Μαριγώ που αποτελεί ιδανική ενσάρκωση της μάνας που ισορροπεί, παρηγορεί και σκορπίζει τη θαλπωρή...
        Η άδολη Ζαχαρούλα -όπως όλοι οι αθώοι- γίνεται εκεινη το απόλυτο θύμα της σκληρότητας που την περιβάλλει και δεν αφήνει κανέναν ασυγκίνητο.Έπειτα η Μυρσίνη με τον διπλό πόνο, ο αθόρυβα ηρωικός αγιογράφος Δημητρός που θα θέλαμε να τον έχουμε γνωρίσει λίγο περισσότερο...
Μέσα σε όλα, πάνω από όλα εκείνη, η πανώρια , αντισυμβατική Φρόσω που κυοφορεί τον όλεθρο, μέσα σε πάθος άνομο μα κι αναπόδραστο ανάμεσα σε δυο αδέλφια.
Μια Ύβρις που ενεργοποιεί την Άτι όπως ακριβώς στις Αρχαίες τραγωδίες, κι έχουμε μια σπειροειδή αποψίλωση της οικογενειακής γαλήνης μέχρι την τελική καταβύθιση στο χάος.
Το καταραμένο δαχτυλίδι με τον αμέθυστο σίγουρα συνιστά μια πινελιά μεταφυσικής και συμβάλλει στην υποβλητικότητα της ατμόσφαιρας.
Η κατάρα του δαχτυλιδιού, όμως, και θέτει ένα διλημματικό ερώτημα: Ποιο είναι το μερτικό της μοίρας στις ευθύνες μας;
Μπορεί ένα αντικειμενο και μια προκατάληψη να γίνουν άλλοθι των πράξεών μας;
Μπορεί να φταίει, άραγε, μια κατάρα για τις συμφορές των ανθρώπων ή είναι οι "επιλογές μας με τις συνέπειές τους" που ορίζουν το πεπρωμένο μας;
Όποια απάντηση κι αν δώσει κάθε αναγνώστης το βέβαιο είναι ότι θα δοκιμάσει μαζί με τους ήρωες την παραφορά, την απελπισία, την οργή, το αδιέξοδο και τη συντριβή& αυτό γιατί η ίδια η Μελίνα Τσαμπάνη τον καθιστά, με την ένταση της γραφής της,κοινωνό όλων των ευτυχισμένων στιγμών και των παθών που τις ανατρέπουν...
Κλείνοντας το βιβλίο σίγουρα ο αναγνώστης νιώθει πυρπολημένος από τον άνομο έρωτα, νοτισμένος από την αλμύρα και σοφότερος από το ταξίδι...Συμπαραστάτης και συνένοχος.Ταξιδευτής κι αγωνιστής.
            Σίγουρα, μέσα από τον Πρώτο Αμέθυστο προέκυψε ένα συγγραφικό ταλέντο που γεννά προσδοκίες μεγάλες και μας κάνει να ανυπομονούμε για τη συνέχεια- όχι μόνο στη θεαματική τηλεοπτική παρουσία -αλλά και στην καθεαυτή λογοτεχνία.
Άλλωστε κι οι ίδιες οι "Άγριες Μέλισσες" θα στέκονταν άνετα ως μυθιστόρημα εποχής κι η συγγραφέας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο μιας απόδοσής τους σε βιβλίο.


Η Εκδότρια κυρία Ελενη Κεκροπούλου, η Μλίνα Τσαμπάνη , ο...Δούκας Σεβαστός(Λεωνίδας Κακαούρης) και η Θεοδοσία (Χριστίνα Χειλά -Φερμέλη) απο την ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΑΜΕΘΥΣΤΟΥ


Η Μελίνα Τσαμπάνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1976. Σπούδασε Νομική στο ΑΠΘ και FilmmakingStudiesστο UWCN. Έχει εργαστεί ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. 
Ο "Πρώτος Αμέθυστος" είναι η πρώτη της συγγραφική απόπειρα, ενώ αυτό το διάστημα υπογράφει το σενάριο της επιτυχημένης σειράς του Αντέννα, "'Αγριες Μέλισσες".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου