Βικτόρια Χίσλοπ, Το Νήμα

                                                                                                 Το Νήμα, Βικτόρια Χίσλοπ
                                                                                                  Είδος Ιστορικό Δράμα
                                                                                                  Βαθμολογία 7,5/10

Η Βικτόρια Χίσλοπ έκανε εντυπωσιακή είσοδο στα ελληνικα λογοτεχνικά δρώμενα όταν επέλεξε να μιλήσει για ένα ξεχασμένο αλλά σπαρακτικό υποκεφαλαιο της ελληνικής Ιστορίας, αυτό της Λέπρας, φωτίζοντας τον εφιαλτικό μικρόκοσμο της Σπιναλόγκας στο αριστουργηματικό της "Νησί".
Η αγάπη της Χίσλοπ για την Ελλάδα έμεινε άσβεστη και (με ζοφερή εξαίρεση ιστορικά ανακριβές έργο της "Ανατολή") αποτυπώθηκε σε μεταγενέστερα βιβλία της όπως "Το Νήμα" και το "Όσοι Αγάπιούνται", που αμφότερα μαρτυρούν την επίπονη έρευνά της Χίσλοπ για την Ελλάδα του πολυτάραχου 20ου αιώνα όπως και την ικανότητά της να αφουγκράζεται την ελληνική ψυχή.
Το Νήμα της είναι ένα ενδιαφέρον δείγμα που μας ταξιδέυει στην ιστορία της Θεσσαλονίκης μετά την Απελέυθέρωσή της το 1912, μέσα από τα μάτια δύο "εθνοτικών" ομάδων που καθόρισαν το πεπρωμένο και τη νέα φυσιογνωμία της μετά την αποχώρηση του μουσουλμανικού στοιχείου: Tων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και των Εβραίων

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Δημήτηρης Κομνηνός γεννιέται στο πλουσιόσπιτο του πετυχημένου υφασματέμπορα Κωνσταντίνου Κομνηνού στον απόηχο της τρομακτικής πυρκαγιάς του 1917.

Η μοίρα του παράδοξα θα συνδεθεί με τη μικρή Κατερίνα που 5 χρόνια αργότερα θα καταφθάσει παιδούλα ακόμη με άλλους πρόσφυγες που διασώθηκαν από την Καταστροφή της Σμύρνης.Η μικρή Κατερίνα θα κουβαλά πάντα τις μνήμες μιας σφαγής κι ενός αποχωρισμού, που μόνο η απρόσμενη καλοσύνη θα της απαλύνει.

Θα βρει απάγκιο σε μια ζεστή συνοικία όπου συνυπάρχουν διαφορετικοί πολιτισμοί που τους ενώνει η ανάγκη για έντιμη επιβίωση και η άδολη καλοσύνη και μεγαλώνοντας θα αναδειχθεί σε μοναδική κεντήστρα.

Τα χρόνια περνούν, η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται μέσα από τη συνύπαρξη Ελλήνων προσφύγων, Εβραίων και αυτοχθόνων Θεσσαλονικέων, αναδυόμενη μέσα από τις στάχτες της, κάτω από της ήχους του ρεμπέτικου και των κοινωνικών αναταραχών που το καθεστώς Μεταξά πασχίζει να καταπνίξει με την τρομοκρατία και τον ολοκληρωτισμό.

Ο Δημήτηρης ασφυκτυά σε ένα σπίτι χωρίς αγάπη και πασχίζει να διαφοροποιηθεί από τον κυνικό υλισμό του φιλοχρήματου πατέρα του.Θα συνδεθεί με προοδευτικούς ανθρώπους, θα βιώσει την αδικία και θα ζυμωθεί με τις νέες ιδέες του σοσιαλισμού ενώ η φιγούρα της νεαρής μοδιστρούλας Κατερίνας θα κυριαρχεί στα όνειρά του.Όταν ξεσπά ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος και αρχίζει η Γερμανική Κατοχή η ιδεολογική σύγκρουση με τον πατέρα του θα κορυφωθεί με ανυπολόγιστες συνέπειες.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Μετά το Νησί, το Νήμα είναι το επόμενο βιβλίο που αποδεικνύει τη διαχρονική αγάπη της Βικτόρια Χίσλοπ για την Ελλάδα.Ένα βιβλίο γενικά καλογραμμένο που, ωστόσο, μου δημιούργησε αντιφατικά συναισθήματα.

Το Νήμα με μια φράση είναι ένα μυθιστόρημα για τη Θεσσαλονίκη του 20ου αιώνα.Αυτή ειναι η μια και αδιαπραγμάτευτη "πρωταγωνίστρια" που δεσπόζει επικαλύπτοντας κάθε άλλο στοιχείο. Με έναν τίτλο διφορούμενο που υπαινίσσεται τον κοινό άξονα που συνενώνει τους ήρωές του.

Είναι η δεύτερη φορά που συναντώ Βρετανό να γράφει με τόσο μεράκι για τη Θεσσαλονίκη- η πρώτη ήταν ο Μαρκ Μαζάουερ κι η ιστορική πραγματεία του "Θεσσαλονίκη -Η Πόλη Των Φαντασμάτων".

Ίσως γιατί η Θεσσαλονίκη παράλληλα με το αρχαίο ,οικουμενικό κλέος των Μακεδόνων Βασιλέων στάθηκε πεδίο συγκρούσεων χωνευτήρι εθνοτήτων και σταυροδρόμι πολιτισμών, με τη μαυλιστική της ομορφιά ένα εξαίσιο ψηφιδωτό χρυσοποίκιλτων αρχαιοτήτων, ρωμαϊκών αρχιτεκτονημάτων, βυζαντινής κατάνυξης κι ευρωπαϊκής αισθητικής, κάτω από το πέπλο της ανατολίτικης ραστώνης.

              Παράλληλα, η Θεσσαλονίκη στάθηκε πεδίο πολιτικών συγκρούσεων ,ορμητήριο του βενιζελισμού, κοιτίδα του ελληνικού εβραϊσμού, και φυσικά διεθνές λιμάνι.

Είναι φανερό πως η Βικτόρια Χισλοπ έχει πραγματοποιήσει επίπονη έρευνα γύρω από τη Θεσσαλονίκη και κατόρθωσε να την ξεδιπλώσει σε μια απολύτως αληθοφανή ιστορία, με μια γλώσσα ξεκούραστη που διατηρεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς να τον κουράσει- παρα την έκταση του μυθιστορήματος..

Ο παλμός του βιβλίου αυτού είναι βαθιά ελληνικός!

Είναι εντυπωσιακό πόσο βαθιά έχει ιχνηλατήσει η Χίσλοπ την ψυχή της Θεσσαλονίκης και τον μοναδικό τρόπο που μαγνητίζει όσους τη ζήσουν.Λίγοι συγγραφείς έχουν κατορθώσει να αποτυπώσουν τόσο πειστικά το δέσιμο των περισσότερων κατοίκων της Θεσσαλονίκης με την ιδιαίτερη γοητεία της.

Στο Νημα παρελαύνουν όλα εκείνα που συνθέτουν  την ιδιοσυστασία της Θεσσαλονίκης με την έλευση των προσφύγων.

Ηθογραφικό πανόραμα που ζωντανεύει ξανά την καθημερινότητα στη Θεσσαλονίκη των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα με τις ταξικές διαφορές και τις ανακατατάξεις.

Ο αναγνώστης αισθάνεται κυριολεκτικά μέρος αυτής της πόλης και συμμερίζεται τους καημούς της.

Σεργιανά στα σοκκακια της Άνω Πόλης, καψαλίζεται από την Πυρκαγιά του 1917 κατηφορίζει σε ομιχλώδεις τεκέδες, σιγοτραγουδά απαγορευμένους σκοπούς του Βαμβακάρη, ακολουθεί δίκαιες διαδηλώσεις, δοκιμάζεται από τον τρομακτικό λιμό της Κατοχής, αγναντεύει τους χρωματισμούς της Παραλίας του Θερμαϊκού, αποχαιρετά με οδύνη τους ξεριζωμένους Εβραίους και στέκει με δέος μπρος στα μοναδικά τους κειμήλια που τόσο όμορφα περιεγραψε η συγγραφέας...

Έλληνας δε θα μπορούσε να έχει αποδώσει πολύ καλύτερα την ατμόσφαιρα αυτής της πόλης

Στο καθεαυτό κομμάτι της μυθοπλασίας, στο Νήμα έχουμε ένα ενδιαφέρον υπόστρωμα με μια πλειάδα καλοδομημένων χαρακτήρων, που όμως ο χειρισμός του από τη συγγραφέα , κάποιες στιγμές το αποδυναμώνει. Μια 5χρονη προσφυγοπούλα βιώνει τον ξεριζωμό κι από τη γενέτειρά της κι από τη μητέρα της για να βρει μια καινούρια οικογένεια.

Γύρω της, άλλοι πρόσφυγες αλλά κι Εβραίοι.

Υποτίθεται κεντρικό διακύβευμα είναι η αγάπη ανάμεσα στην προσφυγοπούλα Κατερίνα και τον φοιτητή Δημήτρη.Δυστυχώς ο έρωτάς τους κινείται σε πολύ ρηχά νερά και αφηγηματικά δεν "χτίζεται σωστά" το συναίσθημα που θα καταστήσει έπειτα οδυνηρούς τους αποχωρισμούς που επέβαλε η ζωή κι η Ιστορία.

Ίσως φταίει ότι γενικά η βρετανική σχολή δεν είναι και τόσο "ανθρωποκεντρική" κι έχει την τάση να  αποδίδει "πολύ-ως και ενοχλητικά- συγκρατημένα" τα συναισθήματα των ηρώων, δίνοντας έμφαση σε όσα τους περιστοιχίζουν (περιγραφές τόπων ,συνθηκων κλπ).

Πιο δυνατό κομμάτι στο Νήμα είναι οι οικογενειακοί δεσμοί-από τις προσφυγικές οικογένειες, μέχρι τις εβραϊκές οικογένειες και τον δεσμό των παππούδων με το εγγόνι τους στο σήμερα(αν και παρουσίαζεται ημιτελώς και η σχέση της Κατερίνας με τη φυσική της μητέρα ,Ζένια).

Ενδιαφέρον τέλος, παρουσιάζει η ιδεολογική επανάσταση του Δημήτρη στην  επιθυμία του να αυτονομηθεί και να απαλλαγεί από τη σκιά του δεσποτικού πατέρα.

Εντούτοις, ένα εμπειρότερο αναγνωστικό μάτι διακρίνει την προσπάθεια της συγγραφέως να αποτινάξει γρήγορα από τον ήρωά της τον τίτλο "του κομμουνιστή"-πράγμα ίσως αναμενόμενο από μια Βρετανίδα(έστω και προοδευτική) που η δική της χώρα υποκίνησε τον Εμφύλιο θέλοντας να εκδιώξει τον κομμουνισμό από την Ελλάδα και να την κηδεμονεύσει.

Από την άλλη, έγινε και μια προσπάθεια να τηρηθούν σωστά κάποιες αποστάσεις κι από τις δυο πλευρές που αμφότερες διέπραξαν ολέθρια σφάλματα και ως προς αυτό, ήταν "έντιμη" η αποτίμηση του Εμφυλίου στο Νήμα.

Για όλα αυτά το Νήμα αποτελέι ένα  ενδιαφέρον μυθιστόρημα που  σίγουρα αξίζει να διαβαστεί, κι ας μην είναι το βιβλίο που θα συνεπάρει τον αναγνώστη.

Το Νήμα παραμένει μια αξιόλογη προσπάθεια με αρκετές αρετές που θεωρώ μετεξελίχθηκαν καλύτερα στο μεταγενέστερο επίσης ιστορικό μυθιστόρημα της Χισλοπ "Οσοι Ααπιούνται" που κουβαλά ένα πιο τολμηρά προοδευτικό πρόσημο και ξετυλίγει πιο έντονα συναισθήματα.

Νίκος Παργινός, Το Νησί Της Σωτηρίας

                                                                                         Το Νησί Της Σωτηρίας, Νίκος Παργινός
                                                                                            Είδος: Ιστορικό Δράμα
                                                                                             Βαθμολογία:9,5/10

Σελίδες: 496
Hμ/νία Έκδοσης 24/3/2022

Τιμή 16,92

Η Ελληνική Ιστορία είναι γεμάτη τραγωδίες που έχουν σημαδέψει όλες τις γενιές της.,Ειδικά τα γεγονότα των δύο πρόσφατων αιώνων αποτελούν ένα πλούσιο πεδίο έμπνευσης για τη Μουσική και πολύ περισσότερο τη Λογοτεχνία.

Ο Νίκος Παργινός, ωστόσο, κατάφερε με τη συγγραφική του σκαπάνη να "εξορύξει" ένα μοναδικό "κοίτασμα ιστορικής γνώσης", που δεν έχει κορεστεί θεματολογικά, καθώς για δεύτερη μόλις  φορά συναντούμε στην ελληνική Λογοτεχνία το ξεχωριστό αυτό θέμα σε κεντρική μυθιστορηματική αναφορά.(μετά το  Εκείνοι Που Δεν Έφυγαν του Κ, Ασημακόπουλου)

Το υπέροχο μυθιστόρημά του Το Νησί Της Σωτηρίας έρχεται να φωτίσει μια λιγότερο γνωστή πλευρά του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και να μας ταξιδέψει σε βαθιά συναισθήματα και συναρπαστικά μυστικά σε ένα ιδιαίτερο παραμύθι.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Τα 1914 ο Σερβος φοιτητής Γκαβρίλο Πριντσίπ  δολοφόνησε στο Σεράγιεβο τον περιοδεύοντα διάδοχο του αυστριακού θρόνου Φραγκίσκο- Φερδινάνδο και τη σύζυγό του, Σοφία, γεγονός που στάθηκε το εναρκτήριο λάκτισμα του Πρωτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Τα δυο μέτωπα ήταν από τη μια οι Κεντρικές Δυνάμεις(Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Τουρκία) 

κι από την άλλη η Αντάντ (Αγγλία-Γαλλία Ρωσία) και οι ήσσονες χώρες που συνασπίστηκαν μαζί με τον έναν ή την άλλον συμμαχικό σχηματισμό.

Στα τέλη του 1915 η Σερβία (σύμμαχος των Αγγλογάλλων) δέχθηκε μια σφοδρότατη επίθεση από τα αυστροουγγρικά στρατεύματα με αποτέλεσμα να καταληφθεί η πρωτεύουσά της και να διαδραματιστεί μια εφιαλτική έξοδος του σερβικού πληθυσμού-στρατιωτών και πολιτών οι οποίοι σε καραβάνια εγκατέλειψαν τα πάτρια εδάφη τους πασχίζοντας να διαφύγουν από τα αλβανικά βουνά προς τα δυτικά.

Ανάμεσά τους, ο νεαρός στρατιώτης Ντιμίτρι Πέτροβιτς που διανύει με τους συντρόφους του και μια γενναία Αγγλίδα νοσοκόμα, τη Φλόρα,  έναν  Γολγοθά ώσπου να φτάσουν στην Κέρκυρα.

Στην Κέρκυρα που θα γίνει καταφύγιο και τάφος για πολυάριθμους Σέρβους,  εντελώς απρόσμενα ο Ντιμίτρι θα συναντήσει την πανώρια Σωτηρία, μια κοπέλα που ζει παγιδευμένη στον γάμο της με τον δεσποτικό άρχοντα του νησιού, στον πέτρινο πύργο με τις ένδοξες μνήμες και τα εφιαλτικά μυστικά...Ένας αταίριαστος έρωτας θα ανθίσει περιτριγυρισμένος από το μπαρούτι του πολέμου και αληθειες που απειλούν να αναδυθούν στο φως σαρώνοντας τα πάντα στο περασμα τους...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Πρωτότυπο, σαγηνευτικό, γεμάτο συναισθήματα και νέα ιστορική γνώση Το Νησί της Σωτηρίας του Νίκου Παργινού είναι από τα πιο ξεχωριστά μυθιστορήματα που διάβασα όχι μονάχα τη φετινή σεζόν, αλλά τα τελευτάια χρόνια!

Ο Νίκος Παργινός προσφέρει ένα βιβλίο ζυμωμένο από τη φωτιά του πολέμου την αύρα του Ιονίου Πελάγους και το μύρο του έρωτα,κάτω από την αχλύ ενός γοητευτικού -μαζί και τρομακτικού μυστηρίου, ενόσω ψηλαφεί την ψυχή του σέρβικου λαού, σε ένα εν τέλει σκοτεινό παραμύθι.

Ένα υπέροχο βιβλίο που μας ταξιδεύει σε αχαρτογράφητα ακόμη νερά της εθνικής κ αναγνωστικής μας μνήμης.

Ο τίτλος "Το Νησί της Σωτηρίας" αποκτά διττή υπόσταση περικλείοντας ταυτόχρονα το ιστορικό γεγονός αναφοράς, αλλά και την ατομικότητα των χαρακτήρων της μυθοπλασίας, σε ένα γλυκό λογοπαίγνιο που κινείται σε διπλό άξονα όπως το μυθιστόρημα:

Αφενός νησί της σωτηρίας ονόμασαν  οι Σέρβοι την Κέρκυρα, αφού με τη βοήθεια των Αγγλογάλλων εκεί κατέλυσαν ως πρόσφυγες όταν εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους, εξαιτίας της αυστροουγγρικής στρατιάς, αφότου διέφυγαν πρώτα  μέσω της αφιλόξενης Αλβανίας μέσα στον χειμώνα των βουνών με δεκάδες νεκρούς πίσω τους  και τον καημό της πατρίδας στην καρδιά.

Ήταν η δική τους Έξοδος, όπου ως άλλοι Ισραηλίτες ακολούθησαν τον ηγέτη τους Βασιλιά Πέτρο, εγκαταλείποντας με πόνο- αλλα προσωρινά- τα πάτρια εδάφη τους.

Οι Σέρβοι έκαναν προσωρινά τότε την Κέρκυρα ορμητήριο και Κέντρο Διακυβέρνησης του λαού τους.

Επειδή όμως το νησί δεν είχε υποδομές  άμεσης υποδοχής και περίθαλψης για τόσους ανθρώπους σε ανάγκη, δεν άργησε να εμφανιστεί πανδημία χολέρας και ένας νέος κύκλος θανάτου χτύπησε τους Σέρβους οι οποίοι όμως υπέμειναν καρτερικά τα βάσανά τους διατηρώντας μια σπανια ευγένεια κι αξιοπρέπεια παραμένοντας πάντα ευπρεπείς  προς τους ντόπιους...Η καλή τους διαγωγή παρά την εξαθλίωσή τους εξασφάλισε στους Σέρβους μια περίοπτη θέση στην καρδιά των Ελλήνων εδραιώνοντας μια έντιμη διαχρονική συμμαχία, με έρεισμα στη λαϊκή ψυχή.

Για τους Σέρβους, λοιπόν, η Κέρκυρα υπήρξε σωτήριος τόπος και εδράιωσε ένα ισχυρό δεσμό των Σέρβων με τους ομόδοξους Έλληνες.

Με το περιστατικό αυτό, το ελληνικό κοινό είχε έρθει σε επαφή μ3ε το "Εκείνοι Που Δεν Έφυγαν" του Κ. Ασημακόπουλου που πραγματεύεται τη σύγκρουση ενός διασωθέντα Σέρβου στρατιώτη και του γιατρού που τον περιέθαλψε για μια γυναίκα.

Το θέμα του Αλβανικού Γολγοθά το πραγματέυτηκε το 2008 κι ο  Σέρβος συγγραφέας Μίλοβαν Βιτέζοβιτς,το μετεφρασμένο μυθιστόρημα  "Οι Κάλτσες του Βασιλιά Πέτρου" που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη στη σειρά "Οι Ορίζοντες των Βαλκανίων".Εκεί περιγράφεται αυτό το οδοιπορικό του σέρβικου λαού προς την ελευθερία του μέσα από μια μάνα που ψάχνει στον στρατιώτη γιο της κι ανταμώνει και τον βασιλιά...Το μυθιστόρημα αυτο γυρίστηκε και ταινία στα 2018.

Ο Παργινός λοιπόν προσεγγίζει αυτήν την επώδυνη πορεία του σέρβικου λαού και τη συνάντηση του με τον ελληνικο στα χώματα της Κέρκυρας, μέσα από τον στρατιώτη πρωταγωνιστή ο οποίος συγκεντρώνει της αρετές της ανδρειοσύνης, του ήθους και της αθωότητας.

Ο συγγραφέας ακολουθώντας την μαρτυρική πορεία του Ντιμίτρι και των φίλων του, αποδίδει τη συντροφικότητα, την οδύνη της απώλειας, και την αγωνία κάτω από τον φόβο του θανάτου, δίνοντας πολύ συγκινητικά στιγμιότυπα που εισάγουν τον αναγνώστη στη φλογερή ψυχή ενός αγαπημένου άδελφου λαού.

Από την άλλη, η Κέρκυρα είναι ο τόπος της βασικής πρωταγωνίστριας της πανέμορφης και καλόψυχης Σωτηρίας, που- υποτασσόμενη σε μια διαχρονικά άδικη γυναικεία μοίρα- θα συρθεί σε έναν γάμο συμφέροντος για να σώσει την οικογένειά της από τη φτώχεια.

Μέσα από τα μάτια της Σωτηρίας, ο Παργινός φιλοτεχνεί με περιγραφική δεινότητα  μοναδικές εικόνες παρμένες από τις ομορφιές που επιφυλάσσει η ευλογημένη, εύφορη γη της Κέρκυρας.

Γενικότερα η γλώσσα του είναι αρκετά γλαφυρή κι έντονα περιγραφική με στιγμές ενός ιδιότυπου λυρισμού.

Η άτυχη πρωταγωνίστρια λοιπόν θα κληθεί να συμβιώσει με τον σκληρόκαρδο προύχοντα του νησιού και τη μυστηριώδη πεθερά της, που αποτελεί έναν από τους πιο δυνατούς κι ενδιαφέροντες χαρακτήρες του έργου.

Ο πύργος του άρχοντα θα γίνει φορέας εφιαλτικών μυστικών υποβάλλοντας μια ζοφερή ατμόσφαιρα σε πλήρη αντιδιαστολή προς το ηλιόλουστο και σπαρμένο μελωδίες Νησί των Φαιάκων.

Δυο άνθρωποι εγκλωβισμένοι λοιπόν σε μια μοίρα, που άνομα συμφέροντα επέλεξε γι' αυτούς θα αναζητήσουν τη σωτηρία της ψυχής τους στον ζωοδότη έρωτα κόντρα στον θάνατο που τους περιτριγυρίζει.

Έτσι η πλοκή -πέραν των ιστορικών κι αντιπολεμικών αναφορών της ή της ρομαντικής διάστασής, την οποία απολαυστικά ενδύεται- προσλαμβάνει και μια χροιά σκοτεινή με πινελιές γοτθικού τρόμου και βαθιάς τραγικότητας σε μια ανατροπή που απογειώνει το αποτέλεσμα, εμποτίζοντας το έργο με μιαν αυρα ζοφερά ποιητική-δυσεύρετη σε ιστορικό μυθιστόρημα.

Η Ιστορία αντάμα με το γκροτέσκο , που αν ειχε αποδοθεί λίγο πιο λυρικά θα κοιτούσε κατάματα εμπνεύσεις του Βαλγκρέν, του Ουγκό, του Πόε.

Ακόμη κι έτσι όμως,δοσμένο σε πιο ακατέργαστο επίπεδο, αφήνει έντονο απόηχο και βαθιά έκπληξη στον αναγνώστη, δικαιώνοντας την αγωνιώδη προσμονή που του είχε υποβάλει από την αρχή, χτίζοντας μεθοδικά την ανατροπή του, εμποτισμένη με το παραμυθιακό στοιχείο βγαλμένο από τους Σκανδιναβούς παραμυθάδες...

Μια αφηγηματική φαντασμαγορία είναι λοιπόν, το εμπνευσμένο αυτό μυθιστόρημα, που συνδυάζει το κλίμα ενός παλιού θρύλου με την Ιστορία και το αισθηματικό δράμα ,σε ένα καλοδουλεμένο, αρμονικό σύνολο.

Η μοναδική  αδυναμία που βρήκα σε αυτό το καταπληκτικό μυθιστόρημα  είναι η σύνδεση με το σήμερα στις τελευταίες σελίδες, που παρέχει βεβιασμένες κι ομιχλώδεις  εξηγήσεις σχετικά με την τελική έκβαση της ρομαντικής ιστορίας της Σωτηρίας και του Ντιμίτρι, μετά τον (Α' Π) Πόλεμο. 

Νομίζω ότι η σύνδεση με το σήμερα δε συνέβαλε στην ουσία του έργου κι ίσως ήταν πλεονασμός, καθώς το έργο είναι ήδη πλούσιο σε αφηγηματικά πλουμπίδια.

Ευτυχως όμως αυτό αποτελεί μια λεπτομέρεια που δεν αλλοιώνει το εξαίσιο αποτέλεσμα και δε με εμπόδισε καθόλου να απολαύσω το ταξίδι αγάπης και μυστικών παρέα με τον Ντιμίτρι τη Σωτηρία και τη μυστηριώδη αρχόντισσα...

             Το Νησί της Σωτηρίας είναι από τα μυθιστορήματα , τα οποία σάς προτρέπω με μεγάλη θέρμη να διαβάσετε οπωσδήποτε καθώς θα βγείτε πολλαπλά κερδισμένοι σε ιστορική γνώση, ανατροπές και συγκίνηση!

Επιτέλους ένα βιβλίο διαφορετικό και τόσο όμορφο, που αξίζει σίγουρα να το γνωρίσετε και μαζί του ένα ιδιαίτερο κομμάτι της Ελληνικής Ιστορίας και των δεσμών μας με τον σερβικό λαό-έναν λαό βασανισμένο και με σεβασμό σε πανανθρώπινες αξίες, όπως και ο ελληνικός!

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ, Η Σφραγίδα

                                                                                                                               Η Σφραγίδα, Λένα Μαντά
                                                                                                   Eίδος:Koινωνικό Δράμα
                                                                                                    Βαθμολογία 9/10

Η Λένα Μαντά επανέρχεται με ένα δυνατό κοινωνικό μυθιστόρημα που αποδεικνύει την τάση της να μη μένει στάσιμη προσθέτοντας κι άλλες συγγραφικές αρετές στο κάδρο των ήδη αναγνωρισμένων της από τη μεγαλύτερη μερίδα των αναγνωστών.

Η Σφραγίδα της είναι ένα βιβλίο στην απολαυστική γλώσσα της μαντά που όμως θα φέρει ένα σφίξιμο στην καρδιά του αναγνώστη...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην Οδό Ισαύρων γεννιέται η κόρη του αμφιλεγόμενου Βασίλη Ρένεση, η Φρειδερίκη Ρένεση .Γυρω της η καρτερική μητέρα της Λουίζα κι ο ζηλόφθονος αδελφός της, Φώτης Ρένεσης, κάτω από τη σιδερένια κυριαρχία του πατέρα και τη βουβή συμπαράσταση της οικονόμου Αρχοντούλας.

Στο αντικριστό σπίτι καταφθάνει ένας μυστηριώδης άντρας που γνωρίζει πολύ καλά το ένοχο κι αιματοβαμμένο παρελθόν του Βασίλη Ρένεση. Τα χρόνια περνούν κάτω από μια σκιά κι ο κύκλος της ντροπής που ξεκίνησε από τα Γιάννενα της Κατοχής, κάνει ένα φριχτό πέρασμα από την Τρούμπα για να κλείσει στο Αναμορφωτήριο Θηλέων που αφήνει τη σφραγίδα του αίματος.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Τα βιβλία της Λένας Μαντά είναι μια αγαπημένη αναγνωστική συνήθεια τους τελευταίους 16 Μάηδες της ζωής μας. 

Συνεπής όχι μόνο στο συγγραφικό της ραντεβού αλλά και στην προσπάθειά της να επεκτείνεται θεματολογικά, χωρίς να απαρνείται τα γνώριμα συστατικά της γραφής της και τον αυστηρά ελληνοκεντρικό χαρακτήρα των έργων της.
Λιγότερο ή περισσοτερο πετυχημένο, κάθε της συγγραφικό εγχείρημα εξελίσσει κάποια από τα πρωτογενή στοιχεία που μας πρωτοπαρουσίασε στις αρχικές της εμπνεύσεις.
         Δεν ήταν κάθε επόμενο βιβλίο της απαραίτητα καλύτερο από τα προηγούμενα, ούτε καινοφανές, ωστόσο σε έναν εμπειρότερο αναγνώστη είναι εμφανής η μικρή εξέλιξη οικείων μοτίβων της Λένας Μαντά που μεστώνουν σε κάθε μεταγενέστερο βιβλίο της.
Ένα από τα πιο γοητευτικά γνωρίσματα των βιβλίων της Μαντά ειναι το έντονο κοινωνικό πρόσημο σε πολλά από αυτά, με το αισθηματικό στοιχείο να υποχωρεί κρατώντας ρόλο υποτυπώδη όπως το "Βαλς Με 12 Θεούς", "Μια Συγγνώμη, Η Εκδίκηση των Αγγέλων", "Όσο Αντέχει Η Ψυχή"...
Η "Σφραγίδα" της Λένας Μαντά ανήκει σε αυτά κοινωνικά της μυθιστορήματα κι είναι ίσως το πιο δυνατό ανάμεσά τους, καθώς έχει ένα θέμα "που καίει", δοσμένο με έναν τρόπο που είναι αδύνατον να αφήσει κάποιον ασυγκίνητο.

Έμπνευσή της Λένας Μαντά- όπως η ίδια είπε- στάθηκε η δραματική ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη "Στεφανία" όπου η Ζωή Λάσκαρη καταδύεται στον εφιαλτικό κόσμο του Αναμορφωτηρίου Θηλέων,το οποίο αποχυμώνει νεανικές γυναικείες υπάρξεις, που από πολύ "νωρίς" γνώρισαν το πιο σκληρό πρόσωπο της κοινωνικής πραγματικότητας.

Στο Αναμορφωτήριο Θηλέων κατέληγαν ανήλικες που για κάποιον λόγο είχαν παραβεί τον νόμο ή που οι ίδιες τους οι οικογένειες τις απαρνούνταν! 

Κορίτσια ,λοιπόν,στην αυγή της νιότης τους, που γνώρισαν μονάχα τη βία και την ορφάνια στους χώρους προέλευσής τους, ή που στιγματίστηκαν από κάποιο στιγμιαίο λάθος και την κοινωνική κατακραυγή , στοιβάζονταν σε αυτά τα ιδρύματα,τα οποία αποδείχθηκε πως στόχο δεν είχαν "τον σωφρονισμό και την επανένταξή τους" ως όφειλαν, αλλά την πλήρη ταπείνωση και τον εκμηδενισμό τους, ώστε να τις παραδίδουν -ενήλικες πια-  στην αυτοαπαξίωση, στο περιθώριο, στο πεζοδρόμιο ή και στο έγκλημα.

Το στίγμα του Αναμορφωτηρίου συνόδευε εξάλλου αμετάκλητα κι εκδικητικά όσες διάβηκαν τις ζοφερές του πύλες του, σα σφραγίδα πάνω στο σφάγιο, ώστε ποτέ να μην "ελευθερωθούν πραγματικά" από αυτό- παρά μονάχα λίγες, πολύ δυνατές κι ίσως περισσότερο τυχερές... 

Η Λένα Μαντά καταφέρνει να μεταφέρει όλη αυτήν την ατμόσφαιρα σε ένα υγρό και πνιγηρό περιβάλλον που κάμπτει τις αντοχές του ανθρωπου Σε αυτό συμβάλλουν οι ιδιαίτεροι χαρακτήρες που δρούν στο αναμορφωτήριο και κάποιοι εμβόλιμοι μονόλογοι της ηρωίδας της -βαθιάς ψυχογραφικής διεισδυτικότητας και υψηλής λογοτεχνικότητας, που ενορχηστρώνουν τον ρυθμό της έντασης και τη φόρτιση του αναγνώστη.

Η επιρροή της ταινίας είναι εμφανής σε κάποια χαρακτηριστικά σημεία της πλοκής του βιβλίου -χωρίς ωστόσο να αποτελεί αντιγραφή της.Πρόκειται για έναν "δημιουργικό διάλογο" ανάμεσα τους.

Ενδιαφέρον μεγάλο παρουσιάζει και η προέλευση της νεαρής ηρωίδας κι όσα την οδήγησαν από το μεγαλοαστικό της σπίτι  στην κόλαση του Αναμορφωτηρίου...

Η Λένα Μαντά μας μεταφέρει πίσω στα σκοτεινά χρόνια της γερμανικής Κατοχής, σε μια ανατριχιαστική ιστορία του πολέμου, για να καλύψει, έπειτα, όλη τη μεταπολεμική περίοδο κορυφώνοντας τις αναφορές της στη Δικτατορία.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Λένα Μαντά αγγίζει τη Δικτατορία-την είχε θίξει και στο Μια Συγγνώμη Για το Τέλος, δίνοντας χαρακτηριστικά στιγμιότυπα μέσα από την πορεία πλήθους τραγικών προσώπων.(Αριστέα, Μυρσίνη,Σαράντης κλπ)

Εδώ όμως η τόλμη της πηγαίνει πιο μακρυά.

Μέσω συγκεκριμένων καταστάσεων, κατορθώνει να ιχνηλατήσει την ανέλιξη ανθρώπων από την Προδοσία τα χρόνια του Πολέμου ως στην κοινωνική και οικονομική ελίτ της χώρας και τον ένθερμο εναγκαλισμό τους με τη Χούντα...

Η φρίκη που κληροδότησε στη συλλογική μνήμη η αυθαιρεσία του Καθεστώτος αποδίδεται πολύ αντιπροσωπευτικά-σαν φόρος τιμής σε όσους βασανίστηκαν aπό αυτό.

Από την άλλη στη "Σφραγίδα" η Λένα Μαντά αναδεικνύει το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας στην πιο αποτρόπαιη έκφρασή του, όπως και τον καταλυτικό ρόλο που η Σιωπή διαδραματίζει στη διαιώνιση τέτοιων καταστάσεων.

Τεχνικά η εξέλιξη της Λένας Μαντά είναι θεαματική και στον τρόπο σκιαγράφησης των χαρακτήρων.

Μια φιγούρα που προσωποποιεί τη φαυλότητα σε όλες τις εκφάνσεις της κινεί τα νήματα. Ένας χαρακτήρας βγαλμένος από τα έγκατα της διαστροφής- σε "ομολογία" προς ένα τρομακτικό πρόσωπο που γνωρίσαμε στην κορυφαία σειρά Αγριες Μέλισσες.(όσοι το εχουν δει κ διαβάσουν το βιβλίο θα κατανοήσουν τον συσχετισμό)

Κάθε χαρακτήρας όμως κερδίζει τον χώρο του ενόσω προχωρά προς την ωρίμανσή του.

Από την άλλη, η Λένα Μαντά δεν παρουσιάζει "μαγικές λύσεις", αλλά συμπλέκει τεκμηριωμένα τους χαρακτήρες μεταξύ τους και χτίζει μεθοδικά και πολύ έξυπνα κάθε εξέλιξη και κάθε οδό διαφυγής, που άλλοι ήρωες θα τη βρουν μετά από οδύσσεια και γεμάτοι πληγές, κι άλλοι καθόλου-όπως δηλαδή γίνεται και στη ζωή.

Μοναδική παραπάνω διευκόλυνση για τους πρωταγωνιστές  είναι η σχετική διαθεσιμότητα χρήματος κι αυτή όμως κατακτάται και μέσα από το χτίσιμο των εξελίξεων και μέσα από την ωρίμανση των χαρακτήρων

Οι ήρωες παίρνουν αυτό που τους αξίζει σε μιαν ιδιότυπη αποκατάσταση της Δικαιοσύνης, που προσφέρει την κάθαρση. 

Το βέβαιο είναι πώς όλοι θα βγουν σοφότεροι- το ίδιο κι οι αναγνώστες, αφού το μυθιστόρημα αυτό θα θέσει τη σφραγίδα της αφύπνισης και γόνιμων κοινωνικών προβληματισμών γύρω από ζητήματα που ακόμη και σήμερα, 50 χρόνια μετά, παραλλάσσοντας μορφές μες στο ένδυμα του προοδευτισμού ταλανίζουν ακόμη τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.

Όσο η βία κι η προκατάληψη εναντίον της Γυναίκας θα παραμένουν κι όσο η παντός είδους κακοποίηση  ανηλίκων θα ντροπιάζουν τις κοινωνίες μας, μυθιστορήματα σαν τη Σφραγίδα θα παραμένουν επίκαιρα κι ας αναφέρονται σε μιαν άλλη ιστορική περίοδο της βασανισμένης μας Ελλάδας.

Αναμεσα στα πέντε καλύτερα βιβλία της Λένας Μαντα Η Σφραγίδα είναι ένα μυθιστόρημα που θα θυμάστε για καιρό.

Σόφη Θεοδωρίδου, ΑΓΡΑΦΟΣ ΝΟΜΟΣ

                                                                               Άγραφος Νόμος, Σόφη Θεοδωρίδου
                                                                                                Είδος Κοινωνικό
                                                                                                Βαθμολογία:8/10

"Άγραφος Νόμος" είναι το σύνολο των ανελαστικών κανόνων σχέσεων, που διέπουν ένα κοινωνικό σύνολο σε μια γεωγραφική επικράτεια χωρίς να έχουν καταγραφεί επίσημα και δίχως να έχουν επισημοποιηθεί από το κράτος με νομική ισχύ, αλλά έχουν καθιερωθεί από την απαρέγκλιτη εφαρμογή τους σε βάθος χρόνου- με αποτέλεσμα όποιος επιχειρήσει να διαφοροποιηθεί από αυτούς να δοκιμάζει κοινωνικό αποκλεισμό αλλά κι έκνομες πράξεις εναντίον του όπως ειρκτή, βία, ακόμη και θάνατο...

Παραδείγματα Άγραφου Νόμου είναι τα έθιμα κάθε τόπου, η Βεντέττα, το Προξενιό κλπ.

Η Σόφη Θεοδωρίδου προσεγγίζει το θέμα αυτό θίγοντας το κομμάτι που αφορά στην Πατριαρχία- η οποία γενικά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ακόμηστις θεματολογικές της εμπνεύσεις

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Αιμιλία με τις μνήμες της φωτιάς που κατέκαψε την πρότερη ζωή της στον Πόντο , καταφεύγει στην Αθήνα.Ένα τραγικό περιστατικό θα την οδηγήσει σε ένα βεβιασμένο γάμο με τον ονειροπόλο τραγουδοποιό Δάμο, ο οποίος θα την οδηγήσει στο χωριό του, κοντά σε μια επαρχιακή πόλη της Μακεδονίας, όπου συνυπάρχουν προσφυγες απο την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, Σλαβόφωνοι και ντόπιοι. Μια μικροκοινωνία, όπου ο λόγος του Συζύγου και της Πεθεράς είναι ο νόμος.

Γάμοι ψυχαναγκαστικοί, εξουσιαστικοί- ζυγός αφόρητος για τις κοπέλες που αποστραγγίζει τις γυναικείες τους ψυχές, δηλητηριάζοντάς τες με μια ανεξίτηλη πίκρα...

Ο Δάμος αφήνει την Αιμιλία στους γονείς του και κυνηγά την καριέρα του μουσικού στη Σαλονίκη. Η Αιμιλία παγιδεύεται σε μια σκληρή πραγματικότητα με λιγοστές παραστάτιδες:

Είναι η Σόνια, φημισμένη μοδίστρα που ξορκίζει με τις ονειρικές της νυφικές δημιουργίες τις προσωπικές της ματαιώσεις, 

η αντισυμβατική Νίνα που προκαλέι τα χρηστά ήθη,

η πανώρια Αννίτα, που από ένα στιγμιαίο λάθος θα βρεθεί παντρεμένη με έναν άντρα που αποστρέφεται, ενώ η εγκάρδια Κατινούλα θα προδοθεί με τον χειρότερο τρόπο.

Από την άλλη πινελιές απροσδόκητης αντρικής καλοσύνης χρωματίζουν την οδυνηρή καθημερινότητα της Αιμιλίας, που έρχεται να τη σκιάσει περισσότερο ο Πόλεμος...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Σόφη Θεοδωρίδου επανέρχεται με ένα ακόμη ενδιαφέρον κοινωνικό μυθιστόρημα τον Άγραφο Νόμο, ταξιδεύοντας το κοινό σε αλλοτινές εποχές σκληρές και ζυμωμένες με τη "φωτιά"..

Ηρωίδα της η Αιμιλία, μια γυναίκα που σέρνει στις αποσκευές της το δυσβάσταχτο φορτίο της προσφυγιάς και της ορφάνιας.

                 Η Αιμιλία θα γνωρίσει από νωρίς πόσο τυραννική μπορεί να γίνει η αντρική κυριαρχία όταν τροφοδοτείται από την ανοχή της κοινωνίας και τον άγραφο νόμο προαιώνιων ηθών και παραδόσεων.

           Κεντρικό διακύβευμα στον Αγραφο Νόμο της Σόφης Θεοδωρίδου είναι ουσιαστικά η Πατριαρχία που, βαθιά ριζωμένη στην ελληνική νοοτροπία,έχριζε τον άντρα ρυθμιστή της γυναικείας μοίρας, κι έτσι ακρωτηρίαζε ηθικά τις κοινωνίες και διαπότιζε την οικογενειακή ζωή του απλού λαού με βουβή βία και μίσος, καθώς αποτελούσε μια διαρκή και βάναυση επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα μιας κατηγορίας πολιτων -των Γυναικών!- και δηλητηρίαζε αθέατα τον ψυχισμό γενεών ολοκληρων...

Στις φτωχικές κοινωνίες και τα κατώτερα οικονομικά στρώματα, η  απαρασάλευτη υποταγή των γυναικών στους άντρες "με όρους υποζύγιου στα χωράφια" καλλιεργούσε 

αφενός την ψυχολογία του Υπόδουλου που μοιρολατρικά αποδέχεται τη ζοφερή του άνωθεν δοθείσα μοίρα,

αφετέρου εκτόνωνε την οργή του έσχατου φτωχού για την καταπίεση που δεχόταν από τους αφέντες του ή το κράτος -αφού με τη σειρά του γινόταν ένας ήσσων "δυνάστης"- εξίσου άδικος κι αυτός- στα πιο αδύναμα μέλη της οικογένειάς του.

           Στα δε πλούσια σπίτια η καταπίεση της Γυναίκας γινόταν πεδίο ναρκισσιστικής ικανοποίησης, και επεκτασης περιουσιών.

            Σε αυτό το πλαίσιο, η Αιμιλία αρχίζει διακριτικά να ορθώνει ισχνή τη φωνή της πρώιμης αντίδρασης κι είναι στοίχημα αν θα τα καταφέρει...

Γύρω της βλέπουμε τον έρωτα να μαραζώνει κάτω από βαριές ιδεοληψίες και λαμπερά νιάτα να τσαλαπατώνται με τον πιο κυνικό τρόπο στο όνομα μιας νοσηρής εθιμοτυπίας, που διαρρηγνύει ως και την γονεϊκή αγάπη και φέρνει αναίτια κι αναπόδραστη δυστυχία...

Η Σόφη Θεοδωρίδου κατορθώνει πολύ καλά να μεταδώσει το δράμα των Γυναικών και να μας κάνει κοινωνούς της οδύνης και της μοναξιάς τους.Ο αναγνώστης θα αισθανθεί τη θηλιά της αδικίας και της γυναικείας απαξίωσης σε ενα πνιγηρό περιβάλλον χωρίς διεξόδους. 

Ύλη εκρηκτική , ωστόσο οι ήρωες -ειδικότερα η Αιμιλία- δεν κάνουν την υπέρβαση, αλλα κινούνται σε σχετικά χαμηλούς τόνους, σε σχέση με τις τραγωδίες που τους περιτριγυρίζουν.

Έτσι η ηρωίδα Αιμιλία δεν  είναι σε θέση να αναχθεί σε σύμβολο ή να σαλπίσει τόσο ηχηρά το μήνυμα της κοινωνικής αναμόρφωσης που επιδιώκει και που αποτελεί κ έμμεσο αίτημα του βιβλίου όπως φαίνεται από τον τίτλο του.

Αυτό ίσως συμβαίνει γιατί η συγγραφέας αντλεί την έμπνευσή της από αληθινές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων και η πλοκή είναι φορτωμένη με ηθογραφικές λεπτομέρειες που αποδυναμώνουν το καθεαυτό κοινωνικό ή αισθηματικό πρόσημο.

Η πλοκή και το συναίσθημα καποιες στιγμές υποτάσσονται στην Ηθογραφία.

Ειναι εντούτοις γεγονός πως για τον συστηματικό αναγνώστη της κ Θεοδωρίδου ο Αγραφος Νόμος παραμένει απολαυστικά οικείος:

Συναντούμε κι εδώ ατόφια τα γνωρίσματα της γραφής της και της θεματολογίας της Θεοδωρίδου όπως τα ξέρουμε χρόνια τώρα στην πλειονότητα των βιβλίων της: "Η Νύφη Φορούσε Μαύρα", "Στεφάνι Από Ασπάλαθο. "Κορίτσι απ τη Σαμψούντα", "Πορφυρό Ποτάμι", "Αμαρτία της Ομορφιάς"

Με εξαίρεση τα Αχνάρια των Ξυπόλητων Ποδιών" και τον "Ροδανό" ο "Άγραφος Νόμος" σαν όλα τα υπόλοιπα βιβλία της Σόφης Θεοδωρίδου είναι ξεκάθαρα γυναικοκεντρικό μυθιστόρημα που ψηλαφεί τις πληγές του 20ου αιώνα μέσα από το πρίσμα των φτωχών ανθρώπων.

Διακρίνω μια μεγαλύτερη συνάφεια προς τη "Νύφη Φορούσε Μαύρα" και ως προς την έκβαση κάποιων σημείων της πλοκής και ως προς την προέλευση των δυο ηρωίδων (Ανδριανής και Αιμιλίας)και ως προς τη χρονική περίοδο που έδρασε η Αιμιλία.

               Αυτά φυσικα δε σημαίνει πως απουσιάζουν οι δυνατές στιγμές ή πως το βιβλίο δε διατηρεί την αυτονομη γοητεία του,κάθε άλλο. Η πορεία της Αιμιλίας, εξάλλου, αποτελει ιδανική καταγραφή της κατάστασης εις βαρος της Γυναίκας και γεννά αγανάκτηση στον ευσυνείδητο αναγνώστη, ευαισθητοποιώντας τον με αναπόφευκτες αναγωγές στο σήμερα, που η Βία κατά των Γυναικών, παρότι πολλά έθιμα έχουν ατονίσει, παραμένει ριζωμένη και στη σύγχρονη πραγματικότητα, δημιουργώντας πολλά θύματα. Όσο η ενδοικογενειακή βία παραμένει και μάλιστα τροφοδοτεί την επικαιρτότητα με φρίκη, βιβλία σαν τον Αγραφο Νόμο συνεχίζουν να μας αφορούν....

Άλλο ένα πολύ ενδιαφέρον κοινωνικό μυθιστόρημα λοιπόν στα οικεία μονοπάτια που η πένα της Σόφης Θεοδωρίδου διανύει χρόνια τώρα.

 Πάντα θα προσφέρει μυθιστορήματα ουσίας για το κρίσιμο ζήτημα της γυναικείας καταπίεσης ανά τις δεκαετίες , ενώ δυνατό σημείο της παραμένει η τάση της να αναμειγνύει πολύ αρμονικά και την ιστορική συγκυρία στις ζωές των καθημερινών ανθρώπων-κι αυτόν τον συνδυασμό ξέρει να τον χειρίζεται επιδέξια προσφέροντας αξιόλογα κοινωνικά μυθιστορήματα που δε στερούνται συναισθήματος.

Ως τετοιο καλό δείγμα της γραφής της ο Άγραφος Νόμος της Σόφης Θεοδωρίδου αποτελεί μια αξιόλογη αναγνωστική επιλογή

Λίλυ Γκράχαμ Η Γερμανίδα

                                                                                                             Η Γερμανίδα, Λίλυ Γκράχαμ

                                       Είδος Πολεμικό Δράμα

                                        Βαθμολογία 9/10

                  

Σελίδες 324

Πρωτότυπο The German Girl

Μετάφραση Νοελια Ελιασά
Τιμή 14,90

Mετά το συγκινητικό "Παιδί Του Άουσβιτς", η Λίλυ Γκράχαμ προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό ένα ακόμη δυνατό μυθιστόρημα από το Ολοκαύτωμα.Η "Γερμανίδα" είναι μια συγκινητική οικογενειακή ιστορία με ενδιαφέροντες χαρακτήρες 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η νεαρή ίντα πηγαίνει στο δάσος να περιποιηθεί τον δύστροπο παππού της, που ζει απομονωμένος στο καλυβάκι του δάσους ζητώντας να απομονωθεί στις οδυνηρές του αναμνήσεις και μυστικά που κάινε κ τον έχουν απομακρύνει από την ίδια του την κόρη.Κάποια στιγμή όμως, από ένα τυχαίο γεγονός, ξετυλίγεται το νήμα που εκκινεί από τα χρόνια της κυριαρχίας του Χίτλερ.

Η 16χρονη Άστα κι ο δίδυμος αδελφός της ο Γιόχαν μεγαλώνουν ξέγνοιαστα στη Γερμανία του Χίτλερ, όπου, όμως, οι Εβραίοι αρχίζουν να χρίζονται απόβλητοι της κοινωνίας,ενώ παρεμποδίζεται και η έξοδός τους από τη χώρα, μέχρι να δρομολογηθούν πιο εντατικά οι διώξεις τους.

Τα δυο αδέλφια θα δουν την οικογένειά τους να διαλύεται και τα ίδια θα δραπετεύσουν από το δόκανο των Ες Ες.

Μοναδική ελπίδα τους η θεία τους Τρούντε που ζει κι εργάζεται στη Δανία.

Θα προσπαθήσουν να περάσουν τα σύνορα με ένα καραβάνι Εβραίων φυγάδων,ώσπου η ετερόκλητη συντροφιά από ένα ολέθριο λάθος, θα πέσει σε μια γερμανική περίπολο.

Ο Γιόχαν πέφτει αιμόφυρτος στην προσπάθειά του να γλυτώσει την αδελφούλα του κι η Άστα θα αναγκαστεί να τον αφήσει πίσω της αφού μια σκιά την αρπάζει και την παίρνει μακρυά του, εξαναγκάζοντας πρώτη φορά τα δίδυμα να χωριστούν...

Ποιος είναι ο άγνωστος άρπαγας;Πώς θα αντέξει η Άστα να ζήσει χωρίς τον δίδυμό της;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Φαίνεται πως η Lily Graham έχει πραγματοποιησει μιαν ενδελεχή έρευνα γύρω από το θέμα του Ολοκαυτώματος και τις διηγήσεις των επιζησάντων, που της έχει εξασφαλίσει μια "δεξαμενή έμπνευσης" ,από την οποία αντλεί γοητευτικές ιστορίες γύρω από το δράμα των Εβραίων της Ευρώπης.

Ύστερα από το άκρως συγκινητικό Παιδί Του Άουσβιτς η Γκράχαμ επανέρχεται και πάνω στον ίδιο θεματολογικό καμβά των εβραϊκών δεινών  πλέκει το μυθιστόρημα η "Γερμανίδα".

Στο "Παιδί του Άουσβιτς" αναδείχθηκε η γυναικεία φιλία με όλην την αυτοθυσία που μπορεί να τη χαρακτηρίζει.

Στη "Γερμανίδα" , από την άλλη, αναδεικνύεται το μεγαλείο της Οικογένειας, με τον έρωτα διακριτικά αλλά και συγκινητικά παρόντα ξανά. 

Το βιβλίο επίσης καλογραμμένο και με γλώσσα που ρέει διατηρώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη χωρίς πλατειασμούς 

Στο επίκεντρο μπαίνει βασικά ο αδελφικός δεσμός καθώς πρωταγωνιστές είναι δύο δίδυμα, η Άστα κι ο Γιούργκεν που η ύπαρξή τους ολόκληρη προσδιορίζεται από αυτήν τη..."μυστηριακή σύνδεση ψυχών" που συναντούμε στα περισσότερα ζεύγη διδύμων , παρά τις όποιες διαφορές στον χαρακτήρα:

Αλησμόνητη έμεινε στο νεανικό αναγνωστικό η περίπτωση των δύο δίδυμων Luisa και Lotte- στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Erich Kestner που βοήθησαν στο σμίξιμο των δύο χωρισμένων γονέων τους". Εδώ έχουμε δυο δίδυμους εφήβους διαφορετικού φύλου αντιμέτωπους με μια εξωτερική δυσμενή συνθήκη:Το ρατσιστικό μένος και τον πόλεμο.

Μια πανίσχυρη μορφή αγάπης ,λοιπόν, που αντιπαρατίθεται στα ναζιστικά πολυβόλα σε έναν αγώνα επιβίωσης.

Στην αρχή η Λίλυ Γκράχαμ κατορθώνει να δώσει το στίγμα της ξέγνοιαστης καθημερινότητας των δύο παιδιών με τους δυο μορφωμένους γονείς- ταμμένους στο ιατρικό λειτούργημα.

ίσως να μην είναι τυχαίο: Το υψηλό  επίπεδο των δυο γονέων καταδεικνύει με τον πλεόν εμφατικό τρόπο ότι ο αντισημιτισμός των Γερμανών του Χίτλερ στάθηκε αυτοκαταστροφικός.

όχι μονάχα για την κατάφωρη καταπάτηση των ανθρωπιστικών αξιών,που καταξίωσαν τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό,

αλλά και για τον ειδικό λόγο ότι οι Εβραίοι της Γερμανίας υπήρξαν ένα φωτεινό, αξιόλογο κι αναπόσπαστο κομμάτι της ίδιας της Γερμανίας κι εντάχθηκαν πλήρως στον παραγωγικό και πολιτισμικό ιστό της χώρας, διαπρέποντας στην Επιστήμη, στα Γράμματα, στη Μουσική και γενικότερα σε όλο το φάσμα του Δυτικού Πολιτισμόυ. Αυτό το κομμάτι της η Γερμανία απέκοψε βίαια από τον κορμό της, υπονομεύοντας την ίδια της την πορεία καθώς αποψίλωσε τον δημόσιο βίο της από λαμπρά πνεύματα, φιμώνοντας το έργο τους και εξαναγκάζοντάς τα σε αυτοεξορία (Οππενχάιμερ, Τσβάιχ, Αινστάιν, Φρόυντ κοκ).

Κάτι τέτοιο  βίωσαν σε μικρότερη κλίμακα και οι "ανώνυμοι επιστήμονες" γονείς των διδύμων περνώντας άδικα στο περιθώριο.Παρόμοιο παραγκωνισμό βίωσαν όμως ως "μαθητές" και τα αδέλφια

Μέσα από στιγμιότυπα της καθημερινότητας των διδύμων ήρώων της, η Λιλυ Γκράχαμ ιχνηλατεί την ηθική διάβρωση του γερμανικού λαού σε επίπεδο καθημερινών ανθρώπων  με έμφαση των κρίσιμο χώρο της Παιδειας κι όσα επονείδιστα διαμείφθηκαν στα Σχολεία...Κάπως έτσι, η συγγραφέας προετοιμάζει για τη σταδιακή ανατροπή του σύμπαντος των διδύμων της Άστα και του Γιόχαν, οι οποίοι θα βρεθούν σε ένα καραβάνι Εβραίων στα σύνορα της Γερμανίας.

Έτσι ξετυλίγεται ένα χρονικό απώλειας και διωγμού.

Πλάι στους αξιαγάπητους διδύμους, μερικοί εξίσου ενδιαφέροντες χαρακτήρες συμπορεύονται μαζί τους σε ένα χρονικό επιβίωσης κι ενηλικίωσης.

Η καλοσυνάτη, δυναμική συντάκτρια εφημερίδας, ο συμπονετικός δασονόμος, ο μνησίκακος Ες Ες κι ένας απροσδόκητος φίλος που φέρνει γλυκό χαμόγελο σε όλους μας- όλοι τοποθετούνται σωστά ώστε το δράμα να διαγράψει πλήρη τον κύκλο του.

Στο σκηνικό εμπλέκεται και η γειτονική Δανία, μια χώρα που γενικά, κατά την κατάληψή της από τους Γερμανούς, υπέφερε λιγότερο από άλλες ευρωπαϊκές,με παρόμοια μοίρα ,ωστόσο φρόντισε να επισημάνει και τη δική της αντίσταση με κινήσεις όπως η πολεμική δραματική ταινία "Land Of Mine" με τις σχέσεις αιχμαλώτων και τιμωρών στα τέλη του 45.

Στο βιβλίο της Γκράχαμ δεν υπάρχει στρατιωτικό σκέλος 

         Από τη στιγμή της διαφυγής , οι εξελίξεις για τους δίδυμους πρωταγωνιστές μας είναι ραγδαίες και προσλαμβάνουν μιαν έντονη δραματικότητα, με τις αγωνιώδεις ανατροπές να διαδέχονται η μία την άλλη, πάντα στη σωστή στιγμή και με πειστικό τρόπο όσο τα χρόνια του Πολέμου περνούν.Ίσως κάποιες σκηνές είχαν περιθώριο να έχουν παρουσιαστεί πιο αναλυτικά,ωστόσο κι έτσι διατηρούν τη δυναμική τους, συνθέτοντας ένα καλο μυθιστόρημα που σίγουρα θα συγκινήσει τους αναγνώστες .

Ένα από τα πιο αρμονικά δοσμένα μυθιστορήματα για το Ολοκαύτωμα "η Γερμανίδα", χάρη στους νεαρούς πρωταγωνιστές της  μπορεί να διαβαστεί από ένα ευρύ ηλικιακό σύνολο- από εφήβους  μέχρι ηλικιωμένους και να τους αγγίξει όλους εξίσου.