Κυριακή 5 Μαΐου 2019

Πάνος Αμυράς, Ο ΛΙΜΟΣ

                                                                        Ο Λιμός, Πάνος Αμυράς
                                           Είδος Αστυνομικό /Ιστορίκό
                                               Βαθμολογία: 10/10
                                    
Το συγγραφικό ντεμπούτο του δυναμικό.
Από τις πρώτες σελίδες του κατανόησα πως έχω να κάνω με ένα σημαντικό βιβλίο.
Και μόνον ο τίτλος του υπογραμμίζει τη σοβαρότητά του, φέρνοντας ρίγος κι ένα σφίξιμο στο στομάχι.
"Ο Λιμός" του Πάνου Αμυρά, (διευθυντή της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος,) αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό μυθιστόρημα, που μέσα από μια αστυνομική υπόθεση διερευνά τη "λιγοτερο συζητημένη, αλλά ίσως την πλέον τραγική" παράμετρο της Γερμανικής Κατοχής στην Ελλάδα:
Δεν είναι άλλη από αυτήν της Πείνας που εξόντωσε 300.000 αθώους πολίτες , κυρίως, τους πρώτους 18 μήνες της σκλαβιάς...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Χειμώνας 1941.Η Αθήνα στενάζει κάτω από τη γερμανική μπότα, και λιμοκτονεί θυμίζοντας στοιχειωμένη πολιτεία, με σκελετωμένους ανθρώπους να τριγυρνούν πεινασμένοι κι απελπισμένοι στους παγωμένους δρόμους της.
Στο ξενοδοχείο Great Britaign η δολοφονία ενός αξιωματικού της Wehrmacht πυροδοτεί μια σκοτεινή υπόθεση, που καλείται να λύσει ο απότακτος υπαστυνόμος Νίκος Αγραφιώτης.
Ο επιθεωρητης θα καταδυθεί σε μια περιπλάνηση- από τους πονεμένους δρόμους, τα ακόλαστα καμπαρέ, το λιμάνι, μέχρι τις επαύλεις των μαυραγοριτών, και τα κολαστήρια της Γκεστάπο.
Οι έρευνές του Αγραφιώτη θα πραγματοποιηθούν κάτω από τις επίμονες πιέσεις των Ες Ες, της δοσιλογικής κυβέρνησης και την ανάδυση επικίνδυνων μυστικών.
Τον Νίκο Αγραφιώτη θα βοηθήσουν μια μυστηριώδης κοπέλα και ένας βετεράνος της Αστυνομίας που πασχίζει να σώσει δεκάδες ανυπερασπιστες ζωές.
Ο Νίκος Αγραφιώτης θα βρεθεί τελικά σε μια υπόθεση που υπερβαίνει τα στενά όρια μιας ανθρωποκτονίας και τελικά αναδεικνύει το μέγιστο διακύβευμα της ίδιας της εθνικής επιβίωσης.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Ο "Λιμός "είναι το παρθενικό έργο  του Πάνου Αμυρά 
και συνιστά ένα δυναμικό αστυνομικό μυθιστόρημα που διερευνά την Ιστορία φωτίζοντας μάλιστα άγνωστες πτυχές από την Αθήνα της Κατοχής .
Αν και αποτελεί συγγραφικό ντεμπούτο, ο Λιμός είναι ένα πλήρες κι εξαιρετικά ώριμο βιβλίο, που τα έχει όλα:
Δυνατή πλοκή, αγωνιώδη τροπή, πειστικούς χαρακτήρες αλλά και την ιστορική εγκυρότητα,που απαιτεί το σοβαρό του θέμα.
"Ο Αμυράς με τον "Λιμό" του βαδίζει στα χνάρια του ευρηματικού Γιάννη Μαρή, εμπλουτίζοντας όμως την έμπνευσή του με την απαραίτητη δραματικότητα και το ιστορικό βάρος που αναλογεί στο θέμα του.
Έτσι ο "Λιμός" του ανήκει στα νουάρ μυθιστορήματα- με τη χροιά αστυνομικού μυστηρίου να διαποτίζει το δράμα που παίζεται στο πλαίσιο της Ιστορίας.
Γραμμένο σε ευέλικτη γλώσσα που ρέει αβίαστα, διατηρεί το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία σελίδα.
Στο επίκεντρο έχουμε την τρομερή Πείνα που επήλθε στην Ελλάδα με την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων.
Ως τυπικό δείγμα νουάρ του ΒΠΠ σίγουρα θα παραπέμψει  τον σύγχρονο αναγνώστη στη σειρά του Φίλιπ Κερρ, που παρέα με τον συβιλλικό και φλεγματικό πρωταγωνιστή του, τον επιθεωρητή Μπέρνι Γκούντερ, επιχειρεί μια επισκόπηση του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου πίσω από ένα αστυνομικό προκάλυμμα.
Αντιστοίχως, ο Πάνος Αμυράς επινοεί τον Έλληνα ομόλογο του Γκούντερ, τον υπαστυνόμο Νίκο Αγραφιώτη.
Πρόκειται για έναν παροπλισμένο αστυνομικό γύρω στα 35, που άνεργος πια βιώνει όλη την εξαθλίωση σε μια πόλη που αργοπεθαίνει.
Ο Νίκος Αγραφιώτης διαθέτει όλα τα γνωρίσματα του ιδανικού πρωταγωνιστή :
Γοητευτικός, αλλά όχι εξιδανικευμένος,
σιβυλλικός ώστε να επιβιώνει
λάτρης του γυναικείου φύλου αλλά όχι έκλυτος, 
μοναχικός, αλλά όχι μισάνθρωπος,
συμπονετικός,
δυσάρεστος στην κεντρική εξουσία και το καθεστώς,
αλλά όχι ριζοσπάστης ή περιθωριοποιημένος, 
έτσι ωστε να κινείται στις παρυφές της εξουσίας και να εμπλακεί σε κρίσιμα ζητήματα που φωτίζουν σκοτεινές πλευρές τις κατοχικής διακυβέρνησης.
Αυτός, λοιπόν, ο..."Έλληνας Μπέρνι" καλείται να ισορροπήσει σε ένα παιχνίδι θανάτου οχι μόνο του ενός,δολοφηνεθέντος αξιωματικού  Χάιντριχ Κράους, αλλά - τελικά- χιλιάδων...καθώς του ανατίθεται μια υπόθεση που κρίνει πολλά περισσότερα.
Επιτέλους, ένα έξυπνο μυθιστόρημα που δεν καταφεύγει στην εύκολο εντυπωσιασμό, ούτε εστιάζει σε μεγαλεπήβολες αποστολές και θρυλικές μάχες...
Ο "Λιμός" του Αμυρά αποστρέφει το βλέμμα από την όποια επική διάσταση του Πολέμου, και φέρνει στο προσκήνιο τη ζωή των αμάχων, που αποτέλεσαν τα βασικά θυματα του ΒΠΠ.
Δεν καταφεύγει ούτε στην εξ' ορισμού έντονη και τραγική πτυχή του Ολοκαυτώματος, αλλά επιλέγει ένα θέμα λιγότερο ηρωικό αλλά άκρως τραγικό, που πονά βαθιά τη συλλογική μνήμη όλων των Ελλήνων, προσλαμβάνοντας απρόσμενες πολιτικές προεκτάσεις, που εκπλήσσουν.
Στο επίκεντρο ο συγγραφέας φέρνει την τρομερή Πείνα που επήλθε στην Ελλάδα τους χειμωνιατικούς μήνες του 1941, μετατρεποντας τα αστικά κέντρα σε πολιτείες φαντασμάτων, με εικόνες σκελετωμένων παιδιών να τσακώνονται μεταξύ τους γονατισμένα σαν σκυλιά για ένα κομμάτι ψωμί, που γελώντας τους πετούσαν Γερμανοί στρατιώτες, διασκεδάζοντας με την άκρατη δυστυχία τους.
Σπίτια, λίρες, κειμήλια περιήλθαν σε άνομα χέρια μαυραγοριτών για έναν τενεκέ λάδι.
Κάρα των δήμων μάζευαν αποσκελετωμένους που ξεψυχούσαν σα να ήταν απορριμματα.
Οικογένειες εγκατέλειπαν τους νεκρούς τους στον δρόμο χωρίς κηδεία, για να διατηρήσουν το δελτίο τους.
Βασική αιτία όλων ήταν, καταρχήν, η πολιτική αφαίμαξης των κατεχόμενων εδαφών που οι Γερμανοί ακολούθησαν στην πλειοψηφία των κατακτημένων χωρών, ενδεικτική της αδιαφορίας τους για κάθε αρχή ανθρωπισμού και την επιβίωση των ντόπιων πληθυσμών 
Στην περίπτωση της Ελλάδας όμως με την ισχνή παραγωγή υπήρξε και άλλη μια εξοργιστική παράμετρος:
Πρόκειται για τον ναυτικό αποκλεισμό που επέβαλαν κυνικά οι Εγγλέζοι στη χώρα μας για στρατιωτικούς λόγους όταν αυτή κατακτήθηκε, κλείνοντας τις διόδους ανεφοδιασμού της χώρας σε τρόφιμα και καταδικάζοντας τα αστικά κέντρα σε Ασιτία, "ξεπληρώνοντας" με μια "παγίδα γενοκτονίας" τις θυσίες του ελληνικού λαού για την Ελευθερία των Εθνών...
Μια βρετανική εκδοχή της... "Realpolitik"- ενός στρατιωτικού κυνισμού που εν τέλει, δολοφόνησε χωρίς λόγο με έναν μαρτυρικό, παράλογο  Λιμό εκατόμβη αθώων- και μάλιστα από ένα σύμμαχό τους έθνος, όπως οι Έλληνες, που τόσο συνέβαλαν στον αγώνα κατά του Αξονα.
 Ο Πάνος Αμυράς εισάγει την ιστορία του με έναν  μικρό ,σπιρτόζο και πάντα πεινασμένο πρωταγωνιστή του, φιλοτεχνημένο από τον ίδιο καμβά έμπνευσης που γέννησε τον Γιώργο Θαλάσση , τον Σπίθα και τν Γαβριά του Στέλιου Ανεμοδουρά.
Έτσι, ξεδιπλώνει σιγά σιγά ένα αποτρόπαιο άλμπουμ σκηνών από τα ρακένδυτα Παιδιά Της Πείνας, βγαλμένο θαρρείς από το εμβληματικό βιβλίο διηγημάτων της Λιλίκας Νάκου "Η Κόλαση Των Παίδων".
Άλλωστε ο συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο την ίδια τη συγγραφέα, τη γλυκιά Λιλίκα Νάκου, που ως νοσοκόμα διακόνησε άοκνα τα ορφανά παιδιά του Λιμού βλέποντάς τα συχνά να σβήνουν στα χέρια της.

Αυτήν την εμπειρία της η Λιλίκα Νάκου την αποτύπωσε στην τόσο οδυνηρή της και γνωστή συλλογή διηγημάτων "Η Κόλαση των Παιδιών" - με τον Αμυρά να εντάσσει το πιο σπαρακτικό από τα διηγήματά της ,με τη "μικρή Ελενίτσα", αυτούσιο  μέσα στο έργο του.
Εμβληματικό πλέον βιβλίο  με το μικρό μέγεθος αντιστρόφως ανάλογο της σπουδαιότητάς του, αφού διαδραμάτισε κι έναν απρόσμενα πολιτικό ρόλο διεθνοποιώντας το ζήτημα του "ελληνικού" Λιμού, με τρόπο που θα τον μάθετε στο μυθιστόρημα του Αμυρά.
Αυτό γιατί παρα την τραγωδία των προσώπων και της εκμηδένισης του ανθρώπου, ο "Λιμός" της Ελλάδας του 41- 42  έσερνε πίσω του ένα πολύπλόκαμο διπλωματικό γα'ι'τανάκι.
Ο συγγραφέας χαρτογραφεί την ανθρωπογεωγραφία του Λιμού κλιμακωτά εκκινώντας από τη βάση του καθημερινού πεινασμένου Αθηναίου για να φτάσει στους Μαυραγορίτες, στις Δυνάμεις Κατοχής, στην εξόριστη κυβέρνηση και τους ισχυρούς ηγέτες.
Έτσι, φωτίζει ένα παρασκήνιο πολιτικών ζυμώσεων που εκτείνονταν από την Αθηνα ,κι εξακτινωνόταν γεωγραφικά στην Τουρκία, την Αφρική  ως τον ελληνισμό των Η.Π.Α!
Μέσα σε όλα το μυθικό τούρκικο "Κουρτουλούςμε την μετ' εμποδίων επισιτιστική βοήθεια της εκεί ομογένειας κ κάποιων πονόψυχων Τούρκων προς τον λιμοκτονούντα ελληνικό λαό , μέρος της οποίας δε δίσταζαν να καρπωθούν αδίστακτα  και οι Γερμανοί ενόσο ξεφορτωνόταν στο λιμάνι του Πειραιά.
Κάπου εδώ συμπλέκονται πραγματικά και μυθιστορηματικά πρόσωπα , με τον μύθο να δίνει πνοή ζώσα στην ιστοριογραφική αλήθεια.
Το επισιτιστικό ζήτημα έχει προσεγγιστεί ακροθιγώς σε συγγράμματα όπως αυτό του Δημοσθένη Κούκουνα ή τη βιογραφία του παράγοντα της Siemens και χρηματοδότη των Ταγματων Ασφαλείας του Ράλλη - του αμφιλεγόμενου  Νικόλαου Βουλπιώτη  και τώρα γίνεται προσωποποιημένη υπόθεση κάνοντας τον αναγνώστη να συμπάσχει με τον Νίκο, την Έλλη κι άλλους δευτεραγωνιστές...
Ένα βιβλίο που παράλληλα με το σκοτεινό του πλαίσιο αφήνει να αναδυθεί η ελπίδα που πηγάζει από διάθεση για αγώνα χάριν ενός ευγενούς σκοπού που υπερβαίνει το άτομο.
       Το τέλος όμορφο, ταιριαστό, προσφέρει μια αυτονομία στο βιβλίο, ωστόσο αφήνει περιθώριο για μια συνέχεια των περιπετειών με τον συμπαθή Νίκο Αγραφιώτη, έναν ήρωα που απρόθυμα αποχωρίζεται ο αναγνώστης.
           Ο "Λιμός" του Αμυρά λοιπόν είναι ένα σημαντικό βιβλίο και συνιστά πολλά παραπάνω από ένα αστυνομικό  μυθιστόρημα.
Αποτελεί  μια πολύτιμη ψηφίδα  για τον μελετητή της Κατοχής, καθώς καλύπτει ένα ιστοριογραφικά παραμερισμένο ζήτημα -έχοντας το ατού της βιωματικότητας μέσω των δυνατών χαρακτήρων του και της συναισθηματικής πινελιάς που του επιτρέπει η μυθιστορηματική του φύση, εν αντιθέσει με ένα συγγραμμα ή άρθρο Ιστορίας.
                 Ένα εξαιρετικό βιβλίο δράσης, γνώσης και σπαραγμού, καθώς είναι αδυνατόν Έλληνας κι εν γένει στοιχειωδώς άνθρωπος να μη συγκλονιστεί με την ταπεινωτική και άδικη φρίκη της Πείνας που δοκίμασε το πιο ανυπερασπιστο κομμάτι του λαού μας.
               Σε κάθε περίπτωση κλείνω το βιβλίο με πόνο, με μνήμη, και με την ευχή να υπάρξει αντίστοιχη συγγραφική συνέχεια ανάλογης δυναμικής για τον Νίκο Αγραφιώτη Πάνο Αμυρά συνεπαίρνοντας και προσφέροντας γόνιμη γνώση στον -Έλληνα- αναγνώστη.


Πα
παιωάννου: Η Φωτογραφία Ως Πράξη Αντίστασης



                                         ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΑΜΥΡΑ

Ο Πάνος Αμυράς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη.
Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην ΑΣΟΕΕ αλλά γρήγορα στράφηκε στη δημοσιογραφία. Ξεκίνησε την καριέρα του από την οικονομική εφημερίδα Εξπρές.
Το 1994 εντάχθηκε στο δημοσιογραφικό δυναμικό του Ελεύθερου Τύπου, ενώ από το 2011 έχει αναλάβει τη διεύθυνση της εφημερίδας.
Έχει εργαστεί στο ραδιόφωνο της ΕΡΑ (Α΄ Πρόγραμμα) και στον ραδιοφωνικό σταθμό City FM.
Είναι παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου