Το Παιδί του Άουσβιτς, Λίλι Γκράχαμ
Είδος: Iστορικό Μυθιστόρημα(Ολοκαύτωμα)
Βαθμολογία: 9,5/10
Mετάφραση Φωτεινή Πιπη
Εκδόσεις: MINΩΑ
Κανένα άλλο θέμα δεν έχει συζητηθεί στην Παγκόσμια Λογοτεχνία όσο το Ολοκαύτωμα των Εβραίων που σημάδεψε τον αιώνα μας κι εύλογα ανακύπτει το ερώτημα "τι άλλο μένει πια να ειπωθεί".
Παίρνοντας λοιπόν το ρίσκο να υποπέσει στην παγίδα της κοινοτυπίας η Λίλυ Γκράχαμ αντλεί κι αυτή έμπνευση από το φλέγον πεδίο του Άουσβιτς και κατορθώνει να μας προσφέρει τελικά ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυθιστορήματα του είδους, το "Παιδί του Άουσβιτς".
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Εύα Αντάμι καταφθάνει στο ναζιστικό στρατόπεδο του Άουσβιτς με κυρίαρχη σκέψη της να ξαναβρεί
τον σύζυγό της Μιχάλ.
Τρομοκρατημένη, όμως, θα δει να της ξετυλίγεται μια εφιαλτική πραγματικότητα που είναι
υποχρεωμένη να τη μοιραστεί με πλήθος άγνωστες γυναίκες το ίδιο εξαθλιωμένες με κείνη.
Στον κοιτώνα της σαν αύρα δροσιστική θα την αφυπνίσει μια τρυφερή φωνή. Είναι η μπριόζα Σόφη που της εμφυσά πίστη στη ζωή και κουράγιο για επιβίωση.
Οι δυο γυναίκες θα γίνουν φίλες και θα μοιραστούν την ελπίδα να ανταμώσουν με όσους αγάπησαν - η Εύα με τον σύζυγό της, τον Μιχάλ της και η Σόφη με τον 3χρονο γιο της ,τον Τόμας...
Μια απρόσμενη εξέλιξη θα καθορίσει την πορεία τους κ θα τις δέσει ακόμη περισσότερο...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
"Το Παιδί του Άουσβιτς" ανήκει στα βιβλία που σε αρπάζουν κατευθείαν από τον τίτλο τους και σε απορροφούν στον κόσμο των σελίδων τους με τρόπο αδιαπραγμάτευτο.
Ένας τίτλος που συνενώνει δύο στοιχεία μεταξύ τους αντίθετα, μια ανατροπή της πιο αδυσώπητης νομοτέλειας που υπέβαλε ο φασισμός για 3 ολόκληρα χρόνια σε κείνη την αιματοβαμμένη γωνιά της Άνω Σιλεσίας.
Ο θάνατος , το μίσος κι η βαρβαρότητα από τη μια,
η χαρά, η αθωότητα κι η ελπίδα από την άλλη.
Τι γίνεται όταν αυτά τα δυο στοιχεία συναντηθούν;
Το "Παιδί του Άουσβιτς" αποτελεί ένα ακόμη δείγμα από τη "λογοτεχνία του ολοκαυτώματος" -και προσεγγίζει το θέμα από μια γυναικοκεντρική σκοπιά, φέρνοντας ταυτόχρονα στην επιφάνεια μια ιδιαίτερη πτυχή του:
Είναι δύσκολο να το διανοηθεί κάποιος αλλά στο Άουσβιτς γεννήθηκαν περίπου 700 παιδιά.
Λιγοστά, "βέβαια", ήταν εκείνα που επιβίωσαν, καθώς- πέραν των αντίξοων συνθηκών και της ελλιπέστατης υγιεινής- τα Ες Ες συνήθιζαν να σκοτώνουν τα νεογέννητα (συχνά τα έπνιγαν σαδιστικά στις "βούτες" με τα περιττώματα των ομήρων) ενώ πρέπει να συνυπολογίσουμε τα πειράματα των γιατρών του στρατοπέδου, όπως ο Μένγκελε, πάνω σε εγκύους και βρέφη.
Για ένα τέτοιο μωρό έρχεται να μας μιλήσει η Λίλη Γκράχαμ μέσα από δυο υπέροχες γυναίκες...
Διακύβευμα ένα παιδί όπως στη μαρτυρία του Αμπιτς Μπρόυνο "Γυμνό Ανάμεσα στους Λυκους" όπου μια ομάδα κρατούμενων στο Μπούχενβαλντ βρίσκει ένα νήπιο και πασχίζει να το γλυτώσει από τα νύχια των Ες Ες.
Και στους "Λύκους" και στο βιβλίο της Γράχαμ η φιγούρα του "παιδιού- μέσα στο- ναζιστικό στρατόπεδο" μπορεί να προσλάβει και συμβολικές διαστάσεις ενόσω προσωποποιεί ιδανικά τη λαχτάρα για ζωή και φως - όσα, δηλαδή καταστρέφει το ναζιστικό μίσος.
Στο επίκεντρό του βιβλίου της Γκράχαμ έρχεται μια δυνατή φιλία μεταξύ δύο γυναικών από διαφορετικές γωνιές της Ευρώπης που τις ενώνει η εβραϊκή καταγωγή κι η κοινή τραγωδία του ναζιστικού μένους,.
Με τη γυναικεία τους φιλαρέσκεια αλωμένη από την ασιτία, τον φόβο , τα ρυπαρά κουρέλια, το ξυρισμένο κεφάλι η Σόφη και η Εύα πασχίζουν να κρατήσουν ζωντανό το φρόνημά τους και το όνειρο να ξανασμίξουν με όσους αγαπούν.
Η πορεία αυτής της φιλίας φέρνει στον νου τη "Μίλενα από την Πράγα" της Neuman, όπου επίσης έχουμε μια γυναικεία φιλία στο ζοφερό τοπίο του Στρατοπέδου (Ράβενσμπρυκ).
Εκεί όμως η εστίαση ήταν ετεροβαρής καθώς δέσποζε η προσωπικότητα της Τσέχας Μίλενα που η αφηγήτρια γεμάτη θαυμασμό της απέδιδε φόρο τιμής, ενώ εδώ έχουμε δύο εξίσου αξιόλογες προσωπικότητες, με αυτόνομη γοητεία.Μια τέτοια φιλία συναντήσαμε στο εφηβικό "Κόκκινη Μεταξωτή Κορδέλα" με τις δυο νεαρές φίλες από το Νταχάου αλλά εδώ το θέμα της Φιλίας στο Στρατόπεδο εξελίσσεται σε μια γοητευτικά σαγηνευτική ενήλικη εκδοχή - πλαισιωμένο κι από εξαιρετικά ενδιαφέροντες χαρακτήρες.
Η γλώσσα ρέει διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον.
Η σκιαγράφηση των δυο ηρωίδων μας ολοκληρώνεται μεσα από εμβόλιμα flashback- δηλαδή κεφάλαια αναδρομής στις όμορφες στιγμές της ειρήνης και του έρωτα που σηματοδοτούν ένα πιο φωτεινό παρελθόν και παρεμβάλλονται στις γραμμικές εξελίξεις της καθημερινότητας στο στρατόπεδο.
Μιας καθημερινότητας εφιαλτικής, πασπαλισμένης με οδύνη, που ακροβατεί ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, και μας ξεδιπλώνεται με αντιπροσωπευτικά στιγμιότυπα της ψυχικής εξουθένωσης ακόμη κι αν δεν επιστρατεύονται αποτρόπαιες σκηνές γι αυτό.
Το "Παιδί Από το Άουσβιτς" παρουσιάζει ένα από τα πιο αξιοπρόσεκτα και ξεχωριστά πλέγματα σχέσεων που έχω δει σε μυθιστόρημα για τα στρατόπεδα καθώς εμπλέκει και φρουρούς των Ες Ες με τις ομήρους, με ποικιλόμορφους τροπους- άλλοτε σαδιστικούς άλλοτε αμφιλεγόμενα ευνοϊκούς- ίσως κι ερωτικούς.
Η ατίθαση Εύα κι η ηθική της μονομαχία με τον μοχθηρό φρουρό κι η όμορφη Σόφη που πασχίζει να τη σώσει με αναγκαστικές συνθηκολογήσεις.
Οι πρωταγωνίστριες του βιβλίου απέναντι στη θηριωδία αντιπαρατάσσουν τα στοιχεία εκείνα που αποσπούν τον θλιβερό άνθρωπο από τη μιζέρια του Κτήνους και τον στρέφουν στον ουράνιο προορισμό του.
Απέναντι στον σαδισμό και στα πολυβόλα προβάλλουν ψήγματα έρωτα κι η ελευθερία του πνεύματος, για να οδηγηθούμε σε ένα φινάλε που φέρνει μια ιδιότυπη και γλυκόπικρη αίσθηση κάθαρσης.
Από τα πιο συγκινητικά και συμπαγή μυθιστορήματα με θέμα το Ολοκαύτωμα "Το Παιδί Απ'το Άουσβιτς", θα αποζημιώσει όποιον το επιλέξει...
