Η Δικη Που Άλλαξε τον Κόσμο, Στέφανος Δάνδολος

                                                                                           Η Δίκη Που Άλλαξε Τον Κόσμο, Στέφανος Δάνδολος
                                      Είδος Ιστορικό- (Θρησκευτικό) Μυθιστόρημα

                                         Βαθμολογία: 10/10

Ο Στέφανος Δάνδολος δίνει χρόνια τα διαπιστευτήριά του στον χώρο του ιστορικού μυθιστορήματος.

Παρουσιάζει δε την τάση να προσεγγίζει την Ιστορία μέσα από ζευγάρια που τη σημάδεψαν συνθέτοντας μυθιστορήματα με θυελλώδη πάθη που πάντα "πατούν" στην ιστορική εγκυρότητα.
                   Φέτος όμως παρουσιάζει κάτι πραγματικά ξεχωριστό: "Η Δίκη Που Άλλαξε τον Κόσμο"- εκδ ΨΥΧΟΓΙΟΣ- δεν αποτελεί απλά την κορυφαία συγγραφική στιγμή του Στέφανου Δάνδολου, αλλα ένα από τα συγκλονιστικότερα ελληνικά μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στο Πραιτώριο της Ιερουσαλήμ,  ο Πόντιος Πιλάτος εν μέσω κραυγών δίκαζει τον Χριστό, όταν μια γυναίκα όρθωσε το ανάστημά της και προσπάθησε να σώσει τον Ναζωραίο, κάνοντας ό,τι δεν τόλμησαν δεκάδες άντρες γύρω της.

           Το όνομά της Κλαυδία Πρόκλα. Η σύζυγος του ίδιου του Πόντιου Πιλάτου, του ανθρώπου που δίκασε τον Ιησού.

Μια Ρωμαία της άρχουσας τάξης, που αγάπησε πολύ, πόνεσε περισσότερο κι έφτασε να ανακηρυχτεί Αγία της Χριστιανικής Εκκλησίας μετά τον θάνατό της!!!

Από τις ανεμοδαρμένες ερήμους της Ιουδαίας μέχρι τα ομιχλώδη μονοπάτια της αστραφτερής Ρώμης, παρακολουθούμε  το πορτρέτο μιας θαρραλέας ύπαρξης που αντιτάχθηκε στη βία των ημερών της.

Η ανατομία ενός γάμου που χτυπήθηκε ανελέητα από τη μοίρα.

Το δραματικό χρονικό μιας δίκης που σημάδεψε την ανθρωπότητα και εκείνου του τραγικού δικαστή που ένιψε τας χείρας του, του άντρα που είχε ξεκινήσει την καριέρα του με όνειρα και έσβησε στην αφάνεια.

Και, τέλος, η οδύσσεια ενός παλιού Ρωμαίου στρατηγού, που σαράντα χρόνια μετά τη Σταύρωση έφερε στο φως τα κρυμμένα μυστικά οδεύοντας προς τη δική του λύτρωση.
Ο Στέφανος Δάνδολος αντλεί έμπνευση από ένα καταγεγραμμένο γεγονός των τελευταίων ωρών του Χριστού, το οποίο ουδέποτε αναδείχτηκε, και, συνυφαίνοντας πραγματικότητα και μυθοπλασία, χτίζει ένα βαθιά υποβλητικό μυθιστόρημα για την ελπίδα, τον έρωτα και τα θαύματα της ανθρώπινης ψυχής.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Οι τελευταίες ώρες του Χριστού στη γη συνίστανται στο Θείο Πάθος και την ύψιστη έκφραση αγάπης που είναι η- παρά τη θεία Του μακαριότητα -κατάφαση της ανθρώπινης φύσης και η Εκούσια Θυσία Του στον Σταυρό.

          Σύμπασα η Χριστιανοσύνη παρακολουθεί με κατάνυξη τις Ιερές Ακολουθίες του Θείου Δράματος τις ημέρες του Πάσχα.

Μέσα στα Ευαγγέλια το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης όταν περιγράφεται η δίκη του Χριστού από τον Πόντιο Πιλάτο, ακούμε από το Ευαγγέλιο του Απ. Ματθαίου ένα σύντομο χωρίο για τη σύζυγο του Ρωμαίου Επιτρόπου του Ποντίου Πιλάτου, η οποία έστειλε μήνυμα στον αναποφάσιστο σύζυγό της, προσπαθώντας να αποτρέψει την καταδίκη του Ιησού  

..."επί τού βήματος απέστειλε προς αυτόν η γυνή αυτού λέγουσα· Μηδέν σοί και τώ δικαίω εκείνω· πολλά γάρ έπαθον σήμερον κατ' όναρ δι' Αυτόν."

Αυτή η λεπτομέρεια, συνήθως, παραμερίζεται μέσα στο ευρύτερο δέος και τη συντριβή για τα μαρτύρια και την ασύλληπτη θυσία του Χριστού, ενόσω "περιμένουμε" με αγωνία τη Σταύρωση.

          Από αυτήν όμως τη "λεπτομέρεια" της Δίκης του Χριστού στο Πραιτώριο εκκινεί ο Στέφανος Δάνδολος και συνθέτει ένα σημαντικό όσο και γοητευτικό ιστορικό μυθιστόρημα, που όμοιό του- αισθάνομαι ότι- δεν έχουμε διαβάσει στην Ελληνική Πεζογραφία του πρόσφατου αιώνα.

         Δεν είναι μονάχα η πρωτοτυπία του θέματος που καθιστά το βιβλίο αυτό σπουδαίο, αλλά κυρίως ο τρόπος χειρισμού της υπόθεσης κι ο τρόπος που ξετυλίγονται ιστορικές γνώσεις απρόσιτες στον μέσο αναγνώστη. 

         Ένα βιβλίο που θυμίζει παλιό συναξάρι.

Μια "περγαμηνή" σκονισμένη από το χώμα της τραχιάς ιουδαϊκής γης και νοτισμένο από το Άγιο Μύρο τη Ωραίας Θυσίας.

Ο Στέφανος Δάνδολος έχει πλέξει ένα αριστούργημα.

Με άξονα τη Δίκη του Ιησού αναπλάθει το πορτρέτο ολόκληρης της εποχής των πρωτοχριστιανικών χρόνων μέχρι περίπου το 70μ.Χ. , φωτίζοντας το τι έγινε την πρωτη 40ετία μετά την Ανάσταση του Χριστού, στην ταπεινή γωνιά της Ιουδαίας όπου άναψε η φλόγα της Πίστεως συνταράσσοντας ολόκληρη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία..

        Ήδη ξεκινούν οι πρώτοι διωγμοί από τον Τιβέριο και τον Βεσπασιανό ενώ ο παράφρων Νέρων πυρπολεί τη Ρώμη...

          Κεντρικό πρόσωπο στο βιβλίο ωστόσο δεν είναι άμεσα ο Ιησούς αλλά ο Πόντιος Πιλάτος, μια αινιγματική προσωπικότητα για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε .

           Αν και δεν υπήρξε φαύλος όπως οι Φαρισαίοι,ή ο Ηρώδης κ.α., στάθηκε το μοιραίο πρόσωπο κι έγινε συνώνυμο της ολέθριας ευθυνοφοβίας με τον περιώνυμο συμβολισμό "Νίπτω τας χείρας μου", με το οποίο συναίνεσε κάτω από ασφυκτικές πιέσεις στην άδικη θανάτωση του Ιησού αν και δεν την επικροτούσε.

Σε αυτήν την αντίφαση έγκειται η τραγικότητά του κι η καταδίκη του στη συνείδηση των επόμενων γενεών.

             Ο Δάνδολος όμως, κόντρα σε αυτό το αντανακλαστικό, με μια ενσυναίσθηση δίνει τον λόγο κ σε αυτόν τον αμφιλεγόμενο Ρωμαίο.

Διαμεσολαβητής για να γνωρίσουμε τον Πόντιο Πιλάτο γίνεται η σύζυγός του η Κλαυδία Πρόκλα.

Η Πρόκλα ήταν μια υπέροχη γυναίκα σπάνιας αρετής,  η οποία, ξεπερνώντας όλα τα στερεότυπα της ρωμαϊκής κοινωνίας,

 πίστεψε με πάθος στο Κήρυγμα του Ιησού,

έκανε πράξη το χριστιανικό έλεος

και αγίασε.

Ο Στέφανος Δάνδολος διαποτίζει, λοιπόν, δυσεύρετη ιστορική γνώση με μυθιστορηματική ευελιξία και κατορθώνει να σκιαγραφήσει αυτόν τον αμφιλεγόμενο άντρα, τον Πιλάτο.

           Τον ακολουθεί από τα φωτεινά κι ένδοξα χρόνια του στη Ρώμη, παρουσιάζοντας έναν ευγενικό έρωτα κι έναν υπέροχο ευτυχισμένο γάμο, μέχρι τη μετάθεσή του για την περιφέρεια της Ιουδαίας, που σκοτείνιασε τη ζωή του για πάντα...

           Στη "Δίκη Που Άλλαξε Τον Κόσμο" ανατρέπεται ο αυτοματισμός της απέχθειας ή της μομφής προς τον Πόντιο Πιλάτο καθώς ,διοτι απέναντι στη θεολογική διάσταση του ζοφερού του ρόλου στο Θείο Δράμα- ορθώνεται τωρα ο ανθρώπινος αντίλογος μιας ταλανισμένης ψυχής,

που δεν κατάφερε ποτέ τη σωτήρια υπέρβαση ,

ενός πατέρα που βίωσε την απώλεια με φριχτό τρόπο 

κι ενός συζύγου που αποξενώθηκε από τη σύζυγό που λάτρεψε χάνοντας τον ίδιο του τον εαυτό. 

         Ένας φέρελπις άντρας που τον συνέθλιψε το βάρος της Ίστορίας- ένας άνθρωπος που συνετρίβη από την αδύναμία του να επωμισθεί το Κόστος αυτού που θεωρούσε Δίκαιο.

              Πλάι του, μέσα στην ιουδαϊκή νύχτα, φωτοβολέι σαν ήλιος αγάπης η Κλαυδία Πρόκλα- πρόσωπο που η Εκκλησία έχει ανακηρύξει Αγία.

         Η πορεία της Αγίας Πρόκλας συγκινεί κι εμπνέει δίνοντας υπόσταση στην ουσία της Ελεημοσύνης και της Αυταπάρνησης.

Μια γυναίκα από τη Ρώμη με αγαθή ψυχή, που μετουσίωσε τον προσωπικό της πόνο σε συμπόνια προς τους πάσχοντες γύρω της ανακουφίζοντας τη δυστυχία που την περιέβαλλε.

Αποδύθηκε του πλούτου που της κλήρωσε η ευνοϊκή της τύχη για να ενδυθεί το στεφάνι της αγιοσύνης για χάρη του Χριστού.

Η Αγία Πρόκλα γιορτάζει στις 27 Οκτωβρίου και στις σελίδες αυτές ανακαλύπτουμε έκπληκτοι την πορεία της προς την αγιοσύνη. 

Δεν είναι όμως μονάχα αυτό το ζευγάρι.

             Η αφήγηση έχει χρονικά πισωγυρίσματα και εξελίσσεται σε δυο χρόνους-τα πρώτο διάστημα από τη δίκη του Χριστού από τη μια κι από την άλλη μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν το χριστιανικό κίνημα έχει εδραιωθεί και έχει τεθεί στο στόχαστρο της επίσημης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ταυτόχρονα λοιπόν προς τον Πιλάτο,ο Δάνδολος φωτίζει το ρυπαρό εβραϊκό ιερατείο και τον πολιτικό ρόλο που διαδραμάτισε στην εκμετάλλευση του φτωχού και αγράμματου λαού της Ιουδαίας συμπράττοντας με το καθεστώς της Ρώμης, χειραγωγώντας τις μάζες.

          Ο συγγραφέας διερευνά την πολιτική χροιά που ενείχε το μίσος των Φαρισαίων για τον γλυκύ Ιησού κι όλο το βρομικο παρασκήνιο της υποκινούμενης καταδίκης Του.

Παράλληλα ιχνηλατεί τα βήματα μιας καταπληκτικής γυναίκας αλλά και του ίδιου του Ευαγγελιστή Ματθαίου, όταν αυτός με θάρρος έφτασε ως τη Ρώμη των πρώτων διωγμών για να κηρύξει το Ευαγγέλιο.

Με αφορμή αυτό αναδεικνύονται πολλά ακόμη ενδιαφέροντα πρόσωπα. Ο Μαξιμος, η Λίβια, ο Πετρώνιος με τη μνήμη μιας απωλειας  θα νιώσουν τον κίνδυνο να τους ζώνει κάτω από τους Διωγμούς του Βεσπασιανού .

Χωρία ενδοσκοπικής διάθεσης, συμβάλλουν στα άρτια ψυχογραφήματα όλων των βασικών προσώπων.
         Ο συγγραφέας κατορθώνει να φέρει ενώπιόν μας χειροπιαστούς και αληθοφανείς χαρακτήρες, με πάθη, αγωνίες που -όλοι- κερδίζουν την κατανόησή μας με το προσωπικό τους δράμα.

Ο Στεφανος Δάνδολος συμπλέκει αξεδιάλυτα και αριστοτεχνικά μυθοπλασία και ιστορική αλήθεια προσφέροντας ένα αρμονικό σύνολο, διαποτισμένο έρωτα, πόνο μα πάνω από όλα την ελπίδα που μονάχα η αληθινή πίστη γεννά.

           Η παρουσία του Χριστού -αν και δεν εμφανίζεται επουδενί ως "άμεσα δρων" πρωταγωνιστής στην αφήγηση- είναι διάχυτη με τον τρόπο που ευφραίνει κι αναμορφώνει τις κουρασμένες ψυχές, εμφυσώντας Πίστη και θάρρος για τον πιο ευγενικό αγώνα που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος-αυτόν της θυσιαστικής Αγάπης σε Εκείνον και τον κόσμο κατ'επέκτασιν.

Ο Χριστός γίνεται πυξίδα των προσώπων του μυθιστορήματος και καθορίζει τη διαδρομή τους 

             Ο Στέφανος Δάνδολος με τη "Δίκη [που] Άλλαξε Τον Κόσμο" πέτυχε έναν συγγραφικό άθλο, διότι έγραψε ένα πρωτότυπο έργο που διασώζει ιστορική γνώση εξυμνώντας τη χριστιανική αγάπη, χωρίς κοινοτυπίες ή ηθικολογίες.

            Αναδεικνύοντας φωτεινά πρόσωπα που έδρασαν σε σκοτεινούς καιρούς,  ο Στέφανος Δάνδολος προσφέρει ενα μυθιστόρημα που θεολογεί μέσα από τον ίδιο τον Άνθρωπο.

             Άλλο ένα διαμάντι λογοτεχνικό λοιπόν από μια εξαιρετική πένα που στολίζει το συγγραφικό μας τοπίο.