Η Κατάσκοπος, Πάολο Κοέλιο
Είδος:Μυθιστορηματική Βιογραφία
Βαθμολογία: 7,8/10
O στοχαστικός και mainstream,συνάμα Πάολο Κοέλιο, αφησε για λίγο τους φιλοσοφικών και ψυχολογικών αποχρώσεων προβληματισμούς και στράφηκε στα μονοπάτια της Ιστορίας, εστιάζοντας τη συγγραφική του ματιά σε μια από τις πλέον αινιγματικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα:
Προκειται για μια γυναίκα που έγινε δικαίως ή αδίκως συνώνυμο της έκφυλης, περιπετειώδους ζωής και έμεινε γνωστή με το προσωνύμι Μάτα Χάρι.
Η Μάτα Χάρι γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη της Ολλανδίας στις 7 Αυγούστου 1876 και το όνομα της ήταν Μαρχαρίτε Ζέλε.
Είχε άσχημα παιδικά χρόνια, ενώ στην εφηβεία της πήγε εσώκλειστη να σπουδάσει νηπιαγωγός κι εκεί την περίμενε μια τραυματική εμπειρία που επέδρασε αποφασιστικά στον ψυχισμό και το πεπρωμένο της(όπως ζοφερά περιγράφει η πένα του Κοέλιο.
Για να ξεφύγει ανταποκρινεται στην αγγελία ενός αξιωματικού που υπηρετεί στις ολλανδικές αποικίες της Ινδονησίας.
Στην εξωτική Ιάβα, τη γοητεύει η ινδουιστική παράδοση ,αλλά θα ζήσει 7 χρόνια ενός εφιαλτικού γάμου που θα της επιφυλάξει τραυματικές εμπειρίες και μιαν ασύλληπτη απώλεια.
Ένα τραγικό γεγονός στον χορό των αξιωματικών θα στρέψει τη Μαρχαρίτε στην Ευρώπη, με τίμημα την οικογενειακή της ζωή...Για να ξεφύγει αλλάζει το όνομά της σε Μάτα Χάρι και αρχίζει να εμφανίζεται σε νυχτερινά κέντρα ως χορεύτρια ανατολίτικων χορών...
Ο ηδονισμός της θα την κάνει αντικείμενο λαγνείας για ένα πλήθος επιφανών εραστών, ενώ η απληστία της θα κάνει πολλούς θύματα εκμετάλλευσης.
Κάτω από την καθοδήγηση του ατζέντη Αστρίκ(που πίστεψε στον αμφισβητούμενο Ιγκόρ Στραβίνσκι), η Μάτα Χάρι θα εισάγει με ηδυπαθή ευρηματικότητα την "τεχνική" του στριπτίζ με τρόπο που θυμίζει τη "Σαλώμη" του Όσκαρ Ουάιλντ...
Η ολλανδική της υπηκοότητα θα της επιτρέψει την ελεύθερη διέλευση ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία , αλλά η αμφιλεγόμενη σχέση της με στρατιωτικούς παράγοντες θα την οδηγήσουν στο στρατοδικείο το 1917, με την κατηγορία της κατασκοπείας:
Από τις φυλακές Σαν Λάζαρ και το άνανδρο εκτελεστικό απόσπασμα, η κοινωνία θα πάρει εκδίκηση από μια γυναίκα που τόλμησε να παρακάμψει τις προκατάλήψεις και τον περιορισμένο ρόλο που προέβλεπε για τη Γυναίκα...
Είναι η δεύτερη ευρείας κυκλοφορίας βιογραφία της Μάτα Χάρι στα ελληνικά , μετά το μετεφρασμενο "Κατάσκοπος Ή Θύμα;" του οίκου "Μοντέρνοι Καιροί".
Ο Πάολο Κοέλιο επιλέγει τη μυθιστορηματική φόρμα δύο διαδοχικών μονολόγων:
Εκκινώντας από το στιγμιότυπο της εκτέλεσης, όπως και το βιβλίο του Howe ,ο Κοέλιο δίνει τον λόγο στη Μάτα Χάρι που από τη φυλακή της συντάσσει μια εξομολογητική επιστολή προς την κόρη της.
Έτσι η ηρωίδα του Κοέλιο κάνει μια αναδρομή στη ζωή της...
Στο δεύτερο ,μικρότερο μέρος του βιβλίου, ο συνήγορος της Μάτα Χάρι εξομολογείται τον έρωτά του γι' αυτή και μιλά για την επονείδιστη δίκη διαγράφοντας το βρόμικο παρασκήνιο που στήθηκε σε βαρος της, ωστε να την οδηγήσει στο απόσπασμα με την αμφίβολη κατηγορία.
Έχουμε μια οξυδερκή αντιπαραβολή προς τη διαβόητη υπόθεση του αξιωματικού Ντρέιφους που επίσης κατηγορήθηκε για κατασκοπεία,όπως η Μάτα Χάρι.
Τελικά η ταμπέλα της "κατασκοπείας" έγινε συχνά ένα πρόσφορο πρόσχημα για να καταδικαστούν αθώοι που υπερέβησαν τα στεγανά της κοινωνίας ή που η πολιτική συγκυρία ήθελε να βγουν από τη μέση. (αυτό στην Ελλάδα το είδαμε με την ντροπιαστικη Δίκη Μπελογιάννη):
Ο Ντρέιφους, λοιπόν, της ανάλογης εποχής, πλήρωσε την εβραική του καταγωγή σε μια αντισημιτική Γαλλία, ενώ η Μάτα Χάρι πλήρωσε το γεγονός ότι ήταν μια χειραφετημένη Γυναίκα που επιζητούσε την αυτοδιάθεση και την ελευθερία της!
Iσως με λάθος τρόπο... Πάντως ολότελα δικό της!
Η έμπνευση του Κοέλιο να μας μιλήσει για τη θρυλική Μάτα Χάρι ήταν εύστοχη κι αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη, αλλά δεν είμαι σίγουρη αν υλοποιήθηκε με τρόπου δικαιώνει το παγκόσμια αίγλη του...
Ο συγγραφέας δεν "εκμεταλλεύτηκε" όσο έπρεπε το συγκλονιστικό του θέμα ,ώστε να δώσει ένα ξεχωριστό έργο μετά την επίσης προχειρογραμμένη, κοινότυπη "Μοιχεία".
Ένιωσα μια προχειρότητα και ενώ το υπόβαθρο ήταν τεκμηριωμένο και ιστορικά έγκυρο ,δεν ήταν καλοδουλεμένο ωστε να δώσει ένα μυθιστόρημα που θα έκανε τη διαφορά!Έμεινε στα ρηχά νερά...
Η γλώσσα του Κοέλιο στην "Κατάσκοπό" του ρέει ανάλαφρη και λιτή σε εξέλιξη γραμμική, που δεν κουράζει στιγμή τον αναγνώστη.
Είδος:Μυθιστορηματική Βιογραφία
Βαθμολογία: 7,8/10
Προκειται για μια γυναίκα που έγινε δικαίως ή αδίκως συνώνυμο της έκφυλης, περιπετειώδους ζωής και έμεινε γνωστή με το προσωνύμι Μάτα Χάρι.
Η Μάτα Χάρι γεννήθηκε σε μια μικρή πόλη της Ολλανδίας στις 7 Αυγούστου 1876 και το όνομα της ήταν Μαρχαρίτε Ζέλε.
Είχε άσχημα παιδικά χρόνια, ενώ στην εφηβεία της πήγε εσώκλειστη να σπουδάσει νηπιαγωγός κι εκεί την περίμενε μια τραυματική εμπειρία που επέδρασε αποφασιστικά στον ψυχισμό και το πεπρωμένο της(όπως ζοφερά περιγράφει η πένα του Κοέλιο.Για να ξεφύγει ανταποκρινεται στην αγγελία ενός αξιωματικού που υπηρετεί στις ολλανδικές αποικίες της Ινδονησίας.
Στην εξωτική Ιάβα, τη γοητεύει η ινδουιστική παράδοση ,αλλά θα ζήσει 7 χρόνια ενός εφιαλτικού γάμου που θα της επιφυλάξει τραυματικές εμπειρίες και μιαν ασύλληπτη απώλεια.Ένα τραγικό γεγονός στον χορό των αξιωματικών θα στρέψει τη Μαρχαρίτε στην Ευρώπη, με τίμημα την οικογενειακή της ζωή...Για να ξεφύγει αλλάζει το όνομά της σε Μάτα Χάρι και αρχίζει να εμφανίζεται σε νυχτερινά κέντρα ως χορεύτρια ανατολίτικων χορών...
Ο ηδονισμός της θα την κάνει αντικείμενο λαγνείας για ένα πλήθος επιφανών εραστών, ενώ η απληστία της θα κάνει πολλούς θύματα εκμετάλλευσης.
Κάτω από την καθοδήγηση του ατζέντη Αστρίκ(που πίστεψε στον αμφισβητούμενο Ιγκόρ Στραβίνσκι), η Μάτα Χάρι θα εισάγει με ηδυπαθή ευρηματικότητα την "τεχνική" του στριπτίζ με τρόπο που θυμίζει τη "Σαλώμη" του Όσκαρ Ουάιλντ...
Η ολλανδική της υπηκοότητα θα της επιτρέψει την ελεύθερη διέλευση ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία , αλλά η αμφιλεγόμενη σχέση της με στρατιωτικούς παράγοντες θα την οδηγήσουν στο στρατοδικείο το 1917, με την κατηγορία της κατασκοπείας:
Από τις φυλακές Σαν Λάζαρ και το άνανδρο εκτελεστικό απόσπασμα, η κοινωνία θα πάρει εκδίκηση από μια γυναίκα που τόλμησε να παρακάμψει τις προκατάλήψεις και τον περιορισμένο ρόλο που προέβλεπε για τη Γυναίκα...
Είναι η δεύτερη ευρείας κυκλοφορίας βιογραφία της Μάτα Χάρι στα ελληνικά , μετά το μετεφρασμενο "Κατάσκοπος Ή Θύμα;" του οίκου "Μοντέρνοι Καιροί".
Ο Πάολο Κοέλιο επιλέγει τη μυθιστορηματική φόρμα δύο διαδοχικών μονολόγων:
Εκκινώντας από το στιγμιότυπο της εκτέλεσης, όπως και το βιβλίο του Howe ,ο Κοέλιο δίνει τον λόγο στη Μάτα Χάρι που από τη φυλακή της συντάσσει μια εξομολογητική επιστολή προς την κόρη της.
Έτσι η ηρωίδα του Κοέλιο κάνει μια αναδρομή στη ζωή της...
Στο δεύτερο ,μικρότερο μέρος του βιβλίου, ο συνήγορος της Μάτα Χάρι εξομολογείται τον έρωτά του γι' αυτή και μιλά για την επονείδιστη δίκη διαγράφοντας το βρόμικο παρασκήνιο που στήθηκε σε βαρος της, ωστε να την οδηγήσει στο απόσπασμα με την αμφίβολη κατηγορία.
Τελικά η ταμπέλα της "κατασκοπείας" έγινε συχνά ένα πρόσφορο πρόσχημα για να καταδικαστούν αθώοι που υπερέβησαν τα στεγανά της κοινωνίας ή που η πολιτική συγκυρία ήθελε να βγουν από τη μέση. (αυτό στην Ελλάδα το είδαμε με την ντροπιαστικη Δίκη Μπελογιάννη):
Ο Ντρέιφους, λοιπόν, της ανάλογης εποχής, πλήρωσε την εβραική του καταγωγή σε μια αντισημιτική Γαλλία, ενώ η Μάτα Χάρι πλήρωσε το γεγονός ότι ήταν μια χειραφετημένη Γυναίκα που επιζητούσε την αυτοδιάθεση και την ελευθερία της!
Iσως με λάθος τρόπο... Πάντως ολότελα δικό της!
Η έμπνευση του Κοέλιο να μας μιλήσει για τη θρυλική Μάτα Χάρι ήταν εύστοχη κι αποτέλεσε ευχάριστη έκπληξη, αλλά δεν είμαι σίγουρη αν υλοποιήθηκε με τρόπου δικαιώνει το παγκόσμια αίγλη του...
Ο συγγραφέας δεν "εκμεταλλεύτηκε" όσο έπρεπε το συγκλονιστικό του θέμα ,ώστε να δώσει ένα ξεχωριστό έργο μετά την επίσης προχειρογραμμένη, κοινότυπη "Μοιχεία".
Ένιωσα μια προχειρότητα και ενώ το υπόβαθρο ήταν τεκμηριωμένο και ιστορικά έγκυρο ,δεν ήταν καλοδουλεμένο ωστε να δώσει ένα μυθιστόρημα που θα έκανε τη διαφορά!Έμεινε στα ρηχά νερά...
Η γλώσσα του Κοέλιο στην "Κατάσκοπό" του ρέει ανάλαφρη και λιτή σε εξέλιξη γραμμική, που δεν κουράζει στιγμή τον αναγνώστη.
Παρόλαυτα δεν τη διακρίνει καμιά ομορφιά, όπως θα περίμενε κανείς από ένα τόσο φημισμένο συγγραφέα.
Επιπλεόν, οι σταθμοί στη ζωή της Ζέλε παιρνούν σχεδόν περιληπτικά.
Στην αρχή ακολουθούμε τα βιώματα και νιώθουμε βαθιά τις πληγές της Μαρχαρίτε από την πρώιμη νιότη της.Η υποκρισία της προτεσταντικής ηθικής σε όλο της το μεγαλείο.
Στη συνέχεια όμως, η αφήγηση γίνεται πιο βιαστική, με άλματα στον χρόνο και αιφνίδιες αναφορές σε καταστάσεις που επιδέχονταν ανάλυσης- ενώ η μυθιστορηματική φόρμα προσφερόταν να τις κάνει ο συγγραφέας.
(Πχ Δεν παρακολουθούμε τις ψυχολογικές μεταπτώσεις της Μαρχαρίτε Ζέλε μετά την "απώλειά" της.
Δεν παρακολουθούμε πώς απαλλαχτηκε από τον τυραννικο της σύντροφο ή πως ενιωσε η Ματα Χαρι στη νύχτα;; Οι εσωτερικές της συγκρούσεις με τη νέα της ταυτότητα;;κλπ)
Πολύ διαφωτιστικά μας παρουσιάζει, όμως, ο συγγραφέας τον μετασχηματισμό των νυχτερινών χορών σε έντεχνο στριπτίζ, όπως το εμπνεύστηκες η Μάτα Χάρι ,χτίζοντας τον θρύλο της.
Κατόπιν τούτου όμως, μεταβαίνουμε ξαφνικά σε εντελώς διαφορετικές χρονικές περιόδους, με ασάφεια τις συνθήκες ζωής, την ψυχολογία της , τους εραστές της, τα συναισθήματά της.
Δε βλέπουμε τη φήμη της Μάτα Χάρι να χτίζεται σιγά-σιγά, δεν την ακολουθούμε στους πολυάριθμους έρωτές της και δε συνειδητοποιούμε τα φλογερά πάθη της Ζέλε, ούτε την ανάρρηση της στη νυχτερινή ζωή της υψηλής κοινωνίας...Δε συμμερίζομαστε τον οδυνηρό της, ίσως κι ανάρμοστο έρωτα με τον 20 χρόνια νεότερό της Ρώσο στρατιώτη, που αν και τη συνέτριψε, συμπυκνώνεται σε μια αναφορά λιγοστών σειρών!
Δεν καταβυθιζόμαστε στην χρησιμοθηρική προδοσία που αυτός επεφύλασσε για τη Μάτα Χάρι.
Με άλλα λόγια υπαρχει μια ανισομέρεια ανάμεσα σε κάποιες σκηνές και κάποια γεγονότα προσεγγίζονται ακροθιγώς ,ενώ άλλα αναδεικνύονται επαρκώς.
Παρόλαυτα , χάρηκα που είδα τον Κοέλιο σε ένα διαφορετικό βήμα από αυτά που έχει δώσει στο παρελθόν...
Το βιβλίο αυτό συνιστά μια ξεχωριστή έμπνευση του Πάολο Κοέλιο που γοητεύει με τον ξεκούραστο τρόπο που κυλάει και φωτίζει το παρελθλόν μιας ξεχωριστής όσο και τραγικής, εν τέλει φιγούρας, που έδωσε άλλη διάσταση στονμ αισθησιακό χορό, ακροβατώντας στην αλήθεια και το ψέμα αλλά επιζητώντας τελικά ό,τι όλοι μας κατά βάθος...
Λίγη αγάπη και μισό δράμι ελευθερίας...
Στην αρχή ακολουθούμε τα βιώματα και νιώθουμε βαθιά τις πληγές της Μαρχαρίτε από την πρώιμη νιότη της.Η υποκρισία της προτεσταντικής ηθικής σε όλο της το μεγαλείο.
Στη συνέχεια όμως, η αφήγηση γίνεται πιο βιαστική, με άλματα στον χρόνο και αιφνίδιες αναφορές σε καταστάσεις που επιδέχονταν ανάλυσης- ενώ η μυθιστορηματική φόρμα προσφερόταν να τις κάνει ο συγγραφέας.
(Πχ Δεν παρακολουθούμε τις ψυχολογικές μεταπτώσεις της Μαρχαρίτε Ζέλε μετά την "απώλειά" της.
Δεν παρακολουθούμε πώς απαλλαχτηκε από τον τυραννικο της σύντροφο ή πως ενιωσε η Ματα Χαρι στη νύχτα;; Οι εσωτερικές της συγκρούσεις με τη νέα της ταυτότητα;;κλπ)
Πολύ διαφωτιστικά μας παρουσιάζει, όμως, ο συγγραφέας τον μετασχηματισμό των νυχτερινών χορών σε έντεχνο στριπτίζ, όπως το εμπνεύστηκες η Μάτα Χάρι ,χτίζοντας τον θρύλο της.
Δε βλέπουμε τη φήμη της Μάτα Χάρι να χτίζεται σιγά-σιγά, δεν την ακολουθούμε στους πολυάριθμους έρωτές της και δε συνειδητοποιούμε τα φλογερά πάθη της Ζέλε, ούτε την ανάρρηση της στη νυχτερινή ζωή της υψηλής κοινωνίας...Δε συμμερίζομαστε τον οδυνηρό της, ίσως κι ανάρμοστο έρωτα με τον 20 χρόνια νεότερό της Ρώσο στρατιώτη, που αν και τη συνέτριψε, συμπυκνώνεται σε μια αναφορά λιγοστών σειρών!
Δεν καταβυθιζόμαστε στην χρησιμοθηρική προδοσία που αυτός επεφύλασσε για τη Μάτα Χάρι.
Με άλλα λόγια υπαρχει μια ανισομέρεια ανάμεσα σε κάποιες σκηνές και κάποια γεγονότα προσεγγίζονται ακροθιγώς ,ενώ άλλα αναδεικνύονται επαρκώς.
Παρόλαυτα , χάρηκα που είδα τον Κοέλιο σε ένα διαφορετικό βήμα από αυτά που έχει δώσει στο παρελθόν...
Το βιβλίο αυτό συνιστά μια ξεχωριστή έμπνευση του Πάολο Κοέλιο που γοητεύει με τον ξεκούραστο τρόπο που κυλάει και φωτίζει το παρελθλόν μιας ξεχωριστής όσο και τραγικής, εν τέλει φιγούρας, που έδωσε άλλη διάσταση στονμ αισθησιακό χορό, ακροβατώντας στην αλήθεια και το ψέμα αλλά επιζητώντας τελικά ό,τι όλοι μας κατά βάθος...
Λίγη αγάπη και μισό δράμι ελευθερίας...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου