Το Κρυφό Ημερολόγιο Του ΧΙΤΛΕΡ, Χάρης Βλαβιανός

                         Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ (Φυλακές Λάντσμπεργκ, Νοέμβριος 1923 - Δεκέμβριος 1924), Χάρης Βλαβιανός                                                                                                   
                                           Είδος Ιστορικό Μυθιστόρημα
                                                                                                      Βαθμολογία 8,5/10

Εκδόσεις Πατάκης
542 σελ.
ISBN 978-960-16-2051-0
Τιμή € 18,80- 11.80ευρώ

"Ουφ!Ακόμη ένα βιβλίο για τον Χίτλερ;"ίσως ρωτήσετε δυσφορώντας!
"Τι καινούριο έχει να προσφέρει στον αναγνώστη;"
Τι άλλο μένει να ειπωθεί;" θα απορήσετε εύλογα...
         Ειδικά μετά την κολοσσιαία δίτομη βιογραφία του Ίαν Κεσρόου για τον Αδόλφο Χίτλερ(Διλογία Ύβρις -Νέμεσις) φαντάζει απίθανο να έρθει ιστορικό βιβλίο γύρω από αυτό το όνομα, που δε θα προβάλλει ως επανάληψη και ξαναζεσταμένο φαγητό.
Πολλά δε βιβλία σχετικά με τον Αδόλφο Χίτλερ,προκειμένου να τραβήξουν την προσοχή του κοινού και να προβληθούν ως "αποκαλυπτικά έργα", καταφεύγουν σε αστικούς μύθους γύρω απο τον Χίτλερ, 
διογκώνοντας πιπεράτες εικασίες γύρω από την αμφίβολη σεξουαλικότητα του 
και προσδίδοντας υπερβολικές διαστάσεις στη ροπή του προς τον Αποκρυφισμό.
Αύτη ήταν, λοιπόν, για μένα η πρόκληση στο νέο βιβλίο του Χάρη Βλαβιανού "Το Κρυφό Ημερολόγιο του Χίτλερ":
Να διερευνήσω αν υπάρχει κάτι "καινοτόμο" σε αυτήν την αφήγηση η οποία έιχε επιπλεόν το φαινομενικό μειονέκτημα ότι περιοριζόταν σε ασφυκτικά χρονικά πλαίσια:
Tην 9μηνη φυλάκιση του Χίτλερ και των συν αυτώ μετά την παταγώδη αποτυχία του "Πραξικοπήματος της Μπιραρίας" στις 9 Νοεμβρίου του 1923, ΄οταν ένα πολιτικά ατσούμπαλο "Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα" με τον γραφικό μυστακιοφόρο Αυστριακό επικεφαλής του, προσπάθησε άτσαλα να ανατρέψει την εύθραυστη Γερμανική Δημοκρατία.

Ματαιωμένο, οργισμένο και εγκλωβισμένο στην ταπείνωση ενός κελιού παραλαμβάνει λοιπόν η πένα του Χάρη Βλαβιανού τον νεαρό τότε πολιτικό μετα μεγάλα όνειρα και τη μικρή καρδιά και τον συντροφεύει για εννέα μήνες!

          Το κελι των Φυλακές του Λάντσμπεργκ, ομως, γίνεται το κουκούλι όπου εκκολάφθηκε ένα "τέρας", αλλά και μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του 20ου αιώνα!
         Τούτη την "κυοφορία του κτήνους" λοιπόν διαγράφει στάδιο-στάδιο η πενα του συγγραφέα σε αυτήν την ιδιότυπη προσωπογραφία !

Ο Βλαβιανός συνθέτει ένα υπέροχο ιστορικό ψυχογράφημα γύρω από τον Χίτλερ, που επεκτείνεται από τη βιογραφία σε προβληματισμούς πολιτικής φιλοσοφίας, καθώς ενδύεται τον μανδύα της μυθοπλασίας!
Ο τρόπος αφήγησης είναι άμεσος και πραγματικά συναρπαστικός!

Κυλάει σα νερό κομίζοντας στα βαθη του ουσία, γνώση και στοχασμό, ενταγμένα αυστηρά στην ιστορική ενημερότητα...

Ο συγγραφέας δίνει τον λόγο στον ίδιο τον Χίτλερ χρησιμοποιώντας ένα σύνηθες αλλά καλοστημένο συγγραφικό εύρημα:

Επινοεί ένα ντοκουμέντο που στην πραγματικότητα ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ- όσο κι αν κάποιοι προσπάθησαν τις προηγούμενες δεκαετίες να προβάλλουν πλαστά πειστήρια για το αντίθετο.(60 πλαστά χειρόγραφα περιοδικού "Stern")

Ο Βλάβιανός βάζει τον έγκλειστο νεαρό Αδόλφο να κρατάει ένα ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ  και μέσα σε αυτό να ξετυλίγει τα έργα και τις ημέρες του ως τη στιγμή του πραξικοπήματος ,αλλά και την εμπειρία της φυλάκισής του.

Πρεπει να τονιστεί ότι "Ημερολόγιο του Χίτλερ", ιστορικά δεν υπάρχει- κι ο μόνος λόγος που ο Βλαβιανός το επικαλείται έιναι για να στηρίξει σεναριακά την επιλογή του α' προσωπου και να προσδώσει ζωντάνια στην αφήγηση!

        Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας θέλησε να καταδυθεί ανοχύρωτος στις δαιδαλώδεις διαδρομές ενός νου ευφυέστατου, αλλά σαφώς διαταραγμένου, και να ανιχνεύσει το βασανιστικό "γιατί και πώς" ένας τόσο ασήμαντος κι επί της ουσίας περιθωριακός άνδρας σαγήνευσε έναν λαό με αξιοθαύμαστο υπόβαθρο πολιτισμόυ κι επιστήμης!

         Και πόσο όμορφα το επιτυγχάνει αυτό ο Χάρης Βλαβιανός!

Ο χαρακτήρας που παραδίδει στις σελίδες του δεν είναι ένας Χίτλερ της φαντασίας του, ούτε ένα χάρτινο ομοίωμά του.

           Είναι ένας ένσαρκος Χίτλερ που βιώνει μέρα τη μέρα το γεγονός της φυλάκισής του και μορφοποιεί στο μυαλό του, σκέψη τη σκέψη, ολοκληρωμένο το παζλ του απεχθούς οράματός του- όπως το παρέδωσε στο προσωπικό του Μανιφέστο...

Μέσα σε ευέλικτους μονολόγους λοιπόν, παρακολουθούμε το χρονικό της δίκης, αλλά και της μετάπλασης ενός σκοτεινά ονειροπόλου, σε ώριμο θιασώτη ενός συμπαγούς πλάνου πολιτικής δράσης- ολέθριας!
Παρακολουθούμε πως ο Εβραίος έγινε ο απαραίτητος "Άλλος" για να βρει διέξοδο ένα μίσος ουσιαστικά στον ίδιο τον Εαυτό!

         Με λόγο πυρετικό κι ευέλικτο, όπως τα φλογισμένα του μάτια που ταραγμένα ατένιζαν το πλήθος, ο Αδόλφος μάς ξετυλίγει τα μύχια της ύπαρξής του- με τις παραδεδομένες λεπτομέρεις που η επίσημη Ιστοριογραφία αποδέχεται γι αυτόν, να αποκτούν αμεσότητα και πνοή ζώσα!

           Ο Βλαβιανός κατορθώνει να αναπαραστήσει πιστά το ύφος και τον τόνο του Χίτλερ όταν μιλούσε:
Λόγος αυταρχικός, ναρκισσιστικος και ενίοτε παιδαριώδης- περιχαρακωμένος σε κρίσεις μεγαλείου, που αναδρομικά υποβάλλει μια υφέρπουσα και πολύ πικρή ειρωνεία στον αναγνώστη που γνωρίζει...  

Έτσι ανακαλύπτουμε τον στερημένο συναισθηματικά άντρα και τον στοργικό γιο μιας τρυφερής μητέρας(Κλάρα Πετσλ) , που υπεφερε τα πανδεινα από εναν  τυραννο πατέρα(Αλόις Σιγκλγκρούμπερ) κι υπηρξε το μοναδικό ανθρώπινο πλάσμα που ο Αδόλφος Χίτλερ αγάπησε βαθιά κι οδυνηρά!

         Μέσα σε όλα συνοδεύουμε τον άεργο φοιτητή της Βιέννης σε περιπατους με τον φίλο Αουγκουστ Κιούπιτσεκ, αλλά κυρίως ανακαλύπτουμε την αμηχανία του απέναντι στον γυναικείο ερωτισμό, με εξαίρεση μια φίλη που τον επισκέπτονταν στη φυλακή(θα την ανακαλύψετε μέσα στο βιβλίο).

Συντροφεύουμε τις φαντασιώσεις του αποτυχημένου Ζωγράφου που περιφρονεί βαθιά την σύγχρονη τέχνη!

          Αδυνατούμε να μη χαμογελάσουμε- ίσως από κρυφό θαυμασμό ,ίσως από οίκτο- με τον αυτοδίδακτο στοχαστή, που πόθησε να γίνει ένας ήρωας του Βάγκνερ, και παραμόρφωσε τον λόγο του Νίτσε μέσα από τα προσωπικά του συμπλέγματα σε κοφτερή αιχμή που χαρακωσε ανεπούλωτα το κορμί της Ευρώπης.
Πως επιδρούσαν πάνω του μουσουργοί σαν τον Μότσαρτ, τον Μπετόβεν, τον Λιστ;;
Ποια στοιχεία τους θεωρούσε απειλή για το γερμανικό φρόνημα;;
Τι πίστευε για τον φιλόσοφο Σωκράτη;
Γιατί δε θεώρησε ποτέ εχθρό την Αγγλία;
Τι πίστευε για τον Κεμάλ Αττατούρκ;(γι αυτό υπάρχει επίσης το εξαιρετικό σύγγραμμα "Κεμάλ και Ναζί").
Όλα αυτά απαντώνται μέσα από απολαυστικό λόγο.

         Με ενδιαφέρον βλέπουμε τα ιδεολογικά και φιλοσοφικά δίπολα που κυριαρχούσαν στη γερμανική κοινωνία να μάχονται και να χτίζουν τις εμμονές εκείνες του Χίτλερ που έδωσαν στο εσωτερικό του μίσος το ιδεολογικό πρόσχημα να ξεχυθεί.

           Εντύπωση προξενεί η εωσφορική του περιφρόνηση του Χίτλερ προς τον λαό που εντελώς διπολικά φαντασιώνεται να φέρει στην κορφή του Κόσμου-τον λαό του!
           Πλάι στον συγκρατούμενο ναζί, τον φίλο Ρούντολφ Ες λοιπόν παρακολουθούμε τον Χίτλερ να υφαίνει τον ιδεολογικό ιστό που έδεσε τον γερμανικό λαό- μέσα από το βιβλίο του ο Αγών μου, που ολοκληρώνεται μέσα από ψυχολογικές διακυμάνσεις και την αναμονή της αποφυλάκισης.

  

Το κείμενο του Χάρη Βλαβιανού σπαρταράει!
Δονείται από τους φρενήρεις παλμούς ενός ανυπόμονου δελφίνου που διψάει για εξουσία , που διψάει να πάρει την αποδοχή , οπως ποτέ δεν την εισέπραξε στα πρώιμα χρόνια του!

Πρόκειται για ένα από τα γοητευτικότερα ιστορικά κείμενα που έχω διαβάσει...

Περιέχει συμπυκνωμένο όλο το πολιτισμικό πανόραμα της Γερμανίας του 19ου αιώνα μέσα από τη σκοπιά των ναζί.

         Η απόδοση του είναι υποδειγματική διότι η απαιτούμενη προφορικότητα(λόγω α προσώπου) συνδύαζεται από εύληπτα σχήματα πολιτικής σκέψης κι από μια τοιχογραφία του γερμανικού πολιτισμού, που σε αφήνει άφωνο με την πληρότητά της, ερμηνεύοντας επαρκώς το πλαίσιο που ανέδειξε τον Χίτλερ.

Η μεγάλη επιτυχία είναι πως το φορτίο αυτό γνώσης και των ονομάτων δεν κουράζει τον αναγνώστη,τουναντίον τον απορροφά,χωρίς να το καταλάβει...
Τα μικρά κεφάλαια καθιστούν την αναγνωση ευχάριστη εμπειρία!

Το φινάλε ,σε μια μονάχα φράση έντονα σημειολογικό υπό το πρίσμα της ιστορικής γνώσης υπαγορεύει μια αναδρομική φρίκη.

Το Κρυφό Ημερολόγιο του Χίτλερ λοιπόν συνιστά μια ιδανική προσωπογραφία του Χίτλερ μέσα από έναν πρωτότυπο τρόπο, γεμάτο αληθοφάνεια, συναισθήματα και καταιγιστική ροή.(ένας δικτάτορας μιλάει σε ημερολόγιο,για φαντάσου!)

Αριστοτεχνικό πορτρέτο κι από πίσω μια έντεχνη και εύστοχη ερμηνεία του φαινομένου Χίτλερ που στιγμάτισε το πεπρωμένο της Ευρώπης!

Προβληματίζομαι και αποτολμώ την εικασία πως ΑΝ η ιδέα αυτού του "Ημερολογίου",στο ίδιο ύφος, επεκτεινόταν χρονικά (ίσως μέχρι την έναρξη του Πολέμου ή ως το τέλος του,το 45)θα επρόκειτο για ό,τι πιο ενδιαφέρον διαβάστηκε ποτέ στην ελληνική γλώσσα για τον Αδόλφο Χίτλερ!

           Και πάλι όμως, παραμένει ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και το προτείνω ανεπιφύλακτα!

Αν δηλαδή αναζητάτε βιβλία ερμηνείας του Χίτλερ, το "Κρυφό Ημερολόγιο" από τον Χάρη Βλαβιανό σίγουρα αξίζει να είναι ανάμεσα στις 2-3 καλύτερες επιλογές για το θέμα αυτό!