Τίτσα Πιπίνου, Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο

                                     Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο, Τίτσα Πιπίνου
                                               Είδος : Ιστορικό Μυθιστόρημα
                                                  Βαθμολογία 10/10
                                

  
Παρότι η Ελλάδα τα μαύρα χρόνια 41- 44 γνώρισε Τριπλή Κατοχή από Γερμανούς Ιταλούς, αλλά και τους Βουλγάρους σε Μακεδονία- Θράκη, στη συλλογική συνείδηση δεσπόζει - καταλυτική- η παρουσία των Γερμανών , που έφερε το ιδεολογικό στίγμα αυτού του "αμετανόητου" ολοκληρωτισμού και συντόνισε τους δυο συμμάχους της στον διαμελισμό της δύσμοιρης Ελλάδας.
Έτσι, τα περισσότερα έργα - είτε στην ιστοριογραφία, είτε στον κινηματογράφο, είτε στην Λογοτεχνία και τα Εικαστικά- εστιάζουν στα φριχτά πεπραγμένα των Γερμανών, δίνοντας συχνά τον απενοχοποιητικό ρόλο του κομπάρσου σε Ιταλούς και Βουλγάρους.
Στην πραγματικότητα, όμως, ενώ οι Βούλγαροι έμειναν γνωστοί για την ακατέργαστη βαρβαρότητά τους, ήδη από τον Μακεδονικό Αγώνα και τους Βαλκανικούς Πολέμους ,οι πιο..."συμπαθείς και χαριτωμένοι" Ιταλοί υπήρξαν κι αυτοί πολύ σκληροί κατακτητές , με τη νησιωτική Ελλάδα μάλιστα να υποφέρει για πολύ περισσότερα χρόνια κάτω από τα δεσμά τους.
Ίσως η συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο και οι διώξεις που αρκετοί Ιταλοί υπεστησαν από τον Σεπτέμβρη του 1943 από τους άλλοτε συμμάχους τους τους Γερμανούς, τούς ξεπλένει παραπλανητικά από όλο το αίμα που έφεραν κι αυτοί στην Ελλάδα.
Από τους λίγους συγγραφείς που εστίασαν στην ιταλική κατοχή ήταν η Τίτσα Πιπίνου που, μέσα από μια ξεχωριστή κοπέλα και την οικογενειά της, μάς έδωσε μια σύντομη αλλά διαφωτιστική επισκόπηση της σκλαβιάς που γνώρισαν τα Δωδεκάνησα από τους άπληστους Ιταλούς που κάτω από το καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι οραματίζονταν ήδη κυριαρχία στη Μεσόγειο...
"Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο" διαφωτίζει με έναν πολύ εύληπτο τρόπο αυτό το επίσης δραματικό κομμάτι της Ιστορίας μας, μέσα από μια πληθώρα ατομικών παθών

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δωδεκάνησα 1937.Η Άννα είναι η τρίτη κόρη της Δωροθέας και του ονειροπόλου Νικηφόρου -η πιο φιλελεύθερη & πιο παραμελημένη από τις 3 αδελφές, την πειθαρχημένη Πηνελόπη, που προετοιμάζεται για τον κοινωνικά ιδανικό γάμο, και την ανέμελη Φραγκίσκη, που απολαμβάνει να εξερευνά τη φύση.Ασφυκτυώντας κάτω από τον ιδεοληπτικό συντηρητισμό της δεσποτικής γιαγιάς της, κι έναν ορίζοντα κλειστό για ένα κορίτσι δίχως προίκα, η Άννα εγκαταλείπει το φτωχό ιταλοκρατούμενο νησί της και μεταβαίνει στη Ρόδο να βρει την τύχη της.
Η συνάντησή της με την κορυφαία μοδίστρα της εποχής τη Φραγκολεβαντίνα μανταμ Φλώρα θα της δώσει την ευκαιρία που αναζητά. Υπό την καθοδήγηση εκείνης, η Άννα θα αναδείξει το ταλέντο της , που θα της ανοίξει τις πόρτες των σαλονιών, προσφέροντάς της σύντομα την καθιέρωση.
Συμπαραστάτριά της θα έχει την ξαδέλφη της, τη γλυκιά Βερονίκη, που απρόσμενα θα γνωρίσει τον αλέγκρο Ιταλό αξιωματικό Ντάριο 
Στη Ρόδο, όμως, η Άννα θα συναντήσει τον Ιταλό μηχανικό Αλεσάντρο Κιοράντο και μαζί του θα παραδοθεί στη δίνη ενός κρυφού έρωτα, που θα δοκιμαστεί σκληρά:
Ο φοβερος πόλεμος θα ανατρέψει τις ζωές όλων.Οι φιλήσυχοι άνθρωποι θα αναμετρηθούν με τον φόβο, την απώλεια και τη ναζιστική θηριωδία.
Όλοι θα δουν τις ως τότε ισορροπίες να ανατρέπονται, ενώ μια επιστροφή θα σαρώσει τις πρότερες προκαταλήψεις.
Η δε Άννα θα χάσει τον Αλεσάντρο και πιεσμένη από την αμείλικτη κοινωνική κατακραυγή θα οδηγηθεί σε έναν συμβατικό γάμο.
 Η μοίρα όμως έχει διαφορετική γνώμη και καραδοκεί να πει την τελευταία της λέξη...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
"Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο" της Τίτσας Πιπίνου αποτελεί ένα από τα πιο  πλούσια, μεστά και γοητευτικότερα μυθιστορήματα που έχω διαβάσει με θέμα την Κατοχή.
Αυτό είναι από τα ελάχιστα μυθιστορήματα που εστιάζει στην παρουσία των Ιταλών κατακτητών κι όχι των Γερμανών.
Αισθάνομαι ότι ο λίγο "αφελής" τίτλος το αδικεί και προδιαθέτει ίσως για ένα πιο "ανάλαφρο και μονοδιάστατο" ανάγνωσμα, ενώ το μυθιστόρημα της Τίτσας Πιπίνου προσφέρει πολλά περισσότερα, καθώς αποτελεί μια πολυπρόσωπη ηθογραφία με πλούτο συναισθημάτων, διαθέσεων και εικόνων!
Κοιτά κατάματα τα άλλα δυο δημοφιλέστερα ελληνόφωνα μυθιστορήματα με θέμα την ιταλική κατοχή.
Ανάμεσά τους φυσικά κυριαρχεί το αριστουργηματικό "Μαντολίνο Του Λοχαγού Κορέλι" από τον Λουί ντε Μπερνιέρ, που  μίλησε κι αυτό για την ιταλική κατοχή- στα Επτάνησα, δίνοντας όμως μια θεώρηση αντιμιλιταριστική, γεμάτη ανθρωπισμό, με τον φωτεινό και γλυκύ μουσικό αξιωματικό Αντόνιο Κορέλι να αποτελεί προσωποποιημένη καταγγελία του Πολέμου και τον τραγικό Κάρλο Γκουέρτσο να προσωποποιεί την αυτοθυσία του αγνού έρωτα.
Από την άλλη, ο Στέφανος Λίβος με το "Μυστικό του Λεβάντε" προσέγγιζε κι αυτός την ιταλική κατοχή  στα Επτάνησα επίσης ανθρωποκεντρικά, με μιαν αμείλικτη ιστορική εγκυρότητα κι αληθοφάνεια στους ήρωές του , χρησιμοποιώντας μια γλώσσα χωρίς λυρισμό και λογοτεχνικά σχήματα.
"Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο" ξεχωρίζει γιατί αγγίζει πειστικά το περιπετειώδες ζήτημα της ιταλικής κατοχής στα Δωδεκάνησα πριν τον πόλεμο και μέχρι το οριστικό τέλος του για τα νησιά, το 1947, φανερώνοντας το δράμα των καθημερινών ανθρώπων, με μια γλώσσα καλοδουλεμένη, που διατηρεί άσβεστη τη φλόγα της αγάπης και τον συναισθηματισμό της.
Η Τίτσα Πιπίνου, τιμώντας τη ροδίτικη καταγωγή της, εστιάζει στην ιστορία των Δωδεκανήσων και στο βίωμα της ιταλικής κατοχής που διαδέχθηκε την οθωμανική.
Είναι εμφανές ότι γι' άλλη μια φορά, έχει πραγματοποιήσει φιλόπονη ιστορική έρευνα και εχει αξιοποιήσει ιδανικά τις βιβλιογραφικές πηγές της και τις μαρτυρίες, ώστε να αναπαραστήσει γλαφυρά και πιστά το σκηνικό εκείνης της εποχής στον αναγνώστη.Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο ανάγεται σε μια πολύ ζωντανή ηθογραφία.
Η βιοπάλη και η καταπιεσμένη θέση της γυναίκας αναδεικνύονται από κάθε πλευρά, μέσα από το χτίσιμο των χαρακτήρων και της ίδιας της πλοκής.
Μια σχεδόν εξοργιστική εθιμοτυπία που υπακούει σε και μια διαστρεβλωμένη μητριαρχική εξουσία καταπνίγει την ελευθερία και υποσκάπτει την ατομική ευτυχία και ρην αυτοπραγμάτωση , εκεί που το να γεννηθείς κορίτσι τελευταίο στη χρονική σειρά συνιστούσε καταδίκη κι αιτία κοινωνικής περιθωριοποίησης!!
Εκπρόσωπος αυτής της τάσης η γιαγιά Πηνελόπη , η πρωτοτοκη εγγονή της, κη μητέρα, η Δωροθέα.
Η συγγραφέας όμως κατορθώνει να ιχνηλατήσει την κοινωνική αλλαγή που επιφέρουν οι καιροί, οι ανατροπές και φυσικά μια νέα γενιά που ζητά να σπάσει τα ανόητα στεγανά.
Ασφαλώς η κεντρική ηρωίδα η Άννα αντιπροσωπεύει την επιθυμία του ατόμου για αυτοδιάθεση κι αυτοπραγμάτωση κυνηγώντας τα όνειρά της και παραδινόμενη στα πάθη της. Δεν είναι όμως μόνον η Άννα, καθώς την πλαισιώνουν πλήθος χαρακτήρων άρτια σκιαγραφημένων.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Λουκής, ένας άντρας θλιμμένος, αλλά οξυδερκής που θα παλέψει με το κοινωνικό στίγμα και τον ανεκπλήρωτο έρωτά του.
Ή δε Πηνελόπη θα διαπιστώσει πόσο λανθασμένο και παραπλανητικό ήταν το κοσμοείδωλο που της υπέβαλε 
Είναι ο μακρόθυμος Μαρής Κομνηνός που αντιτάσσει την καλοσύνη στις δοκιμασίες της ζωής.
Από την αλλη, ο ιταλικός πόλος στη μυθοπλασία εκπροσωπείται από ανθρώπους της λογικής , που εμφορούνται από δημοκρατική αντίληψη και θα γευθούν τη ναζιστική σκληρότητα...
Ασφαλώς, ο Αλεσσάντρο αλλά και ό Ντάριο ή ο τραγικός αξιωματικός Βιτόριο διατηρούν την ανθρωπιά τους και απέχουν από το μοτίβο του άδικου κατακτητή.
Δεν υπάρχει δηλαδή κάποιος Ιταλός ήρωας που να ανήκει στους αμετανόητους φασίστες., εντούτοις, η συγγραφέας κατορθώνει να παρουσιάσει τους φαύλους ηγέτες σαν τον Ντε Βέκι και τον αφελληνισμό που επιχείρησαν.
Η καθεαυτή πλοκή εκτυλίσσεται γραμμικά με ορισμένα επεξηγηματικά φλας μπακ, σχετικά με το υπόβαθρο των ηρώων.( Σε κάποια σημεία ίσως αντί της περιγραφής θα προτιμούσα απευθείας διαλόγους.)
Εντούτοις, η γενική εντύπωση είναι πως "Το Κορίτσι του Αλεσσάντρο" είναι ένα μυθιστόρημα με εναλλασσόμενες εικόνες και πρόσωπα , που κυλάει ευχάριστα και διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον, μέχρι την τελευταία του σελίδα, συνδυάζοντας την αγάπη και την Ιστορία.
Πρόκειται για ένα θαυμάσιο μυθιστόρημα, όμορφο, αέρινο αλλά και δραματικό, όπως το υπέροχο και αντιφατικό εξώφυλλό του, με την πανέμορφη φινετσάτη κοπέλα στον φόντο του πολέμου.
Συνιστά μια ιδανική αναγνωστική επιλογή- ειδικότερα για το επετειακό κλίμα των ημερών.

Olga Tokarczuk, Το Αρχέγονο κι οι Άλλοι Καιροί (NOΜΠΕΛ 2018)

                                           Το Αρχέγονο κι οι Άλλοι Καιροί, Όλγκα Τόκαρτζουκ
                                                              Είδος: Ιστορικό/ Αλληγορικό
                                                                              Βαθμολογία 8,5/10

                                                                               

Εκδόσεος Καστανιώτη, 2016

Μετάφραση Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου

Σελίδες 268

Πρωτότυπος Τίτλος Prawiek i inne czacy

Τιμή στην αγορά 15, 51€- 9, 54€

Φέτος ανακοινώθηκε και το Νόμπελ του 2018 το οποίο απονεμήθηκε από κοινού στον Αυστριακό  Πήτερ Χάντκε και στην Πολωνή Όλγα Τόκαρτσουκ.

Η Πολωνή ψυχολόγος, γεννημένη το 1962, έκαμε αίσθηση με ένα έργο ,στο σύνολό του, ανατρεπτικό, που απηχεί τις προοδευτικές της απόψεις, και τις επιρροές της από τον Καρλ Γιουνγκ, συντασσόμενη μάλιστα επίσημα με την παράταξη των Πρασίνων.
 Το τελευταίο της, μάλιστα, βιβλίο "Τα Βιβλία του Ιακώβ", 2014) την έθεσε στο στόχαστρο ακροδεξιών κύκλων.

Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό γνώρισε την Όλγκα Τόκαρτσουκ από τη μετάφραση του βιβλίου της "Το "Αρχέγονο και οι άλλοι Καιροί", και με αυτό θα μυηθούμε τώρα στο συγγραφικό σύμπαν της Πολωνής Τόκαρτσουκ - Νομπελίστριας πλέον.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το Αρχέγονο είναι ένα χωριό καλυμμένο από την αχλύ του θρύλου, που το προστατεύουν ακροβολισμένοι στα τέσσερα σημεία του ορίζοντά του, οι τέσσερις Αρχάγγελοι όπως μας τους παραδίδει η βιβλική παράδοση: Ο Μιχαήλ, ο Γαβριήλ, ο Ραφαήλ και ο Ουριήλ.

Μέσα στα στενά αυτά όρια, ξετυλίγονται οι ζωές των απλών χωρικών, από τα χρόνια του Α Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τη σύγχρονη εποχή, διασχίζοντας την Ιστορία της Πολωνίας.
Στο επίκεντρο, η μυλωνού Γκενοβέφα κι ο σύζυγός της, Μιχάλ, η κόρη τους, η Μίσια, και ο μικρός γιος της οικογένειας ο Ίζίντορ, που πάσχει από υδροκεφαλία, όμως έχει μάθει να αφουγκράζεται τους σπαραγμούς της αγάπης και να ψηλαφεί την άλγεβρα του κόσμου.
Δίπλα τους χαρακτηριστικές φιγούρες, όπως ο προυχοντας του χωριού, ο παπάς, η αλαφροίσκιωτη Φλορεντίνκα, η απόβλητη πόρνη Σταχούλα, ένας φυγάς που απαρνήθηκε τον κόσμο...
Στο ομιχλώδες αυτό τοπίο οι μικροί δρουν, ζουν, πονούν και- τελικά- αλέθονται από τα θραύσματα της ίδιας της Ιστορίας και του πανδαμάτορα χρόνου.

Σε μια ονειροφαντασία περνούν οι καιροί, οι στρατοί, οι ζωές και μόνον η ανθρώπινη οδύνη μένει σταθερή...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

 Η Όλγκα Τοκαρτσουκ είναι, εδώ και χρόνια, μια δεσπόζουσα προσωπικότητα στον χώρο των πολωνικών γραμμάτων, μέχρι τη φετινή χρονιά που τη δικαίωσε με το Βραβείο Νόμπελ.

Το έργο της, τολμηρό, ξεσήκωσε πολιτικές θύελλες προκαλώντας τη μήνιν των φασιστικών κύκλων.
Στα ελληνικά, όμως, έχει μεταφραστεί μόνο ένα από τα πρώτα της βιβλία , που έγραψε στα μέσα της δεκαετίας του 90.
Πρόκειται για το αλληγορικό μυθιστόρημα , "Το Αρχέγονο και οι Άλλοι Καιροί".
Στην αλληγορία της αυτή, η νεαρή τότε Τοκαρτσούκ αναπτύσσει μια μικρή κοσμογονία, στήνοντας ένα φανταστικό σκηνικό- ζυμωμένο, όμως, από τα οικεία υλικά της πολωνικής επαρχίας, της καθολικής παράδοσης και των μικρών ανθρώπων.
Το όνομα του πολωνικού χωριού που επινοεί η Τόκαρτσουκ , ενδεικτικό: "Αρχέγονο". Δηλαδή, ένας κόσμος πρωτόλειος, ακατέργαστος κι ανόθευτος:
Στο χωριό αυτό κυριαρχεί ένας κοινωνικός πριμιτιβισμός ως αντίβαρο στην αστική ματαιοδοξία που άρχισε να αναφύεται το 19ο αιώνα- κυρίως με τη Βιομηχανική Επανάσταση και την γέννηση της ελεύθερης αγοράς για να κορυφωθεί τον 20ο αιώνα.
Εδώ τίποτα από αυτά δεν αγγίζει το μικρό χωριό, όπου ο άνθρωπος συμφιλιώνεται ξανά με τη φύση, σε μια ανάσχεση και αντιστροφή της ρήξης του αστικού τοπίου με το φυσικό περιβάλλον.
Το Αρχέγονο είναι ένας περίκλειστος μικρόκοσμος , με την τυπική ανθρωπογραφία της ημιαγροτικών κοινωνιών της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης.
Εντούτοις, δεν πρόκειται για ένα τυπικό ιστορικό μυθοστόρημα, αφού η έμπνευσή της Τόκαρτσουκ είναι διαποτισμένη από έναν παράξενο "ανιμισμό που παραπέμπει στον μαγικό ρεαλισμό που διαπνεέι την λατινοαμερικάνικη σχολή, με προεξάρχοντες τον Γκαμπριέλ Μαρία Μαρκές, ακόμη και την Ιζαμπέλλα Αλιέντε.
Παρόλαυτά, το βιβλίο της Τόκαρτσουκ υπακούει σε μια συγγραφική οικονομία στην πλοκή, έναν εκφραστικό μινιμαλισμό, και μεγάλα άλματα στον χρόνο, απέχοντας από μακροσκελή έργα της κλασσικότροπης γραφής, παρά τη βαθυστόχαστη διάθεση που το διακρίνει.
Η ατμόσφαιρα στο "Αρχέγονο" παραμένει στο μεγαλύτερο μέρος, ομιχλώδης κι ακαθόριστα υποβλητική, συγχωνεύοντας αξεδιάλυτα το υπερφυσικό στοιχείο με τον ρεαλιστικό ρουν των γεγονότων, φέρνοντάς μου στο νου το αυστριακό εκείνο αόριστο χωριο όπου ο Μαρκ Τουέιν ξετύλιξε το φιλοσοφικων αποχρώσεων φλεγματικό δράμα του, "Ο Μυστηριώδης Ξένος".
Και στο Αρχέγονο, λοιπόν, όλες οι βαθμίδες της Δημιουργίας- άγγελοι , άνθρωποι, ποταμοί, αμανίτες συμπλέκονται σε έναν χορό γεγονότων και συναισθημάτων.Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί λόγου χάρη, το Φεγγάρι που και στο "Αρχέγονο" προσωποποιείται, καθώς αναμετράται ανατρεπτικά με την ανθρώπινη μοίρα - άλλοτε φθονερό, άλλοτε εκκλιπαρώντας λίγη κατανόηση να το λυτρωσεί από τη μοναξιά του- με τον ίδιο τρόπο που η φιγούρα της Πανσεληνου (Luna)- φθονερή, θανατερή και μόνη-συνδιαλέγεται με τη "Νύφη" στο "Ματωμένο Γάμο" του Ανδαλουσιάνου ποιητή, του αντιφασίστα Federico Garcia Lorca.
Τα παραμυθιακά στοιχεία ξεθωριάζουν και αποχωρούν σταδιακά από το προσκήνιο προς το φινάλε, όσο επελαύνει ο τεχνικός πολιτισμός και ο εκσυγχρονισμένος τρόπος ζωής που απέκοψε τον σύγχρονο άνθρωπο από το όνειρο και τη φύση(Σκηνές όπως η επιστροφή της Ανελούκ ή το γηροκομείο).
Από αυτό το παραμυθιακό κλίμα ως την κλιμακωτή "απομάγευση", πάντως, ξεπηδούν βαθιές αλήθειες της ζωή:
Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η φτώχεια, ο πόλεμος, ο ματαιωμένος έρωτας, ανακύπτουν μέσα από τις σχεσεις των ηρώων με τον περίγυρό τους και την Ιστορία.
Κάθενας στο βιβλίο παίρνει τον χώρο του σε μικρά, εναλλασσόμενα κεφάλαια που εισάγονται πάντα με το στερεοτυπικό προοίμιο "Ο Καιρός του/ της..." , παρουσιάζοντας τον Καιρό του καθενός σε μια ιδιότυπη σκυταλοδρομία.
Έτσι - αφενός έχουμε μια ψυχογραφική προσέγγιση, που φέρνει υφολογική ποικιλομορφία, από την άλλη, υποβάλλονται και πολιτικοί υπαινιγμοί, όπως μια ελαφρώς σκωπτική στάση προς την Εκκλησία- που εκπροσωπείται από τον "μάλλον φαιδρό παπά"- ή  η "παλιά αριστοκρατία" που αποχωρεί στον νέο κόσμο που αναφύεται βίαια από τια ιδεολογικές ανακατατάξεις του Β Παγκοσμιου Πολέμου.
Η διάλυση της Αυστροουγγαρίας, η γερμανική κατοχή , ο ελευθερωτής Κόκκινος Στρατός που μετουσιώθηκε σε νέο δυνάστη, ενόσο εγκαθίδρυόταν το Κομμουνιστικό καθεστώς, όλοι οι σταθμοί του πολυτάραχου 20ου αιώνα στην Πολωνία, περνούν σα φωτογραφικό φλας, με ενδεικτικές παρουσίες που αναστατώνουν το χωριό.
Η Ιστορία εισχωρεί εμβόλιμα στον μικρόκοσμο και του δημιουργεί ρήγματα χωρίς να ανατρέψει,δυναμικά όμως, τις νομοτέλειές του.
Σε τριτογενές επίπεδο η Τόκαρτσουκ επιχειρεί μια φιλοσοφική θεώρηση του κόσμου, με έναν τρόπο που προσδίδει μια ιδιαίτερη "λάμψη"στοχαστή στον πιο αδικημένο ήρωά της:
Όπως, λοιπόν, ο Αριστοτέλης χώρισε το κοσμοείδωλο σε τριαδικότητες, βρίσκοντας την "αρετή" (μέτρο) στο μέσον τους (λ.χ. 2- 6- 10 / 
έλλειψη- μέσον- υπερβολή / 
δειλία- σύνεση- αποκοτιά),
 όπως ο Πυθαγόρας αναζήτησε χρυσές τριάδες στο "Θεώρημά" του (κάθετες πλευρές 3-4, με υποτείνουσα 5), 
έτσι η Τόκαρτσουκ, μέσω του  πιο ευάλωτου ήρωά της, φιλοσοφεί τον κόσμο αναζητώντας τη νομοτελειά του σε τετραδικές ισορροπίες!
Είναι μια ιδιότυπη φιλοσοφία που επισκοπεί σταθμούς του ανθρώπινου πνέυματος από τους Προσωκατικούς ως την καββάλα.
Ο ερωτοχτυπημένος Ιζιντόρ, με την υδροκεφαλία του, συγκινεί κι εκπλήσσει.Στην ουσία, ο ήρωας αυτός αποτελεί φόρο τιμής σε  κείνους, που η ιδιαιτερότητά τους αποτρέπει την ένταξή τους στης καθεστυκύίες νόρμες της μάζας και κομίζει κάτι από την απολυτότητα των αγνών και τη μοναξιά των Διαφορετικών.
Στον Ιζιντόρ η λατινική "anima"- όπως και στις περιπτώσεις της Φλορεντίνκα και της πόρνης Σταχούλας- συντρίβεται από τη σκληρή πραγματικότητα.
Υπάρχει όμως και μια ακόμη πλευρά, καθώς, στο πρόσωπο του ανυποψίαστου Ιζιντόρ- όσο πουθενά ίσως στο βιβλίο- το άτομο αναμετράται με τον ολοκληρωτισμό,όπως τον δοκιμασαν χώρες στη σφαιρα επιρροής του σταλινισμού.
Κάπως έτσι, μέσα από το οικογενειακό δράμα, στο "Αρχέγονο" προβάλλονται σχεδόν σιβυλλικά, σπαράγματα από ιστορικές στιγμές της Πολωνίας που ξεκάθαρα υποτάσσονται στο πρίσμα του ατόμου.
Άλλωστε το ίδιο μωσαικό της Ιστορίας αυτού του κόσμου, αποτελείται απο δισεκατομμύρια ψηφίδες , δηλαδή την προσωπική πορεία των δισεκατομμυρίων μικρών ανθρώπων που πέρασαν από τον πλανήτη αυτόν, κι έγιναν λεία ηγετών, φιλοδοξιών και ανακατατάξεων.
Αυτήν ,ακριβώς, την παρουσία των μικρών, αναδεικνύει η προοδευτική Νομπελίστρια ,και σε αυτούς δίνει φωνή, αρθρώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα υπόκωφο αίτημα ειρήνης.Υπό αυτήν τη σκοπιά το Αρχέγονο συνιστά ένα πολιτικό βιβλίο, χωρίς το ίδιο να υπαγορεύει πουθενά επέφρασμένα σχόλια, συγκεκριμένες στάσεις ή σχηματοποιημένες αξίες.
Όπως, δηλαδή, κάθε ουσιαστική αλληγορία.
Το "Αρχέγονο και οι Άλλοι Καιροί",λοιπόν, χωρίς δυναμικές εξάρσεις και συναισθηματικές κορυφώσεις που θα ταξίδευαν τον αναγνώστη ,κυλά με μια φυσικότητα σαν την ίδια τη ζωή, κι έτσι διατηρεί μια ιδιότυπη δυναμική, ενχαράσσοντας τα βαθυστόχαστα νοήματά του στην ψυχή του αναγνώστη.
Το "Αρχέγονο κι οι Άλλοι Καιροί" αποτελεσε ένα ενθαρρυντικό δείγμα μιας δυνατής πέννας, που τα επόμενα χρόνια μεγαλούργησε και κατέκτησε τη λογοτεχνική κορυφή.
          Εύχομαι σύντομα το Νόμπελ αυτό να γίνει αφορμή ώστε να μεταφραστούν στα ελληνικά και άλλα σημαντικά βιλία της Τόκαρτσουκ ειδικότερα οι βραβευμένες με BookerPrize "Πτήσεις" και "Τα Βιβλία του Ιακώβ", που πυροδότητσαν την οργή των ακροδεξιών κύκλων.
Σίγουρα, η συσκοτισμένη σήμερα κοινωνια της Κρίσης, με τον φασισμό να την ζώνει με όλα του τα πολλαπλά πρόσωπα, έχει ανάγκη από ανοιχτόμυαλες φωνές και ταλαντούχες γραφίδες να της θυμίσουν ξεχασμένες αξίες και να της κεντρίσουν ξανά τα ευγενή αντανακλαστικά της αντίστασης και της αλληλεγγύης , που αποτελούν ανάχωμα σε κάθε είδους φασισμό.

                                          ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ 

Η Όλγα Ναβόγια Τοκάρτσουκ (πολωνικά: Olga Nawoja Tokarczuk‎, γεννηθείσα στο Σούλεχουφ κοντά στην Ζιελόνα Γκούρα, στις 29 Ιανουαρίου 1962) είναι πολωνή συγγραφέας, ακτιβίστρια και διανοούμενη, η οποία έχει περιγραφεί ως μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες συγγραφείς της γενιάς της.

 Το 2018, κέρδισε το Διεθνές βραβείο Μπούκερ για το μυθιστόρημά της Πτήσεις. Τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το έτος 2018 (βραβεύτηκε το 2019).Έχει έναν γιο τον 33χρονο ψυχολόγο Zbigniew Fringas

Δήμητρα Ιωάννου, Η Κληρονόμος Του Ποταμού

                                                                 Η Κληρονόμος Του Ποταμού, Δήμητρα Ιωάννου
                                    Είδος: Θρίλερ Εποχής
                                    Βαθμολογία: 10/10

              

Η Δήμητρα Ιωάννου έχει αγαπηθει για τις ξεχωριστές εμπνεύσεις της, που προσφέρουν άφθονο συναίσθημα διαποτισμένο με την αχλύ του μεταφυσικού- στοιχεία που τάσσονται πάντα  στην αέναη πάλη του Καλού με το Κακό..
"Η Κληρονόμος του Ποταμού" είναι το πιο σκοτεινό ίσως δείγμα της γραφής της: Μια ιστορία γεμάτη άφθονες συγκινήσεις κι ένα μυστήριο πλεγμένο  από την μακραίωνη παράδοση σχετικά με το μυστήριο του θανάτου. 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αθήνα του σήμερα: Η Ρόζα Παλαιολόγου , ιδιοκτήτρια του θρυλικού ινστιτούτου Αισθητικής Rosaline, θα βρεθεί νεκρή μια νύχτα γιορτινή, μπρος στα μάτια της έντρομης εγγονής της, της Λευκής, που θα ζητήσει τη βοήθεια του ιδιωτικού ερευνητή, Χρήστου Βαράγκη.
Το νήμα της αλήθειας θα οδηγήσει τη νεαρή κοπέλα σε έναν πολύπλοκο γρίφο, που φτάνει ως το Σταυροδρόμι της Ζωής και του Θανάτου:
Τούτος ο δρόμος όμως εκκινεί από τη δεκαετία του 50:
Δίπλα στις όχθες του Αχέροντα, σε ένα χωριό της Ηπείρου μεγαλώνει η Φιλίτσα, καρπός του δεσμού ανάμεσα σε μιαν έκλυτη γυναίκα κι έναν βίαιο μέθυσο.
Μοναδική παρηγοριά της μέσα στη βία και την ορφάνια, η ελπίδα που της δίνει το σχολείο της και οι τρεις φίλοι της:Ο Βάσος, ο Φώτης, κι η εκθαμβωτικά όμορφη Ειρήνη, παρουσία ανέλπιστη για τη μικρή, απόβλητη Φιλιώ.
Θρέφοντας το όνειρο "να αναζητήσει την τύχη της στην Αθήνα", η Φιλιώ θα γευθεί τη χειρότερη μορφή προδοσίας.
Πάνω στην απόγνωση της, όμως, θα συναντήσει τη μυστηριώδη Λευκοθέα που θα τη μυήσει στα άδυτα του Βασιλιά- Ποταμού και στα θαυματουργά βότανα της ηπειρωτικης γης...

     Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν θα φέρουν ανατροπές για όλους. Αναβαπτισμένο στα νερά του "Βασιλιά"- θα αναδυθεί τελικά ένα θηλυκό διψασμένο για έρωτα κι εκδίκηση, που θα συντρίψει τους εχθρούς του για να δικαιώθουν τα δάκρυά του....Θα επιβάλλει μια νέμεση ανθρώπινη που θα εγείρει την Άτη...Θα περιδινηθεί στις διαδρομές του έρωτα, σαρώνοντας ο,τι της σταθεί εμπόδιο.

Ποιο θα είναι, όμως, το τίμημα της Συνείδησης;
Ποια μυστικά κουβαλά ο ποταμός στο αδιάκοπο κελάρυσμά του για αυτούς που έχουν μάθει να αφουγκράζονται;
Πού οδηγεί η λύση του γρίφου;
Πού θα καταβάλει το τίμημα την ώρα της πληρωμής;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η γητεύτρα της γραφίδας, Δήμητρα Ιωάννου, το 2018, μας άνοιξε ξανά τον λογοτεχνικό της κόσμο, που είναι πασπαλισμένος με έρωτα και όνειρο, για να μας προσφέρει αυτήν τη φορά, ένα σκοτεινό, μυστηριακό παραμύθι, κεντημένο με θρύλους, πάθη, θυμό και θάνατο: Ένα βιβλίο που συναρπάζει, εγείροντας συνάμα ποικίλους στοχασμούς γύρω από την προσωπική ηθική, αλλά και την ύπαρξη του ανθρώπου:
"Η Κληρονόμος του Ποταμού" , με μια φράση, αποτελεί μια κατάδυση στον Άδη που επιζητά την άνοδο στο Φως, με όχημα τον έρωτα και την αυτογνωσία.
Συνάμα συνιστά μια δυνατή κοινωνική ιστορία για την αδικία και την εκδίκηση, σε ένα κράμα ρεαλισμού και λυρισμού που ταξιδεύει την ψυχή στη μυσταγωγία της Φύσης.
Ολοκληρη η αφήγηση κινείται στον διττό άξονα του παρόντος και του παρελθόντος.
Το παρόν κομίζει το αστυνομικό μυστήριο ,ενώ η εμβόλιμη και πολυσέλιδη αναδρομη του χθες εξελίσσεται με τους όρους μιας κοινωνικής ιστορίας -αισθηματικής διάθεσης, που συγκινεί κι ξετυλίγεται συναρπαστικά ,για να βρει τις απαντήσεις στο σήμερα.
              Συνδετικός κρίκος και των δύο, η Φιλιώ μια μάλλον τυπική περίπτωση κοινωνικής περιθωριοποίησης στη φοβική και περίκλειστη  ελληνική επαρχία του 60.
Την ύστατη στιγμή της πιο βαθιάς απόγνωσης, βλέπει έναν καινούριο δρόμο να της ανοίγεται, γεμάτος θαύματα και μυστικά αρχέγονο που εδράζονται σε παλιούς θρύλους
Είναι ο υδάτινος δρόμος του αεικίνητου ποταμού που οδηγεί στη Γνώση. Μια γνώση που μαζί της φέρνει ευθύνη και συνεπάγεται  ηθικό χρέος όπως το όρισε ο Αριστοτέλης "Πάσα επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, πανουργία, αλλ' ου σοφία φαίνεται."
Αντίστοιχος προβληματισμός, αλλωστε,  ενυπήρχε άλλωστε σπαρακτικά και σε ένα ακόμη  βιβλίο της Δήμητρας Ιωάννου, "Το Τραγούδι της Αννέτας"
Η πορεία της ηρωίδας στην "Κληρονόμο του Ποταμού", τρικυμιώδης. Η προσωπικότητά της φλογερή, αδάμαστη και ανεξιχνίαστη, καθώς πορεύεται στον χρόνο μαζί με πλήθος προσώπων που κι εκείνα κρύβουν δικά τους μυστικά κι απωθημένα. Ειρήνη, Ισμήνη, Τηλέμαχος, Λευκή, Χρήστος, Διονύσης, Φώτης, Άγγελος, πατήρ Ιωαννίκιος, Μαριά και πλήθος άλλοι...Τόσα πρόσωπα! Χαρακτήρες πειστικοί-  αρκετά δουλεμένοι, που δεν εκπίπτουν σε μια απλουστευτική μονοσημία, αλλά παρουσιάζουν φωτοσκιάσεις, παλεύοντας με τη συνείδησή τους, και συχνά ενδίδοντας καβαφικά. Κανείς δεν είναι απόλυτα αθώος και κανείς δεν είναι απόλυτα φαύλος.Θύτες και ταυτόχρονα θύματα όλοι- οπως μια ωριμη συγγραφική ματιά μπορούσε να τους παρουσιάσει.
Οι ήρωες έχουν όλοι μερίδιο στη συμπόνια της συγγραφέως που τους αντιμετωπίζει με κατανόηση και προσπαθεί να ερμηνεύσει τα σφάλματα και τις επιλογές τους.
Ιδανική είναι η ένταξη του βιβλίου στο χωροχρονικό πλαίσιο όπου εκτυλίσσεται: "Η Κληρονόμος του Ποταμού" εμπεριέχει ηθογραφικά στοιχεία καθώς ιχνηλατεί τις προκαταλήψεις , τις δεισιδαιμονίες και τη φτώχεια που χαρακτήριζε την εληνική ύπαιθρο μετά τον Εμφύλιο.
Η κοινωνική κατακραυγή, προς κάθετι διαφορετικό, η γυναικεία υποτακτικότητα καθώς κι ο θεσμός της ψυχοκόρης αναδεικνύονται μέσα από την πορεία των πρωταγωνιστών.
Ταυτόχρονα υπογραμμίζεται και η γοητεία της μεγαλούπολης που αποτελεί το απώτατο όνειρο για τη φτωχολογιά της υπαίθρου στην κορύφωση της αστυφιλίας, αφού στην πόλη έχει αρχίσει να αναφύεται ένας νέος, αστραφτερός κόσμος, γεμάτος ανέσεις, παραστάσεις, λάμψη, έστω και απατηλή.
Στις σελίδες του βιβλίου, ζωντανεύουν μουσικές και θρυλικά κέντρα διασκέδασης των Αθηνών ενώ  κάνουν σύντομο περάσμα προσωπικότητες του θεάματος που σημάδεψαν μιαν ολόκληρη εποχή όπως η Ρένα Βλαχοπούλου ή η Τζένη Καρέζη, προσδίδοντας άλλη αίγλη στις σελίδες μας και τα εγχειρήματα των ηρώων.
Δεν αποκρύπτεται όμως και μια κοινωνική μάστιγα που έχει αρχίσει να απλώνει τα πλοκάμια της στη νεολαία , τα ναρκωτικά που θα διαδραματίσουν τον δικό τους ρόλο στην πλοκή.
Εκείνο όμως που σίγουρα ξαφνιάζει τον αναγνώστη προκαλώντας τον θαυμασμό του αναγνώστη είναι τα πλούσια λαογραφικά στοιχεία.
Θρύλοι από την αρχαιοελληνική και τη νεότερη λαική μας παράδοση μέσα από την πένα της Δήμητρας Ιωάννου αποκτούν πνοή ζώσα και υπόσταση στην πλοκή.
Κυρίαρχος όλων ο Ποταμός Αχέρων , το τρομερό υδάτινο μονοπάτι του Βαρκάρη Χάροντα, που μεταφέρει τις ψυχές.Το πέρασμα από το εφήμερο στο αιώνιο, από τη δράση, στην Κρίση, από τη Ζωή στον Θάνατο.
Εκεί όπου τρέμουν κι οι όρκοι των θεών.
Τόπο φοβερόν, "φρικτόν", που μόνον ο ηρωισμός του Ηρακλή, η δολιότητα του Σισύφου και ο έρωτας του Ορφέα σε αναζήτηση της Ευρυδίκης του τόλμησαν να διαβούν -κι η χιουμοριστική πέννα στους "Νεκρικούς Διαλόγους" του Λουκιανού να καταλύσει σαρκαστικά...

Εδώ η πλοκή διαποτίζεται με ένα πέπλο μαγείας και στοιχεία παραμυθιακά τυλίγουν τους ήρωες και την ψυχή μας, συμπλέκοντας μύθο και ρεαλισμό αξεδιάλυτα.
Γέφυρα ανάμεσα στους δυο αντιφατικούς κόσμους, η παράξενη Λευκοθέα με το διαπεραστικό " δίκροκο βλέμμα ξεπηδά θαρρείς μέσα από την ηπειρωτική γη ως "από μηχανής θεός" σε τραγωδία του Ευρυπίδη, επιτρέποντας όμως στους ήρωες την ευθύνη των επιλογών τους και της προσωπικής τους μάχης.
Υπάρχει κι εδώ ένα μυστηριώδες αντικείμενο που συμβολίζει τον πόθο των ανθρώπων για την Αθανασία, όπως η φιλοσοφική λίθος για τους αλχημιστές.
Το μυστήριο συνδυάζεται αριστοτεχνικά με έναν αστυνομικής υφής γρίφο που οδηγεί στην εξιχνίαση μιας δολοφονίας. Με εντυπωσίασε ο ευφυής τρόπος που η Δήμητρα Ιωάννου σκηνοθέτησε τη σταδιακή αποκάλυψη των στοιχείων σε ένα επιδέξιο παζλ φιλοσοφικών αποχρώσεων.
Η πορεία της έρευνας και της ανακαλυψης των στοιχείων παραδόξως ακολουθεί τη διαδρομή του ίδιου του ανθρωπίνου πνεύματος ανά τους αιώνες...
Ξεκινά από τα ομηρικά έπη και τη Νέκυια, συνεχίζει με τις κορυφαίες στιγμές της ελληνικής φιλοσοφίας από τον Πλάτωνα για να συναντηθεί με τους νεοπλατωνικούς του Χριστιανισμού και εν τέλει το απώτατο ευαγγελικό μήνυμα.
Από την σχεδόν ανιμιστική λοιπόν θεώρηση της φύσης όπου -και- η ελληνική μυθολογία προσωποποιούσε ως μικρές θεότητες ποικίλα στοιχεία της φύσης- όπως οι ποταμοί ή οι δρυάδες των δένδρων- τελικά η συγγραφέας κλιμακωτά μας οδηγεί στην ανώτατη ηθική στιγμή της Ανθρωπότητας, τη Σταυρική Θυσία και την ελπίδα που κόμισε στον κόσμο.
Κεντρικό διακύβευμα , όμως, που διατρέχει σχεδόν όλα τα βιβλία της κυρίας Ιωάννου( άρα και την Κληρονόμο του Ποταμού) είναι η αιώνια δίαμάχη  του Καλού με το Κακό, που εκπροσωπήθηκε άλλωστε, σε όλες τις Μυθολογίες και τα θρησκευτικά κείμενα ως εναρκτήριο λάκτισμα και κινητήριος μοχλός της Δημιουργίας και της Ιστορίας.
Από την Τιτανομαχία και το σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας, ως τη βιβλική ανταρσία του Εωσφόρου και τη μάχη των ψυχών, τούτος ο υπαρξιακός ηθικός πόλεμος Καλού και Κακού είναι- με τις άπειρες εκπροσωπήσεις και τις απειράριθμες εκδοχές του- το αρχετυπικό δίπολο που προσδιορίζει τη Δημιουργία και την ίδια τη ζωή.
Είναι εμφανής η αγωνία της συγγραφέως γι' αυτή τη μάχη που την παρακολουθεί μέσα από τα πάθη των ηρώων της. όπου επιστρατεύει τα γήινα αλλά και τα ακατάληπτα για τις ανθρώπινες αισθήσεις. Θυμίζει τα δημοτικά μας τραγουδια όπου ξωθιές, νεράιδες και σοφοί συντροφεύουν τα ευγενή παλικάρια και τις δίκαιες κόρες στον αγώνα της ζωής και της αγάπης κόντρα στο Σκότος.
Το λογοτεχνικό σύμπαν της Δήμητρας Ιωάννου στην αν;ζήτηση της Αγάπης πάντα, δεν μένει προσκολλημένο στα χθόνια αλλά πασχίζει να αποκωδικοποιήσει εκείνα που δε βλέπουν τα μάτια, ενόσο επιθυμία συμφιλίωνεται  με τη φύση.
Με άλλα λόγια, η Δήμητρα Ιωάννου  ψηλάφεί τις διαδρομές της ψυχής και το θείο σε πολλές εκφάνσεις του, ως ενατένιση του Αγαθού. Γιατί τελικά η οδός του ουρανού ανοίγει όταν ο άνθρωπος συμφιλιώνεται με τη Φύση που τον γέννησε επιλέγοντας τον δύσβατο δρόμο του Καλού και της υψίστης ίσως έκφρασής του, της Συγχώρεσης. Γιατί η συγχώρεση είναι Ελευθερία κι αυτή τελικά επιφέρει τη θέωση που κάθε ανθρώπινη ψυχή κυοφορεί.
Η "Κληρονόμος του Ποταμού" εγχαράσσεται βαθιά μες στην ψυχή όχι μόνο για τη θυελλώδη αισθηματική ιστορία που αφηγείται, ούτε για το αρχικό δέος που προξενεί μπρος στους αχαρτογράφητα ακόμη μονοπάτια του πνευματικού κόσμου.
Είναι κυριως για τη βαθιά του αλήθεια που το Ποτάμι ψιθυρίζει στις αγαθές ακόμη ψυχές που έχουν μάθει να "ακούν" και στα νερά να αναζητούν τη μυστική πηγή της αλήθειας κι οχι το καθρεφτισμά του εαυτού τους...
Αυτή η πνευματική γενναιοδωρία διακρίνει τη γραφή της Δήμητρας Ιωάννου που μας ταξιδεύει όμορφα ψυχή και νου και που στην "Κληρονόμο του Ποταμού" μεγαλούργησε.

Αγνή Μεταξά, Τρυφερά Μαχαίρια

                                                                  Τρυφερά Μαχαίρια, Αγνή Μεταξά
                                                                         Είδος:Κοινωνικό
                                                                         Βαθμολογία : 9/10

Το πάθος για τα βιβλία ένέχει πάντα τον τυχοδιωκτισμό ενός εξερευνητή που αναζητεί αέναα έναν νέο "θαυμαστό τόπο".Σαν ένας "Ιντιάνα Τζοουνς των κρυμμένων νοημάτων" αποζητάς τον κρυμμένο θησαυρό, που όλοι οραματίζονται αλλά ελάχιστοι τον αξιώνονται!Η χαρά,λοιπόν, όταν βρεθείς μπροστά σε έναν απρόσμενα όμορφο βιβλίο συγκρίνεται με αυτή του πειρατή όταν εντοπίσει σε μια απόμερη σπηλιά ένα σπάνιο μαργαριτάρι να στραφτοκοπά...

Έτσι αισθάνθηκα προχθες όταν στον ωκεανό των αυτοεκδόσεων πίσω από λαμπερές βιτρίνες βιβλιοπωλείων ανακάλυψα έναν "πολύτιμο λίθο" να σκορπά τη λάμψη της καλλιέπειας, της στοχαστικότητας και μιας μελαγχολικής θηλυκότητας!
Πρόκειται για τη νουβέλα της φιλολόγου Αγνής Μεταξά "Τρυφερά Μαχαίρια"- αφήγημα κοινωνικό με ψυχογραφικό βάθος και προεκτάσεις που αγγίζουν την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Αυγή - είναι μια γυναίκα στο κατώφλι των 50, που δείχνει να τα έχει όλα...Προστατευμένη στον γάμο της με τον δυναμικό μεγαλογιατρό Πέτρο και έχοντας μεγαλώσει 2 παιδιά η Αυγή, νιώθει τις παλιές πληγές της να ξυπνούν.
Οι δαίμονες του παρελθόντος της επιστρέφουν απαιτώντας από κείνη να τους αντιμετωπίσει κατάματα, ενόσο το τερατώδες μυστικό της βρυχάται απειλητικά από τα έγκατα της ύπαρξής της.
Κι όσο η Αυγή κινεί - μόνη αυτήν τη φορά- για το κρισιμότερο ίσως ταξίδι της ζωής της, ένας θλιμμένος ζωγράφος νοσταλγεί το Παρίσι, ψηλαφεί τη μνήμη και αναζητά το μυστικό του παράξενου πίνακα, που πάνω του αποτυπώθηκε ερήμην του η πιο μύχια φωνή της καρδιάς του...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Τα "Τρυφερά Μαχαίρια" είναι από εκείνα τα βιβλία που σε μαγνητίζουν μονομιάς και σε κρατούν δέσμιο των σελίδων τους ώσπου να τα τελειώσεις.

Ήδη ο ξεχωριστός τίτλος του έργου κομίζει το δικό του εσωτερικό φορτίο λικνίζομενος στον ρυθμό μιας εσωτερικής, δικής του ποίησης."Τρυφερά Μαχαίρια":Eννοιες διφορούμενες, αλληλοαναιρούμενες."Συνύπαρξη" που ματώνει.

Πάνω στη λάμα αυτής της αντίφασης κυλάει η οδύνη και σταλάζουν μνήμες, σπαράγματα κατακερματισμένης αθωότητας, ματαιώσεις, μα πίσω από όλα ένα τρομερό μυστικό...
Λαβωματιά τόσο βαθιά όπως ένα ρόδο μπορεί να σου κάνει.
Και τα μενεξεδένια μάτια της παιδούλας καθρεφτίζουν χρόνια τη λύπη με το πάντοτε πένθιμο  μοβ τους...
            Το βιβλίο της κυριας Μεταξά, γραμμένο σε τριτοπρόσωπη αφήγηση, δεν εποπτεύει απλώς, αλλά εισχωρεί στα άδυτα των βασικών χαρακτήρων του, παρουσιάζοντας μέσα από την οπτική καθενός το πολυπρισματικό όλον της αλήθειας!Ένα κείμενο βαθιά βιωματικό που εγείρει την ενσυναισθηση του αναγνώστη, ενόσο ανατέμνει τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων. 
Η γλώσσα ηδυπαθώς ισορροπεί ανάμεσα στον ρεαλισμό και στην αλληγορική διάθεση, πλούσια σε καλολογικά στοιχεία που προσδίδουν λογοτεχνικότητα και χάρη στο κείμενο.Η εικονοπλαστική δύναμη καθιστά το αποτέλεσμα βαθιά υποβλητικό. 
Είναι ένας λόγος ιδιότυπα σαγηνευτικός που τον διατρέχει μια σκοτεινή ποιητικότητα, η οποία μου έφερε στον νου κάτι από την ατμοσφαιρική θλίψη του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη- ενόσο κι αυτός θρηνεί το χαμένο ιδανικό, κάτω από απελπισμένους ουρανούς.
           Η πλοκή εκκινεί από μια κανονικότητα τόσο οικεία στον σύγχρονο μεσοαστό, όταν στην 5η δεκαετία της ζωής του βλέπει κύκλους ζωής να κλείνουν και συχνα γεύεται το πικρό κενό της "αδειας φωλιάς" με την αποχώρηση των παιδιών του που πλέον πετούν με τα δικα τους φτερά...
Με αντιπροσωπευτικά και ζωηρά στιγμιότυπα από έναν τυπικό και όμορφο γάμο, η Αγνή Μεταξά μεταφέρει τις μικρές επουσιώδεις ενίοτε κρίσεις ανάμεσα σε ένα ζευγάρι που με τη φυγή των παιδιών έχει να διαχειριστεί εκ νεόυ χωρίς προσχήματα τη δυαδικότητα του, αλλά και την επέλαση του χρόνου επάνω στην εικόνα του.Είναι η καμπή όπου στην επιφάνεια αναδύονται απωθημένα, φόβοι και παράπονα ανείπωτα που θέτουν σε δοκιμασία την αγάπη...Έτσι συμβαίνει με την Αυγή και τον Πέτρο της, δυο ανθρώπους που αγαπήθηκαν πολυ.
Σύντομα όμως, η συγγραφέας τραβά την κουρτίνα του προφανούς, αποκαλύπτοντας μας τα μύχια μιας εύθραυστης γυναικείας ψυχής που δεν έχει συμφιλιωθεί με το αρχέγονο τραύμα της, γι αυτό κι ο ψυχισμός της δεν κατάφερε να " ενηλικιωθεί", καθώς Ενηλικίωση σημαίνει Συμφιλίωση.
Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτό δε γίνεται με μακροσκελείς ή κουραστικές αναλύσεις αλλά με καίρια στόχευση στα κομβικά εκείνα κομμάτια που καθόρισαν την ίδια την ηρωίδα.

Και σταδιακά η αφήγηση προσλαμβάνει αφαιρετικότητα και διαστάσεις συμβολικές, όσο η ηρωίδα ξεκινά ένα ταξίδι αυτογνωσίας πίσω στις ρίζες της,τις Μηλιές Πηλίου.
      Η ιαματική επίδραση της πατρογονικής γης είναι άλλωστε έννοια που μας έχει παραδοθεί από την αρχαιοελληνική κιολας γραμματεία με τη φιγούρα του Ανταίου , που αντλούσε τη δύναμη του από το έδαφος και συνεχίστηκε με την ομηρική Ιθάκη για να την υμνήσουν και στην εποχή μας πολύ χαρακτηριστικά οι στίχοι του Κ.Χ. Μύρη.
Έτσι κι η Αυγή της νουβέλας μας αναζητά τον παλμό της ρίζας της, καθώς η παιδική μας ηλικία είναι η ιθαγένειά μας.
         Σκηνές ονειροφαντασίας εμποτίζουν με την αχλύ ενός σκοτεινού λυρισμού το βιβλίο αυτό, κι επιτείνουν τη συγκίνηση, καταβυθίζοντας τον αναγνώστη στις πληγές των προσώπων.Κάπου εκεί, σχεδόν απροσδόκητα, ξεπροβάλλει κι ο Έρωτας στην πιο παράξενη πλευρά του, με μια διάθεση που παραπέμπει ελαφρώς σε κείνον τον Ρομαντισμό του 19ου αιώνα ο οποίος εξύψωνε τα ευγενέστερα συναισθηματα, περιπλανώμενος μέσα στα ομιχλώδη περάσματα του πένθους,της νοσταλγίας και της ενατένισης του Αιωνιου.
          Όλα αυτά τα στοιχεία διαγραφουν για τον αναγνώστη μια σπειροειδή πορεία  μέχρι να οδηγήσουν στον πυρήνα της μεγάλης,της φρικιαστικής αποκάλυψης.
Κάπως έτσι λοιπόν έρχεται στο προσκήνιο η αναμέτρηση με το "εσωτερικό και πληγωμένο "παιδί"και τα ανεπίλυτα τραύματα του που καθορίζουν την ενήλικη ζωή... 
Πίσω από όλα η αποφασιστικότερη σχέση που ο ανθρωπος θα έχει στη ζωή του -εκείνη με τη μάνα: 
Η συγγραφέας σκιαγραφεί μια τοξική εκδοχή αυτής της σχέσης, ιχνηλατώντας τις ανεξίτηλες χαρακιές που αυτή εγγράφει στην ψυχή μιας γυναίκας με ευαίσθητες κεραιες που επέμεναν να καταφάσκουν την αγάπη...
Με τρόπο λιτό κι απέριττο στ "Τρυφερά Μαχαίρια" παρακολουθούμε μια χαρακωμένη παιδική ηλικία σε μια συμπτωματολογία που επιβεβαιώνει τα λεγόμενα σπουδαίων ψυχαναλυτών όπως ο Ματθαίος Γιωσαφάτ.
Αυτό που χρόνια ανέβαλλε η Αυγή προστατευμένη από τη σκιά ενός ηγετικού κ στοργικού συζύγου .Να συμφιλιώθεί με τις γονεικές φιγούρες που τη στοιχεωναν , ακολουθώντας ακούσια αυτό που έλεγε η Dona Tartt στην "Καρδερίνα" "Μείνε μακρυά από ό,τι αγάπησες πολύ γιατί εκείνο μπορεί να σε καταστρέψει".Κι η Αυγή αγάπησε πολύ...
Μήπως, όμως, δε συμβαίνει ενίοτε η φιγούρα της Μάνας να καταλήγει σε μια "παιδοκτόνο Μήδεια" για την ψυχή μας, καθώς εκείνη είναι ο,τι αποζητούμε περισσότερο μόλις ερχόμαστε στον κόσμο αυτον-κι άρα απέναντι στη δική της απόρριψη είμαστε πιο ευάλωτοι;
Ένα πλέγμα ενοχής και καθήλωσης υφαίνεται και παγιδεύει τότε την ψυχή κι αυτό είναι ένας Γόρδιος Δεσμός που καθένας καλείται να λύσει μόνος,χωρίς αντιπροσώπους ή υποκατάστατα.
Τούτη ακριβώς θα είναι η ύστατη μάχη της ηρωίδας , που είδε τους "Άλλους να γίνονται η κόλαση της" όπως το έλεγε ο Ζαν Πολ Σαρτρ...
Μέχρι την τελευταία σελίδα αγωνιούσα αν εκείνη θα βρει τη γαλήνη ή αν θα βυθιστεί για πάντα στα ερέβη της .Αυτό αξίζει να το ανακαλύψει ο αναγνώστης, διερευνώντας πίσω από όλα αυτά και προσωπικές του αναφορές... 
              Ίσως η παρήχηση του ονόματος της ηρωίδας "Αυγή", με κείνο της συγγραφέως ("Αγνή") αφήνουν την εντύπωση πως ενυπάρχει κάποια χροιά αυτοβιογραφική.
Δεν θα μάθουμε πόσο ισχύει αυτό-το βέβαιο είναι όμως πως γενικά στα βιβλία του ο κάθε συγγραφέας ενσταλάζει μια έστω ρανίδα από το αίμα του κι ένα θραύσμα από την ψυχή του την ίδια.
            Τα "Τρυφερά Μαχαίρια", λοιπόν, φανερώνουν πίσω τους μια ψυχή ωραία,και μια πένα που εμφορείται από διττή αγάπη στη Γλώσσα και τον Άνθρωπο, αφήνοντας παρακαταθήκη για μελλοντικά έργα γεμάτα ευαισθησία, καλλιέπεια λόγου και διεισδυτικότητα στα πάθη της ανθρώπινης ψυχής. 

Πότης Στρατίκης/Severino Baraldi, Οι Θεοί του Ολύμπου

                                                 Οι Θεοί του Ολύμπου, Πότης Στρατίκης/Severino Baraldi( εικονογράφηση)
                                                                           Είδος: Παιδικό Μυθολογία
                                                                           Βαθμολογία: 10/10

Σήμερα θα θυμηθούμε το βιβλίο που " μεγάλωσε" τη γενιά της Μεταπολίτευσης και που την αρτια εικονογραφηση του δεν καταφεραν να ξεπερασουν οι μεταγενεστερες εκδοχες και η επελαση των καιρων....
Όταν μιλάμε, λοιπόν,για Ελληνική Μυθολογία ένα είναι το... αρχετυπικό βιβλίο που την αντιπροσωπεύει ιδανικά -περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στη συνείδηση τουλάχιστον της γενιάς που ανατράφηκε τη δεκαετία του 90 κ έπειτα.
Πρόκειται για το έργο οι "Οι Θεοί του Ολύμπου", το πρώτο αριστουργηματικό βιβλίο από τη σειρά "Ελλάδα των Θρύλων" των εκδόσεων του Πότη Στρατίκη, που σύστησε τις πρωταρχικές κ εμβληματικές φιγούρες της Ελληνικής Μυθολογίας στους νεαρούς αναγνώστες, το 12θεο που οικούσε στον Όλυμπο και στις ψυχές των προγόνων μας τους λαμπρότερους αιώνες της πατρίδας μας!
30 χρόνια τώρα από την πρώτη του έκδοση το βιβλίο "Οι Θεοί του Ολύμπου" παραμένει το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο Ελληνικής Μυθολογίας, λάμποντας με τη διαχρονική του ομορφιά.
Το βιβλίο ξεκινάει μια σύντομη επισκόπηση των χρόνων της Κοσμογονίας , τον κανιβαλισμό του Κρόνου και την Τιτανομαχία μέχρι την εδραίωση του Δία στον Θρόνο του Κόσμου...
          Το βιβλίο ξεκινάει μια σύντομη επισκόπηση των χρόνων της Κοσμογονίας , τον κανιβαλισμό του Κρόνου και την Τιτανομαχία μέχρι την εδραίωση του Δία στον Θρόνο του Κόσμου...Από κει και πέρα, έχουμε 12 κεφάλαια που μας συστηνουν κάθε θεό, ξεχωριστά μιλώντας για την προέλευσή του,τον χαρακτήρα του, τις συνήθειές του και τους θεμελιώδεις μύθους που τον συνοδεύουν σε ολόκληρη αρχαιοελληνική παράδοση.Το κείμενο του Πότη Στρατίκη περιεκτικό, εύληπτο και σαφές δίνει μια σφαιρική εικόνα των στοιχειωδών χαρακτηριστικών της αρχαιοελληνικής θρησκείας αφού μην ξεχνάμε ότι όλοι αυτοί οι συναρπαστικοί μύθοι που μαγεύουν μικρούς και μεγάλους στη συνείδηση των Αρχαίων είχαν μια ξεκαθαρα θρησκευτική σημειολογία.

Στις σελίδες του βιβλίου ανακαλύπτουμε, λοιπόν, τη ροπή του Διός προς τις όμορφες γυναίκες και αγανακτούμε τον ζηλόφθονο χαρακτήρα της βασίλισσας του Ολύμπου της θεάς Ήρας, που έφτασε στο ύστατο σημείο ασπλαχνιάς.

Θρηνούμε μαζί με τη θεά Δήμητρα την αρπαγή της Περσεφόνης από τον υποχθόνιο Πλούτωνα.

Μας δροσίζει η θαλασσινή αλμύρα του Ποσειδώνα

Νιώθουμε τρόμο μπορστά στην πιο εκδικητική από τους θεούς, που το όνομά της συνδέθηκε όσο κανενός άλλου με την ειδεχθή πρακτική των ανθρωποθυσιών!

Γοητευόμαστε από την ασύγκριτη γοητεία της εκθαμβωτικής Αφροδίτης που μες στους αιώνες στέκει σαν αξεπέραστο πρότυπο γυναικείας ομορφιάς.

Παράλληλα, μας εξιτάρει η σοφία της Αθηνάς Παλλάδας, που μας συγκινεί με μιαν απροσδόκητη, δραματική φιλία και την πόλη της καρδιάς της!

           Θαυμάζουμε την αθλητική κορμοστασιά του πανούργου και φτεροπόδαρου Ερμή και μεθάμε με τις μελωδίες του πανώριου Απολλωνα, που γεύθηκε κι αυτός την πίκρα του χαμένου έρωτα πολλές φορές -παρά το κάλλος του.Τον σεβασμό μας όμως περισσότερο από όλους κερδίζει η πιο αθόρυβη από όλους τους θεούς, εκείνη που δεν την άγγιξαν πάθη και λάθη- όμως πρεσβευει το σπουδαιότερο ιδανικό που συνετλελεσε στη διατήρηση της φυλής μας μέσα στους δίσεκτους καιρούς: Πρόκειται για τη Θεά που έγινε συνώνυμη της θαλπωρής, την Εστία την ντροπαλή προστάτιδα του σπιτιού και της Οικογένειας... Ξεχωριστό κεφάλαιο και μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου αυτού αποτελεί η εικονογράφησή του από τον Ιταλό εικαστικό SEVERINO BARALDI. Δεν πρόκειται για τις ανώριμες παιδιάστικες γραμμές και τις απλουστευμένες φιγούρες που συνήθως συνατούμε σε παιδικά βιβλία.Όχι! Η εικονογράφηση αυτή του Severino Baraldi στάθηκε πρωτοπόρα για την εποχή της καθώς απομακρύνθηκε από το απλοικό πρότυπο των συνηθισμένων παιδικών εικογραφήσεων και κινήθηκε με όρους υψηλής αισθητικής που κάλλιστα απολαμβάνει κ η ενήλικη ματιά!

Ο Ιταλός κατάφερε να αναπλάσει έναν κόσμο θρύλων και φαντασίας με μια αληθοφάνεια αφοπλιστική που σαγηνεύει μικρούς και μεγάλους και θα τη ζήλευε ο ικανότερος συντηρητής έργων τέχνης!

Κάθε εικόνα του Baraldi αφηγείται της δική της ιστορία μέσα από τις εκφρασεις των προσώπων και τη στάση του σώματός, τις χρωματικούς συνδυασμούς, που όλα προσδίδουν μια θεατρικότητα στις εικονογραφημένες σκηνές...Κάθε φιγούρα του Baraldi υποδύεται όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις και την ένταση των στιγμών του μύθου.Εικονογράφηση κατά βάση προσωποκεντρική με την έννοια ότι δίδεται έμφαση στους μορφασμούς και την κινησιολογία των μορφών και κάπως λιγότερο στο τοπίο που πειστικά και όμορφα ωστόσο, πλαισιώνει ιδανικά τους δρώντες φέρνοντας χρωματική ισορροπία και ποικιλία στο αποτέλεσμα.

Η εικονoγραφηση του Severino Β. ακολουθεί κι αυτή ένα αφηγηματικό μοτίβο:

Kάθε "ενότητα" εκκινεί από ένα άγαλμα ή κάποιον τύμβο που αναπαριστά τον εκάστοτε θεό και που βρίσκεται σήμερα στην προθήκη κάποιου μουσείου (οπως για παράδειγμα η Αφροδίτη της Μήλου ή η μορφή του Απόλλωνα της Ολυμπίας, που τις αθώες εποχές κοσμούσε και το χαρτονόμισμα των χιλίων δραχών).Αυτά τα ευρήματα ο ζωγράφος μας τα έχει αποδώσει με θαυμαστή ακρίβεια!

        Έπειτα στο κεφάλαιο κάθε θεού ξεπηδούν παραμυθιακά στιγμιότυπα από τους αναφερθέντες μύθους του, πλημμυρισμένα στο χρώμα και την εκφραστικότητα.

Μια εικονογραφηση εξαίσια, άρτια και ζηλευτή, που καμιά μεταγενέστερη απόπειρα στον χώρο του παιδικού ιστορικού βιβλίου δεν ξεπέρασε- παρά τις τόσες αλλαγές των καιρών, τις μοντέρνες εκδόσεις και την ανάπτυξη των τεχνολογικών μέσων στην επεξεργασία της εικόνας!

         Πώς να μη γοητευτεί ένα παιδί από ένα τέτοιο βιβλίο;Πώς να μη γοητευτεί από τη Μυθολογία και μετέπειτα την Ιστορία; Πώς να μείνει απαθές σε αυτό το άγγιγμα της μνήμης;

Οι Θεοί του Ολύμπου από τις εκδόσεις Στρατίκη είναι ένα βιβλίο που 30 χρόνια κατεχει τον τίτλο του σχεδόν κλασσικού και θα παραμένει πάντα σύγχρονο- έτοιμο να γοητεύσει καινούριους αναγνώστες!Ένα βιβλίο που θα συντροφεύσει γενιές πολλές ακόμη ξεχωρίζοντας ανάμεσα στην πληθώρα των υποδεεστερων προσπαθειών του είδους.

Περιττό να αναφέρω ότι στους "Θεούς του Ολύμπου" από τν Πότη Στρατίκη και τον Severino Baraldi ανήκει δικαιωματικά μια θέση σε κάθε σχολική βιβλιοθήκη ως πολύτιμος αρωγός στο έργο κάθε δασκάλου, καθώς μπορεί να αξιοποιηθεί πλήρως ειδικά με τη δύναμη της εικόνας του!

                                                        Έλλη Δέδε

Πέτρος Κυρίμης, Κάποτε Στον Πειραιά

                                                                       Κάποτε Στον Πειραιά, Πέτρος Κυρίμης
                                             Είδος: Κοινωνικό 
                                            Βαθμολογία :9,5/10

Σελίδες 280
Τιμή 14,40€
Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Το 2019 κυκλοφόρησε ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που φέροντας κάτι από τη δραματικότητα και τη  συγκίνηση των χρυσών ημερών του ελληνικού κινηματογράφου, μου θύμισε, παράλληλα, κάτι από τους μεγάλους πεζογράφους της Μεταπολίτευσης.

Το "Κάποτε Στον Πειραιά" του Πέτρου Κυρίμη είναι ένα από τα πιο δυνατά κοινωνικά μυθιστορήματα που γράφτηκαν τελευταία, και αυτό φανερώνει η Ανατύπωση που ήδη έγινε από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας του.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σε έναν Πειραιά που επουλώνει τα τραύματα του Εμφυλίου και υποδέχεται τον Έκτο Αμερικανικό Στόλο μεγαλώνουν τέσσερις φίλοι:

Ο περήφανος και αψύς Λουκάς, που ονειρεύεται ταξίδια,
ο εύπιστος Αντώνης, που τρέμει τα καράβια,
ο ευαίσθητος Νάσος, που ονειρεύεται να σπουδάσει
κι ο ταλαντούχος ζωγράφος Νικόλας,

κάτω από τη ζηλόφθονη ματιά του ευκατάστατου Βασίλη, που μάταια διεκδικεί μια θέση στην παρέα τους.

Κοινό  σημείο των τεσσάρων η φτώχεια και η απουσία του πατέρα.

Την ανεμελιά τους σκιάζει η προφητεία μιας τσιγγάνας που βλέπει τη σκιά του θανάτου
να επικρέμεται πάνω από τους τρεις ...

Σε μια άλλη γωνιά του Πειραιά, η μοναχική, τρυφερή Ελένη αγναντεύει τα καράβια από το παράθυρο του ορφανοτροφείου κι ονειρεύεται να αποδρασει από τη δυναστεία του σκοτεινού επιστάτη...
Κανείς όμως δεν μπορεί να αποδράσει από το πεπρωμένο του.Ποιος θα επιβιώσει από τις περιδινήσεις του χρόνου και τα τερτίπια της Μοίρας, διασώζοντας την ψυχή του κι όσα ονειρεύτηκε;
Ποιος θα αντέξει στα φοβερά μυστικά που θα έρθουν στο φως για να φέρουν σκοτάδι;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Το "Κάποτε στον Πειραιά" είναι ένα από τα πιο συγκινητικά και δυνατά
ελληνικά μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων.
Με ευαισθησία, ο Πέτρος Κυρίμης συνθέτει ένα κοινωνικό δράμα που εκτυλίσσεται
με όρους και δομή αρχαίας τραγωδίας.
Έχουμε κι εδώ γνώριμα μοτίβα του αρχαίου θεάτρου όπως η άγνοια, η τραγική ειρωνεία και η αναγνώριση...
Κάτι που προσδίδει θεατρικότητα στο βιβλίο είναι πως ανάμεσα στην πλοκή έχουμε Ιντερμέτζα με χορικά.
Η αφήγηση είναι άναρχη και ιδιαζόντως εκφραστική.
Πρώτος αφηγητής δεν είναι κάποιος ήρωας, ούτε ο απρόσωπος "παντεπόπτης συγγραφέας", αλλά εκείνος που πραγματικά επισκοπεί τα ανθρώπινα στα μήκη και τα πλάτη-ο πανταχού παρών...Χρόνος, σε μια προσωποποίηση παράξενη που έχει κατι απο υπερρεαλισμό!
Εκείνος ανοίγει την "αυλαία του δράματος", λοιπόν, για να παρελάσουν οι άνθρωποι, σα μαριονέττες της Μοίρας, που από την αρχαιοελληνική παράδοση συνιστά την αναπόδραστη διαφεντεύτρια όλων.
Στη συνέχεια επανέρχεται η τριτοπρόσωπη αφήγηση με κάθε ήρωα να αποκτά το δικό του κεφάλαιο...
Αιφνιδιαστικά κι εμβόλιμα στο κείμενο ξεπηδούν και κάποιοι μονόλογοι εκ μέρους κάποιων από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές, που μας συστήνουν μύχιες σκέψεις και εξηγήσεις καταστάσεων. 
Πρόκειται, γενικά, για ένα κείμενο "ανένταχτο", που κάθε φορά αλλάζει αφηγηματικά και υφολογικά προσωπεία, προκειμένου να αγγίξει ολόπλευρα τις τραγωδίες των ηρώων χωρίς να αφήνει αθέατες πλευρές.
Με αυτόν τον τρόπο υποβάλλεται 'ενας τρυφερός λυρισμός που συνδυάζεται ιδανικά με μια γλώσσα ενίοτε σκληρή, δηκτική- αμείλικτη σαν τη ζωή, μα πάντα εκφραστική, να "δονείται" από τον παλμό ψυχών και καταστάσεων.
Αυτός ο αιφνιδιαστικός λυρισμός που πλαισιώνει με τρυφερότητα και την αχλύ της εξευγενισμένης ομορφιάς  κάποιους ήρωες, έρχεται σε αντίφαση με τη βρόμικη πλευρά και την εξαχρείωση, που διέπει τη ζωή στα καταγώγια της Τρούμπας, στους λασπερούς δρόμους της κοινωνικής αδικίας, πίσω από τις κλειστές πόρτες.
Άλλοτε στοχαστικός λοιπόν, άλλοτε σκληρός, άλλοτε σπαρακτικά ονειροπόλος ο λόγος του Πέτρου Κυρίμη 
μού έφερε συνειρμικά στο νου εκείνη την οδυνηρή τρυφερότητα και την καταγγελτική τόλμη του Μπάμπη Τσικληρόπουλου, που -κι εκείνος- εναλλάσσει τη ρυπαρή φαυλότητα και την ανελέητη πραγματικότητα με τη νοσταλγία τον στοχασμό και το όνειρο...
Και οι δυο θρηνούν τη συλημένη αθωότητα! 
 Δεσπόζον στοιχείο και στον ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ, είναι- φυσικά- ο έρωτας, που σαν τον ρευστό Πρωτέα, δοκιμάζει αέναες μεταμορφώσεις, ανάλογα με τις διαθέσεις και την ηθική των ανθρώπων: Πότε ευγενής πόθος και γρανάζι στον τροχό της Μοίρας, πότε αδηφάγο αλλά πρόσκαιρο πάθος, πότε νοσηρή και θανάσιμη εμμονή και πότε φως και παραμυθία, ο έρωτας θέτει σε κίνηση τα πάντα.
Στο "Κάποτε στον Πειραιά" παρελαύνουν ταυτόχρονα πλήθος κοινωνικών ζητημάτων, όπως τα απόνερα του Πολέμου,η πορνεία, η διάψευση των πόθων, η μετανάστευση.
Επίσης ξετυλίγεται η καθημερινή βία στις φτωχογειτονιές, η δυσμενής θέση της γυναίκας, καθώς κι η αμφιλεγόμενη πολιτική κατάσταση, όπως οι παιδοπόλεις της Φρειδερίκης και η διακίνηση παιδιών στην Αμερική.
Άλλα ακροθιγώς, άλλα ως πραγματικότητα των ηρώων
Κι όλα αυτά σε μια άρτια χαρτογραφημένη σκηνογραφία που αναπαριστά όλες τις γνώριμες γωνιές του Πειραιά.Τη Θεμιστοκλέους, τη Φρεαττύδα, το Ρολόι και το λιμάνι που υπόσχεται ωκεανούς και νόστους.Παράλληλα μας σεργιανά στα αθέατα σκοκάκια από τις χιλιοτραγουδισμένες φτωχογειτονιές, της Δραπετσώνας, τα ναυπηγεία του Περάματος, τα ανήλιαγα σοκάκια του πληρωμένου έρωτα...

Όλοι οι χαρακτήρες της μυθοπλασίας κερδίζουν επάξια μια θέση στην ψυχή του αναγνώστη, αν και  θεωρώ ότι κάποιους ο συγγραφέας τους "αποσύρει από το προσκήνιο κάπως "βιαστικά".
Ίσως αυτό δεν έγινε τυχαία , αλλά συνέβη για να καταδείξει την αναλγησία του Χρόνου που δε δίνει ούτε στιγμή ανάπαυλας να θρηνήσεις τις απώλειές σου, στη φρενήρη πορεία του,όπως σε κείνον τον παλιό στίχο του Διονύση Σαββόπουλου που αποφθεγματικά δηλώνει πως "Η ζωή αλλάζει, δίχως να κοιτάζει τη δική σου μελαγχολία!

Παρότι στο μυθιστόρημα πρωταγωνιστούν άντρες, η γυναικεία παρουσία είναι έκδηλη
κι αναδεικνύεται σε όλες της τις πλευρές.

Ως Πρόκληση στην αμαρτία, ως μητρικό χάδι, ως Εξιλασμός και κάθαρση. Ερωμένη, Αγαπημένη, Μάνα.

Ο πιο ξεχωριστός χαρακτήρας για μένα ήταν παραδόξως ο Βασίλης, που σήκωσε έναν βαρύ κι αθέατο σταυρό, και ξετυλίγει συγκλονιστικές πλευρές...Ήρωας- εύρημα, που ο συγγραφέας θα μπορούσε να έχει "εκμεταλλευτεί" λίγο περισσότερο για αυτήν τη δυναμική του.Ακόμη κι έτσι όμως ο Βασίλης θα σας κάνει να δακρύσετε, όπως και αρκετά άλλα σημεία του βιβλίου.

Το τελευταίο μέρος, που έρχεται ως εκτόνωση και κλείσιμο των εκκρεμών κύκλων, μου θύμισε- ακαθόριστα- λίγο το τελευταίο μερος από το "Οδός Αβύσσου 0", του Μενέλαου Λουντέμη, όπου μια κινηματογραφική λάμψη εισχωρεί στην τραγωδία- και το θέατρο της ζωής συμπλέκεται με την Τέχνη...
Γενικώς, πρόκειται για ένα βιβλίο που εμπνέει πολυποίκιλα συναισθήματα και σκέψεις πολύπλευρες όπως κάθε πραγματικά "καλό" βιβλίο.
Το "Κάποτε Στον Πειραιά" του Πέτρου Κυρίμη είναι ένα από τα πιο δραματικά κοινωνικά μυθιστορήματα, που θα διαβάσετε ποτέ και επιφυλάσσει πληθώρα αντροπών, γεννώντας δυνατά συναισθήματα και στον πιο ψύχραιμο αναγνώστη.   
Aπό τα βιβλία που δύσκολα ξεχνάς, το Καποτε στον Πειραια ειναι απο τα ενθαρρυντικα δειγματα της συγχρονης πεζογραφιας διασωζοντας κατι απο την συγγραφική και ηθική ποιοτητα των παλαιοτερών πεζογραφων.Για μέν εντάσσεται στα αναγνωστικά must!