Τετάρτη 10 Μαρτίου 2021

Emmanuel Pirot , Σημερα Ειμαστε Ζωντανοι

                                                                          Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί, Εμμανουέλ Πιρότ

                                            Είδος: Νεανικό Αντιπολεμικό 

                                          Βαθμολογία : 10/10



Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ
Μετάφραση Καλοφωλιά Μυρτώ

Με 2 Βραβεια Edmée de la Rochefoucauld και Historia 2016 στη Γαλλία να το δικαιωνουν, τ
ο "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" της Εμμανουέλ Πιρότ ανήκει στα πιο τρυφερά μυθιστορήματα για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, που μαλίστα φωτίζει μια ενδιαφέρουσα αλλα άγνωστη πτυχή του από το μέτωπο των Αρδενών και μια προσωπικότητα των SS  σχεδόν "μυθικη", τον δαιμόνιο Otto Scorzeny.
Ίσως το σαφέστερο και το πληρέστερο ανάμεσα σε άλλα όμοιά του το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" αναδεικνύει το δίπολο "Στρατιώτης - Κορίτσι", με την αγωνιώδη γοητεία του...


ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τρίτος χειμώνας Κατοχής. Βρισκόμαστε σε ένα χωριό στις Αρδέννες. Δύο Γερμανοί πράκτορες με αμερικανική στολή έχουν ξετρυπώσει την τελευταία από μια ομάδα Εβραίων. Πρόκειται για μια 8χρονη Ρενέ, που τους την εμπιστεύεται ενας εφημέριος, παραπλανημένος από την αμερικάνικη στολή τους. Λίγο πριν την εκτελέσουν όμως, ο ένας, ο Ματίας, διστάζει μπροστά στην παιδική της αθωότητα. Αντιθέτως πυροβολεί τον συντροφό του και το σκάει με τη μικρή Εβραία.
Έκτοτε ξεκινά μια περιπλάνηση στους παγωμένους δρόμους του δάσους και της συνείδησης για τον Ματίας- με τη μικρή Ρενέ στην αγκαλιά του.
Μια πρωτόγνωρη αγάπη λιώνει τον πάγο του πολέμου και παλεύει με το καθήκον του στρατιώτη και το όραμα του Μεγάλου Ράιχ. 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Συγκινητικό, ενδιαφέρον και αγωνιώδες- από την αρχή ως το τέλος- το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" ανήκει σε κείνα τα βιβλια- γέφυρες ανάμεσα στους έφηβους και τους ενήλικες αναγνώστες, καθώς μπορεί άνετα να κατακτήσει και τις δυο ηλικιακές ομάδες.
Είναι ένα από τα μυθιστόρημα που δε χρειάζεται να "πείσουν" τον αναγνώστη, γιατί έχουν έχουν το ατού να αιχμαλωτίζουν αυτόματα την προσοχή του, καθώς η ακαταμάχητη δυναμική τους προκύπτει αυταπόδεικτα, από την αρχική τους έμπνευσηΌποια κι αν είναι η διαχείριση της πλοκής,  θέλεις οπωσδήποτε να  μάθεις τι θα συμβεί!
Θεματολογικά το "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί", έντάσσεται σε μια ιδιότυπη ομάδα βιβλίων που κομίζουν το αντιπολεμικό τους μήνυμα μέσα από μιαν αυτονότητη -σχεδόν αρχέγονη- συγκίνηση, όπως αυτή προκύπτει από αρχέτυπα αθωότητας αδιαπραγμάτευτης κι από τους πιο αγνούς δεσμούς που μπορεί να υπάρξουν- είτε πρόκειται για παιδική φιλία, είτε για δεσμούς ανθρώπων και ζώων , είτε για την πατρική στοργή.
Το δίπολο σαφές και απόλυτο: ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙ.
Ένας ενήλικας Γερμανός και μια Εβραιοπούλα! Από τη μια το σύμβολο της Ισχύος και της Φαυλότητας κι από την άλλη το σύμβολο της Αγνότητας, το αιώνιο Θύμα στην Παγκόσμια Ιστορία.
Ο Ματτίας είναι ένας 35χρονος SS Γερμανός με παρελθόν συναρπαστικό και ομιχλώδες, όπως ο μέντοράς του, ο θρυλικός Όττο Σκορτσένυ, με το περιβόητο σημαδι που του άφησε στο πρόσωπο το παρελθόν του στην ξιφασκία. Ο Σκορτσένι από τη Luftwaffe μετατέθηκε στα Waffen SS Έχει πολεμήσει σε Βέλγιο, Ολλανδία και Γιουγκοσλαβία όπου αιχμαλώτισε 60 Σέρβους... Έκανε απόπειρα εναντίον του Τίτο αλλά έπιασε όμηρο τον γιο του Ουγγρου Χόρτυ για να αποτραπεί συνθηκολόγηση. 
Έμεινε γνωστός όμως για την τρομερή προβοκάτσια όταν έντυσε με αμερικάνικες στολες μερικούς επίλεκτους κατά τη Μάχη των Αρδεννών φέρνοντας σύγχυση στις γερμανικές γραμμές... Εδώ διασταυρώνεται με τον ήρωα του μυθιστορήματος.
Συμμετείχε στην Επιχείρηση Δρυς κατα την οποία ο Χίτλερ βοήθησε τον Μουσσολίνι να διαφύγει μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας(1943) 
Ο Σκορτσένι συνελήφθη αλλά απέδρασε και μεταπολεμικά συνδέθηκε με την επιχείρηση Odessa (βοήθεια σε επικηρυγμένους SS εγκληματίες)ενώ γνώρισε τους Nάσσερ και Περόν.
Αν και η Pirot δεν εκμεταλλεύεται επαρκώς το συγγραφικό πλεονέκτημα από μια τόσο ξεχωριστή προσωπικότητα των ναζί, η σκιά του δαιμόνιου Skorzeny πλανάται σε όλο το μυθιστόρημα πάνω στην ανεξιχνίαστη ψυχή του σκοτεινού Ματτίας που συνιστά ένα περιπετειώδες alter ego του γνωστού ναζί στο βιβλίο της Pirot.
Η ψυχή του Ματίας με τις αντιφάσεις της σκιαγραφείται ακροθιγώς αλλά όχι πλήρως.
Οι αποφάσεις του αναδεικνύονται απο τις ανατρεπτικές του αντιδράσεις κι οχι απο την ψυχική του διαδρομή.
Στον αντίποδα αυτού του παράξενου στρατιώτη έρχεται μια μικρούλα, η "Ρενέ" που "έκανε το έγκλημα" να γεννηθεί Εβραία την εποχή κυριαρχίας του Ράιχ.
         Κατά τη διάρκεια της Μάχης των Αρδεννών θα τη συναντήσει ο Ματτίας και η ματιά της θα αφυπνίσει την πιο τρυφερή γωνιά της καρδιάς του. 
Έκτοτε ο σκληροτράχηλος Γερμανός θα ξεκινήσει εναν  αγώνα να σώσει τη μικρή Εβραία μέσα στο χιονισμένο τοπίο μιας αδυσώπητης μάχης.
Έτσι εξελίσσεται μια ιστορία δρόμου με ενα ορφανό , περιπλανώμενο κοριτσάκι κάτω απο την κυριαρχία και τη βλοσυρή θλίψη ενός αυστηρού μα στοργικού συνοδού.
Το μοτίβο αυτό το συνατήσαμε και στο έργο του Γκαμπριελ Σάβιτ "Η Άννα Κι ο Χελιδονάνθρωπος", με την Πολωνοεβραία Άννα στη δικαιοδοσία ενός ακατανόητου φυγά, μέσα στην κόλαση του Ανατολικού Μέτωπου, ενώ μια περιπλανώμενη Εβραιοπούλα είχαμε πρωταγωνίστρια και στο χιονισμένο οδοιπορικό διάσωσης δυο αλόγων Πιτσέρκσι στα "Άλογα Του Χειμώνα" από τον ανεπανάληπτο  Filip Kerr...
           Στο "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοί" το ανάλογο οδοιπορικό προσλαμβάνει ένα σαφές περίγραμμα σε σχέση με τα άλλα αντίστοιχα- κι από ιστορικής πλευράς (αφού αφορά σε συγκεκριμένο επεισόδιο του Πολέμου) αλλά και ως προς την εξέλιξη των χαρακτήρων.
Αναπτύσσεται και εδώ η πατρική τρυφερότητα που μου έφερε στο μυαλό την ιδιότυπη και τόσο τρυφερή συνύπαρξη του Αετού και της μικρής Ελένης στο διήγημα του Μπάμπη Τσικληρόπουλου "Ο Αετός Που Δάκρυζε"- μονάχα που εδώ χαρακτηρίζεται κι από αληθοφάνεια, προσλαμβάνοντας και μια ψυχαναλυτική χροιά με ψήγματα οιδιποδειακών συναισθημάτων να αναφύονται αιφνιδίως.
Το σχετικά μικρό μέγεθος του μυθιστορήματος και η παράξενα ταξιδιάρικη διάθεσή του προσιδιάζουν σε εφηβικό ανάγνωσμα κι όχι σε ένα πλήρες μυθιστόρημα- παρόλο το ιστορικό του υποβαθρο που απαιτεί γνώσεις πιο εξειδικευμένες.
Χωροχρονικά το "Σημερα Ειμαστε Ζωντανοί" τέμνεται ιστοριογραφικά με τον νεανικό "Εχθρό" του Riordan, όπου μια γαλλική οικογένεια περιθάλπει ταυτόχρονα έναν Βρετανό κι έναν Γερμανό τραυματία ,σε μια επικίνδυνη συνύπαρξη ερήμην τους... 
Και στα δυο αυτά νεανικά βιβλια, το αιτημα της συναδέλφωσης των λαών προβάλλει σπαρακτικό μέσα από τη "χειμαζόμενη νιότη" και τα ευγενεστερα ανθρωπιστικά ιδεώδη... 
 Στο "Σήμερα Είμαστε Ζωντανοι" υπάρχει πυκνότητα εξελίξεων κι η αγωνία παραμένει αμείωτη   πορεία των ηρώων κλείνει με πειστικό αν και κάπως απότομο τρόπο τον κύκλο της. Υπάρχει δηλαδή μια λίγο βεβιασμένη μετάβαση στην κατάληξη.
          Στην τελευταια , ωστόσο,σελίδα ανατέλλει η ελπίδα με την ίδια διάθεση που άνθισε στα κοντυλογραμμενα χείλη της Βιβιαν Λι όταν ως Scarlett o Hara-καθημαγμένη πια- προσέβλεπε στην Τάρα με την αποστρόφή
"After all tomorrow, it will be another day"...
Ένα από τα πιο περιεκτικά μυθιστορήματα με ατόφιο το αντιπολεμικό μήνυμα ,ύμνος στην επιβίωση με όπλο την ανθρωπιά.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου