Παμ Τζενοφφ, Η ιστορία ενός Ορφανού Παιδιού

                                                                                           Η ιστορία Ενός Ορφανού Παιδιού, Pam Jenoff
                                                                             Είδος Πολεμικό Δράμα
                                                                                  Βαθμολογία: 9/10

                      
Δεν ξέρω αν φταίνε τα τρομακτικα συνειδησιακά, ηθικά και συναισθηματικά φορτία του συγκεκριμένου ζητήματος που σημαδεψε ανεξίτηλα την Ευρωπαική Ιστορία,  πάντως το Ολοκαύτωμα αποδεικνύεται μια απύθμενη δεξαμενή έμπνευσης κι ανθρώπινων ιστορίων που παντα θα μας αφορούν,  αγγίζοντας όλο το φάσμα του Πολιτισμού μας.

       Η "Ιστορία ενός Ορφανού Παιδιού" της Παμ Τζένοφφ (από τις εκδόσεις Μίνωα) φωτίζει μιαν ακόμη άγνωστη όσο και γοητευτική πτυχή του λαικού πολιτισμού που δεν την άφησε αλώβητη το ναζιστικό μένος κι είναι το πιο πρωτότυπο από τα βιβλία της Λογοτεχνίας του Ολοκαυτώματος.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 
Η 17χρονη Ολλανδή Νόα ύστερα από ένα δεσμό μέναν νεαρό Γερμανό εκδιώκεται από το σπίτι της και τριγυρίζει στους δρόμους.Αναγκάζεται να δουλέψει ως καθαρίστρια στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μπέρνχάιμ.

Μια νύχτα καταφθάνει ένα τρένο που σε ένα του βαγόνι κρύβει ένα φτριχτό μυστικό.

Μερικές δεκάδες βρέφη εβραικής καταγωγής σε άθλια κατάστααη  πάνε προς θανατωση.

Μπροστά στο αποτρόπαιο θέαμα η νεαρή κοπέλα υποκύπτει σε μια επικίνδυνη παρόρμησή της και αρπάζει ένα από τα μωρά σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διαφύγει μαζί του και να το διασώσει από τη μανία των ορδών του Χίτλερ.

Ημιθανής θα βρει καταφύγιο στο απροσδόκητο περιβάλλον ενός τσίρκου, που - και αυτό- κρύβει τα δικά του μυστικά.

Μοναδική της επιλογή για να σωθεί η ίδια και το ορφανό μωρό είναι να δουλέψει σε ένα από τα νούμερα του τσίρκου- το πιο ριψοκίνδυνο, που απαιτεί συνεργασία με την πιο δύστροπη εργαζόμενη του τσίρκου, την ταλαντούχα  ακροβάτισσα  Άστριντ .

Η Αστριντ δείχνει να την εχθρεύεται αλλλα η Νόα παλεύει να κερδίσει την εκτίμησή της γιατί είναι η μόνη της πιθανότητα να επιβιώσει αυτή και κυρίως το νεογέννητο Εβραιόπουλο που πια αγαπά σαν παιδί της.

Η Άστριντ σέρνει το δικό της δράμα , αλλά θα δει να ανατέλλει μια νέα ελπίδα - όσο παλεύει να συμβιβαατεί με την παρουσια της νεοφερμένης.Συνδετικός τους κρίκος το νεογέννητο αγοράκι που απειλείται...

Ο καιρός περνά και αναμεσα στις δυο ακροβάτισσες αναπτύσσεται με ιδιότυπη σχέση καχυποψίας, ανταγωνισμού αλλά και υπόκοφης τρυφερότητας που φτάνει ως τη θυσία... 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Παμ Τζένοφφ κατέθεσε πως εμπνεύστηκε την "Ιστορία Ενός Ορφανού Παιδιού" από τον συνδυασμό δύο διαφορετικών περιστατικών του Ολοκαυτώματος:

Το ένα, αφόρητο να το διανοηθείς και τόσο δύσκολο να το εντάξεις σε λέξεις!

Ήταν, λοιπόν,  η μεταφορά μωρών εβρα'ι'κής καταγωγής σε ένα βαγόνι τρένου με προορισμό τη...θανάτωσή τους.

Το άλλο ήταν η άγνωστη και γοητευτική  ιστορία ενός γερμανικού τσίρκου που ο ιδιοκτήτης του έκρυψε στους κόλπους του κάποιους καλλιτέχνες εβρα'ι'ικών καταβολών σώζοντάς έτσι τη ζωή τους.

Αυτά τα δύο στοιχεία- των δεκάδων δολοφονηθέντων μωρών από τους Γερμανούς, και του πονετικού θιασάρχη- συνένωσε τόσο όμορφα  η Τζένοφφ σε έναν κοινό σεναριακό άξονα, προσφέροντας μια μοναδική ιστορία -ύμνο στη γυναικεία φιλία και τη μητρική αγάπη στις πολλαπλές μορφές της.

Κεντρικό πρόσωπο μια 17χρονη από την Κατεχόμενη  Ολλανδία, η Νόα, που η οικογένειά της της κλείνει οριστικά την πατρική εστία εξαιτίας ενός νεανικου παραπτώματος με τεκτονικές συνέπειες για τη ζωή της.

 Η κοπέλα θα περάσει από τα σκοτεινά μονοπάτια του Ναζιστικού Προγράμμτος Lebensborn, όπου από το 1936 οι Γερμανοί ζευγάρωναν ατομα άριας καταγωγής με γαλανά ματια και ξανθά μαλλιά ( ιδιως Ες Ες, με εθελόντριες-τις Braune Schwester ) και τα παιδιά που γεννιούνταν αποσπώνταν από τη μητρική αγκαλιά για να  ανατραφούν σε κρατικά ορφανοτροφεία  ως ιδανικοί Γερμανοί πιστοί στα οράματα του Αδόλφου Χίτλερ.

Από κει θα καταλήξει να βγαζει το ψωμί της καθαρίζοντας έναν γερμανικό σιδηροδρομικό σταθμό.

Στον αντίποδα η λαμπερή και πεισμων ακροβάτισσα Άστριντ, μεγαλωμένη μέσα στο τσίρκο με 4 αδέλφια, και που θα πληρώσει πολύ ακριβά την εβραική της καταγωγή, βλέποντας τη ζωή της με όσα αγάπησε,  να αποψιλώνεται σταδιακά.

Δύο φυγάδες, λοιπόν.

Ανάμεσά τους θα βρεθεί,το σύμβολο της αθωότητας, ενας αμνός προς σφαγή: 

"Ένα μωράκι ολόγυμνο απεναντι στη ναζιστική θηριωδία", θυμίζοντάς μου τη γερμανική μαρτυρία του Άμπιτς Μπρούνο που με τους συγκρατούμενους του στο στρατόπεδο του Μπούχενβαλντ πάσχισαν να σώσουν ένα 3χρονο Εβραιόπουλο& αποδόθηκε στη γερμανική ταινία "Nackt unter Woelfen".

Πεδίο δράσης, ο μαγευτικός κόσμος του τσίρκου.

Η παράδοση του τσίρκου με την έννοια της διασκέδασης του κοινού, είτε ελιτ - είτε κατωτερων στρωμάτων- μέσα  ακροβατικά , την παρουσίαση ανθρώπινων παράδοξων, αλλά  και τη χειραγώγηση των ζώων εδράζεται στην αρχαία εποχή , πέρασε τον Μεσαιωνα κ την εποχή των βασιλικών δυναστειών κι επιβιωνει ακόμη και στον αιώνα της τεχνολογίας.

Ποτέ η διαφορετικότητα δεν αποτελεί αξιοθέατο, όμως σε άλλες εποχές κάποιοι ανθρωποι έκαναν την ιδιαιτερότητά τους ατραξιόν και μεσο επιβίωσης.

Γελωτοποιοι, άνθρωποι με ασύλληπτη σωματική ρώμη ακόμη κι άνθρωποι δύσμορφοι τραβούσαν τα βλέμματα του κοινού σε δρώμενα έξω στις πλατείες, σε βασιλικές αυλές ή στο τσίρκο.( Η λογοτεχνία το άγγιξε μέσα από τον Ερκίλ στον "Αγγελο κ το Τερας" του Βαλγκρεν ή τον "Νάνο" του Νομπελίστα Λάγκερβιστ ακόμη κ το Πανηγύρι στην Παναγία των Παρισίων του Ουγκό)

         Είναι εκπληκτικό πως ακόμη κ πί ναζιστικής εποχης υπήρχε τσίρκο!!

Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση των Ουγγροεβραίων Όβιτς , μιας οικογένειας όπου πολυάριθμα μέλη της- αντρες και γυναίκες- έπασχαν από νανισμό και  εκμεταλλεύτηκαν αυτό το χαρακτηριατικό τους δίνοντας παραστασεις που αποθεώνονταν από το κοινό τις πρωτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

Αυτοί οι νάνοι μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς, αλλά σύντοματράβηξαν την προσοχή του τρομερού ωραιοπαθούς Αρχίατρού του, του Γιόζεφ Μένγκελε που συνεπηρμένος από τη χαριστωμενη τους ιδιαιτερότητα των νάνων Όβιτς διηνήργησε πάνω τους πειράματα , παρέτεινε όμως και τη ζωή τους, απολαμβανοντας συχνά και την καλλιτεχνική τους πλευρά.

Αυτό το πολύχρωμο σύμπαν του τσίρκο, που κινείται με δικούς του νόμους αθωότητας κι αμείλικτης συνάμα πειθαρχίας μας συστήνει η συγγραφέας εστιάζοντας όμως σε 3 πρόσωπά του:

Τον θιασάρχη Νόιχοφ, την κορυφαία του ακροβάτισσα Άστριντ και τον πρωτοκορυφαίο των κλόουνς τον Ρώσο Πετερ , έναν μικρό Σαρλό της Ανατολικής Ευρώπης που ρισκαρει πολιτικοποίηση των δικών του σατιρικών αναφορών αντίστοιχη με τον Δικτάτορα του Τσάπλιν. 

Γύρω τους όλο το παρασκήνιο αυτου του  μικρόσκοσμου κ το στήσιμο μιας παράστασης , με τους συντελεστές, τα άγρια θηρία του αλλά κυρίως τις άπειρες ώρες πρόβας, τον κίνδυνο, την αγωνία της επιβίωσης, την έξαψη του χειροκροτήματος.

Η πραγματικότητα του τσίρκου αγκαλιάζει τα πάθη των ηρώων και τον αγώνα τους για επιβίωση κάτω από την απειλή των Γερμανών.

Παρότι ο τίτλος αφορά σε ένα "Ορφανό Παιδί", στην ουσία η πραγματικότητα της ορφάνιας είναι κυρίαρχη γενικά και κατατρύχει όλους τους βασικούς  ήρωες.

Όλοι τους, με έναν ιδιότυπο τρόπο, έχουν παραμείνει ανέστιοι, εξαιτίας όχι μόνο του Πολέμου, αλλά κυρίως ελλείψει των γερών θεμελίων που θα βοηθούσαν την αγάπη να γίνει επαρκής πανοπλία στη θύελλα...

Το τσίρκο του πονετικού θιασάρχη- ενός "περιπλανώμενου Σίντλερ"-θα υποκαταστήσει  για όλους τους τη χαμένη οικογένεια και το αίσθημα του ανήκειν,

 και θα μετατραπεί σε καταφύγιο και σπιτικό για να γλείψουν τις πληγές τους...

Με όλα αυτά έρχεται στον ορίζοντα μια γυναικεία φιλία απο τις πλέον αντιφατικές.

Η πρώτη, μια λαμπερή 35αρα, ψημένη στη ζωή του πλανόδιου καλλιτέχνη, με τον ναρκισσισμό μιας αρτίστας, την σκληρότητα μιας πρωταθλητριας και τον κυνισμό μιας γυναίκας που η πιο ρομαντική της πλευρά διαψευστηκε οικτρά.

Η άλλη μια αμήχανη έφηβη στη δίνη ενός καθοριστικού  λάθους και ενός πρόωρου πόνου, πελαγοδρομεί στην ανασφάλειά της και στην τρυφερότητά της.

       Η συγγραφέας μας παρουσιάζει τη φιλία τους να εξελίσσεται, με όλες της τις συγκρούσεις, τους ανταγωνισμούς και τις αναμενόμενες αντιζηλείες, μέχρι να φτάσει στην αποδοχή, στην εμπιστοσύνη και τη βαθιά αγάπη.

Μια σχέση ιχνηλατημένη με αληθοφάνεια και  βαθιά πειστικότητα μεταφέροντας στον αναγνώστη όλες της τις διακυμάνσεις, και τα διλήμματα, θανάσιμα ενίοτε.

Μια φιλία φαινομενικά αταίριαστη που όμως φέρνει αλλησυμπλήρωση στις δυο τόσο διαφορετικές γυναίκες και τους αλλάζει τη ζωή.

Μια τέτοια φιλία από τον πόλεμο τη θυμάμαι σε βιβλα όπως "Κόκινη Μεταξωτή Κλωστή", "Μίλενα απο Την Πράγα" αλλά και "Το Παιδί Απ'το Άουσβιτς", όπου παλι υπήρξε ένα παιδί προς διάσωση από δυο γυναίκες αιχμάλωτες των Ναζί.

      Εδώ όμως η διαδρομή προσφέρει περισσότερα χρώματα, πιο πλούσιες εικόνες και πιο απροσδόκητη συγκίνηση καθώς η εξέλιξη είναι πρωτότυπη.

Δε θα μπορούσε σαφως να απουσιάσει το στοιχείο του έρωτα, εδώ όμως συμβαίνει το εξής παράδοξο:

Ενώ οι καταστάσεις γύρω από τον έρωτα ειναι άκρως δραματικές, κι οι αντρικοι χαρακτήρες εξίσουν ενδιαφέροντες, νομίζω πως η συγγραφέας τις αποδίδει λίγο πιο χαμηλόφωνα από ό,τι θα τους αναλογούσε, προκρίνοντας ξεκάθαρα τη σχέση των δύο ετερόκλητων γυναικών 

αλλα και τη στοργή της Νόα προς το πρόσωπο του ανυπεράσπιστου μωρού από όπου αρχίζουν και καταλήγουν όλα...

     Ένα αξέχαστο μυθιστορημα ,από τα πιο ξεχωριστά που υπάρχουν για το  Ολοκαυτώμα, και από τα βιβλία που φωτίζουν το μεγαλείο της φιλίας , ανυψώνοντάς την σε ουρανούς που μόνον ο ερωτας ή η μητρική αγάπη  ατενίζουν.

Αξίζει πραγματικά να το ανακαλύψετε και να παραδοθείτε στις ανατροπές και τα βαθια συναισθήματα που αβίαστα φέρνει- με το αίτημα της ειρηνης και της αγάπης να κυριαρχεί στην ψυχή μας πολύ μετά αφότου κλείσουμε το βιβλίο.

Γουόλτερ Τεβίς, Το Γκαμπί της Βασίλισσας

                                                                               Το Γκαμπί της Βασίλισσας, Γουόλτερ Τεβίς
                                                                                    Είδος Κοινωνικό Δράμα
                                                                                 Βαθμολογία :8,5/10

Μια από τις πιο συζητημένες σειρές του τελευταίου καιρού είναι το "Γκαμπί της Βασίλισσας", ενα σιριαλ της συνδρομητικής πλατφόρμας NETFLIX που βασίστηκε στο ομώνυμο και πολύ ιδιαίτερο βιβλίο του Γουόλτερ Τέβις, που πίσω από το σκάκι έρχεται να αναδείξει θέματα όπως ο αναδυόμενος φεμινισμός και η ενηλικίωση.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 

Μέσα της δεκαετίας του 50:

Η 8χρονη Ελίζαμπεθ Χάρτον χάνει και τους δυο γονείς του τη νύχτα ενός τροχαίου και μεταφέρεται στο Ορφανοτροφείο του Κεντάκι.

Εκεί θα συναντήσει τη Τζολίν μια ορφανή Αφροαμερικανίδα με τολμηρές ιδέες.

Σε μια της περιπλάνηση η μικρή Μπεθ θα συναντήσει τον κατηφή επιστάτη Σνάιμπελ να παίζει ένα παράξενο παιχνίδι με φιγούρες πανω σε ένα πεδίο με ασπρόμαυρα τετράγωνα: Το Σκάκι!

Κάτω από το συνοφρυωμένο βλέμμα του σιωπηλού επιστάτη η μικρή Μπεθ θα μυηθεί στο σκακιστικό σύμπαν που την απορροφά ολοκληρωτικά.Κι ενώ το σκακιστικό ταλέντο της απεέυθερώνεται,  η Διευθύντρια του Ιδρύματος θα την ανακαλύψει και θα της απαγορεύσει να ασχολείται με το σκάκι.

Η υιοθεσία της Μπεθ από μια οικογένεια, όμως, θα της ανοίξει εκ νέου τον δρόμο για το όνειρό της και την επέλασή της ως την Κορυφή του Παγκόσμιου Σκακιού, όσο εκείνη παλεύει να φτάσει στην Αυτογνωσία...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ 

Το "Γκαμπί της Βασίλισσας" ανήκει σε μια ξεχωριστή κατηγορία βιβλίων που έχουν ως θεματικό τους άξονα το σκάκι.

Σε ορισμένα πλοκή  εξακτινώνεται σε πιο πολυπρόσωπο πεδίο, όπως το Οχτώ , ο Πίνακας της Φλάνδρας" , το Ρουά ματ τυου Ντοναχιού.

Άλλα είναι όμως προσωποκεντρικά , εστιάζοντας στο εσωτεριλό δράμα ενός συγκεκριμένου πρωταγωνιστή.

Ανάμεσά στα σκακιστικά μυθιστορήματα ψυχογραφικών διαθέσεων του ενός πρωταγωνιστή  φυσικά δεσπόζει η αριστουργηματική "Σκακιστική Νουβέλα" του Στέφαν Τσβάιχ κι ακολουθεί η "Αμυνα του Λούζιν" του Ναμπόκοφ.

Σε παρεμφερή διάθεση κινείται το "Γκαμπί της Βασίλισσας" με μια σημαντική διαφοροποίηση η οποία υποδηλώνεται κι από τον τίτλο του.

Εδώ, το ιδιοφυές πρόσωπο που διαπρέπει στο σκάκι είναι γυναίκα κόντρα στις προκαταλήψεις του καιρού της στην Αμερική του 1970.Η Μπεθ Χάρμον.

Ορφανή, εσωστρεφής, τελειομανής, δίχως φίλες, υπακούει στη συνθήκη της μοναχικότητας που διέπει τις σκακιστικές φιγούρες της Λογοτεχνίας ως απότοκο της στερεοτυπικής αντίληψης περί μοναχικής εκκεντρικότητας των σκακιστών. 

Μέντοράς της ένας ταπεινός και σιωπηλός άνδρας, και σημεία έμπνευσής της εμβληματικές μορφές της σκαστικής ιστορίας όπως ο ευφυής Μόρφι ή η πρωτη γυναίκα παγκόσμια πρωταθλήτρια Vera Menchik

Παρότι γνωστοί πρωταθλητές του σκακιού (όπως ο διαπρεπής διεθνής μας, Γιάννης Παπαϊωάννου) έχουν εκφράσει ενστάσεις για την αληθοφάνεια του βιβλίου- ως προς την απρόσμενα ταχεία και θεαματική εξέλιξη της ορφανής ηρωίδας του- έχουν όλοι παραδεχθεί πως ο συγγραφέας έχει μεταγράψει ιδανικά σε λέξεις την έξαψη του παιχνιδιού, τον επωνομαζόμενο "πυρετό του σκακιού", καθώς και τις διαδρομές μιας νεανικής ιδιοφυϊας που παλεύει να προσαρμοστεί σε έναν ανδροκρατούμενο, αλλόκοτο κόσμο.

Μέσα στο κείμενο παρελαύνει η προετοιμασία για έναν σκακιστικό αγώνα, ενδεικτικές εικόνες από σκακιστικούς αγώνες μεγάλου κύρους, καθώς και πραγματικές  θέσεις από θρυλικές παρτίδες μεταξύ κορυφαίων γκραν μετρ του αιώνα μας, πράγμα που δείχνει νποσο βαθιά έχει μελετήσει ο συγγραφέας το αντικείμενο.

Όροι όπως "Σικελική Άμυνα" ,"Βαριάντα του Δράκου" και "Ινδική Άμυνα", προφανώς θα ακούγονται ανοίκειοι σε όποιον αναγνώστη δεν έχει ασχοληθεί συστηματικά με το σκάκι, εντούτοις αυτό δε θα τον εμποδίσει να κατανοήσει το πνεύμα του βιβλίου και την ψυχολογία της νεαρής του ηρωίδας.

"Το Γκαμπί της Βασίλισσας", κατά βάθος όμως, δεν είναι ένα σκακιστικό μυθιστόρημα παρά το σαφές του θεματολογικό περίβλημα.

Το Γκαμπί της Βασίλισσας είναι μια ελέγεία της μοναξιάς, μια αναζήτηση ταυτότητας, όπως άλλα σκακιστικά έργα κωδικοποιούν αλληγορικά σε μια παρτίδα 

ερωτικές ματαιώσεις , αντιπολεμικά μηνύματα και υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου (Το ΣΚΑΚΙ Μανώλης Αναγνωστακης, "Αχαρτογραφητη Βαριαντα " Έλλη ΄Δέδε.)

 Η αγωνία της νίκης, γίνεται ο μοναδικός τρόπος της Ελίζαμπεθ Χάρμον του Γουολ Τέβις να υπάρξει ανάμεσα στους γύρω της κερδίζοντας την αποδοχή τους.

Το παιχνίδι στη σκακιέρα γίνεται δίοδος επικοινωνίας για τη μοναχική μικρή. Η σκακιστική κοινότητα, όπου η Μπεθ αποκτά περίοπτη θέση με τις συντριπτικές της νίκες, υποκαθιστά την αίσθηση της οικογένειας κι η ανταλλαγή απόψεων με τον συμπαίκτη της για τις παρτίδες γίνεται υποκατάστατο της οικογενειακής θαλπωρής.

Αυτό ενισχύεται από την αδυναμία της βασικής ηρωίδας να σταθεί συνεπής απέναντι στις σχέσεις της με τους ανθρώπους.

           Αυτό κατέστη πιο εμφανές στην περίπτωση της παιδικής φίλης Τζολίν, μιας φιγούρας που άξιζε να έχει αναδειχθεί περισσότερο, καθώς πλάι στην μονήρη πρωταθλήτρια Μπεθ, αυτή αντιπροσωπεύει το κάλεσμα της νιότης αλλά και την προσπάθεια των μαύρων να αποτινάξουν- επιτέλους- τους ρατσιστικούς περιορισμούς της αμερικάνικης κοινωνίας και να ενταχθούν ισότιμα σε αυτήν, δημιουργικοί και καθ'όλα σεβαστοί. Τη Τζολίν όμως τη συναντούμε καίρια σε αποφασιστικά σημεία της πλοκής.

Ο άλλος πυλώνας κοινωνικότητας είναι ο υφέρπων ερωτισμός ανάμεσα στην Μπεθ και έναν αντίπαλο και μετέπειτα συναθλητή της, που τελικά εξέπεσε στην αθλητική αλληλεγγύη κ μια φιλία που υπερβαίνει τους εγωισμούς.

Ένα ακόμη κεφάλαιο που υποτιμήθηκε και δοθηκε πιο απρόσωπα είναι η σχέση της Μπεθ με τον άνθρωπο που της άνοιξε τις πύλες του σκακιστικού παραδείσου -τον επιστάτη του ορφανοτροφείου Σνάιπελ , με τη συγκινητική κατάληξη να αναδεικνύει το συναισθηματικό έλλειμμα της πορωταγωνίστριας .

Ένιωσα πως δεν ήταν μονάχα η "απροθυμία της Μπεθ για συναισθηματικό δέσιμο", αλλά και ότι ίσως ο συγγραφέας προέκρινε ανισομερώς την αγωνία της πρωταθλήτριας, προσεγγίζοντας πιο επιδερμικά όλες αυτές τις αγωνίες και τις εσωτερικές συγκρούσεις της νεαρής ηρωίδας. 

Απουσίασε από την πένα του η ευαισθησία εκείνη που θα μπορούσε να αφουγκραστεί πιο βαθιά τις εσωτερικές φωνές της εύθραυστης γυναικείας φύσης..

Ο Τέβις ωστόσο καταφέρνει να μας κάνει συνοδοιπόρους της Μπεθ σε τούτο το ταξίδι ενηλικίωσης. Ο αναγνώστης καταφέρνει να συμμεριστεί και να συμπονέσει το ξεχωριστό αυτό κορίτσι, που η ασυνάρτητη μοναξιά της μού έφερε στο νου τον νεαρό ορφανό στην Καρδερίνα της Ντόνα Ταρττ.

          Κι ύστερα από όλο αυτο το συναρπαστικό σκακιστικο ταξίδι, το φινάλε- όπως το ένιωσα και στη "Σκακιστική Νουβέλα"- με αφησε με μιαν αίσθηση ανολοκλήρωτου καθώς η διαδρομή της ηρωίδας παραμένει ημιτελής χωρίς κάτι να υπαινίσσεται τη λύση του υπαρξιακού της δράματος.

ίσως όμως κι αυτό ακόμη να αποδεικνύει την επιτυχία του συγγραφέα που κατάφερε, να βάλει τη μικρή σκακίστρια στην καρδιά του αναγνώστη και να τον κάνει κοινωνό των αγωνιών της .

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Θα ήθελα εδώ να σχολιάσω την πρόσφατη αγωγή της σκακίστριας και πρώτης Γυναίκας Γκραν Μάστερ (1978) της 80χρονης σήμερα Νόνας Γκαμπριντασβίλι εναντίον του Netflix, διότι σύμφωνα με τη μήνυσή της Γεωργιανής παλαίμαχης σκακίστριας, η εν λόγω σειρά- στο πρόσωπο της πρωταγωνίστριας Μπεθ Χάρμον- υπαινίσσεται εκείνη, παραποιώντας -τάχα- στην ουσία τη δική της ιστορία και υποβαθμίζοντας τα δικά της αληθινά επιτεύγματα στον ανδροκρατούμενο χώρο του σκακιού, σε μια εποχή που όντως ο φεμινισμός ήταν ταμπού κι έκανε τα πρώτα δειλα του βήματα.

Το επίμαχο σημείο που οδήγησε την Γκαμπριντασβίλι να καταφύγει στη δικαστική οδό είναι μια φράση στο τελευταίο κεφαλαιο όταν ο εκφωνητής των αγώνων λέει: 

  "Το μόνο ασυνήθιστο εδώ [στον θρίαμβο της Μπεθ ]είναι ότι είναι γυναίκα. Αλλά κι αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο στην Ρωσία. Υπάρχει η Νόνα Γκαπριντασβίλι εκεί, αλλά είναι η παγκόσμια πρωταθλήτρια γυναικών και ποτέ της δεν κλήθηκε να αντιμετωπίσει άντρες αντιπάλους»..!

γεγονός απόλυτα ψευδές αφού η Γεωργιανή ειχε παίξει 59 φορές με άντρες αντιπάλους από το 1968.

       Η υπεύθυνη δικαστής Βιρτζίνια Έι Φίλιπς, έκανε δεκτή της μήνυσή της κατηγορώντας τη σειρά ότι παραποιεί αληθινα ντοκουμέντα, υποτιμώντας τη Γκαμπριντασβίλι, επειδή παρουσιάζει τη μυθοπλαστική Μπεθ ως την πρώτη Παγκόσμια Πρωταθλήτρια,  ενώ υπάρχουν πραγματικές ιστορίες να εμπνεύσουν τις γυναίκες....

        Εγώ θεωρώ όμως πως ο Τεβίς είχε την πρόθεση να συγγράψει ένα δράμα ενηλικίωσης, όχι μια βιογραφία, οπότε δεν ξέρω αν θα είχε νόημα να δεσμευτεί ηθικά, μιλώντας για ένα πραγματικό πρόσωπο, σαν την κυρία Γκαμπριντασβίλι.

       Κάτι τετοιο θα του στένευε τον αφηγηματικό ορίζοντα και θα του περιόριζε τη δυνατότητα να διεισδύσει στην ψυχή της ηρωίδας του, αφού θα υπήρχε το πραγματικό πρόσωπο να του θέτει ηθικούς, γνωσιακούς και νομικούς ακόμη φραγμούς γύρω από την ιδιωτικότητά της.

Γι' αυτό κατασκεύασε το λογοτεχνικό της alter ego, ακόμη κι αν σε μένα έμεινε ασαφές πού ήθελε να οδηγήσει τελικά την Μπεθ του.

Σωστή κατ'εμέ αυτή του η επιλογή , με αυτήν τη λογική , εντούτοις, ο Τέβις κι οι παραγωγοί  μπορούσαν να έχουν διατηρήσει πιο έντονα το στοιχείο της μυθοπλασίας, να μην αναφέρουν τόσα υπαρκτά πρόσωπα και οπωσδήποτε  να αποφύγουν την ατυχή αναφορά στην Γκαμπροντασβίλι που τους έβαλε σε μπελάδες .

        Είναι πραγματικά κρίμα μια εξαίσια σειρά που αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον για τη μαγεία του σκακιού, -κάνοντάς το ξανά πόλο έλξης για τα νέα παιδιά- 

να αμαυρωθεί από τέτοιες μικρότητες...

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ- Κλαίρη ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Γυναικεία Υπόθεση

                                                                              Γυναικεία Υπόθεση, Λένα Μαντά- Κλαίρη Θεοδώρου
                                                                                 Είδος: Αστυνομικό
                                                                                 Βαθμολογία 9,5/10

Ημερομηνία Έκδοσης Δεκέμβριος 2021

Τιμή 16,92

Ο φετινός Δεκέμβρης μάς επεφύλαξε μια ευχάριστη συγγραφική έκπληξη:
Μια δυνατή φιλία που ανθησε στον χώρο του βιβλίου βρήκε τον ιδανικό τρόπο να εκφραστεί.
Μετά τις ψυχές τους η καταξιωμένη Λένα Μαντά κι η αξιόλογη Κλαίρη Θεοδώρου ένωσαν και τις πέννες τους προκειμένου να προσφέρουν μια μοναδική έμπνευση στο αναγνωστικό κοινό.
Παρά το ζεστό, τρυφερό πλαίσιο αυτής της φιλίας, το κοινό τους βιβλίο είναι ένα άγριο θρίλερ για γερά νεύρα, παραμένοντας βέβαια...Γυναικεία Υπόθεση!!!

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η Νόρα Δενδρινού είναι μια νεαρή υπαστυνόμος με πολλές πληγές από τπαρελθόν και μια δύσκολη οικογενειακή ζωή.

Το τμήμα της έρχεται αντιμέτωπο με μια παράξενη όσο κι εφιαλτική υπόθεση.

Ένας κατά συρροήν δολοφόνος εκτελεί μια σειρά τελετουργικών φόνων, μιμούμενος παλαιότερες υποθεσεις γυναικοκτονιών.

Στο πάντα άψογα "σκηνοθετημένο σκηνικό των φόνων πέρα από την αναπαράσταση των παρελθοντικών υποθέσεων, πάντα αφήνει κάτι.

Ένα κόσμημα πανομοιότυπο με κείνο που φέρει πάντα στον λαιμό της η Υπαστυνόμος Νόρα Δενδρινού!

Η πρόκλησή του προς τη Νόρα σαφής υπαγορεύοντας πως τελικά αποτελεί μια προσωπική υπόθεση, στην οποία όμως ο Νίκος Παναγιωτίδης κ η ιδιωτική ερευνήτρια Ελπινίκη Ντόκα δε θα την αφήσουν μόνη...

Κι όσο ο κλοιός σφίγγει- με ανωτερους και Μ.Μ.Ε. να απαιτούν απαντήσεις κι ένα τέλος σε αυτόν τον αιματηρό κύκλο- η Νόρα πασχίζει να βρει τον κοινό παρονομαστή που συνδέει τις υποθεσεις αυτές μεταξύ τους και με την ίδια ώστε να ανακαλύψει το κίνητρο του δολοφόνου πριν το νέο χτύπημά του,

μέχρι που ο εφιάλτης χτυπά και τη δική της πόρτα...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Είναι η τρίτη φορά που συναντούμε το όνομα της Λένας Μαντά σε ένα αστυνομικής υφής μυθιστόρημα.

Το πρώτο- "Τα 5 Κλειδιά"- αφορούσε σε ένα εξαιρετικά αγωνιώδες συγγραφικό εύρημα και ενδιαφέρουσα- σχεδόν κοσμοπολίτικης διάθεσης- πλοκή που, όμως ήταν μακρυά από τον καθημερινό άνθρωπο, με τονισμένο το αισθηματικό στοιχείο κι όχι το αστυνομικό.Η δε λύση ήρθε βιαστικά, άτσαλα χωρίς να σκιαγραφεί επαρκώς το ένοχο πρόσωπο, ενώ τη χαρακτήριζε μια υπερβολή εξωπραγματική κ μη πειστική.

Το δεύτερο, "Η Εκδίκηση των Αγγέλων" κινήθηκε σε λίγο χαμηλότερους τόνους, υποτονικά, χωρίς κάποια πρωτοτυπία ή κάτι αξέχαστο.

Η τρίτη φορά ηταν ομως..."θαυματουργή".

          Αυτή η τρίτη αστυνομική απόπειρα με την υπογραφή της Λένας Μαντά(κι όχι μόνο), αποτελεί ένα καθαρόαιμο αστυνομικό θρίλερ, που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη πείθοντάς τον μέχρι την τελευταία σελίδα.

        Αφενός η συσσωρευμένη συγγραφική εμπειρία της Λένας Μαντά, αφετέρου η ευτυχής της σύμπραξη με την ταλαντούχα Κλαίρη Θεοδώρου δικαίωσαν πλήρως το αποτέλεσμα τούτη τη φορά...

Η "Γυναικεία Υπόθεση" είναι ένα ολοκληρωμένο αστυνομικό μυθιστόρημα με εξαιρετική ροή, ενδιαφέροντα πρόσωπα και ένδιαφέρουσες κοινωνικές προεκτάσεις, που αφουγκράζεται και την πρόσφατη ελληνική επικαιρότητα με μια σωρεία γυναικοκτονιών να συγκλονίζουν το Πανελληνιο .

Μέσα στις σελίδες του βιβλίου παρελαύνουν όλα τα στοιχεία ενός συναρπαστικού αστυνομικού.

Η Λένα Μαντά στην όμορφη εισαγωγή της υπαινίσσεται ότι τα κομμάτια της συγγραφής είναι μοιρασμένα ανάμεσα σε κείνη και την Κλαίρη Θεοδώρου.

Εκείνη εξάλλου κινείται σε θεματολογία με έντονο το αισθηματικό στοιχείο, αλλά και καταστάσεις συχνά αναγνωρίσιμες στην καθημερινότητά μας κ τις αφηγήσεις των γιαγιάδων μας, που τις απογειώνει με το αιχμηρό χιούμορ κ την καλλιεπή της γλώσσα,.

Από την άλλη, η Κλαίρη παρουσιάζει στη δική της βιβλιογραφία πιο ευφάνταστες εμπνεύσεις με έντονη δραματικότητα κι έντονους χαρακτήρες.

Ως προς τη "Γυναικεία Υπόθεση" ωστόσο, η Κλαίρη Θεοδώρου κι η Λένα Μαντά είναι ιδανικά συντονισμένες σε μιαν απαιτητική συγγραφική "χορογραφία", γεμάτη αρμονία, ευρηματικές ιδέες και δυνατά συναισθήματα, με αξεδιάλυτα τα συστατικά της, που προσδίδουν στο σύνολο αδιάρρηκτη ομοιογένεια, οπότε  μονάχα διαισθητικά μπορεί κανείς να υποθέσει  ποιο κομματι αναλογεί σε ποια.

Η Λένα Μαντά έχει δώσει διαπιστευτηρια στην ανάλυση των σχέσεων με αισθητή την κοινωνική χροιά, ενώ η Κλαίρη εχει ξεχωρίσει από την άλλη για τις πρωτότυπες εμπνεύσεις της και την ευαισθησία της απέναντι σε ιδιαίτερες κοινωνικές ομάδες (ειδικότερα στην "Αποικία τη;ς Λήθης" ,στην "Αγάπη που δεν Άκουσες" και στις "Κόρες της Βασίλισσας").

"Η Γυναικεία Υπόθεση" ενέχει και τις δυο αυτές θεματολογικές ροπές, με χαρακτήρες καλοχτισμένους και αληθοφανείς κ ένα υλικό ζυμωμένο με αναγνωρίσιμα στοιχεία από την ζοφερή μνημονιακή μας καθημερινότητα.

Στο επίκεντρο έρχεται μια αστυνομικός δυναμική και πληγωμένη, που σέρνει το δικό της δράμα από το παρελθόν.

          Με αφορμή εκείνη βγαίνει στο προσκήνιο μια ευάλωτη και ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων -οι άνθρωποι που ανήκουν στο φάσμα του συνδρόμου Asperger, μιας μορφής αυτισμού με υψηλή λειτουργικότητα και ευνοϊκή πρόγνωση πλήρους ένταξης σε όλες τις εκφάνσεις του κοινωνικού γίγνεσθαι.

            Χωρίς εξιδανικεύσεις ή υπερβολικές αναλύσεις οι δυο συγγραφείς αναπαριστούν με αντιπροσωπευτικά στιγμιότυπα, τη δύσκολη συνύπαρξη με ένα τέτοιο άτομο τα κρίσιμα χρόνια της εκπαίδευσής του(τα σχολικά) ενώ εύστοχα περνά το μήνυμα ότι πολλές φορές η βοήθεια ειδικού, που για κάποιους (γονείς) αποτελεί ακόμη ταμπού και στίγμα, είναι- στην ουσία- μια γενναία κι ανοιχτόμυαλη επιλογή επένδυσης στο μέλλον του παιδιού κ το δικό τους.

          Άλλο ζήτημα που θίγεται εύστοχα είναι ο εγωισμός των γονέων που συχνά ζητούν να χειραγωγήσουν τη ζωή των παιδιών τους. 

Γύρω από τη Νόρα ένας χορός προσώπων - από προ'ι'σταμένους και συναδέλφους μέχρι δημοσιογράφους, συγγενείς και φίλους.

Χαρακτηριστικότεροι ο συνάδελφός της Νίκος Παναγιωτίδης κι η ιδιωτική ερευνήτρια Ελπινίκη Ντόκα με τον τόσο ιδιαίτερο γλυκό κι ανάλαφρο χαρακτήρα, στον αντίποδα της μελαγχολικής ηρωίδας("κλείνει το μάτι" σε γνώριμους χαρακτήρες άλλων έργων της Λένας Μαντά με τις γοητευτικές ,αυτοσαρκαστικές τους αντιφάσεις).

Δυνατότερο χαρτί φυσικά στη "Γυναικεία Υπόθεση" είναι ο καθ'εαυτός αστυνομικός γρίφος- ευφυέστατος, αιματηρός και καλοδομημένος.

 Το μυστήριο μάς επιφυλάσσει εικόνες φρικιαστικές, ερωτηματικά βασανιστικά κι ένα παιχνίδι με τον χρόνο, που επιτείνουν την αγωνία του αναγνώστη να φτάσει στη λύση του.

Οι δυο συγγραφείς ανακατεύουν επιδέξια τη "βεντάλια" των υπόπτων.

Ακόμη κι αν κάποιος έμπειρος αναγνώστης διαισθανθέι "με σχετική ευκολία" ποιο είναι αυτό το πρόσωπο-το μεγαλο στοίχημα για κάθε καλό αστυνομικό είναι η επαρκής τεκμηρίωση των κινήτρων του δολοφόνου και σε αυτό η Θεοδώρου κι η Μαντά πετυχαίνουν διάνα, αφού σκιαγραφούν την "περίπτωση" του ενόχου, με διεισδυτικούς μονολόγους και μια έκβαση που εκπλήσσει.

Οι δυο τους κατάφεραν να ψηλαφήσουν τις πληγές του προσώπου αυτού και την τραγικότητα μιας ψυχής διαταραγμένης από βιώματα που δεν τα επέλεξε !

Η λύση έρχεται αρκετά πειστικά έχοντας οδηγήσει την αδρεναλίνη μας στα ύψη.

Το αστυνομικό αποτέλεσμα ήταν έν τέλει άρτιο κι το κοινωνικό κομμάτι αφήνει κι αυτό χρήσιμα διδάγματα.

     Ένα λοιπόν υποδειγματικό αστυνομικό που δε θα είχε και πολλά να ζηλέψει από ενα αντίστοιχο βιβλίο του εξωτερικού, διατηρώντας φυσικά το "ελληνικό του χρώμα": Η ατμόσφαιρα στη "Γυναικεία Υπόθεση", μου θύμισε για παράδειγμα, τη σειρά θρίλερ του Άλριτζ με την πληγωμένη και βλοσυρή Έλεν Γκρέις , την παρασιτική δημοσιογράφο Εμίλια Γκαρανίτα και τις καλά ιχνηλατημένες σχέσεις σε ένα αστυνομικό τμήμα, όσο ανατριχιαστικές υποθέσεις επικρέμονται, όπως τα συναντάμε με ελληνικούς 'ορους και στη "Γυναικεία Υπόθεση" τώρα.

Αν είχα κάτι ανεπαίσθητο να προσάψω είναι πως θα προτιμούσα να απουσίαζε το υπαινικτικό και άτσαλο πολιτικό σχόλιο για τη συγκεκριμένη συγκυρία του 2015, διότι φωτογραφίζει μια συγκεκριμένη απόλυτη θέση, που ούτε τεκμηριώνεται, ούτε λαμβάνει υπόψη τη συνολική εικόνα της εποχής, ούτε και χρειαζόταν να παρουσιαστεί σε ένα wannabe διαχρονικό αστυνομικό βιβλίο.

Το προσπερνώ όμως αδιάφορα κι ως μη γενόμενο διότι η συνολική εμπειρία από τη Γυναικεία Υπόθεση ήταν δυνατή, αξέχαστη.

Χάρηκα που το αναγνωστικό κοινό είχε την ευκαιρία να ανακαλύψει αυτήν τη γοητευτική πλευρά της Λένας Μαντά κ της Κλαίρης Θεοδώρου και χάρηκα που από την πέννα τους γεννήθηκε ένα τοσο "έξυπνο, καλογραμμένο αστυνομικό θρίλερ.

        Το δε επίμετρο προδιαγράφει προς μεγαλη μου χαρά μια νέα περιπέτεια γι αυτήν την ενδιαφέρουσα αστυνομική παρέα, η οποία μάλιστα μάλλον θα αγγίξει κι άλλα τολμηρά θέματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας κι αποτελούν -ακόμη κι εν έτει 2022- ταμπού γι αυτήν.

Είναι εμφανές πως η Νόρα Δενδρινού με την παρέα της ήλθε για να μείνει και να χαρίσει στο κοινό πολλές ακόμη στιγμές αγωνίας και συγκίνησης, αφού η φιλία της Κλαίρης Θεοδώρου κ της Λένας Μαντά έφερε αυτήν τη γόνιμη έκρηξη έμπνευσης.

Περιμένουμε με αγωνία την επόμενη υπόθεσή τους!

Γιατί "την ιστορία τη γράφουν οι παρέες!"

Mένιος Σακελλαρόπουλος ,Το Κορίτσι της Στάχτης

                                                                          Το Κορίτσι της Στάχτης , Mένιος Σακελλαρόπουλος
                                     Είδος : Koινωνικό
                                     Βαθμολογία: 8,5/10

Τον Οκτώβρη του 2021 κυκλοφόρησε το 18ο βιβλίο του Μένιου Σακελλαρόπουλου που αποτελεί ένα από τα πιο ξεχωριστά του βιβλία

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Καλάβρυτα, 13 Δεκεμβρίου 1943.
Τα γερμανικά πολυβόλα θερίζουν ζωές, βάφοντας με αίμα τον τόπο ολάκερο. Σπαράζουν οι μανάδες και οι αρραβωνιστικές σκάβοντας με τα νύχια το χώμα, για να θάψουν τα αντρικά νιθλατα του χωριού.
Η Παρασκευούλα, πεντέμισι χρόνων,μάρτυρας της φρίκης κρύβεται με τ’ αδέλφια της στο βουνό, θρηνώντας τον πατέρα.
Ο Μητροπολίτης τότε ζητάει από τις χαροκαμένες οικογένειες να δώσουν παιδιά για υιοθεσία στην Αυστραλία.

Με φλογισμένα μάτια η μικρή σηκώνει το τρεμάμενο χεράκι της και φωνάζει: «Εγώ θα πάω στην… Αστραλία, εγώ!»

Χλώμιασε η μάνα της, η Αρχοντούλα, στράγγιξε το αίμα από τις φλέβες της.
Το αεροσκάφος Ντακότα με το όνομα «Αέρας» αναλαμβάνει να συνεχίσει την ιστορία, που ράγισε πέτρες και γκρέμισε βουνά!
          Μια αληθινή, σπαρακτική ιστορία με φόντο τα ισοπεδωμένα Καλάβρυτα, ένα ολόφωτο μήνυμα στην ανθρωπότητα από μία συγκλονιστική γυναίκα, τη Βίβιαν Στεφάνου, για τη δύναμη της ψυχής του ανθρώπου, που χτίζει φάρους για ν’ απλώσει το φως!

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Το "Κορίτσι της Στάχτης" είναι ένα ακόμη βιβλίο του Μένιου Σακελλαρόπουλου , που πραγματεύεται τη ζωή ενός παιδιού  γεννημένου σε χαλέπούς καιρούς, που όμως κατάφερε να αναδυθεί από τα συντρίμμια του αιώνα του και τελικά να προκόψει στη ζωή.

Ήδη ο ποιητικός τίτλος φέρνει την οσμή από μια τραγωδία και μια φωτιά που ακόμη καίει συνειδήσεις...

Δεύτερη φορά το πράττει αυτό.

Στο Πικρό Γάλα πρωταγωνιστής ήταν ο Φώτης Ραπακούσης, ένα αγόρι του Εμφυλίου, που η κακή μοιρα του το έριξε στις Παιδουπόλεις της Φρειδερίκης, αλλά αυτό κατάφερε να προοδεύσει, αναπτύσσοντας μια ντόμπρα προσωπικότητα,και συνεισφέροντας με μοναδικό τρόπο και στη  πολιτιστική ζωή της χωρας, φτιάχνοντας το μουσείο του Αλή Πασά στα Γιάννενα.(Διαβάστε ΕΔΩ για το Πικρό Γάλα)

             Τώρα ο Μένιος Σακελλαρόπουλος μας μιλά για ένα κορίτσι από χρόνους πικρούς και μας ταξιδεύει σε έναν τόπο μαρτυρίου όπου συντελέστηκε ένα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου από τους Γερμανούς.

Η ηρωίδα του Παρασκευούλα(Βίβιαν Στεφάνου) λοιπόν προέρχεται από τα μαρτυρικά Καλάβρυτα όπου 13 Δεκεμβρίου του 1943 η Μεραρχία της Βέρμαχτ Εντελβάις- με πρόσχημα αντίποινα σε αντάρτικες ενέργειες- εκδήλωσε όλη της τη θηριωδία εκτελώντας άνανδρα, όλους τους αρσενικούς κατοίκους τους από 14 μέχρι 50 ετών, κλειδώνοντας παράλληλα τα γυναικόπαιδα του χωριού στο σχολείο το οποίο οι Γερμανοί στρατιώτες αδίστακτα πυρπόλησαν.

Κάποιο χέρι πονετικό ίσως σε κρίση τύψεων άνοιξε την πόρτα τελευταία στιγμή και τα γυναικόπαιδα  γλυτωσαν από τον φριχτό θάνατο να καούν ζωντανοί... 

Ένα τέτοιο παιδί ήταν η Βίβιαν μαζί με τα 5 αδέλφια της και την ηρωική της μάνα, που έθαψε τον πολυαγαπημένο της άντρα εκείνη την τρομερή ημέρα για να καταφύγει σαν τα αγρίμια στα βουνά.

Ο Μένιος Σακελλαρόπουλος παραλαβάνει την ξεχωριστή ηρωίδα του από κείνες τις στιγμές δίνοντας ένα παραστατικό κι αγωνιώδες χρονικό της αποτρόπαιας αυτής επιχείρησης των Γερμανών και της σφαγής των Καλαβρυτινών, μέσα από τα μάτια μιας όμορφης οικογενειας και ιδιαίτερα  της τόσο φωτεινής παιδούλας.

Η συνέχεια θα ακολουθήσει τα χνάρια της μικρής στην πολύβουη Αυστραλία και μια ζωή πολύχρωμη σα γλυκό παραμύθι, που θα κλεισει τον κύκλο της με γεωμερική συμμετρία στον γενέθλιο τόπο...

Το "Κορίτσι της Στάχτης "του Σακελλαρόπουλου έρχεται λοιπόν  να προστεθεί στην πολυσυζητημένη ταινια ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ 1943 η οποία κι εκείνη αναμοχλευει το ιερό χρεος της μνήμης, ζητωντας ντοστογιεφσκική κάθαρση για ένα "έγκλημα χωρίς τιμωρία" 

Είναι δύσκολο να ασκηθεί κριτική σε ένα έργο με τόσο έντονο το βιογραφικό στοιχείο κι όταν πρωταγωνίστριά του είναι μια τόσο ξεχωριστή γυναίκα. Είναι βέβαιο πως είναι μια ιστορία που άξιζε να ειπωθεί

Απαιτητικό έργο για έναν συγγραφέα να σκιαγραφήσει μια υπαρκτή γυναίκα εισχωρώντας στις ευαίσθητες γωνιές ενός γυναικείου ψυχισμού... 

Παρά την καταξίωσή του σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο- αυτόν του ποδοσφαίρου ο Μένιος Σακελλαρόπουλος  έχει καταστήσει συγγραφικά έκδηλη την αγάπη του για τη Γυναίκα σε πλείστες γυναίκες πρωταγωνίστριες των έργων του. 

          Έτσι κι εδώ χειρίζεται με λεπτότητα τη μοναδική πρωταγωνίστριά του, προσφέροντας έναν ανάγνωσμα που παρέχει ιστορική γνώση απαραίτητη, αλλά κι εναν άνθρωπο πρότυπο θέλησης, φιλότιμου και καλοσύνης.

Η ηρωίδα του μας διδάσκει δίψα για τη ζωή και τη δύναμη να ξεπερνάμε τις πληγές και αν μην τις αφήνουμε να μας καθορίσουν.

         Μεσα στις σελίδες ξετυλίγεται παράλληλα η δύναμη της μάνας, η αθόρυβη θυσία κι οι οικογενειακοί δεσμοί που αποτελούν την Ιθάκη κάθε ανθρώπου. Μια πορεία με φωτείνα συναισθήματα και όμορφα τοπία από μια γυναίκα που δεν ενέδωσε στην αυτολύπηση αλλά χάραξε το δικό της πέταγμα για να βρεί τον δικό της ήλιο, με φτερά της τον αυτοσεβασμό και την αγάπη...

Μια ηρωίδα, ωστόσο, τρυφερά εξιδανικευμένη - περισσότερο σα σύμβολο και πρότυπο για τον αναγνώστη, καθώς τον συγγραφέα δεν τον ενδιαφέρει τόσο να αναπτυξει όλες τις πλευρές του χαρακτήρα αυτού, με ολες τις φωτοσκιάεις, αλλά να τιμήσει τη μνήμη και να τονίσει το κομμάτι της εκείνο που μπορεί να την αναγάγει σε πρότυπο:

         Η διαδρομή της Βίβιαν Στεφάνου είναι μια ανάβαση από τα σκοτάδια του Τραύματος στο Φως της Πρόοδου- με εφόδια το μυαλό, τη φιλομάθεια και  το ηθικό μεγαλείο που μόνο οι αγνές κι αυτόφωτες ψυχές μπορεί να έχουν.

         Γι αλλη μια φορά λοιπόν ο Μένιος Σακελλαρόπουλος χαρίζει ένα βιβλίο γεμάτο πίστη, που σαλπίζει ελπίδα, αγώνα για το όμορφο και υμνεί το μεγαλείο του Ανθρώπου που στέκεται πάνω από τις θύελλες της ζωής και της ιστορικής συγκυρίας.

Το δίδαγμα του αυτό που το έχει μεταδώσει στο έργο του πολυπρισματικά- διαθλώντας το από πολλούς πρωταγωνιστές(τα 13 Κεριά στο Σκοτάδι, το Πικρό Γάλα, το Σημάδι και τωρα το Κορίτσι της Στάχτης")κι ακτινοβολεί,  καλώντας μας να παλεύουμε πάντα για το Αγαθό και το Ωραίο...

Καλύτερα Να Σε Έλεγαν Λισσάβω , Σοφία Δημοπούλου

                                                                             Καλύτερα Να Σε Έλεγαν Λισσάβω, Σοφία Δημοπούλου
                                                                                        Είδος: Κοινωνικό Δράμα
                                                                                       Βαθμολογία 7,5/10

                    

Κάτι η ευτυχής συνωνυμία μου με την ηρωίδα,

κάτι το δυνατό θέμα του βιβλίου
θέλησα να έρθω σε επαφή με την πέννα της Σοφίας Δημοπούλου

και δικαιώθηκα, καθώς είχα την ευκαιρία να ανακαλύψω μια δυνατή κοινωνική ιστορία που, αν και εξελίσσεται σε καιρούς που γενικά έχουν συζητηθεί στην ελληνική μυθιστορία,

έδωσε ένα πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα.

Ας φυλλομετρήσουμε μαζί το " Καλύτερα Να Σε Έλεγαν Λισσάβω" 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Νασιός μεγαλώνει με τη μητέρα του, ένα τραγικό γεγονός, όμως, θα τον φέρει στο Ρουμλούκι, ένα χωριό κοντά στη Λίμνη των Γιαννιτσών, στην τουρκοκρατούμενη ακόμη Ημαθία του 1911.
Έκει θα γνωριστεί με τη Λισσάβω μια παιδούλα με χρυσές κοτσίδες που θα γίνει η πρώτη του αγάπη.
Μαζί θα βιώσουν την ενσωμάτωση στην Ελεύθερη Ελλάδα, αλλά οι κοινωνικές προκαταλήψεις θα τους χωρίσουν.

Τα βήματα του Νασιού θα τον οδηγήσουν στη φυλακή ,ενώ η Λισσάβω θα καταλήξει στην Αμερική.

Ακόμη όμως και με έναν ωκεανό να τους χωρίζει ο έρωτας θα παραμείνει το αόρατο νήμα που θα τους δένει για πάντα και θα γεφυρώσει τη χαώδη γεωγραφική απόσταση, κόντρα στα τερτίπια της μοιρας.

Όλα όμως εχουν πλέον αλλάξει για τον Νασιό και τη Λισσάβω αφού οι σκιές του παρελθόντος εξακολουθούν να τους απειλούν και ο πόλεμος τους ζώνει.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η Σοφία Δημοπούλου στο νέο της μυθιστόρημα " Καλύτερα Να Σε Έλεγαν Λισσάβω" μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο σε καιρούς ταραγμένους για την πατρίδα μας.

Καιροί ανακατατάξεων, κοινωνικών αναταραχών, φτώχειας και πολέμων που παραμένούν πρόσφορο έδαφος για κάθε - Έλληνα- συγγραφέα διαχρονικά. 

Εντούτοις, η Σοφία Δημοπούλου επιλέγει πτυχές της εποχής λιγότερο συζητημένες σε σχέση με το κλασσικό μοτίβο Μικρασία- Κατοχή.

Πεδίο δράσης είναι η Ημαθία και συγκεκριμένα η Λίμνη των Γιαννιτσών.

Στο προσκήνιο, έρχεται η κοινωνική καθημερινότητα στα χωριά που διέσχισαν το κατώφλι του εικοστού αιώνα κάτω από τον οθωμανικό ζυγό, για να μεταβούν λίγο μετα στην ελληνική κυριαρχία, με αμφίβολη βελτίωση για την καθημερινότητα των φτωχών χωρικών.

Έπεται η μεταξική δικτατορία ειδικότερα εναντίον των κομμουνιστών, αλλά και το πρώτο εκτεταμένο "κύμα" της Μετανάστευσης, ιδίως προς την Αμερική (και την Αυστραλία).

Είναι όμως σαφές πως, παρά τις κατατοπιστικές υποσημειώσεις πληροφοριακού χαρακτήρα, για την εποχή αλλά και το συνεπές ιστορικό πλαίσιο, όλο το υπόβαθρο μένει ως απλό φόντο.

Η ιστορία παραμένει ξεκάθαρα προσωποκεντρική.

Σε αυτήν δεσπόζει ξεκαθαρα η φιγούρα του Νασιού , ενός ορφανού παιδιού που πασχίζει να ξεφύγει απο την κακοδαιμονία του- η μοίρα, όμως, τον θέλει ταγό ενός απελπισμένου, άσβεστου έρωτα που ο Χρόνος, οι θάλασσες κι οι μπόρες της ζωής δε θα καταφέρουν να εξαλείψουν.

          Η μορφή της αγαπημένης Λισσάβως κυριαρχεί στην ψυχή του ήρωά μας, γίνεται νόστος και Χαμένος Παράδεισος, ενόσω συμπλέκεται με ένα θανάσιμο μυστικό...

Αυτός ο παιδικός έρωτας συμβολίζει τη χαμένη αθωότητα σε έναν κόσμο που αλλάζει.

Η συγγραφέας διαχειρίζεται  πολύ καλά τις εσωτερικές συγκρούσεις του πρωταγωνιστή της και ιχνηλατεί τα πάθη του, σκιαγραφώντας έναν από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες σε κοινωνικό μυθιστόρημα ανάλογης θεματολογίας.

Ο Νασιός είναι μια τραγική φιγούρα που ξεπηδά από τα σπλάχνα της μακεδονικής υπαίθρου, ζυμωμένη με το χαρμάνι του έρωτα που καθοδηγεί τα βήματά του ενόσω αυτός παλεύει να ανασυστήσει τη χαμένη του ταυτότητα που του στέρησαν οι συγκυρίες κι οι επιλογές του.

Ένας περιπλανώμενος Οδυσσέας του πεπρωμένου ,με τη Λισσάβω του "Πηνελόπη" μαζί και "μαυλίστρα Κίρκη"...

Οι αναταράξεις στην πορεία του Νασιού πολλές και δυνατές, κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον.

          Ένα μικρό μειονέκτημα του βιβλίου είναι πως πολλαπλές κοινωνικοπολιτικές πληγες της εποχής προσεγγίζονται ακροθιγώς, χωρίς να αποδίδεται το βάθος τους κι η δραματική τους επιρροή στον καθημερινό άνθρωπο.

             Η ανθρωποκεντρική υφή του βιβλίου λειτουργεί εις βάρος της κοινωνικής.

Το ιστορικό περίγραμμα παραμένει αχνό σχεδόν ποσχηματικό και κάποιες καταστάσεις κυλούν "πολύ γρήγορα" ,παρόλη την ένταση και την τραγικότητα των στιγμών για τον ελληνισμό ολόκληρο.

          Επιπροσθέτως έχουμε μια ανισομέρεια στη διαχείριση του χρόνου όσο εκτυλίσσεται η ζωή του πρωταγωνιστή.

Μια εξέλιξη προς το τέλος λ.χ. είναι συγκλονιστική και καθοριστική για την προσωπική πορεία του πρωταγωνιστή Νασιού, αλλά δυστυχώς αποδίδεται βραχυλογικά, ενώ θα ήταν απαραίτητη η εμβάθυνση και η υποβλητικότητα που είχε αποδοθεί πολύ έντεχνα σε προηγούμενες φάσεις της πλοκής!

Βέβαια το ιδιότυπα ανατρεπτικό κλείσιμο αιφνιδιάζει και συγκινεί, όπως ακριβώς "θα έπρεπε".

Είναι πραγματικά κρίμα διότι η Σοφία Δημοπούλου έδειξε ξεχωριστές αρετές στη γραφή της, ευαισθησία απέναντι στους χαρακτήρες της και συγγραφική ευρηματικότητα.

Ίσως λίγες ακόμη σελίδες ήταν απαράιτητες για να ολοκληρωθεί αρμονικά η παρουσίαση του ήρωα.

       Πιστεύω, εν ολίγοις, πως το "Καλύτερα Να Σε Έλεγαν Λισσάβω" της Σοφίας Δημοπούλου είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα  και φανερώνει μια μαγιά ελπιδοφόρα, που μπορεί να έχει ενδιαφέρουσα εξέλιξη σε επόμενα βιβλία της 

και περιμένω με πολύ ενδιαφέρον να τη δω!

Κωνσταντίνα Μπάρλα, Σαράγιεβο- Γκουερνικα για Αγγέλους

                                                                    Σαράγιεβο, Γκουέρνικα για Αγγέλους, Κωνσταντίνα Μπάρλα
                              Είδος: Κοινωνικό Μυθιστόρημα -Μαρτυρία

                               Βαθμολογία : 9/10

Εκδόσεις Υδροπλάνο
Ημ/νια Έκδοσης:2021
Σελίδες:340 

Προσφάτως την προσοχή μου τράβηξε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, που δε μοιάζει με κανένα από όσα κατακλύζουν της αναγνωστική αγορά...

Πρόκειται για το ξεχωριστό βιβλίο μιας Ελληνίδας που απαγκιστρώθηκε από τα δεσμά της αυτοαναφορικότητας, η οποία χαρακτηρίζει την ελληνική μυθοπλασία στην συντριπτική της μερίδα,

και κατόρθωσε να μας ταξιδέψει έξω από την ελληνική μας πραγματικότητα, σε ένα ζήτημα φωτιά, που αποκτά εν τέλει οικουμενικότητα... 

Ένα αξιοπρόσεκτο αντιπολεμικό βιβλίο, που όλοι πρέπει να διαβάσουν.

         Ο λόγος για το δεύτερο βιβλίο της Κωνσταντίνας Μπάρλα "Σαράγιεβο, Γκουέρνικα για Αγγέλους", που μας μεταφέρει στον τεκτονικών αναταράξεων γιουγκοσλαβικό εμφύλιο,με τον οποίο συντελέστηκε ο βίαιος διαμελισμός της Γιουγκοσλαβίας και νέες κρατικές οντότητες πυργώθηκαν πάνω στα οστά των νεκρών της δεκαετίας του 90:

Σλοβενία, Κροατία, Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Μαυροβούνιο, Σκόπια, με κορύφωση τους άνανδρους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ εναντίον  πολιτικών στόχων της Σερβίας το 1999 προκειμένου να αποσπαστεί από τον σέρβικο πυρήνα και το ιστορικό Κοσσυφοπέδιο.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτού του τρομακτικού Εμφυλίου Πολέμου, που πολλά βράδια μονοπώλησε και τα δελτία ειδήσεων στην Ελλάδα, συσφίχτηκαν οι δεσμοί ανάμεσα στις ορθόδοξες Ελλάδα και Σερβία, με τον ελληνικό λαό να παραστέκεται στον σερβικό, με κάθε μέσο ,ενώ πολλά "παιδιά του πολέμου" βρήκαν σε ελληνικές οικογένειες φιλόξενο σπίτι να γλείψουν τις πληγές τους...

Η Κ. Μπάρλα ήρθε να καλύψει ένα ανεξήγητο θεματολογικό κενό στην ελληνική βιβλιογραφία που έδειξε να αγνοεί αυτές τις αιματηρές εξελίξεις στη γιουγκοσλαβική επικράτεια, αφού τα βιβλία γύρω από το φλέγον ζήτημα του διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας είναι εξαιρετικά περιορισμένα- και έτυχαν αναιμικής ανταπόκρισης από το αναγνωστικό κοινό.

Ελάχιστες σχετικές εκδόσεις έχουν λάβει χώρα.

Κάποια δοκίμια για τον πόλεμο -εκδόσεις Παρατηρητής ή το γνωστότερο "79 μέρες" του Ν. Μπογιόπουλου) 

Λιγοστά μετέφρασμένα μυθιστορηματα- κυρίως Σέρβων με ισχνή απήχηση (Τρίγωνο-Τετράγωνο, Στο Αμπάρι, Λίζα και Άβελ, Μικρές Κόκκινες Καρέκλες της Ο Μπράιαν, το εφηβικό "Ζήτημα Χρόνου", εκδ Σαββάλα κλπ)

          Η μοναδική μυθιστορηματική απόπειρα από Έλληνα με θέμα τον Πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, είναι το "χαριτωμένο" βιβλίο του Ιώανα Λα για τον έρωτα ανάμεσα σε μια Αλβανίδα του Κοσσόβου κι έναν Σέρβο το 1999. ("Ο Κοσσοβάρος"- εκδόσεις Βλασση).

Φαντάζεστε τη χαρά μου, λοιπόν, όταν φέτος ανακάλυψα τη καλαίσθητη μυθιστορηματική μαρτυρία που συνέγραψε η Κωνσταντίνα Μπάρλα σχετικά με αυτόν τον τρομακτικό πόλεμο που σημάδεψε τη βαλκανική Ιστορία, το "Γκουέρνικα για Αγγελους", μια θεματολογική προσθήκη απαραίτητη στο σημερινό μυθιστόρημα.

Η συγγραφέας μας προδιαθέτει με έναν τίτλο ποιητικό, που συνομιλεί με τον κορυφαίο αντιπολεμικό πίνακα του Παμπλο Πικάσσο για τον βομβαρδισμό αμάχων της ισπανικης πόλης Γκουέρνικα. 58 χρόνια μετά ο σπαραγμός παραμένει κοινός

         Το βιβλίο της Κωνσταντίνας Μπάρλα αναφέρεται σε ένα από τα βιαιότερα επεισόδια του Εμφυλίου , την πολιορκία του Σαράγιεβο (93-95) μέσα από τα μάτια δύο ερωτευμένων παιδιών, του Σέρβου Μπόσκο και της Μουσουλμάνας Αντμίρα, που η αγάπη τους απλώθηκε πάνω από εθνοτικά μίση και το αίμα τους στάθηκε η ηχηρότερη αντιπολεμική καταγγελία...

Εύλογα προκύπτει ο συσχετισμός με το θρυλικό σαιξπηρικό ζευγάρι, Ρωμαίου και Ιουλιέττας- μόνο που στην περίπτωση της Αντμίρα και του Μπόσκο δεν ήταν οι οικογενειακές προκαταλήψεις, αλλά οι φυλετικοί και θρησκευτικοί διαχωρισμοί φαύλων ηγετών και παραφρόνων ,που θέλησαν χωριστά αυτό το ζευγάρι όπως και τους κατοίκους της Βοσνίας στο σύνολό τους.

Ένας έρωτας που θα συγκινήσει καθε αναγνώστη, όσο τον παρακολουθεί από την τρυφερή του γέννηση ως το πέρασμα στην αθανασία...

Η αφηγηματική τεχνική που επέλεξε η Κωνσταντίνα Μπάρλα είναι λίγο ανορθόδοξη.

Τοποθετεί ως κεντρικό αφηγητή έναν Αμερικάνο πολεμικό ανταποκριτή με διασυνδέσεις, ο οποίος πασχίζει να ανασυνθέσει την ιστορία του ερωτευμένου ζευγαριού επιστρατεύοντας ένα θουκυδίδειο παζλ από ετερόκλητες μαρτυρίες- συνεντεύξεις.

Η ανασύσταση μιας τόσο δυνατής ιστορίας από μάτια τρίτων, δίχως να δίνεται βασικά ο λόγος στους κεντρικούς πρωταγωνιστές ήταν επίφοβη.

Θέλει μεγίστη δεξιοτεχνία, ώστε κάτι τέτοιο να μην αποστεγνώνει τη ιστορία από συναισθήματα.

      Τεχνική- ρίσκο, που τη θυμάμαι σε δύο  μεγάλα κλασσικά έργα, "το Φάντασμα της Όπερας" του Λερού και τα "Ανεμοδαρμένα Ύψη" της Μπροντέ, όπου γνωρίζουμε τον σκοτεινό τους πρωταγωνιστή μέσα από την οπτική τρίτων και τον συνδυασμό μαρτυρίων .

        Τη φοβήθηκα στη "Γκουέρνικα" της Μπάρλα αυτή τη μεθοδο παζλ.

Ευτυχώς ομως η συγγραφέας τη χειρίστηκε, εν τέλει,  καλά.

     Κατάφερε να βάλει στο κάδρο της μαρτυρίας πλήθος προσώπων σαν καταγραφή ντοκυμαντέρ, διαφυλάττοντας όμως τη συναίσθηματική φόρτιση και τη γραμμική εξέλιξη της ιστορίας-από το ερωτικό σκίρτημα της εφηβείας ως τον αδόκητο θάνατο του ζευγαριού στη γέφυρα που τους ένωσε παράδοξα.[αναφερω την καταληξη γιατι ειναι γνωστη απο την ειδησεογραφια κ αρθρα στο διαδικτυο]

Τον λογο παίρνουν φίλοι συγγενείς αλλά και ένα εφηβικό ημερολόγιο...σε μια αλληλουχία που ακολουθεί τη χρονική σειρα των γεγονότων.

Αυτό επέτρεψε να βιώσουμε την κλιμάκωση των καταστάσεων και την τραγικότητα αυτού του έρωτα που στάθηκε μπροστά στα πολυβόλα.

Η ροή της πλοκής, λοιπόν, είναι άνετη, συναρπαστική και βαθιά βιωματική, με τον αναγνώστη να νιώθει οικεία με κάθε πρόσωπο του δράματος.

Είναι ενδιαφέρον κι ενα παράλληλο ρομάντζο που αναπτύσσεται με φυσικότητα, εμπλέκοντας απρόσμενα τον Αμερικάνο με μιαν ακόμη τραγική φιγούρα αυτης της διαμάχης.

       Μέσα από το κεντρικό ρομαντικό ζευγάρι του Σέρβου και της Μουσουλμάνας αναδεικνύεται-όσο σε καμια βερμπαλιστική ηθικολογία- ο παραλογισμός του Πολέμου και η στρατοκρατική παράνοια  των φαύλων ηγετών, που φανατίζουν τα πλήθη και σέρνουν τους λαούς σε παράλογες αιματοχυσίες, ενώ οι απλοί άνθρωποι ποθούν μια ήσυχη ειρηνική ζωή και συνύπαρξη με τον διπλανό.

         Με αυτόν τον συγκλονιστικό έρωτα στο προσκήνιο, λοιπον, η Κωνσταντίνα Μπάρλα ξετυλίγει μια βίαιη πτυχή από την τραγωδία των Δυτικών Βαλκανίων, την πολιορκία του Σαραγιεβο από τα στρατεύματα του Μιλόσεβιτς.

Ο Μπόσκο κι Αντμίρα κηρύττουν την αδελφοσύνη ενόσω μετουσιώνονται οι ίδιοι σε αδέλφια του κάθε αναγνώστη που γίνεται κοινωνός όλης της αγωνίας μιας πόλης σε αποσύνθεση. 

Aπό το εξαιρετικό, ιστορικά ενημερωμένο σε ικανοποιητικό βαθμό, κειμενο της παρελαύνουν και χαρακτηριστικές πολιτικές  φιγούρες του τρομερού αυτού πολέμου ανάμεσα στο σερβορθόδοξο και το μουσουλμανικό στοιχείο του Σαράγιεβο, όπως ο παραστρατιωτικός Σέρβος Αρκάν με τις τίγρεις του ή ο Μουσουλμάνος μαφιόζος και θρύλος της πόλης Ισμέτ Μπαγιάμοβιτς, όπως και ο θιασώτης των αποσχιστικών τάσεων των Μουσουλμάνων, Αλία Ιζετμπεγκοβιτς.

Ο χαμός του υπέροχου ζευγαριού αποτέλεσε ένα έγκλημα πολέμου που συμπύκνωσε τα δεκάδες που συντελέστηκαν στη Βοσνία με αποκορύφωμα τη Σρεμπρένιτσα ,κι αποτέλεσε μια μικρογραφία αυτής της πολυετούς εμφύλιας διαμάχης.

        Το ζήτημα της Βοσνίας ειναι πιο πολύπλοκο, βέβαια.

Στο βιβλίο πλανάται πιο ορατή η εντύπωση πως υπαίτιοι για την τραγωδία στη Βοσνία είναι βασικά οι Σέρβοι.

Αυτή είναι η δυτική προσέγγιση.

Η αλήθεια ειναι πως και στη Βοσνία το μουσουλμανικό στοιχείο έγινε διαχρονικά αιχμή του δόρατος σε πολιτικές δίωξης του χριστιανικού στοιχείου ή πίεσης του κατά την Τουρκοκρατία και  σε μεταγενέστερες εποχές κρίσεων (Τούρκοι,Γερμανοί, Αμερικανοι κλπ)

Για παράδειγμα οι Βόσνιοι Μουσουλμανοι υπήρξαν η μοναδική εθνοτική οντότητα στα Βαλκάνια, που επίσημα  συνέπραξε κατά τον ΒΠΠ με τα ίδια γερμανικά Ες Ες σχηματίζοντας ξεχωριστό σώμα εθελοντών στους κόλπους τους, φορώντας φέσι με τον ναζιστικό αετό και τη σβαστικα στα νύχια του-ως εκπρόσωποι των ίδιων των SS!!!

       Ένα παρελθόν που η ενωτική ομπρέλα του σιδερένιου Τίτο κατάφερε να σκιάσει γλυκά οδηγώντας, με λαθη και σωστά- τον γιουγκοσλαβικό λαό σε μια επίζηλη ευημερία, όπως η κ Μπάρλα ανέδειξε μέσα από μια εξαιρετικά τοποθετημένη κι ενδιαφέρουσα μαρτυρία.

        Τη δεκαετία του 90,όταν ξέσπασε η εμφύλια διαμάχη με τη Σλοβενία και την Κροατία, υποδαυλίστηκαν εύκολα αυτά τα πάθη με μια ιδεολογική εκταφή "φαντασμάτων" που ακόμη ζητούσαν αίμα. 

Η σφόδρα βίαιη αντίδραση των Σέρβων κι η χωρίς έλεος απάντησή τους συμπλήρωσε, ωστόσο, το πορτρέτο της θηριωδίας και της ενοχής, αποδεικνύοντας πως στον Πολεμο κανένας δεν μπορεί να μείνει αθώος....

Το συγκινητικό είναι πως ο έρωτας της Μουσουλμάνας Αντμίρα και του Σέρβου Μπόσκο αναπτύχθηκε ελεύθερα, ανυπότακτα, υπερνικώντας κάθε προκατάληψη του χθες, στην κοινή γλώσσα της νιότης και της λαχτάρας για δημιουργία.

Αίτημα για φως που αποδεικνύει ότι τελικά "Ο Θεός Αγάπη Εστί".

Ένα δίδαγμα που καθένας μας πρέπει να διασώζει εκρίζώνοντας από την ψυχή του την κουλτούρα του Πολέμου, όπως έκανε το ερωτευμένο ζευγάρι.

Κι αν τα ονειρικά, λαμπερά βράδια του Σαράγιεβο που λάτρευε η Αντμίρα καποιοι τα μετέτρεψαν σε αφέγγαρη, εφιαλτική  νύχτα, είναι το φως της αγάπης που θα φέρει μια όμορφη ανατολή ξανά.

Συστήνω οπωσδήποτε αυτό το εξαίσιο βιβλίο της Κωνσταντίνας Μπάρλα σε όλους.

          Θα σας συγκινήσει, θα σας συμπαρασύρει σε μια ευρεία γκάμα αλληλοσυγκρουόμενων συναισθηματων και θα σας εμπνεύσει με όμορφα ιδανικά, παρέχοντας ενδιαφέρουσα γνώση για τη σύγχρονη Ιστορία της περιοχής μας.

Άλλωστε πρόκειται για μια καλαίσθητη έκδοση και παρα τα μικρά ατοπηματάκια της επιμέλειας παραμένει ένα διαχρονικό βιβλίο από κείνα που κουβαλάς για πάντα μέσα σε μια γωνίτσα της ψυχής.

              Επειδή έχω παρατηρήσει πως γενικά η Κωνσταντίνα Μπάρλα αποφεύγει τις κοινοτυπίες(όπως και στο πρωτο της μυθιστόρημα Φόβος Ή Έρωτας) και προτάσσει μια πιο "κοσμοπολίτικη" αυρα στις αναφορές της, περιμένω με ανυπομονησία την επόμενη έμπνευσή της.