Πανέξυπνα Πλάσματα, Σέλμπυ Βαν Πελτ
Είδος Κοινωνικό
Βαθμολογία 8,5/10 (Ηλικίες από 12 ως...χρονών)
Τίτλος πρωτοτύπου
Μετάφραση Ιλάειρα Διονυσοπούλου
Σελίδες 510
Ημ/ νια Κυκλοφορίας 9 Μαρίου 2023
Όντα πολυσυζητημένα- από το "κλασσικό" χταπόδι των σαρακοστιανών τραπεζιών, μέχρι τους γιγάντιους συγγενείς του των 50 κιλών στον Ειρηνικό Ωκεανό ή το εντυπωσιακό χταποδάκι στους υφάλους Ειρηνικού και Ινδικού Ωκεανού, με τους μπλε δακτυλίους και το ανώδυνο μα και θανατηφόρο δηλητήριο που δεν έχει αντίδοτο!(10.000 φορές πιο δραστικό από το υδροκυάνιο)
Ποτέ, πάντως, δε φανταζόμουν ότι ένα χταπόδι θα έκανε κομμάτια την καρδιά μου - κι όμως!- αυτό ακριβώς συνέβη μέσα από την πένα της Shelby Van Pelt.
Με άρωμα από Γκιγιέμο Ντελ Τόρο, λοιπόν, κι ένα πρωτότυπο τρυφερό μυθιστόρημα μυστηρίου( εκδόσεις Μεταίχμιο) η συγγραφέας ήρθε να μας θυμίσει πως τα χταπόδια είναι... "Πανέξυπνα Πλάσματα"!
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Τόβα είναι μια 70χρονη αλλά ακμαία καθαρίστρια στο Ενυδρείο του Σόουελ Bay, όπου οικεί μεταξύ αλλων ένα γιγάντιο χταπόδι του Ειρηνικού, που ο επιστάτης έχει ονομάσει Μάρκελλο.
Το χταπόδι αυτό, οξυδερκής παρατηρητής των ανθρώπων που συνθέτουν την πραγματικότητα του Ενυδρείου του, έπιλέγει να έρθει κοντά με την Τόβα όταν εκείνη τον βοηθά σε μια ατυχή στιγμή του ...
Η Τόβα- χήρα πλέον- βιώνει μια μονότονη καθημερινότητα με τις 4 φίλες της και τον παντοπώλη Ίθαν, που επιζητεί τη συντροφιά της, ενώ στη μικρή πόλη του; καταφθάνει ο άνεργος Κάμερον που ψάχνει να βρει τη δική του ταυτότητα.
Πίσω από όλα αυτά, όμως, η Τόβα κουβαλά την οδύνη για τον μυστηριώδη χαμό του μονάκριβου γιου της, του Έρικ- 30 χρόνια πριν- και τούτο το γιγάντιο χταπόδι του ενυδρείου κρατά τις απαντήσεις για αυτήν την τραγική εξαφάνιση...
Τι συνέβη στον νεαρό Έρικ;
Θα πάρει η Τόβα τις απαντήσεις που θα της φέρουν επιτέλους τη γαλήνη;
Γιατί τούτο το χταπόδι μετράει αντίστροφα τις μέρες;
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ.
Εξαίσιο τρυφερό απρόσμενο, με ιδιότυπη αίσθηση του χιούμορ και σπαραξικάρδιο τα Πανέξυπνα Πλάσματα της Shelby Van Pelt είναι η ιδανική συντροφιά για όλες τις ηλικίες αναγνωστών- από νεαρούς εφήβους μέχρι... συνομήλικους της πρωταγωνίστριας!
Σα μια ταινία κοινωνική με σπέρματα φαντασίας, αυτή η κινηματογραφικά εξελισσόμενη φιλία ανάμεσα σε μια θλιμμένη καθαρίστρια κι ενα αιχμαλωτισμένο χταπόδι, μπορεί να συγκινήσει μικρούς και μεγάλους!
Συνδυάζοντας ρεαλισμό κι ανιμισμό- χιούμορ αλλά και βαθύ συναίσθημα- τα "Πανέξυπνα Πλάσματα" είναι ο ορισμός της δημιουργικής γραφής, που δεν πέφτει στην παγίδα να πνίξει την ουσία και τη συγκίνηση προς χάριν της πρωτοτυπίας ή του σουρρεαλισμού.
Η ιδέα των ζώων "που στέκουν παραστάτες των ανθρώπων" είναι συχνή στη μυθοπλασία, αλλά σε αυτήν συνήθως κυριαρχούν ζώα οικόσιτα ή εξημερωμένα, όπως ο σκύλος ("Ασπροδόντης",Ο Διάλογος των Σκυλιών Θερβάντες. "Μάγκας"), η γάτα (Ένας Γάτος που τον Έλεγαν Μπομπ, Ο Γάτος που έσωζε Βιβλία)και κυρίως το άλογο, που έχει πρωταγωνιστήσει σε αριστουργήματα(από τον Όμηρο μέχρι τη κλασσική "Μαυρη Καλλονή", Το Αλογο του Πολέμου του Μορπούγκο ή Τα Άλογα του Χειμώνα από τον Φίλιπ Κερρ). Απο το θαλάσσιο βασίλειο μάς έχουν απασχολήσει λογοτεχνικά κυρίως η φάλαινα (Μόμπι Ντικ) και το δελφίνι.
Από την άλλη, η φιγούρα του φιδιού ή της σαύρας έχουν παγιωθεί ως προσωποποίηση του Κακού
Η συγγραφέας αποφεύγει την παγίδα της κοινοτυπίας, εμπλουτίζοντας αυτήν την ιδέα με πρωταγωνιστή ένα χταπόδι!
Παρά το λανθάνον σουρρεαλιστικό στοιχείο αυτης της προσωποποίησης η συγγραφέας διατηρεί τη βιολογική εγκυρότητα :
Πέραν του στοιχειώδους ανθρωπομορφισμού- στη λογική σκέψη ή τη γνωστική επεξεργασία του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος - το χταπόδι ο Μάρκελλος δεν ξεφεύγει απο τις επιταγές του είδους του (προσδόκιμο ζωής, αντοχή έξω από το νερό, μορφολογία). Εμπλουτισμένο μυθιστορηματικα το δέσιμό του με την Τόβα "στέκει":
Οι επιστήμονες εχουν πιστοποιήσει την υψηλή ευφυία των χταποδιών, ενώ στο βραβευμένο ντοκιμαντέρ "Octopus, My Teacher" είδαμε την ικανότητά τους να ανταποκρινονται στοιχειωδώς σε συναισθηματικά ερεθίσματα και να συνδέονται...
Στα "Πανέξυπνα Πλάσματα", δηλαδή δεν έχουμε το "μαγικό στοιχείο", στην αμιγή μορφή που το βρίσκουμε στα παιδικά βιβλία.
Η μαγεία του βιβλίου έγκειται στη συναισθηματική δύναμη της φιλίας. Μιας φιλίας απρόσμενης, αλλόκοτης που μας την αφηγείται σε τριτο προσωπο η συγγραφέας σε εναλλαγή με τους απολαυστικούς μονολόγους απο το ίδιο το αξιολάτρευτο χταπόδι, που ζει μιαν ιδιότυπη αντίστροφη μέτρηση.
Η Βαν Σελπ, με όχημα το αξιολάτρευτο, ατίθασο "χταπόδι" της και μια γλυκιά καθαρίστρια γύρω στα 70 χρόνια της, έρχεται να μιλήσει για την απώλεια και την επούλωση, συνθέτοντας μια ωδή στην ελπίδα.
Μέσα από την κακοτράχαλη διαδρομή του πένθους, ξεπηδούν βλαστοί της νέας ζωής, αρκεί να ναι "ανοιχτά τα μάτια της ψυχής", που λέει κι ποιητής...
Ο δε τίτλος "Πανέξυπνα Πλάσματα" προδιαγράφει το νόημα του έργου συμβολικά, υπερβαίνοντας την "απλούστευτική προσέγγιση", που θα τον ήθελε ίσως να αναφέρεται στην ευφυία των μυστηριωδών χταποδιών:
Όσο ξετυλίγονται οι σελίδες κατανοούμε ότι η έννοια τούτης της "υπερτονισμένης ευφυίας", εν τέλει, αφορά όχι σε πνευματικές δάφνες ή επιτεύγματα αλλά στην αθόρυβη σοφία της καλοσύνης. "Πανέξυπνα πλάσματα" στην Σέλμπυ είναι όσοι διαθέτουν το τάλαντο της ενσυναίσθησης, που φτάνει ως την αλληλεγγύη.
Εδώ έρχεται μια επί της ουσίας υπόγεια -ή και...υποθαλασσια (!)- σύνδεση πάλι με τον Ντελ Τόρο, που στο Shape O f Water απέδωσε μια ιδιότυπη σπονδή στα "μωρά του κόσμου που εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη", γιατί ανήγαγαν την έννοια της αγάπης ως υπέρτατη αξία σε έναν κόσμο απληστο και υλιστικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου