Είδος Ιστορικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία 8,5/10
Ο νεαρός συγγραφέας Φαίδων Κυριακού έδωσε προ 3ετίας συγγραφικά διαπιστευτήρια μιας πραγματικά σπουδαίας πένας με το ξεχωριστό του μυθιστόρημα
Ο νεαρός συγγραφέας Φαίδων Κυριακού έδωσε προ 3ετίας συγγραφικά διαπιστευτήρια μιας πραγματικά σπουδαίας πένας με το ξεχωριστό του μυθιστόρημα
"Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου", που αποκάλυψε έναν ανησυχο νου που αναζητά νέους δρόμους έμπνευσης, αξιοποιώντας γόνιμα το απόσταγμα πρότερων παρουσιών της Ελληνικής Πεζογραφίας για να το εξελίξει με ένα κλασσικότροπο ήθος γραφής, εμπλουτισμένο με μοντέρνα ψυχογραφική εμβάθυνση και πρωτότυπες ιδέες.
2 χρόνια μετά, ο Φαίδων Κυριακού επιλέγει να παραμείνει στο πεδίο του ιστορικού μυθιστορήματος και το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι
ΑΝ με το νέο του βιβλίο "Ο Θυριδοποιός" κατορθώνει να σταθεί στο ύψος του συγγραφικού διαμετρήματος που ο ίδιος διέγραψε με το παρθενικό του έργο. Στοίχημα σημαντικό.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Μάνος Λαζάρου είναι ένας νεαρός άντρας που ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση και κατασκευάζει φέρετρα.
Παράλληλα μες στην ψυχή του ενδημούν μυστικά και πάθη που έρχεται να τα επισκιάσει η γερμανική εισβολή και η Κατοχή.
Κατατρυχόμενος από ενοχές και ένα μυστικό ο Μάνος θα αναζητησει ενα κίνητρο ζωής σε μια πολιτεία παραδομένη στον θάνατο και στη φρίκη.
Μέσα σε μιαν Αθήνα του Ψύχους και της Πείνας θα αναδυθεί άγριος ο πόθος για ζωή κι η αντίσταση στο σκοτάδι ως έκφραση της αξιοπρέπειας εκείνης που κάνει τον άνθρωπο να ανθίσταται στο αναπόφευκτο της τραγικότητάς του.
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου,"είναι ένα έργο όπου συνυπήρξαν αρμονικά όλα τα γνωρίσματα του Καλού Βιβλίου:
Ενδιαφέρουσα πλοκή, γλωσσικό μεράκι,
ιδιαίτεροι&άρτια σκιαγραφημενοι χαρακτήρες,
ιστορική εγκυρότητα&πλήρη ένταξη στο κάδρο της προς μελέτη εποχής,
αβίαστη ροή, διεισδυτικότητα
και ανατροπές που ειχαν χτιστεί πειστικά, ώστε να λειτουργούν αρμονικά στο σύνολο.
Όλα αυτα σηματοδοτούν έναν φιλόδοξο πήχυ ο οποίος δύσκολα ξεπερνιέται κι αυτός αποτελεί ένα από τα ζητούμενα της νέας απόπεορας του νέου συγγραφέα...
Ο "Θυριδοποιός" του ήρθε να επιβεβαιώσει πολλές από τις αρετές, που προδιέγραψε το ντεμπούτο του συγγραφέα του- πλην όμως τράβηξε έναν άλλον δρόμο που διαφοροποιεί αρκετές πλευρές.
Στο επίκεντρο του Φαίδωνα Κυριακού αυτήν τη φορά έρχεται η περίοδος της Κατοχής σε ένα σκηνικό ζοφερό, αλλά και γνώριμο στη συλλογική μνήμη.
Η γερμανοκρατούμενη Αθήνα! Κατορθώνει ωστόσο ο νεαρός συγγραφέας γι άλλη μια φορά να μη υποπέσει στην παγίδα της κοινοτυπίας:
Λίγα έργα έχουν ιχνηλατήσει τόσο παραστατικά το μωσαικό της Κατοχής στην Αθήνα- ειδικότερα τον πρώτο της χειμώνα, όπου ενέσκυψαν καταστάσεις ανείπωτου πόνου, που προσλαμβανουν χαρακτηριστικά έμμεσης γενοκτονίας.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά τα αφηγήματα της Λιλίκας Νάκου και το (κατ' εμέ τουλάχτιστον) μυθιστόρημα - σταθμό για την εποχή αυτήν, τον Λιμό από τον Πάνο Αμυρά.
Ο Φαίδων Κυριακού χρησιμοποιεί ως ιχνηλάτη μας στη σκλαβωμένη- Αθήνα του 41- με τον- Παρθενώνα- λαβωμένο- κατάστηθα- απ'τη -σβάστικα"
έναν μύστη και λειτουργό του θανάτου, εναν φερετροποιό - τον Μάνο Λαζάρου, με ένα επώνυμο ευφημισμό (από το αναστηθέν πρόσωπο της Καινής Διαθήκης!)
Πρωτότυπη όσο κι ελαφρώς άχαρη ιδιότητα για πρωταγωνιστή, που ίσως ενεργοποιεί αντανακλαστικά άπωσης στον μέσο αναγνώστη, όπως κάθετι που άπτεται στην πραγματικότητα του θανάτου.
Ένας Πλούτων της σύγχρονης εποχής περιτριγυρισμένος από χθόνιες σκιές- οι αποσκελετωμένοι της Πείνας και του Ψύχους. Ανεπιθύμητος στους αιώνας των αιώνων.
Όλα αυτα έρχεται να τα σκεπάσει η σκιά της Κατοχής, που αλυσοδενει όλο τον ελληνικό λαό στα δεσμά της ταπείνωσης ,του φόβου, της πείνας, της απώλειας.
Πρόκειται για ένα πένθος εθνικό.Μια κηδευομένη πατρίδα& από αυτήν την πλευρά η τέχνη του φερετροποιού λειτουργεί και σε επίπεδο συμβολικό.
Ο ιδιότυπος αποκλεισμός όμως του Μάνου Λαζάρου στη μοναξιά και στην κατεργασία του θανάτου έγκειται κατ' εξοχήν στην προσωπική του καταβύθιση.Την αίσθηση του ανικανοποίητου που τον διακατέχει.
Ο "θάνατος" του έχει επισυμβεί σε ένα επίπεδο συμβολικό σαρώνοντας το φως και την ηθική. Θάνατος συνείδησης.
Ο Λαζάρου συνιστά την πεμπτουσία του Αντιήρωα όσο λίγοι λογοτεχνικοί χαρακτήρες, που ωστόσο δεν τοποθετούνται ούτε στην πλευρά του Κακού με όρους διακριτούς ή σχηματικούς.Δεν είναι προδότης, δεν εκμεταλλεύεται συνανθρώπους του, ωστόσο κατατρύχεται από τους προσωπικοθς δαίμονες που ο ίδιος έπλασε κατ ' εικόνα και καθ'ομοίωσιν του...
Δεν υπάρχει στον Μάνο Λαζάρου ίχνος εξιδανίκευσης κι αυτή του η ανθρωπινότητα τον καθιστά πειστικό, όχι όμως αναγκαστικά συμπαθή, επιλογή που αποτελεί συγγραφική τολμη.
Γι'αυτό κι η ατομική "επανάσταση" του πρωταγωνιστή- με οσο εξωφρενικό τρόπο κι αν αυτή πραγματοποιήθηκε, τελικά- προσλαμβάνει ρόλο διττό, καλύπτοντας το πεδίο της Αντίστασης, σε επίπεδο λα'ι'κό, αλλά και την ατομική αποτελμάτωση του Μάνου Λαζάρου.
Ένα πετάρισμα ελευθερίας, που είναι αμφίβολο αν μετουσιώνεται σε πέταγμα δηλαδη αναμόρφωση.
Νομίζω δεν ήταν εξάλλου αυτή το ζητούμενο του συγγραφέα.
Διακυβευμα στον Θυριδοποιό είναι να οδηγήσει τον ήρωα να ψηλαφήσει το ατομικό του σκοτάδι σε μια κατάδυση αυτογνωσίας για να αναδυθεί ξανά όχι απαραίτητα στην αλλαγή αλλά στην επίγνωση..
Δεσπόζει ο ψυχογραφικός χαρακτήρας του έργου με έμφαση στους στοχασμούς και τους προβληματισμούς του Μάνου Λαζάρου.
Η παρουσίαση του ήρωα χαρακτηρίζεται απο μια έντονη "εσωστρέφεια": Πρόκειται για ένα βαθιά ενδοσκοπικό μυθιστόρημα, που διερευνά την ψυχή του ήρωα με ίχνη φορυδικής σκέψης επιστρατεύοντας ως και την προσφιλή στον Αυστριακό επιστήμονα τεχνική του Ονειρου.
Ένας λαβύρινθος δαιδαλικός από ονειροφαντασίες, συλλογισμούς και έντονη περιγραφικότητα που κατακερματίζουν τη χρονική αλληλουχία καθιστώντας την ατμόσφαιρα του βιβλίου υποβλητικότερη και πιο μελαγχολική.
Μια περιήγηση στη Αθήνα της Κατοχής ανάγεται σε μια περιδίνηση υπαρξιακη.
Οι δε χαρακτήρες που πλαισιώνουν τον Μάνο (κ.Κατερίνα, Ζήσης, Ελπίδα κ.ο.κ.) παρουσιάζονται από το πρίσμα εκείνου, ωστόσο η αλληλεπίδρασή τους με τον Μάνο προσφέρουν ζωντανούς διαλόγους και ωραίες στιγμές.
Ειδικότερα η αντιπαράστασή του Μάνου προς τον φίλο του τον Ζήση προσφέρει τις πιο απολαυστικές στιγμές του βιβλίου με σπερματικές ιδεολογικές συζήτησεις -οξυδερκείς κι ενδιαφέρουσες.
Στην αλληλεπίδραση τους ο Ζησης κι ο Μανος - μεσα σε αυτήν την καλοστημένη σκηνογραφία του θανατου, με ένα σχέδιο και μια ηθική που προβάλλει σα φάρσα- μου θύμισαν τη σκωπτική διαθεση του αρχαίου Λουκιανού στους Νεκρικούς Διαλόγους του...Έχουν κατι από την αποκοτιά του Σισσύφου οταν επιχειρούσε να εξαπατήσει τον πιο ισχυρο αντίπαλο, τον Χάροντα...
Ως προς το περιστατικό που στοιχειοθετεί το κομματι της καθεαυτής δράσης,αυτό μας συστήνει ενδιαφέροντα πρόσωπα από την άλλη πλευρά, τη γερμανική , που ήθελα να τα δω πρρισσότερο ίσως.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερη εξέλιξη, σχεδόν σουρρεαλιστική, όπου υπεισερχονται και κάποιοι διακριτικοί προβληματισμοί γύρω από τη σχετικότητα της ηθικής αλλά και τα ζώα ακόμη.
Η κύρια δράση αναδεικνύει το σημαντικότερο μήνυμα του έργου:
Η ελπίδα (ανα)γεννάται μέσα από την έμπρακτη προσπάθεια να αλλάξεις το αποτρόπαιο που ειτε σε περιβάλλει είτε ελλοχεύει εντός σου, έστω και στη μικροκλίμακα που οριοθετεί την ατομική σου εμβέλεια.
Η συνειδητοποίηση του θανάτου κι η τριβή με αυτόν μπορεί να αναδείξει μια ουσιώδη αγάπη στη ζωή και μιαν ατόφια ανθρωπιά που θα παραμερίσει τη ματαιότητα των Μικρών.
Ο θρίαμβος του Ανθρώπου εγκειται στην αντίστασή του απέναντι στην Παραιτηση όπως το κηρύττει ο Καζαντζακης στην Ασκητική.
Στην άρνησή του να αφομοιωθεί ηθικά από τον ατομικισμό του Φόβου, από την υποδούλωση στο φαύλο ισχυρότερο αναδεικνύεται
Όταν επιδίωξη του Ανθρωπου δεν είναι η βιολογική του διάσωση, αλλά η περιφρούρηση της αξιοπρέπειάς του.Της ανθρωπιάς του.
Όταν επιδίωξη του Ανθρωπου δεν είναι η βιολογική του διάσωση, αλλά η περιφρούρηση της αξιοπρέπειάς του.Της ανθρωπιάς του.
Αυτή η σχεδόν καζαντζακικού χαρακτήρα χαραμάδα ελπίδας μέσα από τον ματαιωτικό ζόφο της αναπόδραστης ήττας είναι ένα ανεκτίμητο επιστέγασμα και αυτής της δύσβατης συνοδοιπορίας του αναγνώστη με τον ιδιαίτερο θυριδοποιό Μάνο Λαζάρου.
Ο "Θυριδοποιός" του Φαίδωνα Κυριακού, λοιπόν, συνιστά ένα εναλλακτικό μυθιστόρημα γύρω από την πολυσυζητημένη περίοδο της Κατοχής, με χοφερή ατμόσφαιρα που ίσως δεν είναι για όλους, διατηρώντας στοιχεία πρωτοτυπίας, που όμως δεν υπερβαίνουν την ιστορική εγκυρότητα.
Βιβλίο δύσκολο λόγω της βαθυστόχαστης φύσης του και των συμβολισμών του, αλλά με χιούμορ και διαδρομές ψυχής
Είναι εμφανές ότι ο Φαίδων Κυριακού είναι ένας στοχαστικός μυθιστοριογραφος, με βαθιά αγάπη στην Ελληνική Ιστορία, που δε συγγράφει διεκπεραιωτικά αλλά πελεκά με φιλοπονία τις ιστορίες του προσδίδοντας τους ηθικούς προβληματισμούς και πολλαπλά αναγνωστικά επίπεδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου