Πρωσικό Μπλε, Φίλιπ Κερρ
Είδος: Αστυνομικό Ιστορικό
Βαθμολογία 9/10
Μετάφραση Γιώργος Μαραγκός
Η 12η περιπέτεια του αγαπημένου Γερμανού ντέτεκτιβ Μπέρνι Γκούντερ υποβάλλει το μυστήριο της ήδη από τη δισημία του τίτλου της.Πρωσικό Μπλε λοιπόν με τον Μπέρνι Γκούντερ να κλείνει έναν κύκλο ανοιχτό από το παρελθόν του...
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έχοντας χωρίσει πια, ο Μπέρνι επιβιώνει με αλλαγμένο όνομα δουλεύοντας σε ένα ξενοδοχείο της γαλλικής Ριβιέρας.
Εκεί τον βρίσκει ο Έριχ Μόλτκε, Διευθυντής της Στάζι, και του αναθέτει τη δολοφονία μιας παλιάς του γνώριμης, θέτοντάς τον στην εκβιαστική επίβλεψη ενός παλιού του γνώριμου από την Αστυνομία του Βερολίνου , μεσούσης της ναζιστικής παντοδυναμίας...
Ο Μπέρνι αρνείται και το σκάει, για να αρχίσει μια καταδιώξη κατα μήκος των γαλλογερμανικών συνόρων.
Παράλληλα, αναβιώνει στις αναμνήσεις του μια υπόθεση από το 1939 που μοιράστηκε με τον "τωρινό" διώκτη του, Φρίντριχ Κορς, όταν κλήθηκαν να εξιχνιάσουν μαζί μια δολοφονία που έλαβε χώρα στο ησυχαστήριο του ίδιου του Χίτλερ στο Ομπερσαλτσμπεργκ, με διορία λίγων ημερών ως τα 50α γενέθλια του Φύρερ , που δεν πρέπει να μάθει οτι διεπράχθη φόνος στη βεράντα του.
Έχοντας να αντιμετωπίσει ένα δαιδαλικό πλέγμα από πολιτικές συνωμοσίες και διαφθορά, με προεξάρχοντα τον ισχυρό γραμματέα του Ναζιστικού Κόμματος, τον ραδιούργο Μάρτιν Μπόρμαν ,ο Γκούντερ πρέπει να φτάσει την άκρη του νήματος για να διασώσει το γόητρο του Ράιχ, ισορροπώντας ανάμεσα στις αντιπαλότητες της ναζιστικής ελίτ.
Δε φανταζόταν όμως ο ικανός τότε αστυνομικός πως 20 χρόνια μετά οι δύο υποθέσεις του θα διασταυρωθούν σε ένα θανάσιμο πλήρωμα του χρόνου...
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Η δωδέκατη και προτελευταία περιπέτεια του Μπέρνι Γκούντερ διατηρεί όλα τα γνώριμα στοιχεία της σειράς:
Ο σαρκασμός του ήρωά μας στη δηκτικότερη εκδοχή του,
η συνύπαρξη πραγματικών και μυθοπλαστικών προσώπων ιδανική και πειστική,
οι ιστορικές πληροφορίες λεπτομερέστατες,
με δύο πάλι υποθέσεις να διατρέχουν την τελευταία 15ετία έχοντας τον ναζισμό και τα απόνερά του στο προσκήνιο,
ενώ ο παράξενος τίτλος της "Πρώσικο Μπλε" αιχμαλωτίζει εξαρχής την περιέργεια του αναγνώστη , που ο Φίλιπ Κερρ ξέρει να την ικανοποιεί απολαυστικά αφού "παίξει λίγο" μαζί της.
Ο όρος "Πρωσικός" φυσικά σχετίζεται με τη στρατοκρατική παράδοση της ίδιας της Γερμανίας, αλλά σε συνδυασμό με το χρώμα "Μπλε" εμπίπτει στα εδάφη της Χημείας.
Είναι λάθος να αποσαφηνίσουμε στην παρούσα κριτική τον όρο, αφού ο συγγραφέας μέσω του αφηγητή του, του ίδιου του Μπέρνι Γκούντερ, μας τον επεξηγεί, σχετίζοντας τον με όλο τον κορμό της πλοκής του.
Σε μια χρονική αλληλουχία προς τα προηγηθέντα 11 βιβλία της σειράς, παραλαμβάνουμε τον Μπέρνι Γκούντερ από την υπόθεση του άμεσου "παρόντος του" (αισίως το 1956) , για να προστεθεί έπειτα σε παραλληλία η υπόθεση από το παρελθόν (1939).
Η υπόθεση του "παρόντος" εξελίσσεται σε μια περιπέτεια Δρόμου, στο τοπίο της γαλλικής παραμεθορίου ,με τον Γκούντερ να νοσταλγεί την κοσμοπολίτικο Βερολίνο της Σοσιαλδημοκρατίας που του στέρησαν ο ναζισμός και ο Πόλεμος- όσο το ίδιο του το παρελθόν τον καταδιώκει.
Από την άλλη ταξιδεύουμε στις Βαυαρικές Άλπεις του 1939 όπου έχει στηθεί το βασίλειο ειδυλλιακό ενός ιδιότυπα κι "επιλεκτικά" φυσιολάτρη Χίτλερ.
Η υπόθεση υπακούει στην αγωνιώδη συνθήκη μιας θανάσιμης προθεσμίας, αλλά ο έντονα περιγραφικός τρόπος με τον οποίο αυτή εξελίσσεται υποτάσσει τη δράση στο ίδιο το ιδιαίτερο σκηνικό.
Εδώ ο Φίλιπ Κερ μας ξεναγεί στα άδυτα του θρυλικού Μπερνχοφ, όπου ουσιαστικά εδρεύει η σκοτεινή ψυχή του χιτλερικού καθεστώτος.
Διεξοδικές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες και ανάγλυφη εικονοπλασία θυμίζουν την ανοικονόμητη περιγραφικότητα κλασσικών έργων του 19ου αιώνα φανερώνουν γνώσεις, που ελάχιστοι μπορούν να έχουν καθώς αυτόπτες μάρτυρες ήταν κυρίως η ναζιστική ελίτ που είχε πρόσβαση στο γραφικό τοπίο.
Τόσο διεισδυτική ματιά στο ονειρικό ησυχαστήριο του Χίτλερ προσωπικά συνάντησα στο βιογραφικό "Η Χαμένη Ζωή της Εύας Μπράουν" της Άγκελα Λάμπερτ - σχετικά με την πορεία της ερωμένης του Χίτλερ, που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του Πολέμου "φυλακισμένη σε εκείνο το χρυσό κλουβί περιστοιχισμένη από γερμανικά έλατα, ασύλληπτη πολυτέλεια και την αντιφατική απαξίωση του Χίτλερ.
Στην περιπέτεια του Γκούντερ δε συναντούμε ούτε τον Χίτλερ ούτε την Μπράουν -βλέπουμε να πλανάται η υστερική φιγούρα του Ρούντολφ Ες, αισθανόμαστε τη φιδίσια απειλη του πανούργου Χάιντριχ και γνωρίζουμε καλύτερα τον ευτραφή Μάρτιν Μπόρμαν, που κινούσε τα νήματα του Κόμματος και την εσωτερική ζωή της Γερμανίας μέσα στον πολεμο, Όλα αυτά δίνουν σαφές το περίγραμμα των συγκρουσιακών σχέσεων και των ανταγωνισμών ανάμεσα στους θιασώτες του Ναζισμού.
Στα αλπικά βουνά με την εξαίσια θέα και τα αλατωρυχεία - περισσότερο από οπουδήποτε αλλού- έχει απλώσει "σκιά αυτοκρατορική" ο απόλυτος άρχων του γερμανικού κράτους, όσο οι φαιδροί και φαύλοι αυλικοί του ερίζουν για την εύνοιά του, ως μέλη μιας μαφιόζικης συμμορίας που μέσα από την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό καταπατά , ληστεύει και εξαπατά τον λαό που διοικεί.
Ο Κερρ σκιαγραφεί αριστοτεχνικά ήθη και χαρακτήρες, 'ετσι που η "περιήγηση" στην πραγματικότητα του απρόσιτου Μπερνχοφ γίνεται σχεδόν βιωματική εμπειρία στον αναγνώστη.
Το "Πρωσικο Μπλε" είναι το βιβλίο λοιπόν με τη λιγότερη δράση αλλά και με την πιο δυναμική κορύφωση, καθώς οι τελευταίες σελίδες συμπυκνώνουν την αδρεναλίνη που έλλειψε από το μεγαλύτερο μέρος.
Υποδειγματική η μετάφραση αποδίδει όλες τις αποχρώσεις του λόγου, τα λογοπαίγνια και το υπαινικτικό σχόλιο που- με μεσάζοντα τον ήρωά του- υποβάλλει ο Κερρ πάνω στα κακώς κείμενα της εποχής- στηλιτεύοντας τα πρόσωπα που έσυραν την Ευρώπη στον χειρότερο Πόλεμο,αλλά κυρίως τον ολοκληρωτισμό που σημάδεψε από ποικίλες κατευθύνσεις, για 6 τουλάχιστον δεκαετίες τον 20ου αιώνα.
Ως Βρετανός εξάλλου, ο Κερρ καθιστά πασίδηλη την αφοσίωση του στην Αστική Δημοκρατία ως το πιο ορθολογικό σύστημα διακυβέρνησης κι αυτό είναι το απώτατο πολιτικό πρόσημο όλης της πετυχημένης σειράς με τον Γκούντερ...
Το "Πρωσικό Μπλε" αποτελεί μια ακόμη- υπέροχη προσθήκη στο περίτεχνο και πολυδιάστατο "πορτρέτο" του Μπερνχαρντ Γκούντερ, αλλά δε θα το πρότεινα ως "πρωτη γνωριμία" με τον ήρωα και τη σειρά...
Ενδείκνυται ο αμύητος αναγνώστης να ανακαλύψει τον Γκούντερ από τις προηγούμενες περιπέτειές του, όπως η "Μοιραία Πράγα", ο"Άνθρωπος Χωρίς Ανάσα", για να κατανοήσει το κλίμα, κι ύστερα να προχωρήσει στην "Τριλογία του Βερολίνου" και στα υπόλοιπα με τη χρονική σειρά που παρουσιάζεται και εδώ.
Το σίγουρο είναι πως ο Γκούντερ παραμένει ένας ήρωας εθιστικός, με πλευρές ακόμη ανεξιχνίαστες κι ενδιαφέρουσες.
Τώρα με αγωνία προσμένουμε την κυκλοφορία της τελευταίας περιπέτειας που μας χάρισε η πενα του πρόωρα θανόντος Φίλιπ Κερρ, το "Μετρόπολις", και αναρωτιέμαι ποιος θα είναι ο επίλογος για την παρουσία του Μπέρνι Γκούντερ στη λογοτεχνική μας ζωή.
Η ΕΝΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ ΣΕΙΡΑ για ΕΝΑΝ ΚΑΙΝΟΥΡΙΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ με βάση την πλοκή κι όχι την έκδοση
(Λινκ με παρουσιαση καθε βιβλιου πάνω σε κάθε τίτλο)
(ΠΛΗΝ 3ΟΥ μέρους που αφορα στο τελος του πολέμου)Philip Kerr, Η Μοιραία Πράγα, εκδ Κέδρος
Φίλιπ Κερρ, Η Γυναίκα Από Το Ζάγκρεμπ, εκδ Κέδρος Εκδ. Κέδρος
Philip Kerr, Η Φλόγα που Σιγοκαίει
ΦΙΛΙΠ ΚΕΡΡ, Αν Οι Νεκροί Δεν Ανασταίνονταν, Εκδ. Κέδρος
Philip Kerr, Φοβού Τους Δαναούς, εκδ Κέδρος
Φίλιπ Κερρ , Η Άλλη Πλευρά της Σιωπής
