Μαουτχάουζεν, Ιάκωβος Καμπανέλλης
Κλασσική Ελληνική Πεζογραφία
Είδος: Μαρτυρία/Hμιβιογραφικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία: 10/10!
Αριθμός σελίδων: 360
Εκδόσεις : Κέδρος
Τελευταία Εκδοση : 2012
Έτος Πρώτης Εκδοσης : 1963
Πρωτος Εκδότης : Θεμέλιο
Tιμή στην Αγορά : 15ευρώ - 10,60 ευρώ
Ο "πατριάρχης" του Σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου, ο σπουδαίος Ιάκωβος Καμπανέλλης, που τόσο αγαπήθηκε από έργα σαν το "Μεγάλο Μας Τσίρκο" και την "Αυλή των Θαυμάτων" ή ταινίες σαν τη "Στέλλα" και την "Οδό Ονείρων", κατέθεσε ένα και μοναδικό πεζογράφημα, που στάθηκε αρκετό για να αναδείξει την ευαισθησία και τον βαθύ του ανθρωπισμό, συγκλονίζοντας το κοινό.
Εβραίοι, Ισπανοί, Σοβιετικοί, Ισπανοί, Τσέχοι, Έλληνες γίνονται μια αγκαλιά, πανηγυρίζοντας την επιβίωσή τους, καθώς οι Αμερικάνοι στρατιωτικοί επιχειρούν να περιθάλψουν τους αρρώστους και να οργανώσουν τους επιζήσαντες σε ομάδες ,ώστε να δρομολογηθεί η επιστροφή κάθε εθνικότητας στην πατρίδα της!
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Χαρά του κόσμου, έλα στην πύλη
να φιληθούμε μες στο δρόμο
ν’ αγκαλιαστούμε στην πλατεία.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Στο λατομείο ν’ αγαπηθούμε
στις κάμαρες των αερίων
στη σκάλα, στα πολυβολεία.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Έρωτα μες στο μεσημέρι
σ’ όλα τα μέρη του θανάτου
ώσπου ν’ αφανιστεί η σκιά του.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Τον δίσκο συμπληρώνουν 6 ακόμη καταπληκτικά κομμάτια του Νίκου Γκάτσου k άλλων (όπως ο Λειβαδίτης,η ο Χριστοδούλου)- "άσχετα" ίσως προς το Μαουτχάουζεν -"σχετικά" όμως με την ελπίδα και τα όμορφα ιδανικά της ζωής, που όλοι μας πρέπει να υπηρετούμε για να μην ξαναυπάρξουν ποτέ Μαουτχάουζεν και Άουσβιτς.
Πηγές των φωτο:
1)Εταιρεία παραγωγών 5η Εποχή(Πρόγραμμα Παράστασης "Mauthausen"
2)Διαδίκτυο
3) Η Επίσημη Ιστοσελίδα Του Ιάκωβου Καμπανέλλη!!! Περιηγηθείτε μέσω του link στην Οδό Ονείρων και στην Αυλή των Θαυμάτων ενός φωτεινού μυαλού των Νεοελληνικών Γραμμάτων!
Κλασσική Ελληνική Πεζογραφία
Είδος: Μαρτυρία/Hμιβιογραφικό Μυθιστόρημα
Βαθμολογία: 10/10!
Αριθμός σελίδων: 360
Εκδόσεις : Κέδρος
Τελευταία Εκδοση : 2012
Έτος Πρώτης Εκδοσης : 1963
Πρωτος Εκδότης : Θεμέλιο
Tιμή στην Αγορά : 15ευρώ - 10,60 ευρώ
Ο "πατριάρχης" του Σύγχρονου Ελληνικού Θεάτρου, ο σπουδαίος Ιάκωβος Καμπανέλλης, που τόσο αγαπήθηκε από έργα σαν το "Μεγάλο Μας Τσίρκο" και την "Αυλή των Θαυμάτων" ή ταινίες σαν τη "Στέλλα" και την "Οδό Ονείρων", κατέθεσε ένα και μοναδικό πεζογράφημα, που στάθηκε αρκετό για να αναδείξει την ευαισθησία και τον βαθύ του ανθρωπισμό, συγκλονίζοντας το κοινό.
Πρόκειται για το "Μαουτχάουζεν", που συνιστά προσωπική μαρτυρία του Ιάκωβου Καμπανέλλη, από την εφιαλτική διετία 1943- 1945, που ο ίδιος- 24χρονος νεαρός- βρέθηκε όμηρος των Γερμανών στο ομώνυμο στρατόπεδο συγκέντρωσης κοντά στο Λιντς.
Η μαρτυρία Μαουτχάουζεν συνιστά ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία του Β Παγκόσμιου Πολέμου και ένα από τα ηχηρότερα αντιπολεμικά έργα της Ελληνικής, αλλά και της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας!
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Βρισκόμαστε στις 5 Μαΐου του 1945.
Τα συμμαχικά στρατεύματα έχουν ήδη εισέλθει στην Αυστρία και απελευθερώνουν το στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν...
Τους Αμερικάνους στρατιώτες της 31ης Τεθωρακισμένης Στρατιάς τους υποδέχονται περίπου 140.000 αποστεωμένοι όμηροι, περιχαρείς για την ανέλπιστη σωτηρία τους από τα νύχια της ναζιστικής θηριωδίας!Είναι ένα ποσοστό 1/9 που είχε γλυτώσει...
Ανάμεσά τους κι ο νεαρός τότε Ιάκωβος Καμπανέλλης!(κάτω σε φωτο του από τις μέρες τις Απελευθέρωσης)
'Ωσπου να οργανωθούν οι αποστολές για κάθε χώρα, οι όμηροι αναγκάζονται να συνυπάρξουν στο απελευθερωμένο πλέον στρατόπεδο, "επανασυναρμολογώντας" τα κομμάτια της ψυχής τους και ανακτώντας την ιδιότητα του ελεύθερου πολίτη.
Έτσι ενώνονται πλήθος ετερόκλητων ανθρώπων, που, πληγωμένοι όλοι τους, μοιράζονται αναμνήσεις και περιστατικά από τη φριχτή τριετία τους στο Μαουτχάουζεν και τα χέρια των Ες Ες.
Ο Αντώνης του Λατομείου, οι δραπέτες της Παράγκας 20, oi Ισπανοί Δημοκράτες όμηροι -"δωράκι" του Δικτάτορα Φράνκο στο Μαουτχάουζεν του "συμμάχου" Χίτλερ-, η κρυφή εβραϊκή σύναξη, η αλληλεγγύη των Ρώσων και πληθώρα προσώπων παρελαύνουν σε ένα σκηνικό φρίκης 3 περίπου χρόνων!
Τώρα, οι επιζήσαντες (απελευθερωμένοι) όμηροι καλούνται να συνυπάρξουν με τις μνήμες και με την μικροκοινωνία των "αθώων" Αυστριακών αγροτών γύρω από το στρατόπεδο, οι οποίοι θα τους επιφυλάξουν δυσάρεστες εκπλήξεις και μια γνώση οδυνηρή.
Τώρα, οι επιζήσαντες (απελευθερωμένοι) όμηροι καλούνται να συνυπάρξουν με τις μνήμες και με την μικροκοινωνία των "αθώων" Αυστριακών αγροτών γύρω από το στρατόπεδο, οι οποίοι θα τους επιφυλάξουν δυσάρεστες εκπλήξεις και μια γνώση οδυνηρή.
Στα μάτια του αναγνώστη λοιπόν παρελαύνουν στιγμιότυπα ασύλληπτης βαρβαρότητας, χωρίς την παρηγορητική ψευδαίσθηση ότι ανήκουν στη μυθοπλασία. Είναι όλα αλήθεια.
Το εκπληκτικό αυτό τρίμηνο, μέχρι την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο νεαρός Ιάκωβος θα αποκτήσει έναν φίλο- στοχαστή, θα αισθανθεί το σφιχταγκάλιασμα των εθνών κάτω από τον πόθο της ειρήνης, ενώ θα αισθανθεί το σκίρτημα του έρωτα να επιστρέφει σαρωτικό, στα μάτια μιας παράξενης Εβραιολιθουανής, της νεαρής Γιαννίνα Ρίμκουτι.
Θα αντέξουν οι επιζήσαντες κάτω από την απόλυτη γνώση της ανθρώπινης σκληρότητας;
Θα καταφέρουν άραγε να χτίσουν ξανά μέσα από τα ερείπια μια νέα εποχή ευτυχίας και συναδέλφωσης; Πότε η Ανθρωπότητα θα πετύχει επιτέλους το "Ποτέ Ξανά;"
ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη συνιστά ένα αυτοβιογραφικό κείμενο, δοσμένο σαν ένα μυθιστόρημα με συγκινησιακή ισχύ μεγατόνων! Ένα βιβλίο που σοκάρει, προβληματίζει και χαράσσεται σαν καυτό τατουάζ στην ψυχή του αναγνώστη...
Όπως μαρτυρά και ο τίτλος, το "Μαουτχάουζεν" του Ιάκωβου Καμπανέλλη συνιστά έναν φόρο τιμής σε όσα υπέφερε ο ίδιος και αμέτρητοι άλλοι αθώοι στο αυστριακό αυτό στρατόπεδο συγκέντρωσης- από τα χέρια των απάνθρωπων Ες Ες, (αλλά και της γερμανικής κοινωνίας όπως θα αποδειχθεί...)
Το Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη ανήκει στη Λογοτεχνία του Ολοκαυτώματος, αποτελώντας μάλιστα ένα από τα κορυφαία της δείγματα!
Συνιστά ένα παζλ αναμνήσεων του Καμπανέλλη από το στρατόπεδο και τους συγκρατούμενούς του, που πρωτοδημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ". Το 1963, όμως η αφήγηση αυτή απέκτησε τη συμπαγή μορφή ενός καλοστημένου βιβλίου που πρωτοεκδόθηκε από τις εκδόσεις "Θεμέλιο".
Ακολούθησαν πολλές επανεκδόσεις από τον οίκο του Κέδρου και το έργο αποδείχθηκε σημαντικότατος λογοτεχνικός σταθμός, όχι μόνο για την Ελλάδα:
Το Ολοκαύτωμα είναι θέμα που έχει συζητηθεί όσο ίσως κανενα άλλο ιστορικό ζήτημα!
Η παγκόσμια βιβλιογραφία καταμετρά πλήθος προσωπικών μαρτυριών και βιογραφιών, διασωθέντων Εβραίων.
Στην ελληνική βιβλιογραφία, ξεχώρισε η μαρτυρία του Χρήστου Σαμουηλίδη από το Μπούχενβαλντ, του Σλόμο Βενέτσια "Sonderkommando"(από τα Κρεματόρια του Άουσβιτς!) και το "Warum?" της Βάσως Σταματίου και αρκετά άλλα.
Από ξένα έργα έχουν διαδοθεί βιβλία σαν τη "Νύχτα" του Ελί Βιζέλ, το "Μυθιστόρημα Ενός Ανθρώπου Χωρίς Πεπρωμένου" του Κερτές ,"Το... Άουσβιτς όπως το Εξήγησα Στην Κόρη Μου" κι "Η Λίστα του Σίντλερ".Σε όλα αυτά αξίζει να συνυπολογιστεί το εμβληματικό έργο του φιλειρηνιστή Γερμανού Έριχ- Μαρία Ρέμαρκ "Σκελετός 509", που- αν και προϊόν μυθοπλασίας- αποτυπώνει με αφοπλιστική πιστότητα την ανθρωπογεωγραφία ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης και την ψυχολογία των τροφίμων του.
Την πρωτοκαθεδρία στα έργα του Ολοκαυτώματος, στην παγκόσμια συνείδηση, την κατέχει η κατάθεση του Ιταλοεβραίου χημικού Πρίμο Λέβι ,το "Εάν Αυτό Είναι Ο Άνθρωπος", από το Άουσβιτς
Το "Εάν Αυτό Είναι ο Άνθρωπος" πέραν της προσωπικής μαρτυρίας, συνιστά μια ανατομία της κόλασης που ονομάζεται ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Πρίμο Λέβι με το νυστέρι του οξυδερκούς ψυχογραφήματος συνθέτει μια κοινωνιολογική πραγματεία, αποτιμώντας ψύχραιμα το ακραίο αυτό βίωμα, διατηρώντας την απαραίτητη απόσταση που κάποιες στιγμές, όμως, αγγίζει την ψυχρότητα. Ο Πρίμο Λέβι πασχίζει να επουλώσει το ατομικό του βίωμα μέσα από την επιστήμη κ τη συλλογική αποτίμησή του.
To Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη, στον αντίποδα, δε "συμφιλιώνεται" με τη φρίκη είναι διαποτισμένο από τη μεσογειακό συναισθηματισμό κι έναν λυρισμό σπαρακτικό που το ανυψώνει ως το επίπεδο Ποίησης! Μεταδίδει αυτούσιο το βίωμα, έτσι που κανείς μας να μην... ξανακοιμηθεί πια ανυποψίαστος κι αμέτοχος!
Επιπλέον η δομή του Μαουχάουζεν με τους πολυθάριθμους χαρακτήρες, δίνει το πλεονέκτημα μιας πολύπλευρης οπτικής που περιλαμβάνει εικόνες από διαφορετικά πρόσωπα του δράματος -κι όχι μονάχα τη μονόπλευρη οπτική "του ενός" όπως γίνεται στον Λέβι.
Το κείμενο, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση του νεαρού Ιάκωβου, είναι χτισμένο σε ένα διττό χρονικό επίπεδο: Αφετηρία είναι η μέρα της απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν -και η οργάνωση των επιζησάντων σε αποστολές επιστροφής στις χώρες τους.
Αυτή η συνύπαρξη των απελευθερωμένων πλέον -ανδρών και γυναικών- γίνεται αφορμή διαδοχικών flash back από διάφορα περιστατικά.
Το έργο, μέσα από την πολυπρόσωπη φύση του, ανάγεται σε ένα μωσαϊκό συγκλονιστικών διηγήσεων, που συνθέτει ένα αποτρόπαιο πανόραμα της πιο παράλογης δυστυχίας που εμπνεύστηκε ο άνθρωπος για άνθρωπο!
Ο άκρατος σαδισμός των Ες Ες στρατιωτών- από τον ανώτατη αρχή, τον Χίμμλερ και τον Τσιράις, μέχρι τον ανώνυμο φρουρό"του πολυβολείου- διαγράφεται ανάγλυφος και αποδεικνύει το εφιαλτικό αποτέλεσμα μιας αγωγής και μιας προπαγάνδας που έχει εξοβελίσει από την ψυχή του ατόμου τη Συμπόνια.
Τα Στρατόπεδα Εξόντωσης σαν το Μαουτχάουζεν αποτελούν το τελικό στάδιο της ρήσης
"Όπου καίνε βιβλία, θα κάψουν και ανθρώπους!"
Η "μαρτυρία" του Καμπανέλλη, λοιπόν, δίνει βήμα, όχι μόνο στην ατομική εμπειρία, όχι μόνο στις μνήμες των ζωντανών- αλλά και στους απαγχονισμένους της Πλατείας, στους αποστραγγισμένους από τη δουλειά, "στους φαγωμένους από τα σκυλιά", στους διάτρητους από σφαίρες σε παιχνίδια σκοποβολής των Ες Ες και των παιδιών τους ακόμη!
Επιπλέον, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης με τη συναισθηματική του ματιά αναδεικνύει το μέγεθος της θηριωδίας και του υποβιβασμού της ανθρώπινης ύπαρξης στο "κτήνος".
Μας κάνει θεατές στη σκανδαλώδη διχοτόμηση του Ανθρωπίνου Όλου και τον χωρισμό του Αιώνιου Ζεύγους, πίσω από τα συρματοπλέγματα του Μαουτχάουζεν, πίσω από τον εξευτελισμό του ανθρώπινου κορμιού...
"Οι Κυριακές" του Μαουτχάουζεν" αποτελούν ένα μοναδικό διαμάντι ερωτικής ποίησης που θα το ζήλευε ο κάθε Ρίλκε, ο και ο κάθε Σίλλερ κι όλοι οι ρομαντικοί του 19ου αιώνα...Ένα μεταμοντέρνο "Άσμα Ασμάτων"- όχι στα λιβάδια του Ισραήλ τώρα, αλλά στον "Κάμπο του Θανάτου...Ο έρωτας όμως είναι παρών και τις μέρες της απελευθέρωσης με τον Έλληνα Ιάκωβο να χάνεται στη μελαγχολική γοητεία της Γιαννίνα με τα μελαγχολικά μάτια-("μεγάλα για να χωράει ο φόβος").
Μια απροσδόκητη παρουσία θα σχηματίσει ένα ιδιότυπο ερωτικό τρίγωνο με απρόβλεπτη έκβαση!
Συνοδοιπόρος, στο ταξίδι της επιβίωσης και της αυτογνωσίας του Ιάκωβου, καθώς και "συνωμότης του στον πρόσφατο έρωτά του με τη "Γιαννίνα", ο Βίλχελμ Σνάιντερ, ένας Γερμανός κομμουνιστής που με την αιχμηρή του διάυγεια στοχάζεται, ενώ θα ομολογήσει την πλήρη συνενοχή της γερμανικής κοινωνίας στο Έγκλημα :"Βλάκα! Oλα τα ξέρανε! Όλα τα βλέπανε...
Βλέπανε τους αποστεωμένους ομήρους να δουλεύουν στα έργα οδοποιίας,στα χωράφια,στα εργοστάσια". Μην τους πιστέυεις!Αν ισχυριστούν ότι δεν ξέρανε, πάει να πει ότι δε θέλουν να διορθωθούν."(Προς επίρρωσιν των λόγων του γλυκύτατου φιλέλληνα Σνάιντερ, ήρθε δυστυχώς η στάση των Αυστριακών αγροτών, απέναντι στους απελευθερωμένους ομήρους που θα τη δείτε στο βιβλίο...)
Xωρία γνήσιας πολιτικής σκέψης και ζητήματα βαθιά ηθικά, λοιπόν, προσδίδουν φιλοσοφική διάσταση στην αριστουργηματική κι αιματηρή μαρτυρία του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Γι αυτόν τον λόγο μπορεί το Μαουτχάουζεν να συγκριθεί και με τη συγκλονιστική "Σπίθα Της Ζωής"του ανθρωπιστή συγγραφέα Ρέμαρκ που ο κεντρικός ήρωας είναι επίσης Γερμανός αντιφρονούς προ το ναζιστικό καθεστώς, που στοχάζεται στο κολαστήριο ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης.Έ χουμε κι εκεί δυνατούς χαρακτήρες και πολύ δυνατές στιγμές, όμως απουσιάζει ο λυρισμός με τον ίδιο τρόπο που λείπει από το "Ουδέν Νεότερον Από Το Δυτικό Μέτωπο"(για τα χαρακώματα του Α' ΠΠ) αν το συγκρίνουμε με τη "Ζωή Εν Τάφω" του Έλληνα Μυριβήλη.
Είναι ίσως ο "αιγαιοπελαγίτικος" λυρισμός μας, που απουσιάζει συνήθως από τον λόγο των Βορειοευρωπαίων.
Το Μαουτχάουζεν κλείνει την περιήγηση στα τοπία της ανθρώπινης κτηνωδίας -λυπηρά, αφοπλιστικά, με μια σκοτεινή απειλή να αιωρείται ως το χειρότερο αμάρτημα του ανθρώπου, δηλαδή ως "Αμετανοησία"!
Για όλα αυτά, εγώ θεωρώ το "Μαουτχάουζεν" το ανώτερο έργο από όσα μας έχουν παραδοθεί σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Προσωπικά, τολμώ να το βάλω πάνω κι από τα εξαίσια κοινωνιολογικά κείμενα του Ιταλοεβραίου Πρίμο Λέβι, πράγμα που ίσως κάποιοι κριτικοί κύκλοι ανά τον κόσμο δε θα συμμερίζονταν.
Το βιβλίο του Καμπανέλλη, όμως, είναι "εξίσου παγκόσμιας εμβέλειας" ,αλλά συνάμα είναι λιγότερο "επιστημονικό, παραμένοντας πολύ πιο "ανθρώπινο", γι αυτό σπαρακτικό. Αγγίζει πρώτα την καρδιά και έπειτα τη λογική. Διαπερνά σαν κομπρεσέρ κάθε ρανίδα της ψυχής με τον πόνο, με την αποστροφή, αλλά και τη λαχτάρα για ζωή ,εγείροντας μιαν γλυκιά ενσυναίσθηση, που εξευγενίζει τον αναγνώστη! Δε σου επιτρέπει να μείνεις "αλώβητος", την ίδια ώρα που ο Λέβι αισθάνομαι πως ορθώνει ένα τείχος αξιοπρέπειας και α-πάθειας, που κάποιες στιγμές αποστεγνώνει τον τρόμο σου. Δεν ξέρω πόσο η "λαική ψυχή" μπορεί να εισπράξει τα διδάγματά του.
Το Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη, όμως αγκάλιασε με τρόπο προσιτό τον αγωνία του Ανθρώπου και τόσα πάσχοντα έθνη! Είναι ένα έργο διεθνές, δοσμένο με ελληνική σπιρτάδα και ποιητικότητα λόγου, που δύσκολα αφήνει ασυγκίνητο κάποιον, ανεξαρτήτως γνωστικής ετοιμότητας.
Η αξία του, όμως, στο παγκόσμιο στερέωμα αναδείχθηκε κυρίως μέσα από τη Μουσική, όταν ο Καμπανέλλης μετέγραψε τα μαρτυρία και τα πρόσωπα του βιβλίου, σε έναν κύκλο τραγουδιών, που ταυτίζονται με το κείμενο.
Μόλις η μουσική ιδιοφυΐα του Μίκη Θεοδωράκη το 1966. ανέλαβε τα πολύτιμα λόγια του Καμπανέλλη, γεννήθηκε το μουσικό έπος "Μπαλάντα Του Μαουτχάουζεν", που το ερμήνευσε η 16χρονη τότε χαρισματική Μαρία Φαραντούρη ,με τρόπο ανεπανάληπτο.
Το κεντρικό κομμάτι του δίσκου , με τίτλο,"Άσμα Ασμάτων" είναι ο ωραιότερος ερωτικός θρήνος που γράφτηκε ποτέ και παραπέμπει στα θρηνητικό κάλεσμα του Βασιλιά Σολομώντα προς τη "Νύφη" στο βιβλικό "Άσμα Ασμάτων", που χρονολογείται 7 αιώνες πριν τον Χριστό.(μτφ Σεφέρης/Μεταγραφή Λ.Παπαδόπουλος)
Το τραγούδι συνιστά μια μεταφορά των μαρτυριών που πέρασαν οι Εβραίοι, όχι πλέον στην Αίγυπτο των Φαραώ, αλλά στις νέες "πυραμίδες των ναζιστικών κρεματορίων"... Από την εύφορη Χανάαν του "Ερωτευμένου Βασιλιά", στις "αφιλόξενες" βελανιδιές της Αυστρίας -κι αντί για χρυσούς "κέδρους", τώρα, ενώπιον του Νυμφίου ορθώνονται οι καμινάδες... Είναι ο Άνθρωπος που μάταια αναζητά την Αγάπη του ξανά σε ένα Κάλεσμα Δημιουργίας".
Στα υπόλοιπα κομμάτια συναντούμε τον Αντώνη από τους Αμπελόκηπους με την εκπληκτική ιστορία από το Λατομεία Βίντερ Γκράαμπεν, τους "δραπέτες της Παράγκας 10"(Γιάννος Μπερ) και το "τετ α τετ του Ιάκωβου με τη Γιαννίνα και τις αναμνήσεις τους στο απελευθερωμένο στρατόπεδο".
Το "Άσμα Ασμάτων" έγινε το τραγούδι μνήμης του Μαουτχάουζεν και στους εορτασμούς της Απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν είναι αυτό που ηχεί από τα μεγάφωνα σαν Ύμνος για χιλιάδες επιζώντες αλλά και διαδηλωτές της ειρήνης - σε κάθε επέτειο: Ναι. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης με το Μαουτχάουζεν και την "κραυγή" του έρωτα κόντρα στα πολυβόλα έγινε μια παγκόσμια προσωπικότητα!
Με αυτές τις μελωδίες συντροφιά, το βιβλίο γίνεται ένα αλησμόνητο βίωμα απανθρωπιάς και συνάμα ανθρωπιάς. Εμπειρία σπαραγμού και έρωτα. Βιβλίο επίγνωσης κι ευθύνης αναπόδραστης.
Το "Μαουτχάουζεν" του Καμπανέλλη ενχαράσσεται στην ψυχή του αναγνώστη κι από φόρος τιμής μετουσιώνεται κάλεσμα ευθύνης όλων μας προς "τους υπόλοιπους 8 άτυχους".Προς το
"Κατ 'Εικόνα και κατ Ομοίωσιν", για το οποίο είμαστε πλασμένοι:
"Γιατί,... (όπως "μας κλείνει το μάτι" ο φιλέλληνας στοχαστής),...
"Αν πούμε ότι δεν ξέραμε, θα πει ότι δε θέλουμε να διορθωθούμε..."
Δέδε Ελισσάβετ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Το βιβλίο αυτό έφερε (το 2012-2013) στο προσκήνιο ο σκηνοθέτης Θέμης Μουμουλίδης ανεβάζοντας μια σπουδαία παράσταση στο θέατρο Badminton.
Ο Στέλιος Μάινας υπήρξε ένας συγκλονιστικός "αφηγητής- γραφιάς",
Η Μαριάννα Πολυχρονίδου μια σεμνή, βασανισμένη "Γιαννίνα",
Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος ένας γεμάτος μεράκι για τη ζωή Ιάκωβος,
ενώ ο Άρης Λεμπεσόπουλος απέδωσε την πικρή στοχαστικότητα του Σνάιντερ.
Αυτή η παράσταση ήταν ο ιδανική μνεία στον υπέροχο Δημοκράτη και γνήσια πνευματικό άνθρωπο Ιάκωβο Καμπανέλλη και στο Μαουτχάουζεν που διαμόρφωσε ολόκληρο το καλλιτεχνικό του ύφος και την επίλογη του τα έργα του να πραγματεύονται πάντα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα κ την πολυτάραχη Ιστορία μας, παλεύοντας για την αναβάθμιση του Ανθρώπου...
Η γαλλική έκδοση του “ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ” του Ιάκωβου Καμπανέλλη τιμήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2020 με το σημαντικό βραβείο μεταφρασμένης λογοτεχνίας Prix du Livre Etranger 2020 France Inter – Le Journal du Dimanche (εκδόσεις Albin Michel, 2020 – σε μετάφραση της Solange Festal-Livanis).
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ "ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ" και Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Το Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη συνιστά ένα αυτοβιογραφικό κείμενο, δοσμένο σαν ένα μυθιστόρημα με συγκινησιακή ισχύ μεγατόνων! Ένα βιβλίο που σοκάρει, προβληματίζει και χαράσσεται σαν καυτό τατουάζ στην ψυχή του αναγνώστη...
Όπως μαρτυρά και ο τίτλος, το "Μαουτχάουζεν" του Ιάκωβου Καμπανέλλη συνιστά έναν φόρο τιμής σε όσα υπέφερε ο ίδιος και αμέτρητοι άλλοι αθώοι στο αυστριακό αυτό στρατόπεδο συγκέντρωσης- από τα χέρια των απάνθρωπων Ες Ες, (αλλά και της γερμανικής κοινωνίας όπως θα αποδειχθεί...)Το Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη ανήκει στη Λογοτεχνία του Ολοκαυτώματος, αποτελώντας μάλιστα ένα από τα κορυφαία της δείγματα!
Συνιστά ένα παζλ αναμνήσεων του Καμπανέλλη από το στρατόπεδο και τους συγκρατούμενούς του, που πρωτοδημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ". Το 1963, όμως η αφήγηση αυτή απέκτησε τη συμπαγή μορφή ενός καλοστημένου βιβλίου που πρωτοεκδόθηκε από τις εκδόσεις "Θεμέλιο".
Ακολούθησαν πολλές επανεκδόσεις από τον οίκο του Κέδρου και το έργο αποδείχθηκε σημαντικότατος λογοτεχνικός σταθμός, όχι μόνο για την Ελλάδα:Το Ολοκαύτωμα είναι θέμα που έχει συζητηθεί όσο ίσως κανενα άλλο ιστορικό ζήτημα!
Η παγκόσμια βιβλιογραφία καταμετρά πλήθος προσωπικών μαρτυριών και βιογραφιών, διασωθέντων Εβραίων.
Στην ελληνική βιβλιογραφία, ξεχώρισε η μαρτυρία του Χρήστου Σαμουηλίδη από το Μπούχενβαλντ, του Σλόμο Βενέτσια "Sonderkommando"(από τα Κρεματόρια του Άουσβιτς!) και το "Warum?" της Βάσως Σταματίου και αρκετά άλλα.
Από ξένα έργα έχουν διαδοθεί βιβλία σαν τη "Νύχτα" του Ελί Βιζέλ, το "Μυθιστόρημα Ενός Ανθρώπου Χωρίς Πεπρωμένου" του Κερτές ,"Το... Άουσβιτς όπως το Εξήγησα Στην Κόρη Μου" κι "Η Λίστα του Σίντλερ".Σε όλα αυτά αξίζει να συνυπολογιστεί το εμβληματικό έργο του φιλειρηνιστή Γερμανού Έριχ- Μαρία Ρέμαρκ "Σκελετός 509", που- αν και προϊόν μυθοπλασίας- αποτυπώνει με αφοπλιστική πιστότητα την ανθρωπογεωγραφία ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης και την ψυχολογία των τροφίμων του.
Την πρωτοκαθεδρία στα έργα του Ολοκαυτώματος, στην παγκόσμια συνείδηση, την κατέχει η κατάθεση του Ιταλοεβραίου χημικού Πρίμο Λέβι ,το "Εάν Αυτό Είναι Ο Άνθρωπος", από το Άουσβιτς
Το "Εάν Αυτό Είναι ο Άνθρωπος" πέραν της προσωπικής μαρτυρίας, συνιστά μια ανατομία της κόλασης που ονομάζεται ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ο Πρίμο Λέβι με το νυστέρι του οξυδερκούς ψυχογραφήματος συνθέτει μια κοινωνιολογική πραγματεία, αποτιμώντας ψύχραιμα το ακραίο αυτό βίωμα, διατηρώντας την απαραίτητη απόσταση που κάποιες στιγμές, όμως, αγγίζει την ψυχρότητα. Ο Πρίμο Λέβι πασχίζει να επουλώσει το ατομικό του βίωμα μέσα από την επιστήμη κ τη συλλογική αποτίμησή του.To Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη, στον αντίποδα, δε "συμφιλιώνεται" με τη φρίκη είναι διαποτισμένο από τη μεσογειακό συναισθηματισμό κι έναν λυρισμό σπαρακτικό που το ανυψώνει ως το επίπεδο Ποίησης! Μεταδίδει αυτούσιο το βίωμα, έτσι που κανείς μας να μην... ξανακοιμηθεί πια ανυποψίαστος κι αμέτοχος!
Επιπλέον η δομή του Μαουχάουζεν με τους πολυθάριθμους χαρακτήρες, δίνει το πλεονέκτημα μιας πολύπλευρης οπτικής που περιλαμβάνει εικόνες από διαφορετικά πρόσωπα του δράματος -κι όχι μονάχα τη μονόπλευρη οπτική "του ενός" όπως γίνεται στον Λέβι.
Το κείμενο, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση του νεαρού Ιάκωβου, είναι χτισμένο σε ένα διττό χρονικό επίπεδο: Αφετηρία είναι η μέρα της απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν -και η οργάνωση των επιζησάντων σε αποστολές επιστροφής στις χώρες τους.
Το έργο, μέσα από την πολυπρόσωπη φύση του, ανάγεται σε ένα μωσαϊκό συγκλονιστικών διηγήσεων, που συνθέτει ένα αποτρόπαιο πανόραμα της πιο παράλογης δυστυχίας που εμπνεύστηκε ο άνθρωπος για άνθρωπο!
Ο άκρατος σαδισμός των Ες Ες στρατιωτών- από τον ανώτατη αρχή, τον Χίμμλερ και τον Τσιράις, μέχρι τον ανώνυμο φρουρό"του πολυβολείου- διαγράφεται ανάγλυφος και αποδεικνύει το εφιαλτικό αποτέλεσμα μιας αγωγής και μιας προπαγάνδας που έχει εξοβελίσει από την ψυχή του ατόμου τη Συμπόνια.
Τα Στρατόπεδα Εξόντωσης σαν το Μαουτχάουζεν αποτελούν το τελικό στάδιο της ρήσης
"Όπου καίνε βιβλία, θα κάψουν και ανθρώπους!"
Η "μαρτυρία" του Καμπανέλλη, λοιπόν, δίνει βήμα, όχι μόνο στην ατομική εμπειρία, όχι μόνο στις μνήμες των ζωντανών- αλλά και στους απαγχονισμένους της Πλατείας, στους αποστραγγισμένους από τη δουλειά, "στους φαγωμένους από τα σκυλιά", στους διάτρητους από σφαίρες σε παιχνίδια σκοποβολής των Ες Ες και των παιδιών τους ακόμη!
Επιπλέον, ο Ιάκωβος Καμπανέλλης με τη συναισθηματική του ματιά αναδεικνύει το μέγεθος της θηριωδίας και του υποβιβασμού της ανθρώπινης ύπαρξης στο "κτήνος".
Μας κάνει θεατές στη σκανδαλώδη διχοτόμηση του Ανθρωπίνου Όλου και τον χωρισμό του Αιώνιου Ζεύγους, πίσω από τα συρματοπλέγματα του Μαουτχάουζεν, πίσω από τον εξευτελισμό του ανθρώπινου κορμιού...
"Οι Κυριακές" του Μαουτχάουζεν" αποτελούν ένα μοναδικό διαμάντι ερωτικής ποίησης που θα το ζήλευε ο κάθε Ρίλκε, ο και ο κάθε Σίλλερ κι όλοι οι ρομαντικοί του 19ου αιώνα...Ένα μεταμοντέρνο "Άσμα Ασμάτων"- όχι στα λιβάδια του Ισραήλ τώρα, αλλά στον "Κάμπο του Θανάτου...Ο έρωτας όμως είναι παρών και τις μέρες της απελευθέρωσης με τον Έλληνα Ιάκωβο να χάνεται στη μελαγχολική γοητεία της Γιαννίνα με τα μελαγχολικά μάτια-("μεγάλα για να χωράει ο φόβος").Μια απροσδόκητη παρουσία θα σχηματίσει ένα ιδιότυπο ερωτικό τρίγωνο με απρόβλεπτη έκβαση!
Συνοδοιπόρος, στο ταξίδι της επιβίωσης και της αυτογνωσίας του Ιάκωβου, καθώς και "συνωμότης του στον πρόσφατο έρωτά του με τη "Γιαννίνα", ο Βίλχελμ Σνάιντερ, ένας Γερμανός κομμουνιστής που με την αιχμηρή του διάυγεια στοχάζεται, ενώ θα ομολογήσει την πλήρη συνενοχή της γερμανικής κοινωνίας στο Έγκλημα :"Βλάκα! Oλα τα ξέρανε! Όλα τα βλέπανε...Βλέπανε τους αποστεωμένους ομήρους να δουλεύουν στα έργα οδοποιίας,στα χωράφια,στα εργοστάσια". Μην τους πιστέυεις!Αν ισχυριστούν ότι δεν ξέρανε, πάει να πει ότι δε θέλουν να διορθωθούν."(Προς επίρρωσιν των λόγων του γλυκύτατου φιλέλληνα Σνάιντερ, ήρθε δυστυχώς η στάση των Αυστριακών αγροτών, απέναντι στους απελευθερωμένους ομήρους που θα τη δείτε στο βιβλίο...)
Xωρία γνήσιας πολιτικής σκέψης και ζητήματα βαθιά ηθικά, λοιπόν, προσδίδουν φιλοσοφική διάσταση στην αριστουργηματική κι αιματηρή μαρτυρία του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Γι αυτόν τον λόγο μπορεί το Μαουτχάουζεν να συγκριθεί και με τη συγκλονιστική "Σπίθα Της Ζωής"του ανθρωπιστή συγγραφέα Ρέμαρκ που ο κεντρικός ήρωας είναι επίσης Γερμανός αντιφρονούς προ το ναζιστικό καθεστώς, που στοχάζεται στο κολαστήριο ενός στρατοπέδου συγκέντρωσης.Έ χουμε κι εκεί δυνατούς χαρακτήρες και πολύ δυνατές στιγμές, όμως απουσιάζει ο λυρισμός με τον ίδιο τρόπο που λείπει από το "Ουδέν Νεότερον Από Το Δυτικό Μέτωπο"(για τα χαρακώματα του Α' ΠΠ) αν το συγκρίνουμε με τη "Ζωή Εν Τάφω" του Έλληνα Μυριβήλη.
Είναι ίσως ο "αιγαιοπελαγίτικος" λυρισμός μας, που απουσιάζει συνήθως από τον λόγο των Βορειοευρωπαίων.Το Μαουτχάουζεν κλείνει την περιήγηση στα τοπία της ανθρώπινης κτηνωδίας -λυπηρά, αφοπλιστικά, με μια σκοτεινή απειλή να αιωρείται ως το χειρότερο αμάρτημα του ανθρώπου, δηλαδή ως "Αμετανοησία"!
Για όλα αυτά, εγώ θεωρώ το "Μαουτχάουζεν" το ανώτερο έργο από όσα μας έχουν παραδοθεί σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Προσωπικά, τολμώ να το βάλω πάνω κι από τα εξαίσια κοινωνιολογικά κείμενα του Ιταλοεβραίου Πρίμο Λέβι, πράγμα που ίσως κάποιοι κριτικοί κύκλοι ανά τον κόσμο δε θα συμμερίζονταν.
Το βιβλίο του Καμπανέλλη, όμως, είναι "εξίσου παγκόσμιας εμβέλειας" ,αλλά συνάμα είναι λιγότερο "επιστημονικό, παραμένοντας πολύ πιο "ανθρώπινο", γι αυτό σπαρακτικό. Αγγίζει πρώτα την καρδιά και έπειτα τη λογική. Διαπερνά σαν κομπρεσέρ κάθε ρανίδα της ψυχής με τον πόνο, με την αποστροφή, αλλά και τη λαχτάρα για ζωή ,εγείροντας μιαν γλυκιά ενσυναίσθηση, που εξευγενίζει τον αναγνώστη! Δε σου επιτρέπει να μείνεις "αλώβητος", την ίδια ώρα που ο Λέβι αισθάνομαι πως ορθώνει ένα τείχος αξιοπρέπειας και α-πάθειας, που κάποιες στιγμές αποστεγνώνει τον τρόμο σου. Δεν ξέρω πόσο η "λαική ψυχή" μπορεί να εισπράξει τα διδάγματά του.
Το Μαουτχάουζεν του Καμπανέλλη, όμως αγκάλιασε με τρόπο προσιτό τον αγωνία του Ανθρώπου και τόσα πάσχοντα έθνη! Είναι ένα έργο διεθνές, δοσμένο με ελληνική σπιρτάδα και ποιητικότητα λόγου, που δύσκολα αφήνει ασυγκίνητο κάποιον, ανεξαρτήτως γνωστικής ετοιμότητας.
Η αξία του, όμως, στο παγκόσμιο στερέωμα αναδείχθηκε κυρίως μέσα από τη Μουσική, όταν ο Καμπανέλλης μετέγραψε τα μαρτυρία και τα πρόσωπα του βιβλίου, σε έναν κύκλο τραγουδιών, που ταυτίζονται με το κείμενο.
Μόλις η μουσική ιδιοφυΐα του Μίκη Θεοδωράκη το 1966. ανέλαβε τα πολύτιμα λόγια του Καμπανέλλη, γεννήθηκε το μουσικό έπος "Μπαλάντα Του Μαουτχάουζεν", που το ερμήνευσε η 16χρονη τότε χαρισματική Μαρία Φαραντούρη ,με τρόπο ανεπανάληπτο.
Το τραγούδι συνιστά μια μεταφορά των μαρτυριών που πέρασαν οι Εβραίοι, όχι πλέον στην Αίγυπτο των Φαραώ, αλλά στις νέες "πυραμίδες των ναζιστικών κρεματορίων"... Από την εύφορη Χανάαν του "Ερωτευμένου Βασιλιά", στις "αφιλόξενες" βελανιδιές της Αυστρίας -κι αντί για χρυσούς "κέδρους", τώρα, ενώπιον του Νυμφίου ορθώνονται οι καμινάδες... Είναι ο Άνθρωπος που μάταια αναζητά την Αγάπη του ξανά σε ένα Κάλεσμα Δημιουργίας".
Στα υπόλοιπα κομμάτια συναντούμε τον Αντώνη από τους Αμπελόκηπους με την εκπληκτική ιστορία από το Λατομεία Βίντερ Γκράαμπεν, τους "δραπέτες της Παράγκας 10"(Γιάννος Μπερ) και το "τετ α τετ του Ιάκωβου με τη Γιαννίνα και τις αναμνήσεις τους στο απελευθερωμένο στρατόπεδο".
Το "Άσμα Ασμάτων" έγινε το τραγούδι μνήμης του Μαουτχάουζεν και στους εορτασμούς της Απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν είναι αυτό που ηχεί από τα μεγάφωνα σαν Ύμνος για χιλιάδες επιζώντες αλλά και διαδηλωτές της ειρήνης - σε κάθε επέτειο: Ναι. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης με το Μαουτχάουζεν και την "κραυγή" του έρωτα κόντρα στα πολυβόλα έγινε μια παγκόσμια προσωπικότητα!
Προσωπικά πρώτα γνώρισα τον δίσκο αυτόν -γύρω στα 11μου χρόνια και ως φοιτήτρια διάβασα το εξαίσιο βιβλίο που έδωσε σάρκα και οστά στα πρόσωπα των τραγουδιών αυτών .(Βάζω τον συνδεσμο και σας προτείνω να τα ανακαλύψετε παράλληλα.)
Με αυτές τις μελωδίες συντροφιά, το βιβλίο γίνεται ένα αλησμόνητο βίωμα απανθρωπιάς και συνάμα ανθρωπιάς. Εμπειρία σπαραγμού και έρωτα. Βιβλίο επίγνωσης κι ευθύνης αναπόδραστης.
Το "Μαουτχάουζεν" του Καμπανέλλη ενχαράσσεται στην ψυχή του αναγνώστη κι από φόρος τιμής μετουσιώνεται κάλεσμα ευθύνης όλων μας προς "τους υπόλοιπους 8 άτυχους".Προς το
"Κατ 'Εικόνα και κατ Ομοίωσιν", για το οποίο είμαστε πλασμένοι:
"Γιατί,... (όπως "μας κλείνει το μάτι" ο φιλέλληνας στοχαστής),...
"Αν πούμε ότι δεν ξέραμε, θα πει ότι δε θέλουμε να διορθωθούμε..."
Δέδε Ελισσάβετ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Το βιβλίο αυτό έφερε (το 2012-2013) στο προσκήνιο ο σκηνοθέτης Θέμης Μουμουλίδης ανεβάζοντας μια σπουδαία παράσταση στο θέατρο Badminton.
Ο Στέλιος Μάινας υπήρξε ένας συγκλονιστικός "αφηγητής- γραφιάς",
Η Μαριάννα Πολυχρονίδου μια σεμνή, βασανισμένη "Γιαννίνα",
Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος ένας γεμάτος μεράκι για τη ζωή Ιάκωβος,
ενώ ο Άρης Λεμπεσόπουλος απέδωσε την πικρή στοχαστικότητα του Σνάιντερ.
Αυτή η παράσταση ήταν ο ιδανική μνεία στον υπέροχο Δημοκράτη και γνήσια πνευματικό άνθρωπο Ιάκωβο Καμπανέλλη και στο Μαουτχάουζεν που διαμόρφωσε ολόκληρο το καλλιτεχνικό του ύφος και την επίλογη του τα έργα του να πραγματεύονται πάντα φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα κ την πολυτάραχη Ιστορία μας, παλεύοντας για την αναβάθμιση του Ανθρώπου...
Το 1966 ο Ιάκωβος Καμπανέλλης πήγε 4 ποιήματα του από τις ενότητες του βιβλίου του στον Μίκη Θεοδωράκη για να τα μελοποιήσει.
Ο Μίκης επέλεξε ερμηνεύτριά του τη νεαρή τότε- μόλις 19 ετών!- Μαρία Φαραντούρη και συμπλήρωσε αυτόν τον κορυφαίο δίσκο με έναν κύκλο 6 τραγουδιών τον Κυκλο Φραντούρη-πράγμα που δεν έκανε σε κανεναν αλλον ερμηνευτή του.
Έτσι γεννήθηκε ΤΟ ΜΑΟΥΤΧΑΟΥΖΕΝ κι έγινε ένας δίσκος παγκόσμιος , μια ωδή του έρωτα, ενάντια στον πόλεμο και το μίσος.
ΤΑ 4 ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΕΙΝΑΙ:
ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ (Οι όμηροι, χωρισμενοι σε άνδρες κ γυναίκες από τα συρματοπλέγματα ατενίζουν τη λαβωμένη εικόνα του αντίθετου φύλου,αναζητώντας χαμένους συντρόφους όπως ο Σολομών τη Νύφη στο βιβλικό Ποίημα σ. 219-231-"Ερωτικο")
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;
Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πια το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;
Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
ΑΝΤΩΝΗΣ (ο συγκατούμενος από τρους Αμπελοκήπους κι η ιστορία του Λατομείου σ 129-138"ο Ηρωας Πουλουσε Φρουτα")
Εκεί στη σκάλα την πλατιά
στη σκάλα των δακρύων
στο Βίνερ Γκράμπεν το βαθύ
το λατομείο των θρήνων
Εβραίοι κι αντάρτες περπατούν
Εβραίοι κι αντάρτες πέφτουν,
βράχο στη ράχη κουβαλούν
βράχο σταυρό θανάτου.
Εκεί ο Αντώνης τη φωνή
φωνή, φωνή ακούει
ω καμαράντ, ω καμαράντ
βόηθα ν’ ανέβω τη σκάλα.
Μα κει στη σκάλα την πλατιά
και των δακρύων τη σκάλα
τέτοια βοήθεια είναι βρισιά
τέτοια σπλαχνιά είν’ κατάρα.
Ο Εβραίος πέφτει στο σκαλί
και κοκκινίζει η σκάλα
κι εσύ λεβέντη μου έλα εδω
βράχο διπλό κουβάλα.
Παίρνω διπλό, παίρνω τριπλό
μένα με λένε Αντώνη
κι αν είσαι άντρας, έλα εδώ
στο μαρμαρένιο αλώνι.
Ο ΔΡΑΠΕΤΗΣ (η αντιμετώπιση που είχαν οι όμηροι κι οι δραπέτες από τους Αυστριακούς πολίτες των γύρω αγροικιών σ. 65-77)
Ο Γιάννος Μπερ απ’ το βοριά
το σύρμα δεν αντέχει.
Κάνει καρδιά, κάνει φτερά,
μες στα χωριά του κάμπου τρέχει.
"Δώσε, κυρά, λίγο ψωμί
και ρούχα για ν’ αλλάξω.
Δρόμο να κάνω έχω μακρύ,
πάν’ από λίμνες να πετάξω."
Όπου διαβεί κι όπου σταθεί
φόβος και τρόμος πέφτει.
Και μια φωνή, φριχτή φωνή
"κρυφτείτε απ’ τον δραπέτη".
"Φονιάς δεν είμαι, χριστιανοί,
θεριό για να σας φάω.
Έφυγα από τη φυλακή
στο σπίτι μου να πάω."
Α, τι θανάσιμη ερημιά
στου Μπέρτολτ Μπρεχτ τη χώρα.
Δίνουν το Γιάννο στους Ες Ες,
για σκότωμα τον πάνε τώρα.
ΑΜΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ (Ο Ιάκωβος κι η Γιαννίνα επισκέπτονται τους τόπους των βασανιστηριών και κάνουν έρωτα εκεί για να ξορκίσουν τις μνήμες του θανάτου)
ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ (Οι όμηροι, χωρισμενοι σε άνδρες κ γυναίκες από τα συρματοπλέγματα ατενίζουν τη λαβωμένη εικόνα του αντίθετου φύλου,αναζητώντας χαμένους συντρόφους όπως ο Σολομών τη Νύφη στο βιβλικό Ποίημα σ. 219-231-"Ερωτικο")
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;
Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πια το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;
Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.
Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.
ΑΝΤΩΝΗΣ (ο συγκατούμενος από τρους Αμπελοκήπους κι η ιστορία του Λατομείου σ 129-138"ο Ηρωας Πουλουσε Φρουτα")
Εκεί στη σκάλα την πλατιά
στη σκάλα των δακρύων
στο Βίνερ Γκράμπεν το βαθύ
το λατομείο των θρήνων
Εβραίοι κι αντάρτες περπατούν
Εβραίοι κι αντάρτες πέφτουν,
βράχο στη ράχη κουβαλούν
βράχο σταυρό θανάτου.
Εκεί ο Αντώνης τη φωνή
φωνή, φωνή ακούει
ω καμαράντ, ω καμαράντ
βόηθα ν’ ανέβω τη σκάλα.
Μα κει στη σκάλα την πλατιά
και των δακρύων τη σκάλα
τέτοια βοήθεια είναι βρισιά
τέτοια σπλαχνιά είν’ κατάρα.
Ο Εβραίος πέφτει στο σκαλί
και κοκκινίζει η σκάλα
κι εσύ λεβέντη μου έλα εδω
βράχο διπλό κουβάλα.
Παίρνω διπλό, παίρνω τριπλό
μένα με λένε Αντώνη
κι αν είσαι άντρας, έλα εδώ
στο μαρμαρένιο αλώνι.
Ο ΔΡΑΠΕΤΗΣ (η αντιμετώπιση που είχαν οι όμηροι κι οι δραπέτες από τους Αυστριακούς πολίτες των γύρω αγροικιών σ. 65-77)
Ο Γιάννος Μπερ απ’ το βοριά
το σύρμα δεν αντέχει.
Κάνει καρδιά, κάνει φτερά,
μες στα χωριά του κάμπου τρέχει.
"Δώσε, κυρά, λίγο ψωμί
και ρούχα για ν’ αλλάξω.
Δρόμο να κάνω έχω μακρύ,
πάν’ από λίμνες να πετάξω."
Όπου διαβεί κι όπου σταθεί
φόβος και τρόμος πέφτει.
Και μια φωνή, φριχτή φωνή
"κρυφτείτε απ’ τον δραπέτη".
"Φονιάς δεν είμαι, χριστιανοί,
θεριό για να σας φάω.
Έφυγα από τη φυλακή
στο σπίτι μου να πάω."
Α, τι θανάσιμη ερημιά
στου Μπέρτολτ Μπρεχτ τη χώρα.
Δίνουν το Γιάννο στους Ες Ες,
για σκότωμα τον πάνε τώρα.
ΑΜΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ (Ο Ιάκωβος κι η Γιαννίνα επισκέπτονται τους τόπους των βασανιστηριών και κάνουν έρωτα εκεί για να ξορκίσουν τις μνήμες του θανάτου)
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Χαρά του κόσμου, έλα στην πύλη
να φιληθούμε μες στο δρόμο
ν’ αγκαλιαστούμε στην πλατεία.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Στο λατομείο ν’ αγαπηθούμε
στις κάμαρες των αερίων
στη σκάλα, στα πολυβολεία.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Έρωτα μες στο μεσημέρι
σ’ όλα τα μέρη του θανάτου
ώσπου ν’ αφανιστεί η σκιά του.
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.
Τον δίσκο συμπληρώνουν 6 ακόμη καταπληκτικά κομμάτια του Νίκου Γκάτσου k άλλων (όπως ο Λειβαδίτης,η ο Χριστοδούλου)- "άσχετα" ίσως προς το Μαουτχάουζεν -"σχετικά" όμως με την ελπίδα και τα όμορφα ιδανικά της ζωής, που όλοι μας πρέπει να υπηρετούμε για να μην ξαναυπάρξουν ποτέ Μαουτχάουζεν και Άουσβιτς.
Πηγές των φωτο:
1)Εταιρεία παραγωγών 5η Εποχή(Πρόγραμμα Παράστασης "Mauthausen"
2)Διαδίκτυο
3) Η Επίσημη Ιστοσελίδα Του Ιάκωβου Καμπανέλλη!!! Περιηγηθείτε μέσω του link στην Οδό Ονείρων και στην Αυλή των Θαυμάτων ενός φωτεινού μυαλού των Νεοελληνικών Γραμμάτων!
