Michael Morpurgo, ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

                                            Το Άλογο Του Πολέμου, Michael Morpurgo
                                                   Είδος: Αντιπολεμική/
                                         (Εφηβική) Λογοτεχνία  
                                                 Βαθμολογία: 10/10

                                           

Συγγραφέας: Michael Morpurgo
Μεταφραστής: Γεωργούλια Κωνσταντίνα
Εκδόσεις: Πατάκης
Αρ. σελίδων: 180
Έτος Έκδοσης: 2012
ISBN: 978-960-16-4018-1

Το 1982  ο Βρετανός Michael Morpurgo προέβη στην έκδοση ενός ξεχωριστού αντιπολεμικού μυθιστορήματος, που παρά τις θετικές κριτικές, χρειάστηκε να περιμένει 25 χρόνια, ώστε να αποκτήσει την προβολή στο ευρύ κοινό- μέσω αρχικά της θεατρικής μεταφοράς στο Νational Theater.(2007)
                  Έκτοτε το "Άλογο Του Πολέμου" μετρά πολυάριθμα βραβεία και μεταφράσεις ανά τον κόσμο, με κορυφαία στιγμή την κινηματογραφική του μεταφορά από τον σκηνοθέτη Steven Spielberg.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Άλμπερτ μεγαλώνει σε ένα αγροτόσπιτο στην αγγλική ύπαιθρο με σύντροφό του το άλογό του ,τον Τζόι.

           Το 1914 ξεσπά ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και το άλογό του επιτάσσεται για το μέτωπο!

             Απελπισμένος ο νεαρός Άλμπερτ θα αποδυθεί σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ξαναβρεί το αγαπημένο του άλογο και να το γλυτώσει από την δίνη των μαχών.

          Ο Πόλεμος σαρώνει τα πάντα - από την Αγγλία ως τη Γαλλία και τη Γερμανία- αφήνοντας πίσω κατεστραμμένες οικογένειες, καθημαγμένες πολιτείες, χαμένους φίλους, αίμα κι ερείπια.

        Θα κατορθώσουν οι δύο "φίλοι" να ξανασμίξουν;

        Θα επιβιώσει η φιλία τους στη φρίκη και στους καπνούς του Πολέμου;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Το "Άλογο Του Πολέμου" είναι ένα από τα δυνατότερα αντιπολεμικά κείμενα των τελευταίων χρόνων, που θα συγκινήσει βαθιά, μικρούς και μεγάλους.
Δύσκολο να μείνει κάποιος αδάκρυτος διαβάζοντάς το.
         Μπορεί να εντάσσεται στα Εφηβικά μυθιστορήματα, στην πραγματικότητα όμως είναι από τα έργα καταλύτες ,που με την απλότητα τους έχουν καθολική απήχηση κι αγγίζουν κάθε καρδιά.

Ήδη, η αντίφαση στον τίτλο προδιαγράφει το ηχηρό αίτημα ειρήνης που αναβλύζει τόσο όμορφα από το βιβλίο αυτό:Το "Άλογο Του Πολέμου": 

     Ο κεντρικός άξονας του έργου είναι μια τρυφερή φιλία ανάμεσα σε ένα αγόρι και σε ένα άλογο τα χρόνια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, στο μεταίχμιο δύο κόσμων:

Του παλιού, ρομαντικού που απέρχεται 
και του σύγχρονου, που κάνει τη δυναμική κι αιματηρή είσοδό του.
          Τον λόγο εδώ παίρνει ως αφηγητής ένα άλογο, ο Τζόυ!!!  Ένα άλογο καλόβολο, έξυπνο και συναισθηματικο, που ο Πόλεμος του στερεί όσα αγάπησε, όταν από την αγροικία του ευαίσθητου Άλμπερτ επιτάσσεται για το μέτωπο.
       Η ζωή του Τζόυ ξεκινά στα χέρια ενός μέθυσου αγρότη, όμως- πουλαράκι ακόμη- βρίσκει καταφύγιο στα χέρια του πονετικού γιου εκείνου, του Άλμπερτ.Πλάι στο μικρό αγόρι το όμορφο άλογο θα βιώσει στιγμές ξεγνοιασιάς και στοργής.όλα σταματούν όταν ο Τζόυ επιτάσσεται από τον στρατό για το Μέτωπο.
Ένας βίαιος αποχωρισμός και μια βασανιστική νοσταλγία θα είναι αχώριστοι πλέον σύντροφοι του Τζόυ,μακρυά από την αγκαλιά του Άλμπερτ.
       Έκτοτε παρακολουθούμε το οδοιπορικό του μικρού αλόγου στον πόλεμο, όπου θα δοκιμάσει τη φιλία αλλά και την απωλεια.
         
Στο Άλογο του Πολέμου βιώνουμε, εν πρώτοις, τον ισχυρό δεσμό ανάμεσα στον άνθρωπο και το ζώο -είτε μέσα από τη ανιδιοτελή σχέση Άλμπερτ -Τζόυ ,είτε μέσα από το δέσιμο ανάμεσα στους αξιωματικούς του Ιππικού και τα άλογά τους.
        Πληροφορούμαστε λεπτομέρειες από τη φροντίδα και την επιβίωση των αλόγων μέσα στις αντιξοότητες του μετώπου. 
         Η τραγικότητα της ιστορίας στηρίζεται στο γεγονός ότι το άλογο είναι περήφανο και δύσκολα κατακτάς την αφοσίωσή του, που όμως γίνεται ισόβια,΄αρα ο αποχωρισμός είναι διπλά οδυνηρός.
Ο δεσμός αυτός του Αλόγου Τζόυς με τον Άλμπερτ  είναι τόσο ισχυρός που κατορθώνει να υπερβεί την απόσταση , το αίμα και τον χρόνο.

Τραυματισμένη η φιλία από έναν παράλογο αποχωρισμό, διασχίζει τη φρίκη και τον πόλεμο.
Μια αγωνιώδης και θαρραλέα αναζήτηση, που στη Λογοτεχνία συναντήσαμε ξανά να συμβαίνει επί Α Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από τη μητέρα η οποία διέσχισε όλο το μέτωπο αναζητώντας τον γιο της που υπηρετούσε στο μέτωπο , στο αντιπολεμικό μυθιστόρημα "Οι Κάλτσες του Βασιλιά Πέτρου" του Μίλοβαν Βιτέζοβιτς.
Μάνα-γιος /άλογο -μικρός αναβάτης.
Δυο δεσμοί άνισοι σίγουρα ,μα κατά βάθος αγνοί και ιεροί, λοιπόν ως αντιστάθμισμα στη χυδαιότητα του Πολέμου.
     Αυτή η "αναζήτηση το "αλόγου μας" για τον πρώτο αναβάτη "της ψυχής του",είναι ο άξονας του βιβλίου.
Η πλοκή μας επιφυλάσσει στιγμές αγωνίας και ανθρωπιάς ως την τελευταία σελίδα του βιβλίου, όπου σίγουρα θα κλάψετε...

Είναι ελλιπές όμως να αντιμετωπίσουμε το βιβλίο όπως μονοδιάστατα έκαναν αρκετοί κριτικοί "ως ένα έργο που  υπογραμμίζει την ιδιαιτερότητα των αλόγων ή έστω τους άρρηκτους δεσμούς ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα."
         Αυτό υπηρετείται σε μυθιστορήματα όπως η Μάυρη Καλλονή, ο Ασπροδόντης. Εδώ πάμε παραπέρα:
         
Στο έργο του Μορπούγκο η παρουσία του αλόγου είναι -και- συμβολική.
Ο συγγραφέας επιλέγει για πρωταγωνιστή σε ένα σκηνικό θανάτου και καταστροφής ένα πανώριο άλογο,για να καταγγείλει τη φρίκη, όπως άλλοι συγγραφείς κάνουν με πρωταγωνιστές παιδιά (ποιος ξεχνά το Αγόρι Με Τη Ριγέ Πιτζάμα ή τα αφηγήματα του Σαμαράκη!)
Διαμέσου της αθωότητας αυτής , λοιπόν, αναδεικνύεται το παράλογο του ανθρώπινου μίσους και ο Πόλεμος.
             Το άλογο προσωποποιεί την Ομορφιά και η Αγνότητά του παίρνει τραγικές διαστάσεις ,καθώς αυτό ανυποψίαστο παρατηρεί και καταγράφει τον αλληλοσπαραγμό των ανθρώπων.
Το κοκκινοκάστανο άλογο, ο Τζόυ -όπως στέκεται μάρτυρας στα ανθρώπινα πάθη- παραπέμπει στη ρ' ραψωδία  του Ομήρου , όπου στους στίχους 425- 458 "τα αθάνατα άλογα του Αχιλλέα θρηνούν τον θάνατο του Μυρμιδόνα ήρωα, παρότι προορίζονται για τις ολύμπιες απολαύσεις.
Το ίδιο βάναυσα χαρακώνεται η μακαριότητα του αλόγου-Τζόυ στην ανθρωποσφαγή του Πολέμου.
          Ο Τζόυ συμμετέχει κι αυτός στον ανθρώπινο πόνο- δίπλα στους πολεμιστές, σε άλλα άλογα, στη μικρή ασθενή, και στην αγωνία του Άλμπερτ- με τη λογική που ο Παπαδιαμάντης τοποθετεί τις φώκιες παραστάτριες της ανθρώπινης οδύνης. 
          Ο Τζόυ συμμερίζεται τις αγωνίες των στρατιωτών να επιστρέψουν στην ειρηνική ζωή με τις καθημερινές ασχολίες.
Η νοσταλγία τους αυτή γίνεται έκδηλη και κατακλύζει τον αναγνώστη: 
Eικόνες από το φούρνισμα του απλού ψωμιού,τη σοδειά και τις "βόλτες του έρωτα τα δειλινά στο χωριό"- που θυμίζουν έντονα τον Τασο Λειβαδίτη.
Έτσι κι αυτός στο ποίημα "Φυσάει στα Σταυροδρόμια του Κόσμου" απερίφραστα εκφράζει το αίτημα των μικρών του κόσμου για τις χαρές της ειρήνης που βίαια τους αρπάζουν οι πολεμοκάπηλοι:
"Θέλουμε να σπείρουμε!
Θέλουμε να γεννήσουμε!
Θέλουμε να υφάνουμε!" 

ενώ ανάλογης διάθεσης εικονοππλασία έχουμε στον "αποχαιρετισμό του ερωτευμένου στρατιώτη" στο "Αυτό το Αστέρι Είναι Για Όλους".
         Έννοιες που βρίσκουν αντίκρυσμα σε κάθε ηλικία και κάθε καλοπροαίρετη ψυχή. 

Αυτά όλα ζωντανεύουν μοναδικά στο Άλογο του Πολέμου του Μορπούγκο ένα αριστούργημα διαχρονικό κ αντιπολεμικό, που αρθρώνει της πιο ηχηρές αλήθειες ,εξυμνώντας την ομορφιά της ζωής και της αγάπης, αγγίζοντας σε αξία του Αγόρι Μετη Ριγέ Πιτζάμα που επίσης έγινε ταινία σαν αυτό. 
          Αξίζει να γνωρίσετε, οπωσδήποτε αυτό το ολιγοσέλιδο βιβλίο με τη συγκινητική ιστορία και τα πολλαπλά μηνύματα που θα σας συνταράξουν ως τα βάθη της καρδιάς!

Σημειώνεται τέλος, πως η ταινία του Σπίλμπεργκ, ήταν πολύ συγκινητική , αν και δεν κατάφερε δυστυχώς να αποδώσει καθολικά το βαθύ συγκινησιακό φορτίο και όλες τις συμβολικές διαστάσεις του βιβλίου διατηρώντας μια μονοσημία που -χωρίς να είναι κακή- την απομάκρυνε από την έννοια αριστούργημα.
(Το ίδιο που συνέβη με το "Αγόρι" τoυ Boyne ,δηλαδή.)
           Ίσως κάποια βιβλία καλό είναι να μην εγκωβίζονται σε μια απλή οπτικοακουστική απόδοση της πλοκής τους, καθώς η βαρύτητα τους έγκειται στους απώτερους συμβολισμούς και τους προβληματισμούς, που γεννούν στον αναγνώστη- κι όχι μόνο στον "μύθο" τους.